Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 13 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Jarosław Gołębiowski
Sędziowie:	SSO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 lutego 2014 roku

sprawy z wniosku K. L. (1)

z udziałem Z. P.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestnika

od postanowienia Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 31 maja 2013 roku, sygn. akt I Ns 32/10

postanawia:

I. zmienić zaskarżone postanowienie:

a/ w punkcie II ( drugim) w ten sposób, że :

1.  przyznać na wyłączną własność K. L. (1) prawo własności nieruchomości położonej w S. opisanej w punkcie I podpunkt 1 postanowienia i ruchomości opisane w punkcie I podpunkt 19 – 24 postanowienia ;

2.  przyznać na wyłączną własność Z. P. nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty opisane w punkcie I podpunkt 2 oraz ruchomości opisane w punkcie I podpunkt 3 – 18 postanowienia,

b/ w punkcie III ( trzecim ) w ten sposób, że zasądzoną od uczestnika Z. P. na rzecz wnioskodawczyni K. L. (2) kwotę 121.275 złotych obniżyć do kwoty 23.105 (dwadzieścia trzy tysiące sto pięć) złotych płatnej w terminie do dnia 15 kwietnia 2014 roku z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności;

II. oddalić apelację w pozostałej części;

III. ustalić, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 651/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 17 maja 2013 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z wniosku K. L. (1) z udziałem Z. P. o podział majątku wspólnego postanowił:

I. ustalić, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków: K. L. (1) z domu L. i Z. P., których związek małżeński został rozwiązany przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 18 listopada 2009 r., w sprawie sygn. akt I C 145/09, wchodzą następujące składniki majątkowe:

1. nieruchomość położona w S., gminie W., powiecie (...), województwie (...), o powierzchni 0,1145 ha, oznaczona w ewidencji gruntów numerem działki (...), dla której to nieruchomości prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Tryb. księga wieczysta nr (...),

2. nakład z majątku wspólnego na majątek osobisty Z. P.w postaci zabudowanej nieruchomości położonej przy ulicy (...)w T. (...). województwie (...), o wartości 122.690 (sto dwadzieścia dwa tysiące sześćset dziewięćdziesiąt) złotych,

3. pilarka tarczowa,

4. strugarka - grubościówka,

5. wiertarka pozioma,

6. wyrówniarka,

7. szlifierka do płaszczyzn,

8. (...), rok produkcji 2001, nr rejestracyjny
(...),

9. segment kuchenny,

10. lodówka (...),

11. stół i cztery krzesła,

12. telewizor (...) - 25 cali,

13. kanapa z fotelami,

14. szafa trzydrzwiowa w sypialni,

15. komoda,

16. duże łóżko,

17. stolik (szafka nocna),

18. szafa dwudrzwiowa w przedpokoju,

19. samochód osobowy F. (...),(...),

20.segment (meblościanka),

21. ława,

22. kanapa,

23. telewizor (...) - 21 cali,

24. radioodtwarzacz (...) , typ (...),

II. dokonać podziału majątku wspólnego w ten sposób, że:

prawo własności nieruchomości położonej w S., opisanej w punkcie I podpunkcie 1. postanowienia, nakład z majątku wspólnego na majątek osobisty, opisany w jego podpunkcie 2., oraz prawo własności ruchomości wyszczególnionych w podpunktach: 3.-18. punktu I postanowienia przyznać Z. P., prawo własności ruchomości wyszczególnionych w punkcie I podpunktach: 19.-24. postanowienia przyznać K. L. (1),

III. zasądzić od Z. L. na rzecz K. L. (1) tytułem wyrównania wartości udziałów kwotę 121.275 złotych płatną w 2 ratach, przy czym pierwsza rata w kwocie 80.000 złotych płatna do dnia 31 stycznia 2014r., a druga rata w kwocie 41.275 złotych płatna w terminie do dnia 31 grudnia 2014 roku z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia powyższym terminom płatności,

IV. wartość przedmiotu podziału majątku wspólnego ustalić na kwotę 257.106 złotych,

V. ustalić, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie,

VI. odstąpić od obciążania stron kosztami postępowania, tymczasowo poniesionymi przez Skarb Państwa - Sąd Rejonowy w Tomaszowie Maz., oraz nieuiszczoną opłatą od wniosku.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 18 listopada 2009 r., sygn. akt I C 145/09, został rozwiązany przez rozwód związek małżeński Z. W. (...)i K. P., zawarty w dniu 27 czerwca 1992 r.

Byli małżonkowie P. posiadają dwoje wspólnych dzieci : S. P. (1), urodzoną w dniu (...), i A. P. (1), urodzonego w dniu (...) .

W trakcie trwania związku małżeńskiego, bowiem w dniu 24 sierpnia 2006 r., nabyli oni za cenę 12.000 złotych niezabudowaną nieruchomość położoną w S., gminie W., o powierzchni 1145 metrów kwadratowych, oznaczoną w ewidencji gruntów numerem działki (...), dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Tryb. księga wieczysta nr (...).

Na nieruchomości tej małżonkowie postawili w 2008 r. drewniany, parterowy budynek letniskowy, o powierzchni użytkowej 28,10 metra kwadratowego, z tarasem, wyposażony w instalację elektryczną. Znajduje się w nim jedno duże pomieszczenie -salon z kominkiem i aneksem kuchennym. Na nieruchomości rosną cisy, brzozy, thuje, sosenki i świerki. Grunt działki jest uporządkowany, wyrównany i obsiany trawą, a sama działka ogrodzona płotem z siatki rozpiętej na stalowych słupkach, z bramą wjazdową i furtką od frontu. Nieruchomość ta położona jest na terenie budownictwa mieszkaniowego i letniskowego, skupionym pomiędzy ulicami (...)a Zalewem S., przy lokalnej, piaszczystej ulicy (...), stanowiącej grunty prywatne, na których jest ustanowiona służebność przejazdu i przechodu dla właścicieli działek położonych wzdłuż tej drogi. W bezpośrednim sąsiedztwie działki są pole i las a nieco dalej grunty zabudowane drewnianymi i murowanymi domkami. W dalszej odległości - około 500 metrów w linii prostej -znajduje się Zalew (...)oraz kompleks leśny. Natomiast w odległości około 400 metrów na północ od nieruchomości jest zabudowa wsi S., asfaltowa droga prowadząca do T. (...). i S.oraz lokalne sklepy spożywczo - przemysłowe. Wartość tejże nieruchomości wynosi 98.170 złotych.

Małżonkowie P.nabyli również do majątku wspólnego ruchomości wyszczególnione w punkcie I podpunktach : 3 - 24 sentencji postanowienia z dnia 31 maja 2013 r., w tym m.in. (...), nr rej. (...), rok produkcji 2001, oraz samochód osobowy marki F. (...), nr rej. (...), rok produkcji 2000. Wartość tychże ruchomości wynosi 36.246 złotych. W latach 1995 - 2004 poczynili oni nakłady budowlane na nieruchomość położoną przy ulicy (...)w T. (...)., stanowiącą wówczas własność rodziców Z. M.i H. P., o wartości 122.690 złotych, na której to nieruchomości zamieszkali w 1994 r. Zasiedlili wówczas piętro budynku mieszkalnego, składające się w dwu pokoi, kuchni i łazienki, które niegdyś zajmowała siostra Z.- E. W..

Ponieważ rodzina P. powiększyła się w wyniku narodzin dwojga dzieci K. i Z. P. to uznali oni, że dotychczasowe mieszkanie jest dla nich nazbyt małe i pozbawione wygód.

W tym czasie Z. P.pracował w (...)w T. (...). jako stolarz, natomiast K. P.opiekowała się małymi dziećmi, a zarazem pracowała w różnych zakładach pracy na podrzędnych stanowiskach.

Z. P.z zawodu stolarz dorabiał po godzinach pracy do wynagrodzenia uzyskiwanego w Fabryce, wykonując w garażu usytuowanym na nieruchomości przy ulicy (...)w T. (...)., drobne usługi stolarskie. Ponieważ widział on możliwość a zarazem konieczność kontynuowania a nawet rozszerzenia tej działalności gospodarczej, uzgodnił z rodzicami rozbudowę garażu w zamiarze przekształcenia go w warsztat stolarski. Nastąpiła ona w latach 1996 - 2000 r. W jej wyniku powstał murowany budynek gospodarczy, o powierzchni 60,90 metra kwadratowego, dobudowany do budynku mieszkalnego i wykorzystywany od 2000 r. jako stolarnia, z nadbudową dwoma pokojami o powierzchni 21,30 metra kwadratowego przeznaczonymi dla dzieci.

W powstałym warsztacie Z. P. prowadził dochodową wówczas działalność gospodarczą - usługi stolarskie, co czyni nieprzerwanie do chwili obecnej. Wykonywał on meble, za które uzyskiwał wynagrodzenie przewyższające jego wynagrodzenie pobierane w Fabryce. Małżonkowie mogli dzięki temu regularnie wyjeżdżać wraz z dziećmi na wczasy a same dzieci - na obozy. Z. P. świadczył usługi co do zasady jednoosobowo, ale z pomocą zatrudnionego nieoficjalnie pracownika oraz z pomocą żony, która czyściła meble i je przenosiła, pomagała przy ich wnoszeniu, jeździła po towar, jak również go zamawiała oraz wykonywała inne drobne czynności w warsztacie.

Jednocześnie w latach 1995 - 2004 małżonkowie rozbudowali, wykończyli i wyposażyli udostępnione im piętro domu, zajmując tam cztery pokoje, kuchnię i łazienkę. Schody i niektóre meble do mieszkania wykonał Z. P., położył również panele. W tym czasie K. P. czyściła fugi pomiędzy płytkami oraz pomagała mężowi przy układaniu paneli. Rozbudowa domu miała służyć czteroosobowej rodzinie P.. W rezultacie poczynionych nakładów dzieci małżonków posiadały osobne pokoje, usytuowane nad warsztatem, przylegające do dawnych dwu pokoi, zajmowanych przez rodzinę na piętrze domu.

Poza wymienionym wyżej budynkiem stolarni nakłady małżonków obejmowały : wstawienie 8 okien, w tym 2 okien w powstałej nadbudowie domu, ułożenie płytek ceramicznych na podłodze łazienki i na jej ścianach, położenie paneli podłogowych, wstawienie 4 drzwi jesionowych z futrynami, wykonanie schodów jesionowych, parkietu jesionowego w przedpokoju, sufitu obniżonego na stelażu metalowym, dębowej bramy garażowej i ogrodzenia oraz instalacji co. ( piec, kaloryfery w 6 pomieszczeniach i instalacja).

Nakłady te były czynione ze środków pochodzących z majątku wspólnego stron, natomiast fizycznie były one wykonywane przez Z. P. z pomocą ojca, brata S. P. (2), J. P. - sąsiada a zarazem krewnego i kolegów z pracy, którzy pracowali nieodpłatnie. Niektórym z nich Z. P. odwdzięczył się w przyszłości, wykonując na ich rzecz drobne prace stolarskie. K. P. również pomagała przy budowie, dokonując np. załadunku betoniarki, przynosząc narzędzia, porządkując teren czy też przenosząc materiał.

Wartość nakładów budowlanych poczynionych na nieruchomość położoną przy ulicy (...)w T. (...). wynosi 122.690 złotych.

W dniu 4 marca 2003 r. H.i M. P.darowali Z. P.prawo własności nieruchomości położonej przy ulicy (...)w T. (...)., o powierzchni 517 metrów kwadratowych, oznaczonej numerem działki (...), z jednoczesnym ustanowieniem na rzecz darczyńców służebności osobistej mieszkania, polegającej na prawie korzystania z jednej izby w budynku mieszkalnym, wybudowanym w 1968 r.

W dniu 13 października 2008 r. K. P.wyprowadziła się z nieruchomości położonej przy ulicy (...), przymuszona do tego zachowaniem męża, z którym pozostawała w konflikcie i zamieszkała wraz z córką w wynajętym lokalu mieszkalnym nr (...)położonym przy ulicy (...)w T. (...)., składającym się z dwu pokoi i kuchni, w którym nadal przebywa.

Decyzją z dnia 16 marca 2010 r. Prezydent Miasta T. orzekł o wymeldowaniu K. L. (1) I voto P. wraz z córką S. P. (1) z dotychczasowego pobytu stałego - lokalu mieszkalnego usytuowanego w budynku położonym przy ulicy (...) z powodu niezamieszkiwania w nim od dnia 14 października 2008 r.

Aktualnie w posiadaniu K. L. (1) pozostaje część ruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego byłych małżonków P. o wartości (ta część ) 7.278 złotych, natomiast w dyspozycji Z. P. są ruchomości o wartości 28.968 złotych.

K. L. (1), lat 41, jest zatrudniona w supermarkecie (...)w T. (...). z wynagrodzeniem 1.600 złotych netto miesięcznie. Nadal zamieszkuje w wynajmowanym mieszkaniu z córką S.lat 20, która nie pracuje, natomiast studiuje w systemie dziennym na Politechnice (...)w Ł.. Korzysta z pokoju w akademiku, uiszczając z tego tytułu kwotę 225 złotych miesięcznie.

Z. P., lat 42, zamieszkuje na nieruchomości położonej przy ulicy (...)w T. (...). której jest właścicielem. Zajmuje wraz z synem A., lat 18, całe piętro budynku mieszkalnego, gdzie usytuowane są 4 pokoje, kuchnia, łazienka i przedpokój. A.uczy się w Liceum (...)w B.z internatem. Z. P.nadal pracuje w (...)w T. (...). z wynagrodzeniem 1600 złotych netto miesięcznie i po godzinach pracy w dalszym ciągu zajmuje się stolarstwem meblowym.

Rodzice Z. P. mieszkają w lokalu na parterze budynku mieszkalnego położonego przy ulicy (...), składającym się z 2 pokoi, kuchni i łazienki. W trakcie wspólnego zamieszkiwania małżonków P. H. i M. P. wykonywali sukcesywnie remont tegoż lokalu, polegający na wymianie paneli w sypialni, 4 okien i kaloryferów oraz położeniu glazury. M. P. przebywa na emeryturze od grudnia 1992 r. a jej mąż - od września bądź października 1993r. Po wybudowaniu domu w 1968 r. rodzice Z. P. spłacali przez 25 lat pożyczkę pobraną na ten cel a w latach 80. pomagali finansowo synowi S. P. (2) i córce E. W. przy zabudowie działki budowlanej córki i nabyciu działki dla syna w celu jej zagospodarowania przez S. P. (2).

Sąd Rejonowy przy takich ustaleniach zważył, iż poza sporem jest fakt przynależności do majątku wspólnego stron ruchomości ujętych w opinii biegłego J. S. oraz nieruchomości położonej w S.. Wartość tychże składników majątkowych wynika z wiarygodnych opinii biegłych : J. S. i A. K., które także w tymże zakresie nie były kwestionowane przez pełnomocników stron.

Pełnomocnik wnioskodawczyni nie podważał również zakresu ani wartości nakładów poczynionych na nieruchomość położoną przy ulicy (...), natomiast czynił to pełnomocnik uczestnika, podnosząc, że należy odliczyć od ich wartości wartość robocizny Z. P., a ponadto pominąć nakłady czynione przed dokonaniem darowizny na jego rzecz jako poniesione przez M. i H. P..

Sąd nie podzielił powyższego przekonania pełnomocnika uczestnika. Zgodnie z treścią art. 23 k.r.o. małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie i są obowiązani do wzajemnej pomocy oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą założyli. Natomiast w myśl art. 27 k.r.o. oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swoich możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.

W sprawie niniejszej wnioskodawczyni w okresie czynienia nakładów, zajmowała się małymi wówczas dziećmi stron oraz pracą we wspólnym gospodarstwie domowym a ponadto pracowała zarobkowo w takim zakresie, w jakim była w stanie to czynić. A zatem odciążała męża od podejmowania codziennych i czasochłonnych starań związanych z wychowywaniem dzieci i świadczeniem pracy we wspólnym gospodarstwie domowym, umożliwiając tym samym uczestnikowi wykonywanie dodatkowej pracy w postaci świadczenia usług stolarskich w celu poprawy warunków bytowych, w tym także mieszkaniowych, rodziny, którą założył. Jego praca, analogicznie jak praca wnioskodawczyni, miała służyć tej właśnie rodzinie, nie zaś pomnażać dorobek osób trzecich czyli teściów wnioskodawczyni. Podejmując się osobistego wykonywania części nakładów na przedmiotową nieruchomość uczestnik czynił zadość obowiązkowi ustawowemu jak i moralnemu, który na nim spoczywał. Dlatego też - w ocenie Sądu - nie sposób potraktować robocizny Z. P. jako nakładu z jego majątku osobistego na majątek rodziców. Sąd przyjął zatem, że stanowi ona nakład z majątku wspólnego stron, czyniony najpierw na majątek osób trzecich, a następnie na osobisty majątek uczestnika postępowania i podlegający rozliczeniu w prowadzonym postępowaniu.

Wbrew stanowisku pełnomocnika Z. P. Sąd przyjął, że wynikające z opinii biegłej A. K. nakłady na nieruchomość zostały poczynione z majątku wspólnego byłych małżonków P., tj. z dochodów przez nich uzyskiwanych z tytułu świadczenia pracy zawodowej, w tym także wykonywania usług stolarskich przez uczestnika postępowania. Na uwagę zasługuje okoliczność czynienia nakładów wyłącznie w celu zaspokojenia potrzeb konkretnej rodziny oraz fakt ich sukcesywnego wykonywania przez wiele lat, czyli w miarę posiadanych środków pieniężnych. Wprawdzie pełnomocnik uczestnika przedłożył faktury na okoliczność ich czynienia przez rodziców Z. P., jednakże są one jedynie dowodem z dokumentu prywatnego w rozumieniu art. 245 k.p.c, stanowiącego wyłącznie dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Faktury nie korzystają zatem z domniemania prawdziwości a fakt ich wystawiania na nazwiska rodziców uczestnika nie może dziwić, skoro to oni byli wówczas właścicielami nieruchomości oraz korzystali z ulgi budowlanej, co wynika m.in. z zeznań M. P..

Sąd nie dał zatem wiary zeznaniom matki i siostry uczestnika w omawianym zakresie, uznając je za stronnicze. Na uwagę zasługuje okoliczność, że na rozprawie w dniu 29 września 1993 r., wyznaczonej w sprawie sygn. akt III RC 480/93, Z. P.zeznał, że przekazuje rodzicom 800.000 złotych miesięcznie na wyżywienie i świadczenia związane z domem. Trudno tym samym dać wiarę temu, że rodzice uczestnika hojnie finansowali w następnych latach nakłady budowlane syna, od którego domagali się wcześniej nawet zwrotu kosztów wyżywienia i części opłat związanych z utrzymaniem ich nieruchomości. Dla oceny wiarygodności zeznań matki i siostry uczestnika nie bez znaczenia jest wielkość emerytur otrzymywanych przez jego rodziców. Ich obecne i niskie wysokości, ujawnione w zeznaniach uczestnika na rozprawie w dniu 6 lutego 2013 r., sugerują, że były one niewysokie także i w przeszłości. Okoliczność tę potwierdza odcinek emerytalny ZUS Oddziału w T. (...). (vide k 44 akt III RC 480/93 ), wskazujący wysokość emerytury M. P.za lipiec 1993 r. na kwotę 1.718.100 złotych . Tymczasem przeciętne wynagrodzenie ogólne w III kwartale 1993 r. wynosiło aż 4.000.000 złotych, natomiast średnie wynagrodzenie Z. P.w II kwartale 1993 r. wynosiło 2.435.240 złotych brutto a netto - 2.052.570 złotych ( vide k 13 akt III RC 480/93 ).

Świadkowie J. P. i A. P. (2) nie posiadali wiedzy na temat źródeł finansowania nakładów, natomiast zeznania S. P. (1) i R. Z. potwierdzają wersję zaprezentowaną przez wnioskodawczynię.

Pełnomocnik uczestnika nie przedłożył żadnych dowodów z dokumentów na okoliczność źródeł finansowania nakładów przez niezamożnych emerytów. Nie można wprawdzie wykluczyć, że korzystali oni z kredytów i pożyczek, jednakże sama okoliczność ich ewentualnego pobierania nie jest jeszcze równoznaczna z udowodnieniem finansowania przez nich wskazanych nakładów, skoro rodzice uczestnika czynili je na parterze domu, z którego korzystali. Dopiero porównanie kosztów nabycia materiałów na poczet prac budowlanych i wykończeniowych, czynionych zarówno na parterze jak i na piętrze domu, z dochodami rodziców uczestnika i wysokością udzielonych im kredytów i pożyczek mogłoby umożliwić ocenę ich możliwości majątkowych, co jednak nie nastąpiło z braku inicjatywy dowodowej uczestnika, bądź z braku istnienia dowodów z dokumentów. Tymczasem ze złożonych faktur wynika, że nabycie samych tylko 12 okien to wydatek w kwocie prawie 9.000 złotych, kupno sterownika pompy co., pompy cyrkulacyjnej co. i grzejnika w dniu 24 grudnia 2002 r. to konieczność wydatkowania sumy 1.610,31 złotych, natomiast zakup cementu w dniu 5 lipca 1997 r. nastąpił za kwotę 1.560 złotych a w dniu 13 września tegoż roku - za kwotę 1.198, 40 złotych i w dniu 12 grudnia tego samego roku - za kwotę 856 złotych a zakup pustaków w dniu 14 lipca tegoż roku nastąpił za kwotę 1.100 złotych a nabycie cegły w dniu 18 lipca tego samego roku - za kwotę 1.749,99 złotych. W ocenie Sądu koszt materiałów , wynikający ze złożonych faktur, przekraczał możliwości finansowe niezamożnych emerytów nawet w przypadku korzystania przez nich z pożyczek i kredytów, powołanych przez M. P..

W wyniku dokonanego podziału majątku wnioskodawczyni otrzymała na własność te ruchomości, które pozostawały w jej posiadaniu, o wartości 7.278 złotych.

Natomiast uczestnikowi zostały przyznane ruchomości, pozostające w jego dyspozycji, o wartości 28.968 złotych. Należy w tym miejscu nadmienić, że okoliczność osobistego wykonania przez niego części składników majątku ruchomego, analogicznie jak części nakładów budowlanych, nie stanowi przeszkody do zaliczenia ich w poczet majątku wspólnego z przyczyn wcześniej omówionych, jak i ze względu na treść art. 34 k.r.o., w myśl którego „ przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił „.

Sąd przyznał uczestnikowi również nakłady budowlane o wartości 122.690 złotych a ponadto - na wniosek wnioskodawczyni i podzielając jej argumentację -przyznał mu także nieruchomość położoną w S., o wartości 98.170 złotych. Łącznie zatem uczestnik otrzymał składniki majątkowe o wartości 249.828 złotych. Przyznając Z. P. przedmiotową nieruchomość Sąd miał na względzie także sprzeciw jego pełnomocnika co do propozycji jej pozasądowej sprzedaży w toku postępowania, złożonej przez wnioskodawczynię, i uzasadnienie sprzeciwu powołaniem się na emocjonalne związanie z nią uczestnika oraz na zamiar wykorzystywania działki w celach rekreacji. ( vide pismo k 69 ). Nie bez znaczenia jest okoliczność złożenia przez Z. P. na rozprawie w dniu 9 czerwca 2010 r. deklaracji gotowości spłaty wnioskodawczyni kwotą 80.000 złotych, uprzednio proponowaną, co nakazuje powątpiewać w wiarygodność jego stanowiska co do rzekomego braku możliwości dokonania dopłaty pieniężnej na jej rzecz, prezentowanego w końcowej fazie postępowania. W ocenie Sądu uczestnik ma znacznie większe możliwości dokonania spłaty wnioskodawczyni, aniżeli sam deklaruje, posiada bowiem zawód stolarza i możliwości jego wykorzystania w celach zarobkowych, co czyni od wielu lat. Tymczasem wnioskodawczyni jest pozbawiona takich umiejętności a ponadto nie ma zaspokojonych w należyty sposób potrzeb mieszkaniowych, swoich i uczącej się córki. Ta ostatnia okoliczność oraz ciążący na uczestniku ustawowy obowiązek alimentacyjny, polegający nie tylko na płaceniu alimentów, ale i na zabezpieczeniu potrzeb mieszkaniowych dziecka, zadecydowały o uwzględnieniu wniosku K. L. (1) o przyznanie nieruchomości właśnie uczestnikowi.

Wartość przedmiotu podziału majątku wspólnego wynosi 257.106 złotych i tym samym wartość udziału każdego z byłych małżonków opiewa na kwotę 128.553 złote. Ponieważ uczestnik otrzymuje składniki majątkowe o wartości 249.828 złotych, dlatego też została zasądzona od niego na rzecz wnioskodawczyni dopłata w kwocie 121.275 złotych tytułem wyrównania wartości udziałów.

Z tych względów i na podstawie art. 43 par. 1 k.r.o., art.45 par. 1 i art. 46 k.r.o., art. 567 par. 1 i 3 k.p.c, art. 688 k.p.c. i art. 623 k.p.c. oraz art. 212 par. 1 i 3 k.c. orzeczono jak w sentencji. Postanowienia o kosztach postępowania zostały wydane na podstawie art. 520 par. 1 k.p.c. i art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz. U. Nr 90, poz. 594 ze zm.).

Apelacje od powyższego postanowienia złożył pełnomocnik uczestnika zaskarżając postanowienie w części dotyczącej zaliczenia do majątku wspólnego nakładów rodziców uczestnika poczynionych w czasie kiedy byli właścicielami nieruchomości, wysokości spłaty z majątku wspólnego i sposobu jego podziału oraz wyznaczenia terminu dokonania spłaty.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił :

- błędne ustalenie sytuacji materialnej uczestnika przez przyjęcie, iż umożliwia ona dokonanie spłaty na rzecz wnioskodawczyni w dwóch ratach i w krótkim okresie czasu od uprawomocnienia się orzeczenia,

- dokonanie podziału majątku wspólnego poprzez przyznanie nieruchomości w postaci zabudowanej działki letniskowej w S. uczestnikowi , a nie zgodnie z jego stanowiskiem wnioskodawczyni, co praktycznie zniwelowało by konieczność dokonywania spłaty na jej rzecz,

- nieuwzględnienie wniosku uczestnika o pomniejszenie wyceny nakładów na nieruchomość przy ulicy (...) o wartość robocizny, co powoduje, iż uczestnik zobowiązany jest do spłacenia byłej żony z połowy wartości własnego wkładu pracy, a co za tym idzie zawyża wysokość spłaty,

- nieuwzględnienie wniosku uczestnika o pomniejszenie wartości nakładów budowlanych na nieruchomość przy ulicy (...) o udokumentowane fakturami zakupy materiałów budowlanych i remontowych dokonywane przez rodziców uczestnika w czasie kiedy byli właścicielami nieruchomości, co powoduje istotne zawyżenie wysokości spłaty na rzecz wnioskodawczyni.

Powołując się na powyższe zarzuty pełnomocnik uczestnika wniósł o:

- zmianę zaskarżonego postanowienia przez przyznanie wnioskodawczyni nieruchomości letniskowej w S. oraz każdej ze stron posiadanych przez nie ruchomości, a uczestnikowi nakładów na nieruchomość przy ulicy (...) pomniejszonych o wartość zakupionych przez rodziców uczestnika materiałów budowlanych oraz wartość jego robocizny i zasądzenie ewentualnej spłaty na jego rzecz,

ewentualnie

- pozostawienie bez zmian sposobu podziału majątku wspólnego i po dokonaniu korekty wartości nakładów rozłożenie należnych wnioskodawczyni spłat na kwartalne raty rozłożone na 10 lat,

ewentualnie

- uchylenie zaskarżonego rozstrzygnięcia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja w części okazała się zasadna z uwagi na zmianę stanowiska wnioskodawczyni która ostatecznie zdecydowała się wyrazić zgodę w ramach podziału majątku na przejęcie nieruchomości położonej w S..

Stanowisko wnioskodawczyni było o tyle uzasadnione , iż zgodnie z ugruntowanym poglądem przyjętym przez Sąd Najwyższy nie można nikogo zmusić do przyjęcia własności nieruchomości, a jeżeli w toku postępowania działowego nikt ze współwłaścicieli nie wyrazi zgody na przejęcie nieruchomości sąd zarządzi jej sprzedaż w trybie licytacji publicznej ( por. postanowienie SN z 14.11.2012r. II CSK 187/12, postanowienie SN z 8 sierpnia 2003r. V CK 174/02) . Oczywiście zarządzając sprzedaż nieruchomości w drodze licytacji publicznej Sąd winien wpierw dokonać ustaleń co do realnej możliwości sprzedaży rzeczy. ( por. postanowienie SN z 20 września 2012r. IV CSK 1/12).

Brak było zatem uzasadnionych podstaw do przyznania uczestnikowi własności nieruchomości skoro on sam nie wyrażał zgody na przejęcie tej nieruchomości na własność. Gotowości przejęcia nieruchomości na własność nie wyrażała także wnioskodawczyni . W takiej sytuacji sąd winien rozważyć ostatni ze sposobów zniesienia współwłasności, a mianowicie sprzedaż nieruchomości w drodze licytacji publicznej. W toku postępowania apelacyjnego doszło jednak do zmiany stanowiska wnioskodawczyni która ostatecznie wyraziła gotowość przejęcia nieruchomości położonej w S.. Dlatego też stanowisko wnioskodawczyni zaprezentowane na rozprawie odwoławczej pozwoliło sądowi na dokonanie odpowiedniej modyfikacji orzeczenia poprzez uwzględnienie w tej części wniosków apelacyjnych. Konsekwencją zmiany stanowiska była odpowiednia korekta orzeczenia Sądu Rejonowego poprzez przyznanie na wyłączną własność wnioskodawczyni nieruchomości w S. oraz ruchomości przyznanych na jej rzecz w toku postępowania przed I instancją co do których nie było sporu oraz przyznanie uczestnikowi ruchomości w których posiadaniu pozostaje o wartości 28.968,00 zł, a także wartości nakładów z majątku wspólnego na majątek odrębny uczestnika ( chociaż Sąd Rejonowy błędnie wskazuje na nakład w postaci „zabudowanej nieruchomości” w istocie chodzi o wierzytelność z tytułu nakładów na nieruchomość stanowiącą obecnie majątek odrębny uczestnika ). Po wartościowym rozliczeniu poszczególnych składników majątkowych tytułem wyrównania udziałów należało zasądzić od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 20.105,00 zł tytułem dopłaty z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności zakreślając uczestnikowi dwumiesięczny termin do 15 kwietnia 2014r. na uregulowanie tej należności na rzecz wnioskodawczyni

Dlatego też należało dokonać odpowiedniej zmiany zaskarżonego postanowienia orzekając jak w pkt I postanowienia, a to na podstawie art. 386§ 1 k.p.c. w zw. art. 13 § 2 k.p.c. .

W pozostałym zakresie jednak apelacja uczestnika podlegała oddaleniu. Przede wszystkim stwierdzić należy ,iż zarzuty apelacyjne nie zostały wprost sprecyzowane choć apelację składał profesjonalny pełnomocnik. Analiza treści zarzutów apelacyjnych i ich uzasadnienia prowadzi zaś do wniosku ,iż skarżący zarzuca sądowi tak naprawdę naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez błędną ocenę dowodów na skutek której sąd ustalił - wbrew twierdzeniom uczestnika - iż nakłady na nieruchomość które wyceniła biegła na kwotę 122.690,00 zł dokonane zostały nie przez małżonków, a przez rodziców uczestnika w czasie gdy byli oni właścicielami nieruchomości położonej przy ulicy (...) w T.. Zarzut tego rodzaju nie może się jednak ostać . Sąd Rejonowy w sposób wnikliwy i szczegółowy rozważył całokształt okoliczności. Ocena ta nie nosi znamion dowolności. Sąd szczegółowo uzasadnił dlaczego uznał , iż nakłady zostały czynione przez małżonków, a nie przez rodziców uczestnika , szczegółowo przeanalizował sytuacje majątkową zarówno rodziców uczestnika jak i małżonków . Pełnomocnik uczestnika nie zdołał przekonać sądu odwoławczego aby było inaczej. Twierdzenia pełnomocnika uczestnika stanowią w istocie polemikę z wnikliwymi i prawidłowymi ustaleniami sądu w tym zakresie którym nie sposób przypisać dowolności.

Odnosząc się natomiast do faktu, iż Sąd Rejonowy nie uwzględnił wniosku uczestnika o pomniejszenie wyceny nakładów na nieruchomość o wartość robocizny uczestnika to stwierdzić należy, iż taki zabieg jest całkowicie nieuprawniony. Wnioskodawczyni także opiekowała się dziećmi, pracowała we wspólnym gospodarstwie domowym dzięki czemu uczestnik mógł się poświęcać pracy. Nie sposób zatem uznać, iż wartość pracy uczestnika winna ulec odliczeniu od majątku wspólnego skoro była ona w istocie nakładem z majątku wspólnego na majątek odrębny uczestnika a uprzednio majątek jego rodziców. Uczestnik bowiem kosztem ograniczenia swej działalności zarobkowej i kosztem przerzucenia na współmałżonka ciężaru utrzymania rodziny nakładem swej osobistej pracy spowodował w istocie wzrost wartości majątku swoich rodziców, a ostateczne swojego. (por. postanowienie SN z 10 lipca 1976r. III CRN 126/76 OSNCP z 1977r. Nr 4 poz. 73 ).

Dlatego też w pozostałym zakresie apelacja podlegała oddaleniu, a to na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach sąd orzekł na podstawie art. 520 k.p.c. ustalając, iż każdy uczestnik ponosi koszty związane z własnym udziałem w sprawie

Na oryginale właściwe podpisy