Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 sierpnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	Sędzia Paweł Hochman

po rozpoznaniu w dniu 30 sierpnia 2023 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko (...)Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pzowanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 31 maja 2023 r. sygn. akt I C 457/21

oddala apelację.

Paweł Hochman

Sygn. akt II Ca 670/23

UZASADNIENIE

W pozwie z 19 lipca 2021 r. skierowanym przeciwko (...)spółka akcyjna z siedzibą w W. powód M. K., działając przez pełnomocnika procesjonalnego, wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 4.000,00 zł tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od tej kwoty od dnia 17 lipca 2018 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Podniósł, że proponował poszkodowanemu wynajęcie samochodu zastępczego od podmiotu, z którym współpracuje.

Wyrokiem z 31 maja 2023 roku Sąd Rejonowy w Bełchatowie zasądził od pozwanego(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda M. K. kwotę 2.270,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 lipca 2018 r. do dnia zapłaty (pkt 1 ); oddalił powództwo w pozostałej części (pkt 2); zasądził od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda M. K. kwotę 70,00 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu (pkt 3); nakazał pobrać od powoda M. K. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 321,77 zł tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych (pkt 4); nakazał pobrać od pozwanego (...)Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 426,54 zł tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych (pkt 5).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 maja 2018 roku doszło do kolizji, w wyniku której uszkodzony został samochód O. nr rej (...) należący do C. W.. Sprawca wypadku był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. Użytkownikiem pojazdu po zdarzeniu był M. W., syn właściciela pojazdu. W dniu 11 lipca 2018 roku C. W. umową cesji wierzytelności dokonał cesji praw do zwrotu kosztów z tytułu najmu pojazdu oraz holowania i parkowania pojazdu uszkodzonego, przysługującego C. W. w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 16 maja 2018 roku.

W związku z unieruchomieniem pojazdu użytkownik M. W. w dniu 16 maja 2018 roku, zawarł z E. W. prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (...) umowę najmu samochodu zastępczego T. ustalając stawkę za wynajem w wysokości 140 zł za dobę brutto, najem trwał 56 dób. M. W. zawarł umowę przelewu wierzytelności, na podstawie której przeniósł na E. W. przysługującą mu wierzytelność odszkodowawczą w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego. E. W. zbyła wierzytelność na rzecz powoda.

W dniu 12 lipca 2018 rokuO. wystawiła rachunek nr (...) na łączną kwotę 8.390,00 zł brutto w tym:

- wynajem (...) od dnia 24 maja 2018 roku do dnia 11 lipca 2018 roku na kwotę 7.840,00 zł;

- przygotowanie do holowania na kwotę 50,00 zł;

- holowanie B.-P. na kwotę 250,00 zł;

- holowanie P.-B. (stacja demontażu pojazdów) na kwotę 250,00 zł.

Towarzystwo ubezpieczeń, 17 lipca 2018 roku, przekazało, (...), do wypłaty kwotę 1.820,00 zł tytułem kosztów wynajęcia pojazdu zastępczego oraz zwrot kosztów holowania i przygotowania do holowania w kwocie 100,00 zł brutto, w oparciu o zweryfikowaną fakturę numer (...). Strona powodowa wskazała, że zasadny czas najmu pojazdu zastępczego uznano okres 26 dni, tj. od dnia zgłoszenia szkody do dnia otrzymania decyzji płatniczej plus 7 dni na zagospodarowanie wraku. Stawka dobowa najmu pojazdu zastępczego została zweryfikowana do kwoty 70,00 zł brutto za dobę.

M. W. był kierowcą przedmiotowego pojazdu w trakcie powstania szkody. W zakresie holowania i najmu pojazdu zastępczego kontaktował się bezpośrednio z B. K.. Właściciel przedmiotowego pojazdu C. W., ucierpiał bezpośrednio w zdarzeniu i przebywał w szpitalu około miesiąca. C. W. upoważnił syna do podejmowania wszelkich czynności związanych z najęciem pojazdu zastępczego z powodu pobytu w szpitalu.

Wypadek wydarzył się kiedy poszkodowani wracali od mechanika, pozostawiając drugi samochód należący do M. W. do naprawy. Pojazd zastępczy był potrzebny C. W. do dojazdów do szpitala i użytkowania codziennego.

Pojazd marki O. (...) nr rej. (...) zalicza się do klasy/segmentu (...). Pojazd najmowany marki T. (...) nr rej. (...) i nr rej. (...) (...) również zalicza się do klasy/segmentu (...).

Dobowe stawki najmu krótkoterminowego pojazdu zastępczego klasy/segmentu (...) na terenie miejsca zamieszkania poszkodowanego kształtowały się w zakresie od 72,36 do 200 zł netto / od 89 do 246 zł brutto w okresie likwidacji szkody z dnia 16 maja 2018 roku. Średnia arytmetyczna wynosiła 114,99 zł netto /141,44 zł brutto, w zaokrągleniu 141 zł brutto za dobę.

Dobowe stawki najmu długoterminowego pojazdu zastępczego klasy/segmentu (...) na terenie miejsca zamieszkania poszkodowanego kształtowały się w zakresie od 47,97 do 160 zł netto / od 59 do 196,80 zł brutto w okresie likwidacji szkody z dnia 16 maja 2018 roku. Średnia arytmetyczna wynosiła 100,96 zł netto / 124,18 zł brutto, w zaokrągleniu 124 zł brutto za dobę.

W przypadku likwidacji szkód komunikacyjnych wynajem pojazdu rozpatrywany powinien być w kategoriach wynajmu krótkoterminowego. Stawka w wysokości 140 zł brutto za dobę wynajmu pojazdu zastępczego wykazana na rachunku (...) była ekonomicznie uzasadniona i odpowiadała cenom na rynku lokalnym w 2018 roku. Była to stawka na poziomie średniej arytmetycznej stawki wynoszącej w zaokrągleniu 141 zł brutto dla segmentu(...) wg badanej próbki stawek dla wynajmu krótkoterminowego. Stawki za holowanie wynoszą od 1 zł do 8 zł netto za kilometr holowania dla pojazdu osobowego. Średnia arytmetyczna kształtuje się na poziomie ok. 3,20 zł netto za kilometr. Przy uwzględnieniu trasy powyżej 200 km holowania stawka kształtuje się na poziomie 2 zł netto za kilometr holowania, natomiast powyżej 1000 km wynosi 1,50 zł netto za kilometr holowania. W przypadku dojazdu czy powrotu holownika (brak usługi holowania, a jedynie dojazd lub powrót lawety) stawka z reguły jest niższa o ok. 1 zł netto za kilometr. Przyjmując medianę dla przedstawionych ofert stawka ta kształtuje się na poziomie ok. 2,20 zł netto za kilometr. Stawka za holowanie pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony (3500 kg) wynosi maksymalnie 486 zł w 2018 roku zgodnie z przepisami Prawa o ruchu drogowym (tzw. kodeks drogowy) — art. 130a ust. 6 a, b, c.

Wg uchwały Rady Powiatu w B. zryczałtowana stawka za holowanie pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony (3500 kg) wynosi maksymalnie 486 zł w 2018 roku. Koszt związany z załadunkiem i rozładunkiem pojazdu w 2018 roku na terenie województwa (...) kształtował się w zakresie od 50 zł do 400 zł netto w zależności od utrudnień i zakresu prac podczas wykonywania tej usługi (np. zablokowane/urwane koło, uszkodzone zawieszenie wymagające użycia specjalistycznego sprzętu, wyciąganie pojazdu z rowu, itp.).

Koszty usługi holowania wykazane na rachunku nr (...) mieszczą się w zakresie wskazywanych przez biegłego stawek obowiązujących na terenie województwa (...) w 2018 roku. Ponieważ holowania pojazdu odbywały się na terenie powiatu B. (pierwsze holowanie B. — P., drugie holowanie P. — B. stacja demontażu pojazdów) zastosowanie powinna mieć stawka zryczałtowana wynosząca maksymalnie 486 zł brutto (dotyczy jednego holowania).

Stawka w wysokości 50 zł brutto za przygotowanie do holowania wykazana na rachunku nr (...) była ekonomicznie uzasadniona i odpowiadała cenom na rynku lokalnym w 2018 roku.

Technologiczny czas naprawy pojazdu marki O. (...) nr rej. (...) po szkodzie z dnia 16 maja 2018 roku wynosił 10 dni roboczych. Konieczny i niezbędny czas naprawy marki O. (...) nr rej. (...) po szkodzie z dnia 16 maja 2018 roku wynosił 14 dni roboczych.

Uzasadniony ekonomicznie czas wynajmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą pojazdu marki O. nr rej. (...) w czasie likwidacji szkody z dnia 16 maja 2018 roku powinien wynosić nie więcej niż 26 dni kalendarzowych.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że powyższy stan faktyczny ustalił w oparciu o powołane dowody, w tym dokumenty prywatne, kserokopie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, opinię biegłego sądowego z zakresu mechaniki pojazdowej A. F. oraz zeznania świadków. Autentyczność żadnego z dokumentów nie była kwestionowana przez którąkolwiek ze stron procesu. W ocenie Sądu sporządzona w sprawie opinia biegłego sądowego była fachowa i precyzyjna w odniesieniu do jej wniosków końcowych, nie zawiera sprzeczności, ani błędów logicznych. W pełni odpowiada zakreślonej przez Sąd tezie dowodowej. Ustalenia poczynione przez biegłego sądowego Sąd uznał za przekonywujące, jasne i pełne. Biegły sądowy w sposób szczegółowy wyjaśnił kwestie najmu pojazdu zastępczego, które dało się ustalić na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie.

Odnosząc się do okoliczności, że strona pozwana kwestionowała opinię biegłego co do wyliczeń stawek za najem pojazdów zastępczych oraz holowanie, Sąd Rejonowy przypominał, iż nie wnosiła o wydanie opinii uzupełniającej.

W następstwie powyższych ustaleń, Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługuje na uwzględnienie w części. Zważył, że zgodnie z treścią art. 805 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Zgodnie z § 2 pkt 1 powołanego przepisu przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku. Stosownie do art. 822 § 1, przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Z kolei, stosownie do art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ww. ustawy, poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Na podstawie art. 361 kc zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła, a w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Norma ta stanowi realizację zasady pełnego odszkodowania. Zgodnie z art. 363 § 1 kc, naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. W przypadku ubezpieczyciela istnieje jedynie obowiązek zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej. Stratami poniesionymi w wyniku zdarzenia będącego źródłem szkody są w przedmiotowym wypadku wydatki na wynajęcie samochodu zastępczego. Odpowiednia suma odszkodowania w przedmiotowej sprawie powinna być równa wydatkom, które należało ponieść na wynajęcie samochodu zastępczego.

W ocenie Sądu meriti pozwany wprawdzie wskazywał na fakt, że złożył propozycję zorganizowania najmu. W ocenie sądu propozycja pozwanego nie była skuteczna, ani realna. Dla skutecznego zgłoszenia propozycji najmu pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela w ramach likwidacji szkody konieczne jest wskazanie następujących elementów: informacji na jaki okres ubezpieczyciel zorganizuje pojazd zastępczy, klasę pojazdu oraz akceptowalną wysokość stawki najmu pojazdu zastępczego. Tylko przekazanie takich, najistotniejszych informacji poszkodowanemu, aktualizuje obowiązek poszkodowanego do działania w sposób minimalizujący szkodę. W przypadku zgłoszenia takiej propozycji zasadne jest oczekiwanie, aby poszkodowany, chcący skorzystać z pojazdu zastępczego, skontaktował się z ubezpieczycielem w celu uzyskania dodatkowych informacji na temat najmu pojazdu zastępczego. Poszkodowany ma prawo skorzystać z najmu pojazdu zastępczego od podmiotów funkcjonujących na rynku, ale powinien liczyć się z obowiązkiem minimalizacji szkody. W ocenie Sądu tylko w sytuacji, gdy poszkodowany otrzymał propozycję najmu pojazdu zastępczego od ubezpieczyciela (o treści wskazanej powyżej) można zasadnie wymagać, aby poszkodowany dążył do minimalizacji szkody, przy wyborze podmiotu świadczącego usługę najmu pojazdu zastępczego. W przedmiotowej sprawie, materiał dowodowy nie potwierdził, że pozwany złożył realną propozycję zorganizowania najmu pojazdu zastępczego. Wobec powyższego poszkodowanemu nie można zarzucić naruszenia obowiązku minimalizacji szkody.

W dalszej kolejności Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego od dnia 16 maja 2018 roku. Sąd w pełni przyjął rozważania zawarte z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej uznając je za swoje. Szkodę zgłoszono dopiero w dniu 15 czerwca 2018 roku, uzasadnionym ekonomicznie okresem wynajmu pojazdu zastępczego podczas likwidacji szkody z dnia 16 maja 2018 roku powinien być czas od dnia 15 czerwca 2018 roku do dnia 10 lipca 2018 roku (19 dni likwidacji szkody + 7 dni na nabycie „nowego” pojazdu). Po stronie ubezpieczyciela nie było zbędnej zwłoki w terminie likwidacji szkody, której czas wynosił 19 dni kalendarzowych.

Odnosząc się do stawki dobowej za najem auta zastępczego, Sąd wyjaśnił, że przyjął rozważania biegłego jako własne. Wobec powyższego, w przedmiotowej sprawie zastosowana przez powoda stawka za dobę 140,00 zł brutto mieści się w stawkach rynkowych.

W dalszych rozważaniach Sąd pierwszej instancji przypomniał, że kosztem wynikającym z kolizji był wydatek na holowanie uszkodzonego samochodu. Wskazał, że stawka za holowanie zastosowana przez powoda nie przekraczała stawki rynkowej, przypominając, iż jak wynika z opinii biegłego sądowego zastosowanie powinna mieć stawka zryczałtowana wynosząca maksymalnie 486 zł brutto - za jedno holowanie. Kwota 50 zł brutto za przygotowanie do holowania również była ekonomicznie uzasadniona i odpowiadała cenom rynkowym. Pozwany powinien zatem zwrócić koszt holowania jako normalnego następstwa szkody.

Dokonując na koniec wyliczenia należnego odszkodowania, Sąd Rejonowy wyjaśnił, że przyjmując 26 dni kalendarzowych najmu po stawce dobowej 140,00 zł brutto, koszt najmu pojazdu zastępczego wynosił 3.640,00 zł (26 dób x 140,00 zł/24h brutto), biorąc pod uwagę wypłaconą przez ubezpieczyciela kwotą 1.820,00 zł, zasądzeniu podlegała kwota 1.820,00 zł z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Przyjmując koszt holowania w wysokości 550,00 zł - składający się z dwóch kwot po 250,00 zł za holowania oraz kwoty 50,00 zł tytułem przygotowania do holowania, biorąc pod uwagę wypłaconą przez ubezpieczyciela kwotę 100,00 zł, zasądzeniu podlegała kwota 450,00 zł z tytułu holowania uszkodzonego pojazdu. Usprawiedliwione było więc roszczenie powoda o zapłatę w wysokości 2.270,00 zł.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., stosując zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu w zw. z § 2 ust. 3 Rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie i radców prawnych. Na koszty poniesione przez powoda złożyła się kwota 1.117,00 zł w tym opłata od pozwu - 200,00 zł, wynagrodzenie adwokata - 900,00 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17,00 zł. Na koszty poniesione przez pozwanego złożył się kwota 1.317,00 zł, w tym wynagrodzenie radcy prawnego - 900,00 zł, opłata od sprzeciwu od wyroku zaocznego - 100,00 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17,00 zł oraz zaliczka na wynagrodzenie biegłego - 400,00 zł. Powód wygrał sprawę w 57%, a pozwany 43%. Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 70,00 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu.

Na podstawie art. 113 ust. 1 uksc w zw. z art. 100 k.p.c. Sąd nakazał pobrać od powoda rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie, tytułem części nieuiszczonych kwotę 321,77 zł. Na podstawie art. 113 ust. 1 uksc w zw. z art. 100 k.p.c. Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie, tytułem części nieuiszczonych kwotę 426,54 zł.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany. Działający w jego imieniu pełnomocnik, na podstawie art. 368 § 1 pkt. 1 k.p.c. zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w Bełchatowie w części: w zakresie pkt 1 wyroku - co do kwoty 1.820 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie naliczonymi od dnia 17 lipca 2018 r. do dnia zapłaty oraz w zakresie pkt 3 oraz 5 wyroku - w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy: art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez niewszechstronną wybiórczą i fragmentaryczną ocenę materiału dowodowego, co skutkowało dowolną oceną dowodów i pominięciem okoliczności mających istotne znaczenie lub nienadaniem im odpowiedniej wagi, w szczególności poprzez nienadanie odpowiedniego znaczenia złożonej poszkodowanemu ofercie najmu pojazdu zastępczego i informacji przekazanej podczas zgłoszenia szkody, z której poszkodowany - należycie współpracujący z dłużnikiem w wykonaniu zobowiązania - winien był skorzystać i która to oferta winna wyznaczać stawkę dobową, na podstawie, której Sąd zasądzi odszkodowanie; co rzutowało na wynik postępowania w ten sposób, iż Sąd I instancji poczynił wadliwe ustalenia faktyczne w sprawie w zakresie oznaczenia przez strony czasu trwała umowy najmu krótkoterminowego zawartego przez poszkodowanego z powodem oraz w zakresie oceny warunków najmu proponowanych poszkodowanemu przez wypożyczalnie współpracujące, co miało wpływ na treść rozstrzygnięcia wydanego w sprawie;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego:

a) art. 361 § 2 k.c., art. 805 k.c. oraz art. 824 ¹ § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię, a w konsekwencji zasądzenie odszkodowania przekraczającego wysokość poniesionej szkody, co w odniesieniu do całokształtu zebranego materiału dowodowego nie było uzasadnione i stanowi kwotę nieadekwatną do wysokości poniesionej szkody albowiem różnica czynszu najmu pojazdu zastępczego z jakiego korzysta poszkodowany względem stawek czynszu zaoferowanych przez likwidującego szkodę ubezpieczyciela nie pozostającą w adekwatnym związku przyczynowym z kolizją za skutki której odpowiedzialność ponosi pozwany;

b) art. 354 k.c., art. 362 k.c., art. 361 § 2 k.c., art. 805 k.c. oraz art. 824 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 5 k.c. poprzez błędną wykładnię, a w konsekwencji błędne uznanie, że poszkodowany miała prawo do skorzystania z oferty powoda po stawkach rynkowych i nie przyczynił się tym samym do nadmiernego powiększenia szkody, podczas gdy wobec złożonej poszkodowanemu propozycji najmu pojazdu zastępczego za stawkę niższą niż stawka powoda i braku realnego wykazania przez powoda, że propozycja ubezpieczyciela była mniej korzystana, zachowanie poszkodowanego stanowi o braku współpracy z ubezpieczycielem i przyczynieniu się do zwiększenia szkody;

c) art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 826 § 1 k.c. w zw. z art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez błędną wykładnię i nieuwzględnienie przez Sąd I instancji, iż zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynika, a wynajęcie pojazdu za dobową stawkę najmu znacznie wyższą aniżeli zaoferowana przez pozwanego, przyczyniła się do zwiększenia szkody, i jako taka nie powinna obciążać pozwanego albowiem osoba uczestnicząca w zdarzeniu objętym ubezpieczeniem obowiązkowym (w tym również poszkodowany) obowiązana jest do zapobieżenia, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody.

W następstwie powyższych zarzutów wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa również co do kwoty 1.820 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie naliczonymi od dnia 17 lipca 2018 r. do dnia zapłaty oraz wnoszę o zmianę zawartego w punkcie 3 oraz 4 wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył co następuje: apelacja jest bezzasadna.

Uzasadnienie powyższego stanowiska należy rozpocząć od następującego zastrzeżenia.

Rozpoznanie przedmiotowej sprawy nastąpiło w postępowaniu uproszczonym w rozumieniu art. 505 ¹ k.p.c. W związku z powyższym Sąd drugiej instancji wyjaśnia, że stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., wobec nie przeprowadzenia postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku ogranicza do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku i przytoczenia przepisów prawa. Tym samym, Sąd Okręgowy odstępuje od szczegółowego odniesienia się do zgłoszonych w wniesionych skargach apelacyjnych zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego związanych z przebiegiem postępowania dowodowego i oceną przeprowadzonych dowodów ograniczając się do stwierdzenia, że powyżej przedstawione ustalenia faktyczne przyjmuje za własne i wskazuje jako podstawę swojego rozstrzygnięcia.

Wskazując podstawę prawną wydanego wyroku Sąd Okręgowy wyjaśnia, że oddalenie wniesionej skargi apelacyjnej stanowi konsekwencję uznania, że zaskarżony wyrok znajduje swoje oparcie w powołanych przez Sąd pierwszej instancji przepisach prawa materialnego. W kolejności należy powołać, art. 19 ust. 1, art. 34 ust. 1, art. 35 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2214 ze zm.; dalej jako „u.u.o., PBUK, UFG”) oraz art. 822 § 1 i 2 k.c., na podstawie których właściciel uszkodzonego pojazdu miał prawo dochodzić wskazanych w pozwie roszczeń od pozwanego ponoszącego odpowiedzialność gwarancyjną. Tylko dla porządku należy przypomnieć, że posiadacz pojazdu mechanicznego odpowiada na zasadzie winy za szkodę powstałą w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody, co wynika z treści art. 415 k.c. w zw. z art. 436 § 2 k.c. i w tych granicach należy określić odpowiedzialność gwaranta. Uprawnienie powoda do wytoczenia powództwa (legitymacja czynna) wynika natomiast z umowy przelewu wierzytelności zawartej zgodnie z treścią art. 509 § 1 k.c.

Zakres odpowiedzialności pozwanego wyznacza natomiast art. 361 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynika a naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono, modyfikowany normą art. 805 § 1 i 2 k.c. ograniczającego obowiązek naprawienia szkody do spełnienia świadczenia pieniężnego.

Sąd Okręgowy wyjaśnia ponadto, że w pełni podziela rozważania prawne Sądu pierwszej instancji opisujące zastosowanie w przedmiotowej sprawie norm prawa materialnego w szczególności art. 354 § 2 k.c. oraz art. 362 k.c. Przypominając jednocześnie, że jak wskazano na wstępie, zastosowanie powołanych przepisów uznać należało za prawidłowe należy jedynie wyjaśnić, iż zawarte w uzasadnieniu skargi apelacyjnej próby wykazania, że poszkodowany wynajmując pojazd zastępczy u powódki naruszył obowiązek współdziałania przy likwidacji szkody nie mogą odnieść oczekiwanego przez skarżącego skutku. Przywołane na tą okoliczność argument o rzekomym przedstawieniu w postępowaniu likwidacyjnym skonkretyzowanej oferty najmy pojazdu za cenę niższą miały charakter jedynie polemiczny, a jego nieuwzględnienie prowadzi do wniosku, że w przedmiotowej sprawie nie doszło do naruszenia art. art. 354 § 2 k.c. i art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Za nieudowodnione należało bowiem uznać twierdzenie, że poszkodowany w sposób niewłaściwy współpracował z pozwanym w procesie likwidacji szkody oraz dopełnił ciążących na nim obowiązków.

W uzupełnieniu powyższych uwag wskazać należy, że również w ocenie Sądu Okręgowego, pozwana nie przedstawiła istotnych warunków najmu pojazdu zastępczego, skoro w przesłanej informacji ograniczyła się do wskazania, iż oferuje możliwość zorganizowania bezpłatnego najmu pojazdu zastępczego na czas naprawy. Nie sposób jednocześnie uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu i co równie istotne na akceptowalnych dla niego warunkach. Takie stanowisko nie wytrzymuje krytyki skoro informacja ta mogła być przekazana poszkodowanemu niezwłocznie po zgłoszeniu szkody.

Powyższe rozważania jednocześnie wykluczają możliwość przyjęcia, że wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji dopuścił się naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Przypominając, że naruszenie powyższego przepisu skarżący wiąże z ustaleniem iż, propozycja najmu pojazdu zastępczego w wypożyczalni współpracującej nie była pełna, Sąd Okręgowy wyjaśnia, że nie podziela powyższego zastrzeżenia. Formularz zgłoszenia szkody, na który powołuje się pozwany zawierał bowiem ogólną nieskonkretyzowaną informację dotyczącą możliwości skorzystania z pojazdu zastępczego. Sama informacja o możliwości „organizacji pojazdu zastępczego o zasadniczo podobnej klasie na czas niezbędny do dokonania naprawy uszkodzonego lub zakupu nowego pojazdu” nie zawierała żadnych informacji co do zasad najmu pojazdu dotyczących sposobu korzystania z wynajmowanego pojazdu. Odwołując się do doświadczenia życiowego wyjaśnić należy, że oczywiście istotne z punktu widzenia potencjalnego najemcy pozostają informacje dotyczące dopuszczalnego zakresu korzystania z pojazdu i reguł ewentualnej odpowiedzialności w razie powstania w czasie jego użytkowania szkody. Jednocześnie wskazana jako „uznawana” przez ubezpieczyciela stawka 70 zł za dobę wynajęcia pojazdu wydaje się być ustalona w sposób całkowicie oderwany od warunków rynkowych. O naruszeniu art. 233 § 1 k.p.c. nie może również świadczyć to, że sąd I instancji „zupełnie pominął okoliczność, iż poszkodowany w ramach zgłoszenia szkody wskazał, iż nie potrzebuje pojazdu zastępczego”. Wskazana okoliczność nie podważa bowiem zasadności żądania powoda. Brak przepisu prawa nakładającego na poszkodowanego obowiązek informowania ubezpieczyciela o zamiarze wynajmu pojazdu zastępczego.

Powyższego stanowiska nie może również podważyć powołany przez skarżącego pogląd wyrażony w wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi 14.06.2019 r wydanym w sprawie XIII Ga 1488/18. Nie kwestionując stanowiska, że „brak zainteresowania się ofertą ubezpieczyciela i brak weryfikacji oferty cenowej firmy niewspółpracującej z pozwanym ubezpieczycielem stanowi przyczynienie się poszkodowanej do zwiększenia rozmiarów szkody”. Wskazać należy, że ustalając miernik staranności przy likwidacji szkody nie można kształtować identycznych kryteriów dla osoby fizycznej bezpośrednio dotkniętej szkodą a inaczej w przypadku gdy szkoda dotyczy przedsiębiorcy.

Reasumując, apelacja na podstawie art. 385 k.p.c. podlegała oddaleniu.

Paweł Hochman