Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	Paweł Hochman
Sędziowie	Grzegorz Ślęzak (spr.) Stanisław Łęgosz
Protokolant	Alicja Sadurska

po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2020 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko A. S., Z. S.

o alimenty

na skutek apelacji M. S.

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz.

z dnia 17 lipca 2019 r. sygn. akt III RC 65/19.

oddala apelację.

Sygn. akt II Ca 675/19

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 17 lipca 2019 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z powództwa M. S. przeciwko A. S. i Z. S. o alimenty po 300 złotych miesięcznie oddala powództwo

Podstawę powyższego wyroku stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

A. S. i Z. S. to synowie M. S. i H. S.. A. S. urodził się (...) w T.. Z. S. urodził się (...) w T..

Wyrokiem z dnia 25 maja 2004 roku w sprawie I C 1120/03 Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim rozwiązał związek małżeński M. S. i H. S. przez rozwód, bez orzekania o winie którejkolwiek ze stron.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 20 marca 2002 r. w sprawie o sygn. akt III RC 5/02 została ustalona po raz ostatni wysokość świadczenia alimentacyjnego H. S. na rzecz M. S. w kwocie po 200 zł miesięcznie.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 08 lutego 2010 roku w sprawie sygn. akt IIIRC 300/09 ustalono, że powyższy obowiązek alimentacyjny wygasł z dniem 16 czerwca 2009 roku z uwagi na to, ze upłynął pięcioletni termin określony w art. 60 par.3 kro.

Po tej dacie M. S. wielokrotnie wnosiła powództwa przeciwko byłemu mężowi o zasądzenie od niego na jej rzecz alimentów. Powództwa te były oddalane

18 grudnia 2011 roku powódka wniosła pozew o zasądzenie alimentów na jej rzecz od A. S. i Z. S. w kwocie po 350 złotych miesięcznie od każdego z nich. Powództwo zostało oddalone.

M. S. i H. S. w dalszym ciągu mieszkają na nieruchomościach wydzielonych w wyniku podziału majaku wspólnego w bezpośrednim sąsiedztwie. Od wielu lat są w głębokim konflikcie. Toczyło się i toczy z ich udziałem wiele spraw sądowych karnych i cywilnych.

M. S. jest leczona z powodu przewlekłej choroby układu nerwowego. Przebyła dwa udary mózgu i zawał mięśnia sercowego. Cierpi na depresję i osteoporozę. Ma problemy z kręgosłupem. Przeszła operację biodra ma wszczepioną endoprotezę. Chodzi przy pomocy kuli. Stwierdzono u niej także obustronną głuchotę. Została zaliczona do znacznego stopnia niepełnosprawności, przy czym niepełnosprawność ta ma charakter trwały. Pozostaje pod opieką poradni neurologicznej, kardiologicznej i ortopedycznej.

M. S. pobiera świadczenie emerytalne w wysokości 1361,52 złotych netto miesięcznie. Poza tym posiada prawo do zasiłku pielęgnacyjnego w wysokości po 184,42 złote miesięcznie.

M. S. ok. 100 - 300 zł miesięcznie wydaje na leki. Inne wydatki M. S. to m.in.: opłata za światło 100 złotych co dwa miesiące, opłata za gaz 60 złotych co dwa miesiące, wywóz śmieci 10 złotych miesięcznie, opłata za telefon stacjonarny i komórkowy 60 zł miesięcznie, za wodę 50 złotych co dwa miesiące. Koszt opału to około 2700 złotych na okres grzewczy.

A. S. ma 53 lata. Mieszka z żona, która zatrudniona jest w firmie (...). Jej miesięczna pensja wynosi około 2000 złotych netto. Sprawuje on opiekę nad niepełnosprawnym ojcem wykonuje wszystkie konieczne czynności typu: zawożenie do lekarza, zakup leków, robienie zakupów, pranie, sprzątanie, gotowanie. Z tego tytułu pobiera zasiłek dla opiekuna w wysokości 620 złotych miesięcznie

Mieszka z żoną we własnym domu jednorodzinnym. Ma troje dzieci, które same się utrzymują. Uiszcza następujące stałe opłaty: energia elektryczna 200 złotych co dwa miesiące, woda i ścieki 50 złotych co dwa miesiące, gaz koszt zakupu jednej butli około 50 złotych co dwa miesiące, telefony i Internet- 120 złotych miesięcznie, opał 2500 złotych nakres grzewczy, podatek za dom i grunt- 200 złotych rocznie.

Posiada dwa samochody: jeden z 1998 roku drugi z 2011 roku.

Nie jest zadłużony

Z. S. ma 44 lata. Mieszka z żoną i z synem. Żona zatrudniona jest w firmie (...). Jej miesięczne wynagrodzenie wynosi 2500 złotych.

Syn ma 15 lat. Pozostaje na wyłącznym utrzymaniu rodziców

Zatrudniony jest jako kierowca w firmie transportowej. Jego miesięczna pensja wynosi 1633,78 złotych netto plus diety.

Mieszka wraz z rodziną w lokalu znajdującym się w T. przy ul. (...). Na zakup mieszkania zaciągnął kredyt hipoteczny w wysokości 231 307 złotych. Miesięczna rata spłaty tego kredytu wynosi 1439,46 złotych.

Uiszcza on następujące stałe opłaty: czynsz 600 złotych miesięcznie, Internet i telewizja- 67 złotych miesięcznie, telefony 248.45 złotych miesięcznie, energia elektryczna-119 złotych raz na dwa miesiące, multimedia 120 złotych miesięcznie, gaz 46 złotych co dwa miesiące.

Pozwani nie utrzymują z matką żadnych kontaktów od ponad 20 lat. Nie utrzymują z nią żadnych kontaktów z uwagi na jej postawę, jej roszczenia i wielość spraw sądowych wniesionych przez powódkę przeciwko ojcu, nim, sąsiadom. Są ze sobą bardzo skonfliktowani.

Sąd zważył, iż stosownie do treści art. 129 § 1 k.r.o. obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych obciąża bliższych stopniem przed dalszymi.

W myśl art. 133 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. W paragrafie 2 powołanego artykułu wprowadzono ograniczenie polegające na tym, iż poza powyższym przypadkiem uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.

Przeciwstawienie obu paragrafów art. 133 pozwala stwierdzić, że ogólną przesłanką powstania obowiązku alimentacyjnego (poza obowiązkiem rodziców względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie) jest pozostawanie w „niedostatku".

Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia niedostatku. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tezy III wytycznych z dnia 16 grudnia 1987 roku wyjaśnił, iż niedostatek występuje wtedy, gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków, zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb. Zaspokojenie potrzeb każdego człowieka powinno nastąpić przede wszystkim z jego własnych środków. Dotyczy to dochodów z pracy, z majątku, ze świadczeń z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego.

Zgodnie z art. 130 k.r.o obowiązek jednego małżonka do dostarczania środków drugiemu małżonkowi po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka.

Jak wykazano powyżej obowiązek alimentacyjny byłego męża powódki- H. S. upadł z dniem 16 czerwca 2009 roku. Zasadnym byłoby więc wytoczenie powództwa przeciwko pozwanym gdyby powódka spełniała przesłanki z art. 133 par. 2 k.r.o.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd stwierdził, że M. S. nie znajduje się w niedostatku. Powódka otrzymuje: emeryturę w wysokości 1361,52 złotych oraz zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 184,42 złote. Uiszcza opłaty w niewielkich kwotach. Należy podkreślić, że Przedstawione dokumenty do niniejszej sprawy przez M. S. były przedstawiane do poprzednich spraw wszczynanych przez powódkę poczynając od 2007 roku więc nie miały wpływu na rozstrzygnięcie tej sprawy. Nie spornym jest, że powódka z uwagi na swój wiek i stan zdrowia nie jest w stanie podjąć żadnej pracy. Jednakże mając na uwadze aktualną sytuację zdrowotną i majątkową oraz wysokość jej wydatków należy uznać, że dochody M. S. pozwalają na pokrycie uzasadnionych jej potrzeb.

Analizując treść art. 135 par. I k.r.o. i jego interpretację należy dojść do przekonania, że wysokość obciążenia alimentacyjnego powinna być określona na takim poziomie aby nie prowadziła do niedostatku samego obciążonego.

Mając powyższe na względzie Sąd doszedł do przekonania iż zarobkowe i majątkowe możliwości pozwanych nie pozwalają na zasądzenie od nich na rzecz powódki alimentów.

A. S. pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną, która w wyniku zatrudnienia otrzymuje pensje około 2000 złotych miesięcznie. On sam uzyskuje tylko świadczenie z tytułu opieki nad ojcem w wysokości 620 złotych. Jak wykazano w stanie faktycznym uiszczają oni wysoki stałe opłaty. Nad to ponoszą koszty związane ze swoim własnym utrzymaniem typu: zakup odzieży, bielizny, środków chemicznych, kosmetycznych itp.

Z. S. pracuje w transporcie międzynarodowym jego miesięczna pensja wynosi 1633,78 złotych plus diety. Jego żona zarabia około 2500 złotych. Spłacają kredyt hipoteczny zaciągnięty na zakup mieszkania którego miesięczna rata spłaty wynosi ok. 1500 złotych. Na utrzymaniu ma 15 letnie dziecko. Jego obowiązek alimentacyjny w stosunku do dziecka wyprzedza obowiązek alimentacyjny w stosunku do matki. Ponosi podobnie tak jak jego brat stałe opłaty (o czym dokładnie w stanie faktycznym), koszty utrzymania siebie i rodziny.

Przeliczenie dochodów uzyskiwanych przez pozwanych na członków ich rodziny sprowadza się do stwierdzenia, że dochód na jednego członka ich rodziny jest taki sam lub niższy niż dochód pozwanej. Zasądzenie jakiejkolwiek kwoty tytułem alimentów od nich doprowadziło by ich do stanu niedostatku.

Nie bez znaczenia w niniejszej sprawie pozostaje także kwestia wzajemnych relacji pomiędzy powódką i jej synami. Synowie mają żal do matki za ciągłe nieporozumienia w rodzinie dużą liczbę prowadzonych przez matkę spraw sądowych. Mając powyższe na względzie Sąd orzekł jak w sentencji.

Powyższy wyrok zaskarżyła powódka.

Treść apelacji zredagowanej przez samą powódkę, zdaje się wskazywać, że poza bezdowodowymi zarzutami poza procesowymi zaskarżonemu orzeczeniu zarzuca niewyjaśnienie okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia oraz obrazę prawa materialnego przez niesłuszne uznanie, że powódka nie znajduje się w niedostatku a pozwani, którzy ją „okradają” nie mają obowiązku jej alimentowania w sytuacji gdy świadczenie emerytalne w kwocie ok. 1361 zł nie wystarcza jej na zaspokojenie jej podstawowych potrzeb.

Apelująca wnosiła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona i nie może odnieść wnioskowanego w niej skutku w postaci wzruszenia zaskarżonego wyroku, który jest prawidłowy i odpowiada powołanemu w jego uzasadnieniu prawu materialnemu.

Powołane w apelacji twierdzenia odnoszące się do sytuacji materialnej stron, którą apelacja postrzega inaczej niż Sad Rejonowy pozostają bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w sytuacji, gdy Sąd ten doszedł do słusznego przekonania, że powoda nie znajduje się w niedostatku.

Faktem jest, że powódka jest osobą w wieku podeszłym i poważnie chorą ale też aktualnie otrzymuje ona emeryturę z ZUS w kwocie ponad 1.300 zł i nie znajduje się w niedostatku. Nie została więc spełniona podstawowa przesłanka z art. 133 § 2 krio, która uprawniałaby powódkę do żądania od pozwanych środków utrzymania.

Nie sposób też nie dostrzec, co słusznie ustala Sąd I instancji, że średni dochód na członka rodziny pozwanych jest podobny do kwoty jaką dysponuje na swoje utrzymanie powódka, co jednak w sprawie nie ma istotnego znaczenia wobec braku niedostatku po stronie powodowej.

Jeszcze raz należy jednak podkreślić, że istota rozstrzygnięcia sprowadza się do ustalenia czy powódka popadła w niedostatek przez siebie niezawiniony w rozumieniu powołanego powyżej przepisu.

Jak już wcześnie wskazano Sąd prawidłowo ustalił i doszedł do słusznego wniosku, że ta przesłanka nie została przez nią wykazana.

To na powódce zgodnie przepisem art. 6 kc spoczywał obowiązek udowodnienia istnienia wskazanych wcześniej przesłanek do obciążenia pozwanych obowiązkiem dostarczania jej środków utrzymania, czego powódka w sprawie niniejszym jednak nie wykazała.

Sąd Rejonowy rozpoznał sprawę w sposób szczególnie wszechstronny, przeprowadzając dowody zaoferowane mu przez strony, które poddał ocenie nieprzekraczającej granic swobodnej oceny dowodów, i w efekcie tego dokonał trafnych i wystarczających ustaleń faktycznych mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, które to ustalenia Sąd II instancji podziela i przyjmuje za własne tak jak i wnioski tegoż Sądu składające się na oceną prawną żądania pozwu, co już wcześniej wskazano.

Należy zauważyć także, ze już w sprawie III RC 310/17 ( II Ca 752/18 ), w której powódka dochodziła alimentów od byłego męża, Sąd ustalił, że nie znajduje się ona w niedostatku. W sprawie tej ustalono tez, że poza otrzymywaną co miesiąc emeryturą powódka otrzymała także zadośćuczynienie od zakładu ubezpieczeniowego w związku ze śmiercią brata.

Od wydania orzeczenia w powołanej wyżej sprawie nie doszło do takiego pogorszenia sytuacji życiowej powódki, które uzasadniałoby uznanie, że popadła ona w niedostatek.

Powódka nie wykazała bowiem aby pobierane świadczenie emerytalne w kwocie powyżej 1.360 zł nie wystarczało na zaspokojenie jej usprawiedliwionych potrzeb.

Mało tego powódka podaje nieprawdę przed Sądem Okręgowym. Zapytana bowiem czy otrzymała zadośćuczynienie za śmierć brata odpowiedziała, że nie otrzymała żadnego zadośćuczynienia. Po odczytaniu jej natomiast informacji od (...) S.A. znajdującej się na karcie 225 akt sprawy III RC 310/17 powiedziała, że nie pamięta czy otrzymała to zadośćuczynienie.

Z powołanej natomiast powyżej informacji jednoznacznie wynika, że w dniu 2 listopada 2017 r (...) S.A. wypłaciło powódce 8.000 zł.

Powódka nie wykazała aby powyższą kwotę do obecnej chwili wydała i na jaki cel, co nakazuje uznać, iż oszczędności w kwocie wyżej wskazanej nadal posiada.

Skoro zatem nie zostały spełniona przesłanka z art. 133 § 2 krio w postaci niedostatku brak było podstaw do zasądzenia na jej rzecz środków utrzymania od pozwanych.

Takim powodem nie może być bowiem nawet okoliczność, że pozwanym powodzi się lepiej niż powódce skoro ta nie wykazała, że popadła w niezawiniony przez siebie niedostatek.

Reasumując powyższe rozważania, uznać należy, że zaskarżony wyrok jest prawidłowy i odpowiada powołanemu w jego uzasadnieniu prawu materialnemu a apelacja sprowadza się jedynie do nieskutecznej polemiki z trafnym stanowiskiem Sądu I instancji.

Dlatego też mając na względzie wszystkie powyższe rozważania należało oddalić apelację jako nieuzasadnioną na podstawie art. 385 kpc.