Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 8 listopada 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSA w SO Grzegorz Ślęzak (spr.)
Sędziowie:	SSO Dariusz Mizera SSR del. Anna Strzelczyk
Protokolant:	st. sekr. sąd. Alicja Sadurska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 października 2018 roku

sprawy z wniosku (...) S.A. z siedzibą w K.

z udziałem R. H.

o zasiedzenie służebności przesyłu

na skutek apelacji uczestnika R. H.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 29 maja 2018 roku, sygn. akt I Ns 931/16

postanawia:

1. zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie pierwszym w ten sposób, że wniosek oddalić,

2. zasądzić od wnioskodawcy (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz uczestniczki R. H. kwotę 200 (dwieście) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania za instancję odwoławczą.

Sygn. akt II Ca 688/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 29 maja 2018 r. Sąd Rejonowy w Bełchatowie po rozpoznaniu sprawy z wniosku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. z udziałem R. H. o zasiedzenie służebności przesyłu

1.  stwierdził, że (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. z dniem 1 stycznia 2004 r. nabyła przez zasiedzenie służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu obciążającą nieruchomość oznaczoną numerem działki (...) położoną w miejscowości A. gmina B. powiat (...) województwo (...), stanowiącej własność R. H., dla której w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie urządzona jest księga wieczysta numer (...) polegającą na zapewnieniu każdoczesnemu właścicielowi urządzeń linii elektroenergetycznej o napięciu 220 kV relacji P. – R. prawa utrzymania tej linii, prawa nieodpłatnego wejścia, przechodu i przejazdu przez nieruchomość obciążoną w celu dokonywania czynności związanych z kontrolą, przeglądami, konserwacją remontem, naprawą, modernizacją, przebudową, usuwaniem awarii linii, dokonywaniem wymiany urządzeń w całości lub w jej poszczególnych części wraz z obowiązkiem znoszenia przez właściciela nieruchomości obciążonej ograniczeń wynikających z istnienia pasa technologicznego o szerokości łącznej 50 metrów (po 25 metrów po każdej stronie od osi linii) o przebiegu szczegółowo uwidocznionym na mapie sporządzonej przez uprawnionego geodetę D. K. (oznaczonym symbolem P1

2.  ustalił że każda ze stron ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Podstawę powyższego orzeczenia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu rejonowego:

Na nieruchomości stanowiącej m.in. działkę nr (...) z obrębu (...) A., gmina B., powiat (...), województwo (...), dla której Sąd Rejonowy w Bełchatowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr KW (...) posadowione są trwałe i widoczne urządzenia linii elektroenergetycznej 220 kV relacji P.-R. (dawniej: J.-P.).

Przedmiotowa linia oraz składające się na nią urządzenia przesyłowe wchodzą w skład przedsiębiorstwa (...). Właścicielką wskazanej powyżej nieruchomości jest uczestniczka R. H..

Działka nr (...) ujawniona w księdze wieczystej uległa podziałowi, między innymi na działkę nr (...), na której zlokalizowane są urządzenia przesyłowe stanowiące własność Wnioskodawcy.

Linia elektroenergetyczna 220 kV P.-R. (w dacie budowy: J.-P.) w pierwotnym przebiegu została wybudowana w latach 60. XX wieku przez (...) w Ł..

Budowa przebiegającego przez nieruchomość będącą własnością Uczestniczki odcinka stanowiącego wprowadzenie pierwotnej linii do elektrowni (...) (przęsło nr (...) brak stanowiska słupa) została ukończona w 1983 r. Od tego czasu była eksploatowana przez (...) w Ł..

W datowanej na styczeń 1976 r. karcie typizacyjnej dla inwestycji w postaci przebudowy linii 220 kV J.-J. i J.-P. wskazano założenia techniczne dotyczące przebudowy linii w okolicy elektrowni (...) - czynności te były bezpośrednio związane z planowanym ich wprowadzeniem do elektrowni (...).

Decyzją nr (...) z 11 lipca 1977 r., wydaną na podstawie art. 20 ust. 2 pkt 1, art. 21 ust. 3 i 29 ust. 4 ustawy z 24-10-1974 r. ­– Prawo budowlane (Dz. U. nr 38, poz. 229) ustalono (...) w Ł. miejsce i warunki realizacji inwestycji polegającej na wprowadzeniu linii 220 kV do stacji R., zatwierdzono pod względem urbanistycznym i architektonicznym plan realizacyjny przedsięwzięcia oraz udzielono pozwolenia na budowę.

Pismem datowanym na 10 stycznia 1979 r. (...) wniósł do Urzędu (...) w B. o wydanie zezwolenia na budowę linii 220 kV „Wprowadzenie z P. i J. do R." polegającego na upoważnieniu do wejścia na teren budowy tej linii. We wskazanym piśmie powołano się na decyzję (...) Zarządu (...) w P., wskazaną powyżej.

Korzystanie z nieruchomości objętej wnioskiem w okresie od 1983 r. przez poprzedników prawnych wnioskodawcy oraz samego wnioskodawcę polegało w szczególności na:

a.  posadowieniu i utrzymywaniu na niej urządzeń linii elektroenergetycznej 220 kV P.-R.,

b.  dostępie do urządzeń linii polegającym na przechodzie i przejeździe przez nieruchomość,

c.  stałym przesyłaniu energii elektrycznej,

d.  dokonywaniu wszelkich czynności niezbędnych do zapewnienia prawidłowego i niezakłóconego działania linii, w tym jej eksploatację, dokonywanie kontroli, przeglądów, konserwacji, napraw modernizacji i remontów, usuwanie awarii lub wymianę urządzeń w całości lub ich poszczególnych części,

Zakres korzystania z nieruchomości objętej wnioskiem zamykał się w obszarze tzw. pasa technologicznego o łącznej szerokości 50-52 m.

Linie elektroenergetyczne 220 kV mają kilkudziesięcioletnią techniczną wytrzymałość, w związku z czym, wymagany jest głównie ich ogląd, zaś ewentualne poważniejsze remonty czy naprawy mają miejsce tylko w wypadku awarii. Z uwagi na wymagania konserwacyjne, pracownicy Wnioskodawcy lub ich podwykonawcy kilka razy do roku dokonują obchodu przedmiotowej linii. W przypadku braku stwierdzenia uszkodzeń linii, nie są wymagane dodatkowe działania konserwacyjne. Na przedmiotowym odcinku nie zdarzały się żadne większe awarię czy usterki.

Pierwsze remonty linii rozpoczęły się w 2000 r. Wtedy zostały wymienione wszystkie izolatory na tym odcinku. W 2004 r. odbyło się zabezpieczenie antykorozyjne konstrukcji słupów, w 2005 r. naprawa zabezpieczenie fundamentów, w 2007 r. wymiana przewodu odgromowego. W odstępach 5 letnich odbywa się wycinka drzew pod linią. Wycinka była wykonana podczas budowy linii. Obecnie utrzymuje się stan zadrzewienia. Wycina się wszystkie drzewa, których korony znajdują się bliżej niż 6 m od przewodów fazowych.

Obszar o szerokości 52 m - po 26 m od osi linii elektroenergetycznej o napięciu znamionowym 220 kV po obu stronach linii stanowi pas technologiczny - jest to obszar niezbędny do posadowienia i prawidłowej eksploatacji urządzeń przesyłowych. Obszar ten wyznaczony jest poprzez właściwości techniczne linii elektroenergetycznej związane z jej budową i użytkowaniem oraz jej oddziaływaniem na otoczenie. Szerokość pasa technologicznego wyznacza także opisany wyżej zakres czynności składających się na treść służebności, w szczególności uwzględnia dokonywanie takich czynności jak wjazd na nieruchomość ciężkim sprzętem i manewrowanie nim na tym obszarze.

(...)wchodził w skład (...).

W wyniku podziału przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą (...)w W. z dniem 31-12-1988 r. na bazie (...) w Ł. utworzone zostało przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą (...) w Ł.” z dniem 1 stycznia 1989 r.

Zarządzeniem nr (...) Ministra Przemysłu i Handlu z 09-07-1993 r. dokonano podziału przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą (...) w Ł.” w celu wniesienia przez Skarb Państwa zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa do spółki akcyjnej (...) S.A. w W.. (...) S.A. przekazano m. in.

-

linię 400 kV R. - P.

-

linię 400 kV R. - M.

-

linię 400 kV P. - M.

-

linię 400 kV R. - T.

-

linię 400 kV R. - (...)

-

linię 400 kV T. - D.

-

linię 400 kV R. - (...)

-

linię 400 kV R.-T.

-

7 linii 400 kV blokowych R. - Elektrownia (...) ((...))

-

5 linii 220 kV blokowych R. - Elektrownia (...) ((...))

- 2 linie 220 kV potrzeb własnych Elektrowni (...) ((...))

-

linię 220 kV K. - S.

-

linię 220 kV S. - M.

-

linię 220 kV J. - M.

-

linię 220 kV J. - A.

-

linię 220 kV P. -A.

-

linię 220 kV J. -P.

-

linię 220 kV P. - R. -

-

linię 220 kV R. - (...)

-

linię 220 kV R. - (...)

-

dwutorową linię 220 kV R. - P.

24-10-2007 r. (...) S.A. zmieniły nazwę na (...) S.A.

(...) S. A. 31-12-2007 r. uległa podziałowi. W podziale uczestniczyła (...) S.A., która przejęła wydzieloną część majątku (...) S. A., w tym linię 400 kV R.-T. ( (...) S.A. przejęła cały majątek sieciowy (...) S. A.)

(...) S.A. 12-12-2008 r. zmieniła nazwę na (...) S.A. (...) S.A 09-01-2013 r. zmieniła nazwę na (...) S.A.

Stan faktyczny niniejszej sprawy został ustalony w oparciu o dokumenty przedstawione przez wnioskodawcę oraz zeznania uczestniczki i świadka. Z zeznań wynika, że przez działkę uczestniczki przechodzi napowietrzna linia energetyczna wchodząca w skład przedsiębiorstwa wnioskodawcy oraz kiedy rozpoczęto eksploatację linii a także to, w jaki sposób wnioskodawca korzysta z nieruchomości. Z dowodów w postaci dokumentów wynika czas wybudowania linii oraz ciągłość po poprzednikach prawnych wnioskodawcy. Okoliczności mające znaczenie dla rozstrzygnięcia były w zasadzie niesporne.

Sąd zważył, iż stosownie do treści art. 292 k.c. służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia, przy czym przepisy o nabyciu własności nieruchomości w drodze zasiedzenia stosuje się odpowiednio. Chodzi tu w szczególności o odpowiednie stosowanie przepisów o terminach zasiedzenia oraz skutkach ich przerwania i zawieszenia. W konsekwencji również służebność przesyłu - do której z mocy art. 305 ⁴ k.c. stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych - może zostać nabyta przez zasiedzenie.

Zasiedzenie prowadzi do nabycia przez posiadacza prawa należącego do innej osoby na skutek wykonywania tego prawa przez czas w ustawie określony. Zasiedzenie polega na nabyciu prawa przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa w okresie oznaczonego w ustawie czasu i biegnie przeciwko właścicielowi.

Posiadaczem służebności jest w myśl art. 352 § 1 k.c. osoba, która faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności. Posiadanie służebności ma innych charakter niż posiadanie nieruchomości – jest wykonywane stosownie do potrzeb i może nie mieć charakteru ciągłego. W przypadku służebności przesyłu jej posiadanie będzie na ogół polegać na utrzymywaniu na nieruchomości urządzeń przesyłowych oraz dokonywaniu remontów i okresowych konserwacji.

Do istoty instytucji zasiedzenia nieruchomości należy upływ dłuższego okresu czasu. Zgodnie z art. 172 § 2 k.c. w zw. z art. 292 k.c. posiadacz samoistny służebności (tj. osoba, która korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności) w złej wierze nabywa ja przez zasiedzenie z upływem 30 lat. Posiadacz samoistny w dobrej wierze nabywa tę służebność przez zasiedzenie z upływem 20 lat.

Bieg terminu zasiedzenia służebności gruntowej rozpoczyna się od chwili, gdy posiadacz tej służebności przystąpił do korzystania z trwałego i widocznego urządzenia (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 1967 r. w sprawie III CZP 12/67, opubl. OSNC 1967 r. Nr 12 poz. 212).

W realiach przedmiotowej sprawy uznać należy, iż termin do zasiedzenia przez wnioskodawcę służebności gruntowej rozpoczął swój bieg w 1983 roku tj. po wybudowaniu
i rozpoczęciu eksploatacji przedmiotowej linii przez poprzednika prawnego wnioskodawcy.

Art. 172 k.c. w brzmieniu obowiązującym do 01.10.1990 r. stanowił, że posiadacz samoistny nieruchomości, który w chwili uzyskania posiadania był w dobrej wierze, nabywał własność nieruchomości po upływie dziesięcioletniego okresu posiadania, a posiadacz samoistny, który w chwili uzyskania posiadania był w złej wierze - po upływie dwudziestoletniego okresu posiadania.

W obecnym stanie prawnym termin zasiedzenia nieruchomości wynosi 30 lat przy złej wierze posiadacza i 20 lat przy dobrej wierze. Zmiana Kodeksu Cywilnego w tym zakresie została dokonana ustawą z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks Cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321).

Dla ustalenia, czy doszło do zasiedzenia, istotne było ustalenie czy posiadanie wnioskodawcy było posiadaniem samoistnym oraz czy był on w dobrej czy złej wierze, a ponadto czy służebność polegała na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia.

Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi mieć charakter posiadania samoistnego.

W świetle zgromadzonych w sprawie dowodów przyjąć należy, iż poprzednicy prawni wnioskodawcy byli posiadaczem służebności, a następnie był nim wnioskodawca. Z zeznań świadka, a częściowo także uczestniczki, wynika bowiem w sposób nie budzący wątpliwości, iż wnioskodawca i jego poprzednicy prawni korzystali z nieruchomości uczestniczki w taki sposób jakby przysługiwała im służebność przesyłu. Wnioskodawca eksploatuje urządzenia przesyłowe, na jego zlecenie jest dokonywana konserwacja i w razie konieczności naprawa linii. To samo dotyczy poprzedników prawnych wnioskodawcy. Czynności te świadczą o posiadaniu służebności.

Następną niezbędną do uwzględnienia wniosku o zasiedzenie przesłanką wymaganą przez art. 172 k.c., jest okres posiadania, którego długość zależy od dobrej lub złej wiary posiadacza – w chwili uzyskania posiadania (art. 172 § 1 kc).

Według tzw. tradycyjnego poglądu dobra wiara polega na błędnym, ale
w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza nieruchomości, że przysługuje mu wykonywane przez niego prawo (uchwała składu 7 Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1991 r. w sprawie III CZP 108/91, opubl. OSNCP 1992 r. Nr 4, poz. 48).

Sąd podzielił wyrażony w judykaturze pogląd, że gdy przedsiębiorstwa przesyłowe wybudowały dane urządzenia przesyłowe, co do których wydane były decyzje administracyjne pozwalające na ich budowę oraz dotyczące ich przebiegu, to objęły w dobrej wierze posiadanie służebności jako korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści tej służebności (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2014 r., II CSK 551/13, LEX nr 1504752).

W świetle tak rozumianej dobrej wiary uznał, iż wnioskodawca i jego poprzednicy byli posiadaczami w dobrej wierze, gdyż w chwili uzyskania posiadania dysponowali m. in.: decyzją nr (...) z 11 lipca 1977 r. , wydaną na podstawie art. 20 ust. 2 pkt 1, art. 21 ust. 3 i 29 ust. 4 ustawy z 24-10-1974 r. ­– Prawo budowlane (Dz. U. nr 38, poz. 229) ustalono (...) w Ł. miejsce i warunki realizacji inwestycji polegającej na wprowadzeniu linii 220 kV do stacji R., zatwierdzono pod względem urbanistycznym i architektonicznym plan realizacyjny przedsięwzięcia oraz udzielono pozwolenia na budowę. W tym miejscu zwrócił uwagę, że stosownie do art. 21 ust. 4 ustawy z dnia 24 października 1974 r. - Prawo budowlane (Dz.U.1974.38.229), który miał zastosowanie do ww. decyzji z 11-07-1977 r., zatwierdzenie planu realizacyjnego traci ważność, jeżeli inwestor nie uzyskał prawa do terenu lub je utracił, albo w ciągu jednego roku od zatwierdzenia tego planu nie wystąpił o pozwolenie na budowę. Zgodnie z kolei z art. 29 ust. 5 ustawy Prawo budowlane, obowiązującej w czasie wydawania ww. pozwolenia na budowę, pozwolenie na budowę może być wydane wyłącznie jednostce organizacyjnej lub osobie, która wykaże prawo do dysponowania nieruchomością. Skoro urządzenia elektroenergetyczne na działce uczestniczki zostały wybudowane i rozpoczęto ich eksploatację, to nie ma podstaw aby zakładać, że odbyło się to niezgodnie z właściwymi przepisami budowlanymi dotyczącymi przeprowadzenia takiej inwestycji. W świetle natomiast powołanych wyżej przepisów, prawidłowe przeprowadzenie inwestycji wymagało uzyskania prawa do dysponowania nieruchomością. Jeśli zatem urządzenia energetyczne zostały wybudowane zgodnie z właściwą procedurą, która wymagała uzyskania prawa do dysponowania nieruchomością w niezbędnym zakresie, to należy domniemywać, że prawo takie inwestor, będący poprzednikiem prawnym wnioskodawcy, posiadał.

Poprzednik prawny wnioskodawcy – (...) nabył zatem posiadanie w dobrej wierze, gdyż dysponował decyzją administracyjną pozwalającą na budowę urządzeń przesyłowych i dotyczącą ich przebiegu. Należy przy tym wskazać, że na podstawie art. 7 kc istnienie dobrej wiary domniemywa się. W świetle powyższych ustaleń brak jest jakichkolwiek podstaw, aby istnienie dobrej wiary u poprzednika prawnego wnioskodawcy kwestionować.

Wnioskodawca aby nabyć przez zasiedzenie służebność gruntową musi więc wykazać, iż był jej posiadaczem przez okres 20 lat.

Zgodnie z treścią art. 176 § 1 k.c. jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika.

Z materiału dowodowego wynika, że poprzednik prawny wnioskodawcy ((...), który wchodził w skład przedsiębiorstwa państwowego (...) posiadał linię elektroenergetyczne przebiegające przez działkę uczestniczki od 1983 r.

Przedsiębiorstwa państwowe do dnia 31.01.1989 r. korzystały ze służebności przesyłu w ramach zarządu mieniem państwowym w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa, a więc w istocie były dzierżycielami w rozumieniu art. 338 k.c., co uniemożliwiało im nabycie na swoją rzecz własności ani innych praw rzeczowych. Obowiązujący do dnia 31.01.1989 r. art. 128 k.c. wyrażający zasadę jednolitego funduszu własności państwowej, uniemożliwiał państwowym osobom prawnym, sprawującym zarząd mieniem państwowym, nabycie jakichkolwiek praw do tego mienia, a zatem należy przyjąć, iż w okresie obowiązywania tego przepisu to Skarb Państwa, a nie przedsiębiorstwo państwowe, był posiadaczem samoistnym urządzeń przesyłowych i cudzej nieruchomości, na której je posadowiono i tylko on a nie przedsiębiorstwo państwowe, mógł nabyć przez zasiedzenie służebność gruntową przesyłu.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 25 stycznia 2006 roku w sprawie sygn. akt I CSK 11/05 (Biuletyn SN 2006/5/11) osoba prawna, która przed dniem 1 lutego 1989 r. mając status państwowej osoby prawnej nie mogła nabyć (także w drodze zasiedzenia) własności nieruchomości, może do okresu samoistnego posiadania wykonywanego po 1 lutym 1989 r. zaliczyć okres posiadania Skarbu Państwa sprzed tej daty, jeżeli nastąpiło przeniesienie posiadania (por. też postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10.04.2008 r. IV CSK 21/08, z dnia 17.12.2008 r. I CSK 171/08, OSNC 2010/1/15 i z dnia 10.12.2010 r. III CZP 108/10, oraz wyroki z dnia 08.06.2005 r. V CSK 680/04 i z 31.05.2006 r. IV CSK 149/05).

Wnioskodawca w ocenie Sądu wykazał nie tylko następstwo po swoich poprzednikach prawnych, ale też przeniesienie posiadania urządzeń przesyłowych. Wobec powyższego wnioskodawca mógł więc zgodnie z art. 176 § 1 w zw. z art. 292 k.c., zaliczyć do okresu swojego posiadania służebności przesyłu, okres posiadania tej służebności przez Skarb Państwa przed dniem 01.02.1989 r.

W świetle wyżej wskazanych okoliczności bez wątpienia wnioskodawca oraz jego poprzednicy prawni faktycznie korzystali z gruntu uczestniczki w takim zakresie i w taki sposób, w jaki czyniłaby to osoba, której przysługuje służebność gruntowa. Od najpóźniej końca 1983 r. wnioskodawca i jego poprzednicy prawni korzystali i korzystają do chwili obecnej z opisanych wyżej linii elektroenergetycznych. Uczestniczka ani jej poprzednicy prawni aż do 2011 r. nie podejmowali żadnych środków prawnych zmierzających do uregulowania stanu prawnego i kwestii przebiegu linii energetycznych przez ich działki, które mogłyby spowodować przerwanie biegu zasiedzenia.

Przyjmując za początek biegu terminu zasiedzenia koniec 1983 r, (zakończenie budowy i rozpoczęcie eksploatacji linii przez (...) nastąpiło w 1983 r.) uznał, iż zasiedzenie służebności nastąpiło po upływie 20 lat, tj. z dniem 01-01-2004 r.

Instytucja służebności przesyłu została wprowadzona do Kodeksu cywilnego z dniem 3 sierpnia 2008 r. Do zasiedzenia służebności, które trwało przed dniem 03.08.2008 r. należy zatem stosować przepisy dotychczasowe, natomiast o rodzaju i zakresie prawa, które nabywa się w drodze zasiedzenia (a więc czy nabywa się służebność gruntową czy służebność przesyłu) decyduje ustawa obowiązująca w momencie upływu terminu zasiedzenia.

Dlatego też mając na względzie poczynione powyżej ustalenia i rozważania Sąd uznał, że wniosek o zasiedzenie służebności zasługuje na uwzględnienie.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 §1 k.p.c., uznając że nie zachodzą podstawy do odstąpienia od zasady, że każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Powyższe postanowienie zaskarżyła uczestniczka postępowania.

Apelacja zaskarżonemu orzeczeniu zarzuca:

1) naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 172 §1 i 2 w zw. z art. 285, art. 292, art. 305' i art. 3055 §ł,art. 305J ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018r. poz. 1025, z późn. zm., zwanej dalej w skrócie kc) przez przyjęcie, że Wnioskodawca posiadał przedmiotową służebność w dobrej wierze, a tym samym doszło do jej nabycia poprzez zasiedzenie,

2) naruszenie przepisów art. 212 oraz art. 227 kpc przez nie wyjaśnienie wszystkich spornych okoliczności pomiędzy stronami mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, nie dokonanie wszechstronnej analizy stanu faktycznego sprawy. Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na:

- przyjęciu, że korzystanie przez Wnioskodawcę (i jego poprzedników prawnych) z nieruchomości uczestnika odpowiadało treści służebności gruntowej i nastąpiło w dobrej wierze,

- pominięciu twierdzeń Uczestnika, że Wnioskodawca, wznosząc linię był w złej wierze, jako że żaden z właścicieli nie wyraził zgody na posadowienie instalacji.

3) art. 233 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegające na uchybieniu zasadom logiki oraz doświadczenia życiowego oraz poczynienie dowolnych oraz wewnętrznie sprzecznych ustaleń, a w konsekwencji przyjęcie za podstawę dokonanych ustaleń faktycznych, nie dokonanie wszechstronnej oceny materiału dowodowego, w szczególności poprzez pominięcie faktu, iż zła wiara wnioskodawcy została stwierdzona odnośnie sąsiedniej linii 400 kV przechodzącej przez działkę (...) wybudowanej w 1985 roku w analogicznym postępowaniu przed Sądem Rejonowym w Bełchatowie o sygn. I Ns 768/11 (postanowienie z dnia 31 marca 2014 roku) utrzymanym w mocy przez wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z z dnia 22 września 2014 roku (sygn. II Ca 430/14).

4) art. 517 kpc poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia zaskarżonego postanowienia i niewyjaśnienia w nim w sposób jasny i logiczny motywów przyjętego rozstrzygnięcia,

5) sprzeczność istotnych ustaleń sądu przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia z treścią zebranego w sprawie materiału.

Apelująca wnosiła o:

1) uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia oraz z rozstrzygnięciem o kosztach instancji odwoławczej,

ewentualnie

2) zmianę zaskarżonego postanowienia w całości przez oddalenie wniosku Wnioskodawcy w całości oraz zasądzenie od Wnioskodawcy na rzecz uczestnika kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik wnioskodawcy wnosił o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania za II instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestniczki postępowania, która to wskazuje niezasadne zarzuty naruszenia przywołanych w niej przepisów prawa procesowego oraz dokonania sprzecznych z materiałem dowodowym ustaleń faktycznych, zasługuje mimo to na uwzględnienie, albowiem tranie podnosi zarzut obrazy prawa materialnego, w szczególności przepisów art. 172 w zw. z art. 292 kc, przez błędne w okolicznościach niniejszej sprawy uznanie przez Sąd, iż poprzednicy prawni wnioskodawcy byli posiadaczami przedmiotowej służebności (odpowiadającej treści służebności przesyłu ) w dobrej wierze.

Na wstępie stwierdzić należy, iż Sąd I instancji nie dopuścił się zarzucanych w skardze apelacyjnej uchybień procesowych w zakresie gromadzenia materiału dowodowego i jego oceny oraz ustalenia stanu faktycznego.

Lektura materiału aktowego prowadzi bowiem do konstatacji, że Sąd w sposób wystarczający wyjaśnił okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy przeprowadzając – zgodnie z wnioskami stron - wyczerpujące postępowanie dowodowe dla oceny żądania wniosku, a zgromadzone w ten sposób dowody poddane zostały – wbrew zarzutom apelacyjnym – wszechstronnej i zgodnej z doświadczeniem życiowym i zasadami logicznego rozumowania ocenie tegoż Sądu, która to odpowiada wymogom jakie stawiają jej przepisy art. 233 k.p.c. i art. 328 § 2 kpc, przy czym uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia nie uchybia też przepisowi art. 517 kpc, który to powołuje skarżąca.

Ustalenia faktyczne w kwestiach mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a mianowicie odnoszących się do zakresu posiadania spornej służebności przez wnioskodawcę, przejęcia posiadania przedmiotowej linii przesyłowej od Skarbu Państwa, daty początkowej tego posiadania ( tj. 1983 r ), czasu jego trwania, istnienia trwałych urządzeń widocznych w rozumieniu art. 292 k.c. sygnalizujących posiadanie znajdują oparcie w powołanych przez ten Sąd dowodach poddanych prawidłowej – jak wskazano wcześniej – ocenie.

Dlatego też, Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego podziela.

Trafnie jednak wywodzi apelacja, iż z tych prawidłowych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy wyprowadził nieprawidłowe wnioski składające się na ocenę prawną żądania wniosku, a w szczególności niesłusznie uznał, iż poprzednik prawny wnioskodawcy nabył posiadanie przedmiotowej służebności w dobrej wierze, co skutkowało uznaniem, że nabycie służebności przez zasiedzenie nastąpiło po upływie krótszego 20 – letniego terminu z art. 172 § 1 kc, tj. z dniem 1 stycznia 2004 roku.

W sprawie bezspornym jest, że linia elektroenergetyczna P. - R. 220 kV wybudowana została w 1983 roku i od tego czasu eksploatowana była przez przedsiębiorstwo państwowe (...) w Ł.. Wnioskodawca udowodnił też zarówno następstwo prawne po swoich poprzednikach, jak też przeniesienie posiadania urządzeń przesyłowych, a zatem zgodnie z art. 176 § 1 k.c. w zw. z art. 292 k.c. mógł zaliczyć do okresu swojego posiadania okres posiadania służebności przez Skarb Państwa.

Słuszne są zatem w powyższym zakresie tak ustalenia faktyczne jak i rozważania prawne Sądu I instancji i nie ma potrzeby przytaczania tu ich po raz kolejny.

Sąd Rejonowy niezasadnie jednak – w świetle prawidłowo ustalonych faktów, co już wcześniej wskazano – uznał, że posiadanie przedmiotowej służebności było posiadaniem w dobrej wierze i w konsekwencji tego uwzględnił wniosek o stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej na działce ewidencyjnej numer (...) ( pochodzącej z działki nr (...) ) po upływie 20 – letniego terminu.

Z powyższym wnioskiem Sądu Rejonowego nie można zgodzić się w realiach niniejszej sprawy.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko apelującej, iż w okolicznościach ustalonych prawidłowo przez Sąd Rejonowy uznać należy, iż poprzednik prawny wnioskodawcy objął posiadanie przedmiotowej służebności w złej wierze, co skutkować powinno uznaniem, że zasiedzenie jej mogło nastąpić dopiero po upływie 30 – letniego terminu przewidzianego w art. 172 § 2 kc, który w sprawie niniejsze upłynąłby z dniem 1 stycznia 2013 r , gdyby nie doszło do jego przerwania. Natomiast na skutek wystąpienia przez uczestniczkę z wnioskiem do Sądu w sprawie I Ns 329/11 o ustanowienie służebności przesyłu na podstawie art. 305 ¹ i nast. kc doszło do przerwania bieg tego właśnie terminu, co powinno skutkować oddaleniem przedmiotowego wniosku o zasiedzenie.

Apelująca przywołuje sprawę I Ns 768/11 (II Ca 430/14), zakończoną prawomocnie między tymi samymi stronami, a która to dotyczyła zasiedzenia służebności przesyłu odnośnie linii energetycznej 400 kV przebiegającej przez tą samą działkę nr (...) (uprzednio nr (...)), gdzie Sąd – w podobnych okolicznościach i przy podobnym materiale dowodowym - uznał posiadacza tej służebności za posiadacza w złej wierze.

Podnieść należy, że rację ma wnioskodawca, który w odpowiedzi na apelację ponosi, iż postanowienie w powołanej wyżej sprawie I Ns 768/11 nie wiąże Sądu w sprawie niniejszej.

Zgadzając się z wnioskodawcą, że powołane w innej sprawie orzeczenie nie wiąże Sadu wprost w sprawie niniejszej, nie sposób jednak pozbawić go jakiegokolwiek znaczenia w rozpoznawanej obecnie sprawie w sytuacji gdy obie linie energetyczne przebiegają przez tą samą działkę będącą własnością uczestniczki postępowania a ich powstanie i eksploatacja mają podobne podstawy i okoliczności, czego wymaga jednolitość ( przynajmniej niesprzeczność ) orzeczeń sądowych i ich tzw. sprawiedliwość wewnętrzna.

Nie powyższe jest jednak najważniejsze dla uznania w sprawie niniejszej, że objęcie przedmiotowej służebności w posiadanie nastąpiło w złej wierze, co skutkować powinno zastosowaniem dłuższego, trzydziestoletniego terminu zasiedzenia, który w niniejszej sprawie jeszcze nie upłynął, na skutek jego przerwania.

Nie można zgodzić się ze stanowiskiem wnioskodawcy zaakceptowanym przez Sąd Rejonowy, że orzecznictwo Sądu Najwyższego w zakresie wykładni pojęcia „ dobrej – złej wiary” posiadacza służebności przesyłu czy służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu jest ugruntowane i zaleca przyjmowanie dobrej wiary zawsze w przypadku wykazania się przez inwestora decyzją o pozwoleniu na budowę linii napowietrznej i decyzją o warunkach lokalizacji i realizacji tej inwestycji.

Ostatnie orzeczenia Sadu Najwyższego zdają się wskazywać na powrót do tradycyjnego pojęcia „dobrej wiary” i uzależniają ocenę w tym zakresie od wszelkich konkretnych okoliczności konkretnej sprawy.

Faktem jest, że wnioskodawca w sprawie niniejszej przedłożył decyzję o warunkach realizacji przedmiotowej linii energetycznej oraz wystąpienie o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę tej linii ( vide: dokumenty na kartach: 65 – 69 akt sprawy ).

W sytuacji jednak, gdy uczestniczka zaprzecza jakoby jej poprzedniczka prawna wyrażała zgodę na wejście na je grunt w celu realizacji tej inwestycji a wręcz twierdzi, że poprzedni właściciel nie zgadzał się na to a nie wykazano aby było inaczej, a w szczególności gdy brak jest dowodów na to aby właścicielowi nieruchomości doręczono decyzję zezwalającą na wejście na jego grunt w celu budowy linii (złożona do akt decyzja nie zawiera wykazu nieruchomości przez które przebiegać miała linia i ich ewentualnej zgody ) nie można przyjąć aby poprzednik prawny wnioskodawcy objął posiadanie przedmiotowej służebności w dobrej wierze.

W ostatnim czasie Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że rozstrzyganie, czy posiadanie służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu nastąpiło w złej wierze, należy mieć na względzie całokształt okoliczności poprzedzających i towarzyszących uzyskaniu posiadania służebności. Domniemanie dobrej wiary jest obalone, gdy z całokształtu okoliczności wynika, że przedsiębiorca przesyłowy w chwili uzyskania posiadania wiedział lub powinien był wiedzieć przy zachowaniu wymaganej staranności, że do nieruchomości, na której zlokalizowane są urządzenia przesyłowe, nie przysługuje mu prawo o treści odpowiadającej służebności przesyłu ( vide: post. S.N. z dnia 26.10.2017 r w spr. II CSK 16/17, post. S.N. z dnia 06.04.2018 r w spr. IV CSK 544/17, post. S.N. z dnia 06.06.2018 r w spr. III CSK 60/18 ).

W orzecznictwie bowiem Sądu Najwyższego wyjaśniono już, że decyzja o pozwoleniu na budowę linii napowietrznej, nie tworzy tytułu prawnego do korzystania z cudzej nieruchomości, w tym także w zakresie służebności gruntowej o treści służebności przesyłu. Utrwalony jest także pogląd, że co do zasady wejście w posiadanie służebności bez prawem przewidzianej formy nie może być uznane za posiadanie w dobrej wierze. Nie wyłącza to możliwości przyjęcia , że w indywidualnych sprawach całokształt okoliczności ocenianych z punktu widzenia zasad współżycia społecznego może uzasadniać traktowanie osoby, która weszła w posiadanie nieruchomości na podstawie umowy zawartej bez prawem przewidzianej formy jako posiadacza w dobrej wierze. W kontekście domniemania z art. 7 kc dobrą wiarę wyłącza istnienie takich okoliczności, które u przeciętnego człowieka powinny wzbudzić poważne wątpliwości, że nie przysługuje mu prawo do korzystania z rzeczy.

Z materiału sprawy nie wynika by poprzednik prawny uczestniczki - co już wcześniej zaznaczono – wyraził zgodę na wejście na jego grunt i na korzystanie z niego w zakresie służebności w jakiejkolwiek formie.

Słuszne jest zatem w powyższych okolicznościach sprawy stanowisko apelującej, ze decyzja administracyjna, na którą powoływał się wnioskodawca nie przesądzała jego dobrej wiary w chwili objęcia w posiadanie służebności gruntowej.

Należy zatem przyjąć, że doszło do obalenia przez uczestniczkę, wynikającego z art. 7 kc, domniemania dobrej wiary posiadacza służebności, który odwoływał się jedynie do wskazanych decyzji w procesie budowlanym, przy jednoczesnym braku wykazania okoliczności, na których podstawie posiadacz mógłby pozostawać w błędnym, ale usprawiedliwionym przekonaniu, że przysługuje mu tytuł prawny do korzystania z cudzej nieruchomości.

Z powyższych przyczyn żądanie stwierdzenie zasiedzenia przedmiotowej służebności na działce uczestniczki oznaczonej w ewidencji jako działka numer (...) było nieuzasadnione.

Dlatego też, mając na uwadze wszystkie powyższe rozważania należało – w uwzględnieniu apelacji - na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienić zaskarżone postanowienie i wniosek o zasiedzenie przedmiotowej służebności oddalić jako nieuzasadniony.

O kosztach postępowania za instancję odwoławczą Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 520 § 2 kpc, zasądzając od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki zwrot kosztów postępowania odwoławczego w wysokości uiszczonej przez nią opłaty sądowej od apelacji.