Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący

SSO Dariusz Mizera

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w B.

przeciwko R. D.

przy udziale rzecznika interesu publicznego Prokuratora Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 12 lipca 2017 roku, sygn. akt I C 1199/17

1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że

a) zasądza od pozwanej R. D. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w B. kwotę 2.643 (dwa tysiące sześćset czterdzieści trzy) złote z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych począwszy od dnia 5 kwietnia 2017 roku do dnia zapłaty,

b) zasądza od pozwanej R. D. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w B. kwotę 765 (siedemset sześćdziesiąt pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu,

2. oddala apelację w pozostałej części,

3. zasądza od pozwanej R. D. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w B. kwotę 425,50 (czterysta dwadzieścia pięć złotych 50/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt: II Ca 695/17

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do tutejszego Sądu w dniu 2 maja 2017 roku skierowanym przeciwko R. D. strona powodowa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w B. – reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika – wniosła o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej kwoty 7.177,18 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie od dnia 5 kwietnia 2017 roku do dnia zapłaty. Nadto, strona powodowa wniosła o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, że pozwana w dniu 22 sierpnia 2016 roku podpisała weksel własny in blanco z klauzulą „nie na zlecenie”, z którego treści wynika zobowiązanie do zapłaty sumy wekslowej w wysokości 7.677,18 zł w dniu 4 kwietnia 2017 roku. W dniu 5 marca 2017 roku strona powodowa wezwała pozwaną do wykupu weksla, jednakże do chwili wniesienia pozwu pozwana nie uiściła należności.

Pismem z dnia 15 maja 2017 roku Prokurator Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim poinformował, iż na podstawie art. 7 k.p.c. i art. 60 § 1 k.p.c. wstępuje do sprawy prowadzonej przed tut. Sądem z powództwa (...) Spółki Akcyjnej przeciwko R. D. w charakterze rzecznika interesu publicznego. Jednocześnie Prokurator Rejonowy wniósł o zobowiązanie pełnomocnika powoda do przedłożenia deklaracji wekslowej, umowy pożyczki oraz dowodu uiszczenia składki ubezpieczeniowej oraz wskazania w jaki sposób i na jakie należności powód zaliczył ewentualne wpłaty pozwanego. W przypadku odmowy złożenia żądanych dokumentów Prokurator wniósł o oddalenie powództwa jako nieudowodnionego. Natomiast w razie wykonania przez powoda powyższego zobowiązania wniósł o oddalenie powództwa w części dotyczącej opłat przygotowawczych, wynagrodzenia za udzielenie pożyczki oraz składki ubezpieczeniowej w zakresie, w jakim nie została wpłacona ubezpieczycielowi.

Wyrokiem z dnia 12 lipca 2017r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim po rozpoznaniu na rozprawie sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w B. przeciwko R. D. przy udziale rzecznika interesu publicznego Prokuratora Rejonowego w Piotrkowie Tryb. o zapłatę oddalił powództwo.

Podstawą rozstrzygnięcia były przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

W dniu 22 sierpnia 2016 r. (...) S.A. z siedzibą w B. zawarł z pozwaną R. D. umowę pożyczki numer (...). Pozwanej została udzielona pożyczka w kwocie 4.000,00 zł. Zgodnie z punktem 1.4 i 1.5 przedmiotowej umowy całkowita kwota do zapłaty z tytułu pożyczki wyniosła 8.520,00 zł, w tym całkowity koszt pożyczki stanowił 4.520,00 zł i obejmował m.in. koszt opłaty przygotowawczej w wysokości 129,00 zł, wynagrodzenie prowizyjne w kwocie 3.261,00 zł oraz wynagrodzenie z tytułu przyznania pożyczkobiorcy (...) w wysokości 600,00 zł.

Dnia 22 sierpnia 2016 roku pozwana R. D. wystawiła weksel własny in blanco z klauzulą „nie na zlecenie” na rzecz (...) S.A. z siedzibą w B.. Z treści weksla wynika, że pozwana zobowiązała się do zapłaty za ten weksel kwoty 7.677,18 zł w dniu 4 kwietnia 2017 r.

W dniu 5 marca 2017 roku przez powodową spółkę zostało sporządzone pismo, w którym powódka informuje pozwaną o wypowiedzeniu umowy pożyczki z zachowaniem 30-dniowego terminu. Jednocześnie powódka wskazała, że zgodnie z postanowieniami umowy pożyczki oraz deklaracji wekslowej wystawiony przez pozwaną weksel in blanco został wypełniony na kwotę 7.677,18 zł stanowiąca kwotę niespłaconej pożyczki w kwocie 7.663,00 zł oraz odsetki umowne w wysokości 14,18 zł.

Mając takie ustalenia Sąd zważył, iż powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Przedmiotem niniejszego postępowania było zobowiązanie wekslowe, powstałe wskutek wystawienia w dniu 22 sierpnia 2016 r. roku przez pozwaną R. D. weksla własnego in blanco z klauzulą „nie na zlecenie” na rzecz (...) S.A. Weksel, z którego wynika roszczenie powódki nie był przedmiotem obrotu, a spór toczy się wyłącznie między wystawcą weksla a remitentem. Powodowa spółka wypełniła przedmiotowy weksel na kwotę 7.677,18 zł i wezwała pozwaną do jego wykupu.

Pismo prokuratora z dnia 15 maja 2017 roku potraktowane zostało jako zarzut w trybie art. 10 ustawy Prawo wekslowe. Przepis ten stanowi, że jeżeli weksel, niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa.

Wniesienie takiego zarzutu przenosi swoiście spór z obszaru prawa wekslowego na obszar prawa cywilnego w zakresie przepisów regulujących stosunek podstawowy. Wobec tego najdalej na rozprawie – po wniesieniu zarzutu przez prokuratora należy wnosić o przeprowadzenie dowodów, z których wynikać miałyby okoliczności wskazujące na zaciągnięcie przez pozwanego zobowiązania, którego wykonania przez pozwanego weksel miał zabezpieczać.

Dla instytucji weksla in blanco zasadnicze znaczenie mają przepisy art. 10 i 13 Prawa wekslowego (Dz.U. z 2016 r. poz. 160). Z przytoczonych przepisów wynika po pierwsze, że weksel in blanco ma charakter niezupełny, gdyż ostateczną treść oświadczenia dłużnika wekslowego kreuje odbiorca weksla i po drugie, że obie strony stosunku łączą odpowiednie „porozumienia”. „Niezupełność” weksla odnosi się do zakresu jego minimalnej treści, aby móc nazwać taki dokument wekslem, gdyż z istoty weksel in blanco nie zawiera wszystkich elementów koniecznych. Orzecznictwo w tym względzie stoi na stanowisku, że wystarczający jest właściwie jeden podpis osoby złożony w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. Odbiorca weksla otrzymuje upoważnienie do jego wypełnienia zgodnie z zawartym przez strony porozumieniem, zwanym deklaracją wekslową. Należy uznać, że odbiorcy weksla przysługuje zatem prawo kształtujące. Zobowiązanie wręczającego weksel do zapłaty według treści nadanej temu dokumentowi w wyniku uzupełnienia go zgodnie z udzielonym upoważnieniem, powstaje tylko o tyle, o ile uzupełnienia dokonała osoba uprawniona i wyłącznie w zakresie, w jakim treść uzupełnienia pokrywa się z treścią upoważnienia wynikającego z zawartego porozumienia. W związku z powyższym w razie niezgodnego z porozumieniem wypełnienia weksla in blanco na niekorzyść dłużnika wekslowego nie powstaje zobowiązanie wekslowe o treści wyrażonej w wekslu.

W niniejszej sprawie weksel nie był indosowany wobec czego ograniczenia wynikające z art. 10 p.w. nie miały zastosowania w przedmiotowym postępowaniu. Możliwe zatem było rozpatrzenie zarzutu niezgodności wypełnienia weksla in blanco z treścią zawartego porozumienia dotyczącego warunków jego wypełnienia. Należy bowiem zauważyć, że istnienie dokumentu o cechach weksla własnego nie przesądza samo przez się o istnieniu zobowiązania wekslowego osoby na nim podpisanej. W ocenie Sądu w rozpoznawanej sprawie problem tkwi w wykazaniu przez powodową spółkę sposobu wyliczenia kwoty wpisanej przez nią w treści weksla.

Podkreślić należy, że ograniczenia zawarte w art. 10 Prawa wekslowego nie mają zastosowania w sytuacji, gdy remitent po uzupełnieniu weksla występuje do wystawcy z żądaniem spełnienia świadczenia bowiem porozumienie wekslowe stanowi ogniwo łączące zobowiązanie ze stosunku podstawowego ze zobowiązaniem wekslowym. W sytuacji, gdy podstawą zawarcia porozumienia wekslowego jest umowa w jakiejś części nieważna wobec sprzeczności jej postanowień z bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa, to wypełnienie weksla na sumę wynikającą z takiej nieważnej umowy może być uznane za niezgodne z tym porozumieniem.

W rozpoznawanym przypadku weksel in blanco został wręczony w celu zabezpieczenia roszczenia wynikającego z umowy pożyczki nr (...) z dnia 22 sierpnia 2016 r. Zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Pożyczka może być umową odpłatną, jeżeli strony tak postanowią w ramach zasady swobody umów (i art. 353 ¹ k.c.).

Bezspornym w niniejszym postępowaniu jest to, iż strony łączyła umowa pożyczki na kwotę 4.000,00 zł, która to kwota miała zostać zwrócona przez pozwaną wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty. Szczegółowo prawa i obowiązki stron zostały uregulowane w przedmiotowej umowie. Na mocy postanowień umowy pozwana była zobowiązana do zwrotu kwoty stanowiącej kapitał oraz odsetek umownych w wysokości 9,77% w skali roku za czas korzystania z tego kapitału, a także poniesienia szeregu opłat za czynności związane z obsługą pożyczki. Chodzi tu przede wszystkim o opłatę przygotowawczą, wynagrodzenie prowizyjne pożyczkodawcy oraz wynagrodzenie z tytułu przyznania dodatkowych uprawnieniń w ramach (...). W świetle przepisów regulujących zobowiązania umowne i ochronę konsumenta przed niedozwolonymi klauzulami umownymi, w ocenie Sądu opłaty powyższe budzą poważne wątpliwości.

Art. 385 ¹ § 1 k.c. statuuje klauzulę generalną, w świetle której ocenie podlegają umowy zawierane z konsumentami umowy, z wyłączeniem postanowień określających jednoznacznie sformułowane główne świadczenia stron oraz tych postanowień, na których treść konsument miał rzeczywisty wpływ. Zgodnie z przywołanym przepisem postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Dla zastosowania wskazanego przepisu przesłanki – „sprzeczność z dobrymi obyczajami” i „rażące naruszenie interesów konsumenta”, muszą zachodzić równocześnie.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w uzasadnieniu wyroku wydanego w dniu 19 stycznia 2011 roku, w sprawie o sygnaturze akt XVII AmC 149/10 (Legalis 739438), przywołując stanowisko Sądu Najwyższego wskazał, że „przesłankami abuzywności postanowień wzorca umownego jest ich sprzeczność z dobrymi obyczajami i rażące naruszenie interesów konsumenta. Przyjmuje się, że istotą dobrych obyczajów jest szeroko rozumiany szacunek do drugiego człowieka . "Dobre obyczaje" to reguły postępowania zgodne z etyką, moralnością i aprobowanymi społecznie obyczajami. Sprzeczne z dobrymi obyczajami są m.in. działania wykorzystujące choćby niewiedzę, brak doświadczenia konsumenta, naruszenie równorzędności stron umowy, działania zmierzające do dezinformacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Chodzi więc o działanie potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania”.

W ocenie Sądu postanowienia umowy łączącej strony niniejszego procesu są niedozwolone w zakresie, w jakim przewidują obowiązek uiszczenia przez pożyczkobiorcę opłaty przygotowawczej oraz wynagrodzenia prowizyjnego pożyczkodawcy, jak i wynagrodzenia z tytułu przyznania dodatkowych uprawnieniń w ramach (...). Postanowienia umowne za powyższe czynności są niezgodne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy pozwanej jako konsumenta. Sąd rozpoznający sprawę, stoi na stanowisku, iż koszty pożyczki w postaci opłaty przygotowawczej oraz wynagrodzenia pożyczkodawcy należało uznać za zawyżone. Przede wszystkim powód nie wykazał jakie jego czynności wygenerowały tak wygórowane opłaty, jednoczenie nie udowodnił konieczności ich pobrania oraz, że powód taki koszt rzeczywiście poniósł. Mając na uwadze, że powód stosuje wzorce umowne, to jedyną czynnością związaną z przygotowaniem umowy jest sporządzenie samego dokumentu umowy poprzez wprowadzenie danych pożyczkobiorcy, wpisanie kolejnego numeru porządkowego umowy, dat i kwoty udzielonej pożyczki. Czynności te, zdaniem Sądu nie mogą generować opłat w dochodzonej przez powoda wysokości.

W konsekwencji zastrzeżenie w umowie opłaty przygotowawczej w kwocie 129,00 zł, wynagrodzenia prowizyjnego w wysokości 3.261,00 zł oraz wynagrodzenia z tytułu przyznania pożyczkobiorcy (...) w kwocie 600,00 zł są niedozwolonymi postanowieniami umownym i jako takie nie wiążą pozwanej, z uwagi na spełnione w tym zakresie przesłanki z art. 385 ¹ § 1 k.c.

Należy podkreślić, że wskazane wyżej opłaty nie wyczerpują sumy całkowitego kosztu pożyczki tj. wskazanej w umowie kwoty 4.520,00 zł obok którego dłużniczka była zobowiązana zwrócić także pożyczony kapitał w wysokości 4.000,00 zł. Powodowa spółka nie wykazała poszczególnych kwot, na które składa się należność główna w wysokości 7.177,18 zł oraz ilu wpłat i w jakiej wysokości dokonała pozwana na poczet zadłużenia. W toku sprawy pełnomocnik powódki podniósł jedynie, że wszelkie wpłaty R. D. były zaliczane na poczet należności głównej zgodnie z żądaniem pozwu. Sąd zauważa jednak, że to w kompetencji powódki leży precyzyjne określenie podstaw faktycznych żądania. Wprawdzie przepis art. 6 k.c. nie nakłada na nikogo obowiązku przeprowadzenia dowodów, ale rozstrzyga kwestię, która strona poniesie materialnoprawne konsekwencje nieudowodnienia istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy faktu. Nieprzeprowadzenie ciążącego na stronie dowodu wywołuje skutek w postaci przegrania sprawy. Skoro w rozpoznanej sprawie strona powodowa nie zdołała sformułować podstaw faktycznych żądania w sposób nie budzący wątpliwości powinna być świadoma następstwa w postaci ujemnych konsekwencji procesowych, tym bardziej, iż była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Ostatecznie Sąd uznał zatem, iż powódka nie udowodniła wysokości roszczenia, a przesądzające w tym wypadku było swoiste przerzucenie ciężaru dowodowego z pozwanej na profesjonalnego pełnomocnika powódki, co było skutkiem stanowiska Prokuratora Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim.

Mając na uwadze powyższe oraz stanowisko Prokuratora Rejonowego działającego w przedmiotowej sprawie jako rzecznik interesu publicznego, Sąd oddalił powództwo w całości, tj. zarówno co do kwoty nienależnego roszczenia obejmującego opłaty dodatkowe, jak i pozostałej części żądania pozwu, której powódka nie wykazała.

Apelację od powyższego wyroku złożyła powódka zaskarżając wyrok w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie:

— art. 385 (1) §1 kc w zw. z art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim poprzez przyjęcie, że wysokość wynagrodzenia umownego ( Prowizji ). opłaty przygotowawczej oraz wynagrodzenia za (...) zawarte w umowie pożyczki nr (...) wiążącej strony stanowią nieuzgodnione indywidualnie postanowienia kształtujące prawa i obowiązki pozwanej w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszająca jej interesy ( klauzule abuzywne ). podczas gdy przedmiotowa umowa pożyczki respektuje limit kosztów pozaodsetkowych określonych w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim i jest zgodna z obowiązującym stanem prawnym strony jest rażąco wygórowana, podczas gdy kwoty te nie przekraczają limitów zawartych w ustawie o kredycie konsumenckim

— art. 720 §1 kc poprzez uznanie, iż pozwana nie jest zobowiązana do zwrotu powódce kwoty, którą otrzymała w wyniku zawartej z nią umowy pożyczki nr (...)

- art. 232 kpc w zw. z art. 6 kc poprzez działanie za stronę pozwaną w sytuacji oraz naruszenie zasady kontradyktoryjności, gdy z treści tego przepisu wynika, iż w pierwszej kolejności to strona dowodzi swoich twierdzeń, a dopiero po wyczerpaniu środków dowodowych Sąd może dopuścić dowód niewskazany przez stronę.

Powołując się na powyższe zarzuty skarżąca wniosła o:

- zmianę wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 12 lipca 2017r. sygn.. akt I C 1199/17 poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 7177,18 zł tj. uwzględnienie powództwa w całości, wraz z odsetkami umownymi równymi dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi od dnia 5 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie na rzecz powódki od pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych

- ewentualnie uchylenie w/w orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

- zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania odwoławczego

Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił:

Pozwana w ramach stosunku zobowiązaniowego wynikającego z pożyczki której udzielił jej powód spłaciła powodowi kwotę 1357,00 zł.

/okoliczność przyznana przez powoda/

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda częściowo jest zasadna.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego po ich uzupełnieniu o dodatkową okoliczność przyznaną przez powoda.

Rozważając w pierwszej kolejności zarzuty naruszenia prawa procesowego to podzielić należy pogląd pozwanego, iż w tym zakresie Sąd Rejonowy dopuścił się daleko idącej niekonsekwencji świadczącej o naruszeniu art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. albowiem z jednej strony odbierając wyjaśnienia od pozwanej co do tego, że spełniła należne świadczenie zobowiązał ją do złożenia wyciągu z konta bankowego w zakresie dotyczącym spłacania pożyczki pod rygorem pominięcia dowodu. Z drugiej zaś strony nie wyciągnął z powodu niewykonania tego zarządzenia przez pozwaną żadnych negatywnych dla niej konsekwencji procesowych. Pozwana nie dość, że nie przedstawiła żadnych dowodów na okoliczność dokonywanych spłat pożyczki to jeszcze nie stawiła się na ostatnią rozprawę pomimo prawidłowego zawiadomienia jej o terminie. Nie może zatem z tego powodu odnosić korzyści związanych z przerzuceniem na powoda ciężaru dowodu w tym zakresie.

Przechodząc do analizy zarzutów naruszenia prawa materialnego należy przypomnieć, iż w przedmiotowej sprawie czynny udział brał Prokurator. Wnioski Prokuratora zawarte w piśmie z 15 maja 2017 roku były wniesione na korzyść pozwanej i dotyczyły dopuszczenia przez sąd dowodów z dokumentów: umowy pożyczki i deklaracji wekslowej po ich wcześniejszym złożeniu przez powoda (co w sprawie nastąpiło), a także zbadania stosunku podstawowego w zakresie obowiązywania postanowień dotyczących pozaodsetkowych kosztów pożyczki.

Mając na uwadze stanowisko i wnioski Prokuratora sąd pierwszej instancji władny był dokonać oceny mocy wiążącej postanowień umowy pożyczki odnoszących się do pozaodsetkowych kosztów tj. opłaty podstawowej, prowizji i opłaty za (...) pomimo, że pozwana wprost takiego żądania nie wyartykułowała. . Stosownie bowiem do przepisu art. 60 § 1 kpc Prokurator, który wstąpił do już toczącego się postępowania nie jest związany z żadną ze stron. Może on składać oświadczenia i zgłaszać wnioski, jakie uzna za celowe oraz przytaczać fakty i dowody na ich potwierdzenie. Oświadczenia Prokuratora i wnioski mogą być składane na korzyść jednej jak i drugiej strony.

Skarżący wskazuje, iż pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą być badane w kontekście klauzul abuzywnych o ile te koszty mieszczą się w granicach zakreślonych przez prawo. Pozaodsetkowych kosztów kredytu dotyczy przepis art. 36a ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim w brzmieniu obowiązującym od dnia 11 marca 2016 roku, określający sposób obliczenia maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu według przedstawionego w tym przepisie wzoru oraz przewidujący, że pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu. W przedmiotowej sprawie, jak trafnie zauważa skarżący, wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu, nie przekraczała limitów wyznaczonych w przepisie art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim ( przy kredycie w kwocie 4.000 zł koszty te wyniosły 3.990 zł). Jednakże błędne jest stanowisko skarżącego, że w chwili obecnej, kiedy do systemu prawnego wprowadzono przepis art. 36a nie można już odwoływać się do ogólnych zasad wynikających z art. 5 k.c., 388 k.c. czy też twierdzić, że wzorzec umowy zawiera klauzule abuzywne (art. 385 ¹ §1 k.c.) lub zapisy zmierzające do objęcia prawa na podstawie art. 58 k.c., a tym samym, że przepis art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, jako lex specialis wyłącza stosownie art. 385 ¹§ 1k.c. jako lex generalis.

Okoliczność, że obowiązuje limit kosztów pozaodsetkowych na podstawie art. 36a-36d ustawy o kredycie konsumenckim nie wyłącza kontroli postanowień wzorca umowy, które odnoszą się do takich kosztów, pod kątem skuteczności ich inkorporacji do stosunku prawnego oraz pod względem ich abuzywności. (por. T. Czech Limit pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego M.Pr Bankowego 2016 nr 2).

Reasumując podkreślić należy, iż pomimo tego, że obecnie określony został limit pozaodsetkowych kosztów kredytu związanych z zawarciem umowy o kredyt konsumencki i strony posiadają swobodę kontraktową w tym zakresie, to nie można pomijać wyznaczonych przepisem art. 353 ¹ k.c. ograniczeń w swobodnym umownym kształtowaniu treści zobowiązania. Zgodnie z treścią tego przepisu strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Pozwana choć z pewnością posiadała swobodę co do zawarcia umowy z powodem to nie może to jednak oznaczać, że powód jako podmiot udzielający pożyczki może w sposób zupełnie dowolny kształtować prawa i obowiązki umowne poprzez zastosowanie gotowego wzorca umownego, powodując automatycznie niepożądane skutki w postaci choćby narzucenia przez przedsiębiorcę – przy wykorzystaniu jego silniejszej pozycji – postanowień umownych, które nie będą korzystne dla konsumenta. Nawet zatem obecne uregulowanie określające maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu dotyczy tylko takich opłat i prowizji, którym nie można zarzucić abuzywnego charakteru.

Sąd Okręgowy w tym zakresie podziela stanowisko sądu pierwszej bez potrzeby powtarzania przytoczonej tam argumentacji, że na gruncie przedmiotowej sprawy postanowienia umowne dotyczące opłaty podstawowej, prowizji, która swoją wysokością sięga ponad 80% pożyczonej kwoty oraz opłaty 600 złotych za samą możliwość skorzystania z uprawnień przysługujących w ramach (...) i to niezależnie od tego, czy kredytobiorca będzie faktycznie korzystał z tych uprawnień, kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. Są zatem niedozwolonymi postanowieniami umownymi i na podstawie art. 385 ¹1§ 2 k.c. nie wiążą pozwanej.

Zakładając zatem, iż w związku ze stanowiskiem Prokuratora i wyjaśnieniami pozwanej były podstawy do rozpoznania sprawy w graniach stosunku podstawowego to należy pamiętać , iż w takich okolicznościach to i tak na stronie pozwanej spoczywa ciężar wykazania spłacenia pożyczonej kwoty. Pozwana tymczasem takowego dowodu nie przeprowadziła. Z treści skargi apelacyjnej wynika, iż powód dokonał zarachowania na poczet pożyczki kwoty 1.357,00 zł którą to kwotę miała na konto powoda wpłacić pozwana.

Reasumując należy przyjąć , iż pozwana była zobowiązana do zwrotu na rzecz powódki całej zaciągniętej pożyczki w wysokości 4.000 zł którą to kwotę jak sama oświadczyła otrzymała. Powód przyznał w apelacji, iż otrzymał od pozwanej kwotę 1.357 zł, a zatem do zasądzenia na podstawie art. 720 k.c. pozostaje kwota 2.643,00 zł z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych począwszy od dnia 5 kwietnia 2017r. do dnia zapłaty. .

Konsekwencją częściowego uwzględnienia powództwa było rozstrzygnięcie o kosztach procesu za I instancję, a to na podstawie art. 100 k.p.c. rozdzielając stosunkowo koszty w efekcie czego do zasądzenia na rzecz powoda od pozwanej pozostaje kwota 765,00 zł .

Dlatego też na podstawie art. 386§ 1 k.p.c. orzeczono jak w pkt 1 wyroku.

Dalej idąca apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu, a to na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. rozliczając je stosunkowo uwzględniając opłatę od pozwu , wynagrodzenie adwokata oraz stopień wygrania sprawy w postępowaniu odwoławczym w wyniku czego zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 425,50 zł .

SSO Dariusz Mizera