II Ca 695/18 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim z 2018-10-09
Sygn. akt II Ca 695/18
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 października 2018 roku
Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący |
SSO Dariusz Mizera |
po rozpoznaniu w dniu 9 października 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim
na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym
sprawy z powództwa (...) w B.
przeciwko B. C.
z udziałem (...)
o zapłatę
na skutek apelacji powoda
od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.
z dnia 28 czerwca 2018 roku, sygn. akt I C 933/18upr
oddala apelację.
Sygn. akt II Ca 695/18
UZASADNIENIE
W pozwie z dnia 06 maja 2016r., skierowanym do Sądu Rejonowego w Bielsku – Białej przeciwko B. C., powód (...) z siedzibą w B. wniósł o zasądzenie od pozwanej kwoty 8 193,06 złote wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, naliczonymi od dnia 24 lutego 2016 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Postanowieniem wydanym w dniu 07 września 2017 r. Sąd Rejonowy w Bielsku – Białej stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę jako właściwemu miejscowo do jej rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Tryb. Sprawa wpłynęła do Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. w dniu 19 kwietnia 2018 r.
Pismem z dnia 02 maja 2018 r. (k.35) do sprawy działając na podstawie art. 7 k.p.c. oraz art. 60 § 1 k.p.c. przystąpił w charakterze rzecznika interesu publicznego (...), który wniósł o oddalenie w całości powództwa jako nieudowodnionego, względnie wnosząc o jego oddalenie w części tj. w zakresie opłat przygotowawczych (administracyjnych), wynagrodzenia za udzielenie pożyczki oraz składki ubezpieczeniowej w części, w jakiej nie została wpłacona ubezpieczycielowi.
Strona powodowa w związku ze stanowiskiem (...)w piśmie z dnia 12 czerwca 2018 r. (k.38-64) w całości podtrzymała żądanie wniesionego przeciwko pozwanej pozwu. Równocześnie strona powodowa sprecyzowała żądanie pozwu w zakresie odsetek dochodzonych od należności głównej wnosząc o zasądzenie odsetek w wysokości ustawowej za opóźnienie.
Wyrokiem zaocznym z dnia 28 czerwca 2018 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...) z siedzibą w B. przeciwko B. C.
z udziałem (...)
o zapłatę oddalił powództwo.
Podstawą rozstrzygnięcia były przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego
W dniu 22 kwietnia 2014 r. pozwana B. C. zawarła z powodem (...) z siedzibą w B. umowę pożyczki gotówkowej, numer umowy (...).
Z przedmiotowej umowy wynikało, iż pożyczka udzielona pozwanej wynosi łącznie 11.376 złotych, w tym sama pożyczka, wypłacona pozwanej obejmowała kwotę 3.750 złotych, zaś pozostałe należności dotyczyły kosztów związanych z udzieloną pozwanej pożyczką, w tym kosztów składki ubezpieczenia pożyczki. Udzielona pozwanej pożyczka miała zostać przez nią spłacona w 36 miesięcznych ratach, w kwocie po 316 złotych każda.
W związku z zawarciem umowy pożyczki pozwana złożyła do dyspozycji strony powodowej weksel in blanco, upoważniając powoda do jego wypełnienia na sumę odpowiadającą jego zadłużeniu.
W dniu 24 stycznia 2016 r. powód wypowiedział pozwanej zawartą umowę pożyczki wypełniając równocześnie oddany do jego dyspozycji przez B. C. weksel in blanco.
W piśmie wypowiadającym umowę pożyczki powód wskazał, iż zaległość pozwanej na dzień 24 stycznia 2016 r. wynosi łącznie 8.523,06 złotych, w tym kwota niespłaconej pożyczki 6.903 złote.
Na poczet udzielonej pożyczki pozwana B. C. dokonała wpłat w łącznej wysokości 7.296 złotych.
Mając takie ustalenia Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo strony powodowej nie jest uzasadnione.
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż wydane w sprawie orzeczenie jest wyrokiem zaocznym, albowiem pozwana B. C. prawidłowo powiadomiona o terminie rozprawy nie zajęła jakiegokolwiek merytorycznego stanowiska. Stosownie do art. 339 § 2 k.p.c. sąd wydając wyrok zaoczny przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Wskazać jednak należy, że powszechnie w doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych, przytoczone w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, nie stanowią wystarczającej podstawy do wydania wyroku zaocznego i sąd ma obowiązek przeprowadzić postępowanie dowodowe jedynie w wypadkach, gdy twierdzenia te budzą uzasadnione wątpliwości, gdy zostały przytoczone w celu obejścia prawa.
W pozostałym zakresie Sąd Rejonowy rozpoznający niniejszą sprawę w całości podziela i akceptuje stanowisko Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. przedstawione w uzasadnieniu wyroku wydanego w dniu 13 kwietnia 2017 r., w sprawie sygn. akt II. Ca. 169/17, dotyczącego identycznej problematyki, także powództwa (...) z powodu poniżej wskazanych argumentów.
Jakkolwiek pozwana w toku postępowania nie zaprzeczyła twierdzeniom powoda, to jednak zdaniem Sądu nie zwalniało to strony z obowiązku przytoczenia
okoliczności faktycznych z których wywodzi dochodzone roszczenie (art. 187 § 1 p-kt 2 k.p.c.) i wskazania dowodów których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c.). W sytuacji, gdy powód dochodzi konkretnego roszczenia, to na nim przede wszystkim w pierwszej kolejności, stosownie do treści art. 6 k.c. spoczywa ciężar udowodnienia zarówno faktu, iż dana wierzytelność rzeczywiście mu przysługuje, jak i wysokości przedmiotowej wierzytelności. Dopiero zatem w razie przedstawienia przez stronę powodową konkretnych dowodów na okoliczność istnienia i wysokości wierzytelności, pozwana powinna przedstawić własne dowody w celu obalenia twierdzeń powoda. Wówczas bowiem konkretyzuje się w stosunku do pozwanej ciężar dowodowy wynikający z treści art. 6 k.c., którego procesowym odpowiednikiem jest art. 232 k.p.c. Tym samym powód już w pozwie powinien przedstawić dowody wskazujące na zasadność i wysokość dochodzonej należności, umożliwiając stronie pozwanej zarówno jej weryfikację jak i odniesienie się do nich stosownie do stanu sprawy, czego powód nie uczynił z wiadomych tylko sobie względów.
Powyższe jest o tyle istotne i ważne, albowiem sprawa dotyczy stosunków konsumenckich.
Bezspornym w sprawie jest, że strony postępowania łączyła umowa pożyczki, jak również okoliczność, że strona powodowa jest przedsiębiorcą zajmującym się prowadzeniem działalności gospodarczej m.in. w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych, a strona pozwana jako osoba fizyczna jest konsumentem. Dlatego też należało ustalić, czy postanowienia umowy stron były dla ich stron wiążące, gdyż Sąd ma możliwość dokonywania oceny postanowień zawartych umów, a także postanowień samych wzorców umów co do ich zgodności z prawem. Ocena ta może zostać dokonana również in concreto w toczącym się miedzy przedsiębiorcą a konsumentem sporze, którego przedmiotem są skutki prawne określone postanowieniami umowy. Umowy konsumenckie podlegają bowiem ocenie w świetle klauzuli generalnej z art. 385 1 § 1 k.c. z wyłączeniem jedynie jednoznacznie sformułowanych postanowień określających główne świadczenia stron oraz tych postanowień, na których treść konsument miał rzeczywisty wpływ, co musi zostać wykazane przez proferenta (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, wydany w dniu 15 czerwca 2007 r., w sprawie sygn. akt VI Ca 228/07).
Analizując treść umowy stron należało uznać za niezgodne z prawem zastrzeżenie opłat obejmujących koszt ubezpieczenia, opłatę przygotowawczą i wynagrodzenie umowne. Zgodnie zaś z treścią art. 385 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Przepis ten reguluje kwestie związane z niedozwolonymi postanowieniami umownymi (które w literaturze przedmiotu zwane są także „klauzulami abuzywnymi”, „postanowieniami
nieuczciwymi” czy „postanowieniami niegodziwymi”) oraz skutki wprowadzenia ich do umowy z udziałem konsumentów. Ratio legis przepisu art. 385 1 k.c. jest ochrona konsumenta jako słabszego uczestnika obrotu w relacjach z przedsiębiorcą - profesjonalistą w danej dziedzinie.
W judykaturze uznaje się, że pod pojęciem działania wbrew dobrym obyczajom - przy kształtowaniu treści stosunku zobowiązaniowego - kryje się wprowadzanie do umowy klauzul, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku, natomiast przez rażące naruszenie interesów konsumenta rozumie się nieusprawiedliwioną dysproporcję - na niekorzyść konsumenta - praw i obowiązków stron, wynikających z umowy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 lipca 2005 r., I CK 832/04, Biul. SN 2005, Nr 11, poz. 13 oraz z dnia 3 lutego 2006 r., I CK 297/05, Biul. SN 2006, nr 5-6, poz. 12, z dnia 27 października 2006 r., I CSK 173/06,Lex nr 395247). Dokonując oceny rzetelności określonego postanowienia umowy konsumenckiej należy zawsze rozważyć indywidualnie rozkład obciążeń, kosztów i ryzyka, jaki wiąże się z przyjętymi rozwiązaniami oraz zbadać jak wyglądałyby prawa lub obowiązki konsumenta w sytuacji, w której postanowienie to nie zostałoby zastrzeżone, pamiętając jednocześnie podczas dokonywania kontroli o tym, że każdorazowo istotny jest charakter stosunku prawnego regulowanego umową, który w konkretnej sytuacji może usprawiedliwiać zastosowaną konstrukcję i odejście do typowych reguł wyznaczonych przepisami dyspozytywnymi.
Mając na uwadze powyższe okoliczności brak jest jakichkolwiek podstaw do obciążenia pozwanej rzekomo poniesionymi przez stronę powodową kosztami ubezpieczenia, tym bardziej że w ocenie Sądu zastrzeżenie opłat z tego tytułu w wysokości równowartości udzielonego kredytu (lub nawet wyższymi) nie miało żadnego uzasadnienia. Stawka ta jest również oderwana od realiów rynkowych, istnieją również uzasadnione wątpliwości, czy w ogóle doszło do ubezpieczenia kredytu, tym bardziej że strona powodowa nie przedstawiła dowodu że taka umowa faktycznie została zawarta.
Zdaniem Sądu postanowienia umowy pożyczki zawartej przez powoda z pozwaną B. C. ewidentnie naruszają interesy konsumenta oraz kształtują jego prawa w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, a tym samym stanowią klauzulę niedozwoloną w rozumieniu art. 385 1 k.c., co powoduje, że należy uznać je za godzące w równowagę kontraktową tego stosunku. Powyższe skutkuje stwierdzeniem bezskuteczności postanowień spornej umowy w sprawie kosztu ubezpieczenia, opłaty przygotowawczej i wynagrodzenia umownego. Wskazać w tym miejscu należy, że w orzecznictwie przyjmuje się, iż oceny nieuczciwego charakteru postanowienia wzorca umownego w ramach kontroli abstrakcyjnej, pod kątem przesłanek określonych w art. 385 1 § 1 k.c. można dokonać za pomocą tzw. testu przyzwoitości . Polega to na zbadaniu, czy oceniane postanowienie wzorca jest sprzeczne z ogólnym wzorcem zachowań przedsiębiorców wobec konsumentów, jaki należy zrekonstruować w
warunkach gospodarki wolnorynkowej oraz jak wyglądałyby prawa lub obowiązki konsumenta w braku takiej klauzuli. Jeżeli konsument, na podstawie ogólnych przepisów byłby w lepszej sytuacji, gdyby konkretnego postanowienia wzorca nie było, przyjmuje się, że ma ono charakter nieuczciwy. Dodać należy, iż umowa jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, jeśli wykracza przeciw uznanym w społeczeństwie zasadom moralnym lub przyjętej w obrocie uczciwości. Przedsiębiorca będzie działać nieuczciwie, tj. wbrew dobrym obyczajom, gdy sporządzone przez niego klauzule umowne będą godzić w równowagę stosunku prawnego. Zdaniem Sądu wysokość opłat których dochodzi strona powodowa ponad kwotę udzielonego kredytu i jego odsetek, jest wygórowana w świetle doświadczenia życiowego, a kwestionowane w tym zakresie postanowienia umowy są nieważne jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego - czyli w okolicznościach niniejszej sprawy z zasadami uczciwości i rzetelności kupieckiej – co ogranicza w tym zakresie zasadę swobody umów ( art. 353 ( 1 ) k.c. w zw. z art. 58 par. 2 i 3 k.c.).
Swoboda umów nie pozostaje całkowicie dowolna i podlega ograniczeniom. Zgodnie bowiem z art. 353 (1) k.c. treść lub cel stosunku prawnego ułożonego przez strony nie może sprzeciwiać się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Tymczasem wskazane zapisy postanowień umowy są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i kształtują obowiązki drugiej strony umowy (pożyczkobiorcy – pozwanej) w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, albowiem określone przez stronę powodową koszty nie mają jakiegokolwiek uzasadnienia i powiązana ekonomicznego z poniesionymi rzeczywiście kosztami.
Sąd akceptuje uprawnienie strony powodowej jako pożyczkodawcy do pobierania od pozwanego jako jego klienta pewnych dodatkowych opłat, jednakże opłaty te winny być ustalone na rozsądnym poziomie i nie mogą godzić w interesy konsumenta. Zakres kosztów związanych z kosztem ubezpieczenia i opłaty przygotowawczej, determinujący ich wysokość, powinien zatem zostać przedstawiony w pozwie w taki sposób, aby w świetle doświadczenia życiowego oraz logiki nie budził żadnych wątpliwości. Pobierane opłaty nie mogą bowiem stanowić kary, zaś kwoty wskazane w umowie nie mają żadnego przełożenia na możliwe rzeczywiste koszty w tym zakresie, do czego uznania wystarcza już samo doświadczenie życiowe.
W konsekwencji powyższego stwierdzić należy, iż oceniane postanowienia umowy pożyczki, kształtują prawa i obowiązki pozwanego jako konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.
W tej sytuacji jakkolwiek, strony łączył stosunek zobowiązaniowy o charakterze dobrowolnym i to one same autonomicznie decydowały, na jakich warunkach ma zostać zawarta między nimi umowa pożyczki, to jednak niedopuszczalną jest sytuacja, kiedy jedna ze stron wykorzystując swoją pozycję profesjonalisty, kształtuje wzorzec umowny w taki sposób, że wprowadza do niego konstrukcję prawną, która prowadzi do pokrzywdzenia jednej ze stron stosunku
prawnego, w tym wypadku konsumenta. W szczególności nie może mieć miejsca przypadek, w którym konsument zostaje obciążony nadmiernymi, a wręcz nawet rażąco wygórowanymi kosztami, nijak nieprzystającymi do rzeczywistych wydatków ponoszonych w tym zakresie. Dokładnie taka sytuacja wystąpiła w niniejszej sprawie, bowiem strona powodowa arbitralnie narzuciła pozwanej zawyżony taryfikator opłat, kierując się w tej sferze wyłącznie własnym partykularnym interesem. Tego typu praktyki polegające na czerpaniu dodatkowych i niemoralnych profitów zasługują na szczególne potępienie, zwłaszcza gdy sięgają po nie podmioty działające na rynku finansowym. Tym samym wprowadzenie przez stronę powodową opłat na wskazanym poziomie godziło w dobre obyczaje i uczciwe praktyki kupieckie oraz naruszało interes pozwanego jak konsumenta w sposób rażący. W konsekwencji trzeba przyjąć, że postanowienia umowy określające opłaty z tytułu kosztu ubezpieczenia w kwocie 6.230 złotych, opłaty przygotowawczej w kwocie 538 złotych a także wynagrodzenie umowne w kwocie 858 złotych, stanowią klauzulę abuzywną, wyczerpującą przesłanki określone w art. 385 1 § 1 k.c., w związku z czym należało przyjąć, że nie wiążą one strony pozwanej.
Dodać należy, że nie ma znaczenia to, iż postanowienie umowne wprowadzające zbyt wysokie prowizje lub opłaty nie zostało wymienione w ustawowym katalogu klauzul niedozwolonych. Rzeczone zestawienie nie ma bowiem charakteru enumeratywnego i w związku z tym trzeba je traktować bardziej jako zbiór pewnych wskazówek interpretacyjnych.
Określenie takich opłat w umowie pożyczki jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego w rozumieniu art. 58 § 2 k.c. i art. 353 1 k.c. oraz art. 5 k.c. oraz stanowi obejście przepisu art. 359 § 2(1) k.c. o odsetkach maksymalnych, opłaty te bowiem są ponad trzykrotnie wyższe niż całość kwoty, którą oddano do dyspozycji pozwanej. Jak wynika poczynionych w sprawie ustaleń pozwana otrzymała pożyczkę w kwocie 3 750 złotych a już w momencie otrzymania tej kwoty zaciągnął zadłużenie na kwotę 11 376 złotych. Pożyczkodawca podejmując decyzję o udzieleniu pożyczki pozwanej, jednocześnie zdecydował o poniesieniu ryzyka z tego tytułu, którego to ryzyka nie miał prawa przenieść na pozwana. Zatem obciążenie pożyczkobiorcy dodatkowymi opłatami, związanymi ze zwiększonym ryzykiem, w wysokości przekraczającej kwotę faktycznie przekazanej pozwanemu tytułem pożyczki nie znajduje żadnego uzasadnienia ani w kosztach prowadzonej przeciętnej działalności gospodarczej, ani w kosztach zawierania umowy pożyczki.
Warto tu jeszcze przywołać wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 14 czerwca 2012 r., C-618/10, http://curia.europa.eu/. Sprawa rozpoznawana w trybie pytania prejudycjalnego, gdzie sąd hiszpański wniósł o zbadanie, czy postanowienia prawa hiszpańskiego, nakazujące sądowi modyfikację tego rodzaju postanowień, ewentualnie łagodzenie skutków uznania ich za nieobowiązujące konsumenta, jest zgodne z prawem unijnym.
Europejski Trybunał w wyżej powołanym orzeczeniu przypomniał, że to do sądów krajowych należy wybranie takich instytucji prawa krajowego, które zapewnią, że niedozwolone postanowienie umowne nie będzie wiązało konsumenta. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wskazał nadto, że mechanizm ustalony w dyrektywie 93/134 służyć ma ochronie konsumentów także poprzez zniechęcający efekt uchylenia abuzywnej klauzuli, bez możliwości ingerowania przez sąd krajowy w kontrakt celem jego modyfikacji w związku z usunięciem postanowienia uznanego za niedozwolone, w sposób uwzględniający interesy obu stron. Jak wskazano, fakt uprawnienia sądu do modyfikowania postanowień umowy, zamiast zwykłego uznania niemożności stosowania klauzuli abuzywnej powodowałby, że przedsiębiorcy stosowaliby nadal tego rodzaju postanowienia wiedząc, że w najgorszym dla nich wypadku postanowienia zostaną zmodyfikowane z uwzględnieniem interesu nie tylko konsumentów, ale również autora niedozwolonego postanowienia umownego, a nie po prostu uznane za nieobowiązujące konsumenta.
Na koniec trzeba jeszcze wskazać, że zgodnie z Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG z dnia 23 kwietnia 2008 r. (Dz. Urz. UE. L Nr 133, str. 66), konsumentom powinno zapewnić się ochronę przed nieuczciwymi lub wprowadzającymi w błąd praktykami, zgodnie z dyrektywą 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącą nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym (Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych).
W tym kontekście wskazać również należy, że przepisy ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku w dacie zawarcia umowy stron nie zawierały maksymalnego progu prowizji co nie oznaczało możliwości nieograniczonej swobody regulacji w tym zakresie, w szczególności zastrzegania ich w wysokości wygórowanej. Wysokość wskazanych opłat, jakimi obciążenia pozwanego domagała się strona powodowa, jest wygórowana w świetle doświadczenia życiowego, bez konieczności zatem powoływania się tu na konkretne dowody. Pomimo, iż obecnie określony został limit prowizji związanych z zawarciem umowy o kredyt konsumencki i strony posiadają swobodę kontraktową w tym zakresie, to nie można pomijać wyznaczonych przepisem art. 353 1 k.c. ograniczeń w swobodnym umownym kształtowaniu treści zobowiązania, który wskazuje trzy źródła tych ograniczeń: przepisy prawne, zasady współżycia społecznego i właściwości (naturę) stosunku. Przepis ten nakazuje jednocześnie, aby poddawać badaniu nie tylko treść, ale i cel zobowiązania przy ocenie, czy strony dokonały czynności prawnej we wskazanych granicach wyznaczonych im przez zasadę swobody umów. Pozwana niewątpliwie posiadała swobodę w zakresie zawarcia umowy pożyczki z powodową spółką. Nie oznacza to jednak, że podmiot udzielający pożyczki może w sposób zupełnie dowolny kształtować prawa i obowiązki oznaczone w umowie zawartej poprzez zastosowanie gotowego wzorca umownego, powodując automatycznie niepożądanego efektu w postaci choćby narzucenia przez przedsiębiorcę – przy wykorzystaniu jego silniejszej pozycji – postanowień umownych, które nie będą korzystne dla konsumenta. Nawet zatem obecna regulacja określająca maksymalną wysokość prowizji dotyczy tylko takich opłat i prowizji, którym nie można zarzucić abuzywnego charakteru.
W tej sytuacji mając na uwadze powyższe okoliczności zasadnym jest przyjęcie, że powód nie był uprawniony do wypełnienia weksla na kwotę dochodzoną w pozwie oraz zasadnym byłoby zasądzenie na rzecz strony powodowej od pozwanej B. C. kwoty udzielonej pożyczki pomniejszonej o koszt uiszczonych rat i powiększoną o należne odsetki umowne. Jednakże w zakresie odsetek Sąd nie mógł ich zasadzić, albowiem z pozwu nie wynika w jaki sposób zostały one wyliczone tj. od jakiej kwoty, za jaki okres oraz według jakiej stopu procentowej.
Z poczynionych w sprawie ustaleń wynika, iż pozwana na poczet udzielonej jej pożyczki w kwocie 3 750 złotych dokonała wpłat w łącznej wysokości 7 296 złotych, co zaspokaja uzasadnione roszczenia strony powodowej. Oznacza to, w świetle wyżej wskazanych argumentów, iż powództwo strony powodowej podlega w całości oddaleniu i dlatego też Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.
Apelacje od powyższego rozstrzygnięcia złożyła strona powodowa zaskarżając wyrok w całości.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła :
1. obrazę prawa materialnego tj.:
- art 10 ustawy z 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe w zw. z art. 48 ustawy z 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe i art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, iż ciężar dowodu w niniejszej sprawie spoczywał na stronie powodowej w sytuacji, gdy powództwo zostało oparte na podstawie weksla in blanco, a tym samym sprawa niniejsza nosiła charakter sprawy wekslowej powodując, iż obowiązek udowodnienia wad wypełnionego weksla, niezgodności z deklaracją wekslową czy też nieistnienia zobowiązania, bądź wykazania, iż zobowiązanie to nie opiewa na kwotę wskazaną w treści weksla zgodnie z zawartym przez strony porozumieniem obarcza stronę pozwaną a nie powodową;
2. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na rozstrzygnięcie tj. :
- przepisu art. 232 k.p.c. poprzez działanie przez Sąd orzekający za stronę pozwaną w
sytuacji, gdy z treści tego przepisu wynika, iż w pierwszej kolejności to strona dowodzi swoich twierdzeń, a dopiero po wyczerpaniu środków dowodowych Sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę co nie oznacza, iż procedujący może przeprowadzić całe postępowanie dowodowe za jedną ze stron,
- art. 3 k.p.c., art. 232 k.p.c., art. 187 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. polegające na przyjęciu, że strona powodowa miała obowiązek przedstawienia już w pozwie faktów i dowodów
mających znaczenie dla ewentualnych przyszłych zarzutów, które w sprawie mogła podnieść strona przeciwna, w szczególności mających znaczenie dla oceny ewentualnego zarzutu pozwanego nieistnienia bądź zawyżenia wierzytelności, w sytuacji, gdy to strona pozwana była zobowiązana do przedstawienia dowodów w tym zakresie;
- art. 3 k.p.c., art. 227 k.p.c., art. 232 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. oraz art. 101 ustawy z 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe poprzez nieuwzględnienie powództwa w wypadku gdy powódka oparła swoje roszczenie na przedstawionym do zapłaty, prawidłowo wypełnionym i ważnym dokumencie wekslowym a pozwany nie złożył skutecznych wniosków dowodowych przeciwko żądaniu pozwu, a tym samym nie wykazał, że żądanie pozwu jest niezasadne;
Powołując się na powyższe zarzuty skarżąca wnosiła o :
1. o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonym zakresie i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych od całości żądania zgłoszonego w pozwie.
ewentualnie wnosiła o:
2. uchylenie zaskarżonego orzeczenia w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy w zaskarżonym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji w innym składzie z pozostawieniem temu Sądowi orzeczenia o kosztach instancji odwoławczej.
Ponadto wnosiła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Sąd Okręgowy zważył co następuje:
Apelacja strony powodowej podlegała oddaleniu jako nieuzasadniona.
Całkowicie chybione i niezasadne są bowiem podniesione w niej zarzuty uchybień procesowych, tj. naruszenia przepisów art. 3 k.p.c. art. 227 k.p.c. , art. 232 k.p.c. i art. 233§ 1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c.
Po pierwsze wskazać należy, iż Sąd Rejonowy nie uchybił wskazanym w apelacji i powyżej przepisom prawa procesowego. Lektura materiału aktowego prowadzi bowiem - wbrew zarzutom apelacji - do wniosku, iż dokonana przez ten Sąd ocena materiału dowodowego w postaci złożonych na żądanie Sądu dokumentów jest prawidłowa, zgodna z doświadczeniem życiowym oraz zasadami logicznego rozumowania i jako taka odpowiada wymogom jakie stawiają jej przepisy art. 233 § 1 k.p.c. i art. 232 k.p.c.
Nie można uznać, iż doszło do obrazy art. 187 § 1 pkt i 2 kpc . Konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego byłaby wątpliwa, gdyby postępowanie
toczyło się jedynie z udziałem stron, w sytuacji gdyby pozwany nie wdał się w spór. Udział w sprawie (...), który przejął inicjatywę dowodową, zmienił w istocie rozkład ciężaru dowodzenia.
Skarżąca jak się wydaje podkreśla i akcentuje fakt wystąpienia z powództwem na podstawie weksla prawidłowo wypełnionego który dawał podstawę do uwzględnienia powództwa. Nie można się zgodzić z takim stanowiskiem albowiem podstawą do wystawienia weksla gwarancyjnego był kredyt konsumencki, a przez to umowa musi być zbadana pod kątem niedozwolonych klauzul umownych zwłaszcza że w sprawie brał udział (...) którego inicjatywa dowodowa doprowadziła do złożenia przez stronę powodową dokumentów stanowiących podstawę do wystawienia weksla. Sąd Rejonowy zbadał sprawę pod tym kątem co było w pełni uprawnione.
Sad Okręgowy podziela stanowisko Sądu Rejonowego w tym względzie i nie powtarzając bogatej argumentacji przytoczonej w motywach zaskarżonego wyroku wypada tylko zauważyć, iż Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 13 września 2018r. w sprawie powoda C 176/17 orzekł, że art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, iż sprzeciwia się on przepisom krajowym, takim jak te będące przedmiotem postępowania głównego, pozwalającym na wydanie nakazu zapłaty opartego na wekslu własnym, który stanowi gwarancję wierzytelności powstałej z umowy kredytu konsumenckiego, w sytuacji gdy sąd rozpoznający pozew o wydanie nakazu zapłaty nie jest uprawniony do zbadania potencjalnie nieuczciwego charakteru warunków tej umowy, jeżeli sposób wykonania prawa do wniesienia zarzutów od takiego nakazu nie pozwala na zapewnienie przestrzegania praw, które konsument opiera na tej dyrektywie.
Stanowisko to przemawia za koniecznością badania z urzędu stosunku podstawowego także w procesie wekslowym z udziałem konsumenta. Tym bardziej takie badanie było uprawnione jeżeli czynności były dokonywane na wniosek (...)który włączył się do sprawy.
Reasumując zaskarżone orzeczenie okazało się być prawidłowe albowiem Sąd Rejonowy badając sprawę pod katem niedozwolonych klauzul umownych stwierdził , iż umowa zawarta z pozwaną takowe klauzule zawiera i co za tym idzie stwierdził brak podstaw do naliczania i dochodzenia od pozwanej opłat związanych z ubezpieczeniem i prowizji.
Mając na uwadze, iż pozwana spłaciła kwotę 7.296,00 zł a realnie w chwili zawierania umowy otrzymała kwotę 3.750 zł to uwzględniając tylko te z postanowień umowy które Sąd uznał za niedozwolone wydaje się że wpłacana przez pozwaną kwota w pełni zaspokaja roszczenie powoda w związku z czym wytoczone powództwo musi zostać oddalone.
Reasumując na podstawie art. 385 k.p.c. apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim
Osoba, która wytworzyła informację: Dariusz Mizera
Data wytworzenia informacji: