Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 16 listopada 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSA w SO Arkadiusz Lisiecki
Sędziowie:	SSO Dariusz Mizera (spr.) SSO Ewa Tomczyk
Protokolant:	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 listopada 2017 roku

sprawy z wniosku J. D.

z udziałem D. D. (1)

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji obu stron

od postanowienia Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 15 września 2016 roku, sygn. akt I Ns 774/12

postanawia:

1.  oddalić obie apelacje;

2.  ustalić, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSO Dariusz Mizera SSO Ewa Tomczyk

Sygn. akt II Ca 717/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 15 września 2016 r. Sąd Rejonowy w Bełchatowie po rozpoznaniu sprawy z wniosku J. D. z udziałem D. D. (1) o podział majątku wspólnego

postanowił:

I/ ustalić, iż w skład majątku wspólnego J. D. i D. D. (1), których wspólność majątkowa małżeńska ustała z dniem 1 września 2011 r. na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie wydanym w dniu 2 kwietnia 2012 r. w sprawie sygn. III RC 540 / 11 wchodzą:

1/ zabudowana nieruchomość położona w S. przy ul. (...) o łącznej powierzchni (...) ha, oznaczona w ewidencji gruntów jednostki ewidencyjnej (...) S., obrębu (...) S., pod nr (...)jednostki rejestrowej jako działki o numerach (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie urządzona jest księga wieczysta Kw Nr (...) – o wartości 499.700 złotych,

2/ nieruchomość położona w miejscowości (...)gm. S. o łącznej powierzchni (...) ha, oznaczona w ewidencji gruntów jednostki ewidencyjnej (...) S., obrębu (...) (...), pod nr (...)jednostki rejestrowej jako działki o numerach (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie urządzona jest księga wieczysta Kw Nr (...) – o wartości 268.000,00 złotych,

3/ nieruchomość położona w miejscowości Ż. gm. K. o łącznej powierzchni (...) ha, oznaczona w ewidencji gruntów jednostki ewidencyjnej(...) K., obrębu (...) Ż., pod nr (...)jednostki rejestrowej jako działki o numerach (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie urządzona jest księga wieczysta Kw Nr (...) – o wartości 31.500,00 złotych,

4/ pieniądze z tytułu sprzedaży samochodu ciężarowego marki S. nr rej. (...) rok produkcji 1999 – w kwocie 48,950 złotych,

5/ pieniądze z tytułu sprzedaży samochodu osobowego marki V., nr rej. (...) rok produkcji 1993 – w kwocie 5.800,00 złotych,

6/ przyczepa (...) nr rej. (...) – o wartości 1.000,00 złotych,

7/ szafki kuchenne – o wartości 1.575,00 złotych,

8/ zmywarka E. – o wartości 585,00 złotych,

9/ lodówka E. – o wartości 950,00 złotych,

10/ płyta gazowa – o wartości 328,00 złotych,

11/ kuchenka mikrofalowa – o wartości 263,00 złotych,

12/ stół i cztery krzesła – o łącznej wartości 541,00 złotych,

13/ meble w sypialni – o łącznej wartości 709,00 złotych,

14/ meble w salonie – o łącznej wartości 650,00 złotych,

15/ kabina prysznicowa – o wartości 262,00 złotych,

16/ toaletka – o wartości 108,00 złotych,

17/ wanna – o wartości 388,00 złotych,

18/ lustro – o wartości 117,00 złotych,

19/ szafka łazienkowa – o wartości 69,00 złotych,

20/ pralka B. – o wartości 145,00 złotych,

21/ żyrandole trzy sztuki – o łącznej wartości 434,00 złotych,

22/ dywany trzy sztuki – o łącznej wartości 165,00 złotych,

23/ rolety 8 sztuk – o łącznej wartości 289,00 złotych,

24/ wierzytelność w kwocie 1.500,00 złotych,

25/ narzędzia: wiertarka, sprężarka, spawarka, imadła, stół tzw. falbanek, piecyk tzw. grocholak – o łącznej wartości 2.500,00 złotych,

II/ dokonać podziału majątku wspólnego opisanego w punkcie I niniejszego postanowienia w ten sposób, że:

1/ składniki majątku opisane w punkcie I. 2, 3, 4, 5, 6 i 25 niniejszego postanowienia o łącznej wartości 357.750,00 złotych przyznać na rzecz J. D.,

2/ składniki majątku opisane w punkcie I. 1 oraz 7 do 24 niniejszego postanowienia o łącznej wartości 508.778 złotych przyznać na rzecz D. D. (1),

III/ nakazać uczestniczce D. D. (1) wydanie wnioskodawcy J. D. ruchomości wymienione w punkcie I. 25 niniejszego postanowienia w terminie 14 dni od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia,

IV/ zasądzić od uczestniczki D. D. (1) na rzecz wnioskodawcy J. D. tytułem spłaty kwotę 75.514,00 złotych, płatną w terminie 1 miesiąca od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności,

V/ ustalić wartość przedmiotu podziału majątku wspólnego na kwotę 866.528,00 złotych,

VI/ zasądzić od uczestniczki D. D. (1) na rzecz wnioskodawcy J. D. kwotę 1.986,22 złotych tytułem kosztów postępowania.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Bełchatowie wydanego w dniu 3 kwietnia 2012r. w sprawie sygn. III RC 540/11 została ustanowiona z dniem 1 września 2011r. rozdzielność majątkowa pomiędzy małżonkami J. D. i D. D. (2). Rozwód został orzeczony z winy J. D.

W czasie trwania wspólności ustawowej J. D. i D. D. (1) nabyli poniższe nieruchomości i ruchomości, o wskazanej niżej aktualnej wartości według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej:

1/ nieruchomość położona w S. przy ul. (...) o łącznej powierzchni (...) ha, oznaczona w ewidencji gruntów jednostki ewidencyjnej (...) S., obrębu (...) S., pod nr(...) jednostki rejestrowej jako działki o numerach: (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie urządzona jest księga wieczysta Kw Nr (...) - o wartości 499.700,00 złotych,

2/ nieruchomość położona w miejscowości (...)gm. S. o łącznej powierzchni (...) ha, oznaczona w ewidencji gruntów jednostki ewidencyjnej (...) S., obrębu (...) (...) pod nr (...)jednostki rejestrowej jako działki o numerach: (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie urządzona jest księga wieczysta Kw Nr (...) - o wartości 268.000,00 złotych,

3/ nieruchomość położona w miejscowości Ż. gm. K. o łącznej powierzchni (...) ha, oznaczona w ewidencji gruntów jednostki ewidencyjnej (...) K., obrębu (...) Ż., pod nr (...)jednostki rejestrowej jako działki o numerach:(...), dla której w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie urządzona jest księga wieczysta Kw Nr (...) - o wartości 31.500,00 złotych,

4/ samochód ciężarowy marki S. rok produkcji 1999, numer rejestracyjny (...) - o wartości 48.950 złotych,

5/ samochód osobowy marki V., rok produkcji 1993, numer rejestracyjny (...) - o wartości 5.800,00 / pięć tysięcy osiemset / złotych

6/ przyczepka (...) numer rejestracyjny (...) - o wartości 1.000,00 / jeden tysiąc złotych

7/ ruchomości:

a/ szafki kuchenne - o wartości 1.575,00 złotych,

b/ zmywarka E.'x - o wartości 585,00 złotych,

c/ lodówka E. - o wartości 950,00 złotych,

d/ płyta Gazowa - o wartości 328,00 złotych,

e/ kuchenka mikrofalowa - o wartości 263,00 złotych,

f/ stół i 4 krzesła - o łącznej wartości 541,00 złotych,

g/ meble w sypialni - o łącznej wartości 709,00 złotych,

h/ meble w salonie - o łącznej wartości 650,00 złotych,

i/ kabina prysznicowa - o wartości 262,00 złotych,

j/ toaletka - o wartości 108,00 złotych,

k/ wanna - o wartości 388,00 złotych,

1/ lustro - o wartości 117,00 złotych,

ł/ szafka łazienkowa - o wartości 69,00 złotych,

m/ pralka B. - o wartości 145,00 złotych,

n/ żyrandole 3 sztuki - o łącznej wartości 434,00 złotych,

o/ dywany 3 sztuki - o łącznej wartości 165,00 złotych,

p/ rolety 8 sztuk - o łącznej wartości 289,00 złotych,

r/ materiały budowlane - o łącznej wartości 1.500,00 złotych,

s/ narzędzia: wiertarka, sprężarka, spawarka, imadła, stół tzw. falbanek, piecyk tzw. grocholak - o łącznej wartości 2.500,00 złotych

8/ drobne materiały budowlane - złom - o wartości 1.000,00 zł

Na podstawie umowy sprzedaży z dnia 14 grudnia 2011r. J. D. sprzedał samochód osobowy marki V. rok produkcji 1993r., nr rej. (...) za kwotę 5.800,00 zł. Na podstawie umowy z dnia 9 lipca 2011r. J. D. sprzedał przyczepę rok produkcji 1999, nr rej. (...) za kwotę 4.000,00 zł. Na podstawie umowy z dnia 5 czerwca 2011r. J. D. sprzedał bryczkę konną za kwotę 3.000,00 zł. W marcu 2011r. J. D. sprzedał na targu w S. dwa wozy turystyczne. W marcu 2012 r. sprzedał kolejne dwa wozy turystyczne. W maju 2011 r. J. D. sprzedał na targu dwa konie na targu w P.. Uzyskane pieniądze przeznaczył na pokrycie wspólnych zobowiązań małżonków, a także grzywny za spowodowaną przez siebie kolizję - w wyjątkiem środków uzyskanych ze sprzedaży samochodów marki S. i V., zgodnie zgłoszonych przez strony do podziału. Roszczenie KRUS z tytułu niewywiązywania się z obowiązku terminowego uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne, zabezpieczone hipoteką przymusową na nieruchomości objętej księgą wieczystą Kw Nr (...) w kwocie 4.895,40 zł zostało zaspokojone

Wartość dwóch koni została oszacowana na kwotę średnio 13.500,00 zł, 4 wozy turystyczne - na kwotę 20.000,00 zł, bryczka wyczynowa - na kwotę 3.000,00 zł, przyczepa do przewozu koni - na kwotę 4.000,00 zł

Samochód ciężarowy marki S. został nabyty przez J. D. w dniu 17 marca 2010 r. za kwotę 52.460,00 zł. J. D. sprzedał ten samochód na podstawie umowy sprzedaży z dnia 28 września 2015 r. za cenę 40.000,00 zł.

Około roku 2009r. J. D. pożyczył od L. P. na wspólne potrzeby stron kwotę 10.000,00 zł. Pożyczkę spłacił w czerwcu 2011 r.

Czynsz najmu budynków na nieruchomości położonej przy ul (...) w S. za okres od 25 kwietnia 2012 r. do 19 lutego 2014 r. szacowany jest na kwotę 33.000,00 zł, natomiast za okres od 1 września 2011 r. do 24 kwietnia 2012 r. - na kwotę 11.970,00 zł. Z wartości tej wynajmujący musiałby pokryć koszty związane z najmem, np. podatki, ubezpieczenia, konserwacja, ogrzewanie, utrzymanie porządku. Szacowany koszt najmu nie obejmuje kosztów eksploatacyjnych generowanych przez najemców: koszty energii elektrycznej, wody, odpadów płynnych i stałych itp. Koszty te są możliwe do udokumentowania tylko przez wynajmującego.

J. D. sam podjął decyzję o wyprowadzeniu się ze wspólnego domu w S., nie został do tego zmuszony. Uczynił to z uwagi na atmosferę panującą w domu. Nie rozmawiał z uczestniczką o udostępnieniu mu dostępu do garażu.

Zamki na nieruchomości w S. nie zostały zmienione, D. D. (1) żądała od J. D. wyprowadzenia się. Przed jego wyprowadzką była interwencja policji, jednakże nie wzywała jej D. D. (1)

D. D. (1) nigdy nie wynajmowała żadnego z budynków znajdujących się na nieruchomości położonej w S. przy ul. (...).

J. D. pracuje zawodowo z zarobkiem ok. 12.000,00 zł brutto, nie ma innych dochodów ani oszczędności. Nie ma majątku innego poza dorobkowym. Nie ma nikogo małoletniego na utrzymaniu, wobec kogo obciążałby go obowiązek alimentacyjny.

D. D. (1) pracuje na podstawie umowy - zlecenia z zarobkiem ok. 600.00 zł miesięcznie, nie ma innych dochodów ani oszczędności. Nie ma majątku innego, poza wspólnym

Mając takie ustalenia Sąd Rejonowy zważył, iż wniosek co do zasady zasługuje na uwzględnienie.

Okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd ustalił na podstawie dowodów z powołanych wyżej dokumentów, zeznań wskazanych świadków, opinii biegłych sądowych oraz na podstawie zeznań stron.

W zakresie wyceny nieruchomości w S. Sąd przyjął opinię biegłej C. U.. Opinia ta została bowiem sporządzona później, jest bardziej aktualna, uwzględnia dynamiczne zmiany zachodzące na rynku nieruchomości.

Sąd pominął dowód z opinii biegłego w zakresie dokonania wyceny wartości samochodu marki S. - z uwagi na nieuiszczenie przez wnioskującą uczestniczkę koniecznej zaliczki - na podstawie art. 130 ⁴ § 5 kpc.

Należy wskazać, iż strony ostatecznie zgodnie wskazały skład i wartość majątku wspólnego oraz sposób dokonania podziału majątku wspólnego. Strony wskazały, iż pieniądze uzyskane ze zbycia ruchomości przez wnioskodawcę zarówno przed, jak i po ustaniu wspólności małżeńskiej - zostały przeznaczone na wspólne zobowiązania stron - pożyczki oraz należności na rzecz KRUS - poza środkami uzyskanymi ze sprzedaży samochodów marki S. i V. zgodnie zgłoszonych do podziału. Do czasu zamknięcia rozprawy strony nie zgłaszały żądania rozliczeń z tego tytułu.

W sprawie kwestią sporną pozostało jedynie żądanie wnioskodawcy spłaty z tytułu korzystania przez uczestniczkę z nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) ponad udział od dnia ustania wspólności ustawowej do czasu sporządzenia opinii przez biegłego K. G..

Żądanie to nie może zostać uwzględnione.

Biegły K. G. wycenił wprawdzie wysokość czynszu najmu budynków położonych na w/w nieruchomości, jednakże opinia nie zawiera wyliczenia kosztów uzyskania tego czynszu - co podkreślił sam biegły. Żądanie pełnomocnika wnioskodawcy, aby to uczestniczka sama wykazała wysokość tychże kosztów jest całkowicie niezasadne z uwagi na to, iż budynków tych nigdy nie wynajmowała - czemu wnioskodawca nie zaprzeczył. Opinia ta zatem nie obrazuje czystego zysku, jaki ewentualnie mogłaby osiągnąć uczestniczka z tego tytułu, a który mógłby być podstawą do obliczenia należnej spłaty. Dodać należy, iż to nie uczestniczka, lecz wnioskodawca dążył do osiągnięcia skutków prawnych dla siebie z tego dowodu, co zmienia rozkład ciężaru dowodowego. Ponadto wnioskodawca przyznał, iż sam dobrowolnie podjął decyzję o wyprowadzce z tejże nieruchomości z uwag na panującą w domu atmosferę; przyznał też, iż nie podejmował z uczestniczką żadnych rozmów dotyczących dostępu do garażu. Uczestniczka nigdy nie zmieniła zamków na nieruchomości. Przed wyprowadzką wnioskodawcy wprawdzie była interwencja policji, jednakże policji nie wzywała uczestniczka. Wnioskodawca wprawdzie twierdził, iż w czasie oględzin nieruchomości uczestniczka zachowywała się wobec niego agresywnie, ale po pierwsze nie przedstawił na tę okoliczność żadnych dowodów, a ponadto rzecz miała miejsce w toku sprawy, dawno po wyprowadzce wnioskodawcy. Nie bez znaczenia jest też okoliczność, iż rozwód stron został orzeczony z winy wnioskodawcy.

W ocenie Sądu brak jest zatem podstaw do uwzględnienia wniosku wnioskodawcy w tym zakresie.

W pozostałym zakresie skład i wartość majątku wspólnego nie były przedmiotem sporu.

Art. 31 kro stanowi, iż z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa / wspólność ustawowa / obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie ich trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich / majątek wspólny /. Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zgodnie z treścią art. 46 kro i art. 567 § 3 kpc do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku; art. 688 kpc z kolei odsyła ten przedmiot do przepisów o zniesieniu współwłasności - art. 617 i nast. kpc.

Zgodnie z art. 210 kc i 211 kc każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności i żądać aby nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba, że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno - gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Art. 622 kpc nakłada na Sąd obowiązek nakłaniania współwłaścicieli do zgodnego przeprowadzenia podziału. Gdy wszyscy współwłaściciele złożą zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności, Sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeśli odpowiada on prawu i zasadom współżycia społecznego, ani nie narusza rażąco interesu osób uprawnionych.

W niniejszej sprawie strony ostatecznie zgodnie wskazały majątek wspólny zgłoszony do podziału, a także jego wartość i sposób podziału. Wyjątek stanowi tu żądanie spłaty z tytułu korzystania przez uczestniczkę ponad udział z nieruchomości położonej w S., ale kwestia ta została omówiona wyżej. Wniosek co do reszty majątku wspólnego nie narusza prawa ani zasad współżycia społecznego, nie zmierza do obejścia ustawy; nie narusza też interesów osób zainteresowanych.

Sąd przyznał na rzecz wnioskodawcy zgodnie z wnioskiem: nieruchomości położone w miejscowościach (...)i Ż., pieniądze z tytułu sprzedaży samochodów marki S. i V., przyczepkę (...) oraz narzędzia - o łącznej wartości 357.750,00 zł

Sąd przyznał na rzecz uczestniczki zgodnie z wnioskiem: nieruchomość położoną w S., wyposażenie domu na tej nieruchomości oraz pieniądze ze sprzedaży złomu - o łącznej wartości 508.778,00 zł.

Należało zatem obliczyć wysokość spłaty należnej wnioskodawcy. Łącznie majątek wspólny stron ma wartość 866.528,00 zł. Udział każdej ze stron wynosi zatem kwotę 433.264,00 zł. Uczestniczka w wyniku podziału majątku wspólnego otrzymała majątek przekraczający wartość jej udziału o kwotę 75.514,00 zł. Taką też kwotę Sąd zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy tytułem spłaty z wartości udziału w majątku wspólnym. Sąd ustalił termin spłaty na jeden miesiąc od uprawomocnienia się postanowienia z uwagi na to, iż uczestniczka wskazała, iż w dokonaniu spłat pomoże jej pracująca za granicą córka.

Z uwagi na okoliczność, iż obie strony mają w posiadaniu przyznane im nieruchomości - Sąd nie orzekał o wzajemnym wydaniu przyznanych nieruchomości. Sąd nakazał jedynie uczestniczce wydanie wnioskodawcy przyznanych narzędzi.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 2 kpc. Sąd uwzględnił w tym zakresie jedynie koszty opinii biegłego K., gdyż była ona niezbędna celem ustalenia wartości przedmiotowych nieruchomości. Pozostałe opinie były dopuszczane na wnioski stron, które zmierzały do osiągnięcia korzystnych dla siebie skutków. Pozostałe zatem koszty powinny obciążać strony wnioskujące o przeprowadzenie poszczególnych dowodów.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożyły obie strony.

Wnioskodawca za pośrednictwem swojego pełnomocnika zaskarżył postanowienie w części, tj. w zakresie pkt IV wobec niezasądzenia kwoty 22.485 zł z tytułu wynagrodzenia za korzystanie przez uczestniczkę postępowania z całej nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) ponad udział własny od 1 września 2011 roku

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

1. naruszenie art. 233 kodeksu postępowania cywilnego przez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i uznanie, że wnioskodawca z własnej woli wyprowadził się z nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) i wnioskodawca nie miał utrudnianego przez uczestniczkę korzystania z nieruchomości, podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika jednoznacznie, że wyprowadzenie się nastąpiło z przyczyn leżących po stronie uczestniczki postępowania, a następnie uczestniczka postępowania nie wyrażała zgody na korzystanie przez wnioskodawcę z nieruchomości,

2. naruszenie art. 227 w związku z art. 230 kodeksu postępowania cywilnego poprzez błędne nałożenie na wnioskodawcę ciężaru udowodnienia kosztów eksploatacji nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) i przyjęcie, że wnioskodawca nie udowodnił wysokości należnej od uczestniczki postępowania spłaty z tytułu korzystania z nieruchomości ponad udział, podczas gdy ciężar dowodu w zakresie tego twierdzenia spoczywał tylko i wyłącznie na uczestniczce postępowania i Sąd powinien przyjąć jako podstawę do ustalenia należnej kwoty spłaty— wyliczenia biegłego K. G. w tym zakresie, szczególnie, że uczestniczka postępowania nie kwestionowała opinii wyżej wskazanego biegłego.

3. naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 206 kodeksu cywilnego przez brak zastosowania,

Powołując się na powyższe zarzuty skarżący wnosił o:

1. zmianę zaskarżonego orzeczenia w pkt IV i zasądzenie od D. D. (1) na rzecz J. D. kwoty 97.999 zł, w tym kwoty 75.514 zł tytułem spłaty i 22.485 zł tytułem wynagrodzenia za korzystnie z nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) ponad udział, w terminie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia,

2. rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego według norm przepisanych

Uczestniczka D. D. (1) z kolei zaskarżyła postanowienie w punkcie IV i V w zakresie nakazania zapłaty na rzecz wnioskodawcy zasądzonej kwoty 75.514,00 zł w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia i zarzuciła temu rozstrzygnięciu naruszenie art. 320 k.p.c., które mogło mieć wpływ na treść orzeczenia poprzez niesłuszne przyjęcie, iż istnieje podstawa do obciążenia jej spłatą na rzecz wnioskodawcy terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia, co mając na względzie osiągane przeze nią dochody oscylujące w granicach 429,00 zł miesięcznie uniemożliwia jej realne wykonanie tego postanowienia i spłatę wnioskodawcy w zakreślonym czasie.

Powołując się na te zarzuty wnosiła o zmianę postanowienia w zaskarżonej części i rozłożenie na raty spłaty zasądzonej na rzecz wnioskodawcy w oparciu o art. 320 k.p.c. na okres 3 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia, a nadto nie obciążanie jej kosztami postępowania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Obie apelacje są bezzasadne.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjmuje je za własne czyniąc je podstawą swojego rozstrzygnięcia.

Apelacja wnioskodawcy skupia się w zasadzie jedynie na zakwestionowaniu rozstrzygnięcia Sądu z którego treści wynika, iż Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do zasądzenia na rzecz wnioskodawcy kwoty 22.485 zł tytułem wynagrodzenia za korzystanie przez uczestniczkę postępowania z nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) ponad należny jej udział.

W ocenie skarżącego Sąd błędnie przyjął, iż wnioskodawca z własnej woli wyprowadził się z nieruchomości przy ul. (...). Nie sposób się jednak zgodzić z takim twierdzeniem skarżącego. Słusznie bowiem Sąd Rejonowy uznał , iż to sam wnioskodawca przyznał, że dobrowolnie podjął decyzje o wyprowadzce z uwagi na atmosferę panującą w domu. Przyznał też, że nie podejmował żadnych rozmów co do dostępu do garażu. Po zawiśnięciu sprawy o podział majątku wspólnego i w jej toku nie podejmował żadnych starań które zmierzałyby do odzyskania przez niego władztwa nad nieruchomością przynajmniej w części.

Skoro zatem wnioskodawca sam dobrowolnie zrezygnował ze współposiadania nieruchomości to obecnie nie może zasadnie oczekiwać od uczestniczki która pozostała na nieruchomości z tego powodu rekompensaty finansowej. Uczestniczka nie wynajmowała ani lokali mieszkalnych ani garażu i nie uzyskiwała z tego tytułu żadnych korzyści natomiast obciążały ją koszty ubezpieczenia oraz utrzymania substancji majątkowej w należytym stanie np. koszty ogrzewania budynków mieszkalnych, koszty ewentualnych bieżących remontów i napraw.

W takiej sytuacji wnioskodawca który tylko z tego powodu, że się wyprowadził i zamieszkał ze swoją partnerką nie może zasadnie oczekiwać aby zasądzona została na jego rzecz równowartość kosztów najmu lokalu gdy żadne lokale nie były przez uczestniczkę wynajmowane. Żądanie takie byłoby nawet w sposób oczywisty sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.(art. 5 k.c.). W istocie bowiem wnioskodawca nie będąc obciążony żadnymi kosztami odnosiłby korzyści tylko z tego powodu, że z własnej woli zrezygnował z władztwa nad nieruchomością.

W orzecznictwie przyjmuje się, iż naruszenie art. 206 k.c. ma miejsce wtedy gdy którykolwiek ze współwłaścicieli jest pozbawiony posiadania rzeczy wspólnej i korzystania z niej. Współwłaściciel który został wyzuty z posiadania rzeczy wspólnej może żądać wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy na podstawie art. 224 § 2 k.c. lub art. 225 k.c. Prawo do wynagrodzenia daje jedynie bezprawne pozbawienie współwłaściciela możliwości wykonywania uprawnień z art. 206 k.c.

W okolicznościach niniejszej sprawy można domniemywać, iż wnioskodawca tak naprawdę zrezygnował z wykonywania swojego uprawnienia do współposiadania nieruchomości wspólnej na rzecz uczestniczki. Nastąpiło to w sposób dorozumiany poprzez godzenie się na posiadanie nieruchomości przez uczestniczkę. Wynika to w sposób nie budzący wątpliwości z zeznań samego wnioskodawcy. Gdyby uczestniczka istotnie uzyskiwałaby korzyści np. z wynajmowania lokali mieszkalnych czy też garażu to winna takimi korzyściami się podzielić tymczasem takowych korzyści uczestniczka nie uzyskiwała.

Nie jest zasadna także apelacja uczestniczki. Skarżąca zarzuca Sądowi I instancji naruszenie art. 320 k.p.c. poprzez zaniechanie rozłożenia spłaty na raty. Uszło jednak uwadze skarżącej, iż w sprawach działowych podstawą do rozłożenia spłaty lub dopłaty na raty jest art. 212§ 3 k.c. a nie art. 320 k.p.c.. Niemniej jednak z uwagi na fakt, iż naruszenie prawa materialnego Sąd II instancji bierze pod uwagę z urzędu niezależnie od zarzutów Sąd rozważył całokształt okoliczności sprawy także w kontekście w/w przepisu.

Apelacja skarżącej w zasadzie opiera się na twierdzeniu jakoby stan majątkowy uczestniczki był taki, że uniemożliwia jej spłatę wnioskodawcy w zakreślonym przez Sąd I instancji terminie. Nie sposób się jednak zgodzić z argumentacją uczestniczki. Uczestniczka bowiem w toku procesu pretendując do uzyskania własności nieruchomości przy ul. (...) w S. twierdziła, iż będzie w stanie spłacić wnioskodawcę w ciągu roku gdyż uzyska pomoc od córki przebywającej w A.. /por. zeznania uczestniczki z 6 maja 2016r. k. 410/ Taką deklaracje złożyła na rozprawie w dniu 6 maja 2016r. a zatem ponad półtora roku temu. Nie może zatem zyskać akceptacji obecne jej stanowisko z którego wynika, iż oczekiwałaby rozłożenia należności na dalsze trzy lata. Skoro uczestniczka w maju 2016r. deklarowała spłatę wnioskodawcy w ciągu roku to już od tego czasu winna gromadzić środki na ten cel. Mając zatem na uwadze, iż orzeczenie Sądu I instancji zapadło 15 września 2016r. i zakreślało uczestniczce termin 1 miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia na spłatę wnioskodawcy ,a uprawomocniło się ono dopiero 16 listopada 2017r. to uczestniczka miała dostatecznie dużo czasu na zgromadzenie środków na spłatę wnioskodawcy.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13§ 2 k.p.c. należało oddalić obie apelacje jako bezzasadne.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 520§1 k.p.c. ustalając, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane z własnym udziałem w sprawie.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSO Dariusz Mizera SSO Ewa Tomczyk