Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 listopada 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Jarosław Gołębiowski (spr.)
Sędziowie	SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera
Protokolant	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa(...) w W.

przeciwko (...) i (...) z siedzibą w W.

o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

na skutek apelacji powoda i zażalenia pozwanego (...)

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 5 czerwca 2018 roku, sygn. akt I C 116/18

1. z apelacji powoda zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym sentencji w ten sposób, że: uzgadnia treść księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nakazując wykreślenie w dziale drugim księgi wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Radomsku numer (...) jako użytkownika wieczystego (...) W.” i wpisanie w to miejsce jako użytkownika wieczystego (...)z siedzibą W.” oraz jako właściciela usytuowanych na nieruchomości budynków i urządzeń;

2. z zażalenia pozwanego (...) zmienia zaskarżony wyrok w punkcie drugim sentencji w ten sposób, że zasądza od powoda (...)w W. na rzecz pozwanych:(...) i (...) z siedzibą w W. kwoty po 7.500 (siedem tysięcy pięćset) złotych na rzecz każdego z nich tytułem zwrotu kosztów procesu;

3. oddala apelację w pozostałej części;

4. zasądza od powoda (...) w W. na rzecz pozwanych: (...) i (...) z siedzibą w W. kwoty po 3.750 (trzy tysiące siedemset pięćdziesiąt) złotych na rzecz każdego z nich tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera

Sygn. akt II Ca 730/18, II Cz 740/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 5 czerwca 2018 roku Sąd Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...) w W. przeciwko (...) reprezentowanemu przez (...) oraz (...) w W. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oddalił powództwo i nie obciążył powoda kosztami procesu poniesionymi przez pozwanych.

Podstawę powyższego wyroku stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

Księga wieczysta (...) prowadzona jest dla nieruchomości gruntowej, położonej w R. przy ul. (...), oddanej w użytkowanie wieczystej. W dziale II księgi wieczystej aktualnie jako właściciel nieruchomości wpisany jest (...), zaś jako użytkownik wieczysty oraz właściciel budynków stanowiących odrębne nieruchomości i urządzeń stanowiących odrębny przedmiot własności wpisana jest (...).

Pierwotnie w księdze jedynym ujawnionym prawem był wpis własności na rzecz (...) (k.l5 akt (...)).

W dniu 27 września 1999 roku (...) w W. wniosła o dokonanie zmian w dziale II. powołanej księgi wieczystej poprzez ujawnienie wnioskodawcy jako użytkownika wieczystego, powołując się na akt przekazania prawa własności nieruchomości wchodzących w skład majątku państwowej jednostki organizacyjnej (...) na rzecz (...) w W. oraz państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej(...) (k.22 akt (...)).

W wykazie załączonym do "aktu przekazania" ujęta była nieruchomość, która objęta jest wyżej powołaną księgą (k.22 akt(...).

Postanowieniem z dnia 9 marca 2000 roku, odmówiono dokonania wpisu żądanej treści. Z uzasadnienia postanowienia wynikało, iż Sąd oddalił wniosek albowiem przeniesienie prawa użytkowania wieczystego, ale i prawa własności budynków nie zostało dokonane w formie przewidzianej prawem tj. umową przeniesienia własności / użytkowania wieczystego sporządzoną w formie aktu notarialnego. W ocenie Sądu, akt przekazania nieruchomości i dołączone do niego dokumenty nie skutkowały przeniesieniem na (...)w W. tychże praw. Powyższe postanowienie nie zostało zaskarżone (k.39 akt (...)

W 2002 roku (...) w W. podjęła kolejną próbę wyjaśnienia stanu prawnego nieruchomości, tym razem zwracając się z "zapytaniem" do sądu, czy akt przekazania jest dokumentem uprawniającym spółkę do wpisu w powołanej wyżej księdze. Odpowiadając na powyższe Sąd odwołał się do treści postanowienia z dnia 9 marca 2000 roku (k.44-45 akt (...)).

Ostatecznie w 2005 roku, na wniosek(...)w W. dokonano wpisu użytkowania wieczystego w dziale II. powołanej księgi, jednak nie na rzecz samego wnioskodawcy, a państwowej jednostki organizacyjnej (...) z siedzibą w W. (k.47 akt (...)). Podstawę wpisu użytkownika wieczystego stanowiła decyzja w sprawie nieodpłatnego nabycia z mocy prawa użytkowania wieczystego gruntu i własności budynków i urządzeń, opatrzona sygnaturą (...), a wydana przez wojewodę (...) w dniu 14 października 1997 roku (k.49-51 akt (...)).

Na powyższym, ciąg zdarzeń świadczących o kolejnych skutecznych przejściach ograniczonego prawa rzeczowego w postaci użytkowania wieczystego spornego gruntu kończy się. Dopiero w 2015 roku (...) w W. (dalej: O.) złożyła wniosek o wykreślenie użytkownika wieczystego wpisanego dotychczas do księgi - (...) (dalej: (...)) a dokonanie wpisu jako użytkownika oraz właściciela posadowionych na nieruchomości budynków i urządzeń spółki (...)Wnioskodawca powoływał się na następujące dokumenty mające wykazywać zasadność wniosku: decyzja uwłaszczeniowa wojewody (...) z dnia 14 października 1997, akt przekształcenia zorganizowanej części mienia państwowej jednostki organizacyjnej (...), akt przekazania niektórych składników majątku (...) państwowemu przedsiębiorstwu użyteczności publicznej(...) w W. (k.58-62 akt (...)).

Postanowieniem z dnia 14 września 2015 roku wniosek O. został oddalony. Sąd uznał, że akt przekazania sporządzony w zwykłej formie pisemnej nic przeniósł prawa użytkowania wieczystego ani własności budynków na (...) w W. (k. 115-119 akt (...)).

Powyższe postanowienie zostało zaskarżone, a w dniu 30 listopada 2015 roku Sąd Rejonowy w Radomsku, rozpoznając skargę na orzeczenie referendarza, oddalił ją (k.139-141 akt (...)).

Od wydanego postanowienia, spółka (...) wniosła apelację, która także została oddalona przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim (k.l62 akt (...)).

Kolejną próbę dokonania zmian w księdze wieczystej stanowiło złożenie w dniu 26 lipca 2016 roku elektronicznego wniosku o wpis - na podstawie sporządzonego aktu notarialnego - w dziale II. księgi wieczystej prawa użytkowania wieczystego i własności budynków na rzecz spółki (...). Jako podstawę wpisu, notariusz wskazał porozumienie oraz protokół z oświadczeń stron sporządzone w formie aktu notarialnego (...) (k.l79-181 akt (...)).

Dnia 29 grudnia 2015 roku wniosek ten został oddalony, a w uzasadnieniu postanowienia wskazano, że załączone do wniosku dokumenty nie wykazały przejścia prawa użytkowania wieczystego i własności budynków z dotychczas wpisanego podmiotu na spółkę (...) (k.241-245 akt (...)

Również i to postanowienie zostało zaskarżone przez powoda, a skarga została oddalona w dniu 14 marca 2017 roku (k.300-301 akt (...)

Postanowienie o oddaleniu skargi zostało zaskarżone apelacją, a Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim zmienił je w ten sposób, że wniosek odrzucił, albowiem uznał, że wniosek o dokonanie wpisu był tożsamy z uprzednio złożonym, zaś w sprawie nie zaszły żadne nowe okoliczności faktyczne uzasadniające zastosowanie art. 523 zd. drugie kpc, a tym samym sprawa korzystała z powagi rzeczy osądzonej (k.322, 326-335 akt (...)).

Po fiasku dokonania zmian w powołanej księdze, spółka (...) zdecydowała się na wniesienie pozwu w trybie art. 10 ukwh, będącego przedmiotem rozpoznania w niniejszym postępowaniu. Do pozwu nie załączono żadnych nowych, a istotnych z punktu widzenia przedmiotu postępowania dokumentów, ponad powołane i znajdujące się w aktach księgi wieczystej. Nadto stan faktyczny przedmiotowej sprawy uznać należy w istocie z bezsporny - inna jest natomiast jego interpretacja prawna dokonana przez Sąd a wywodzona przez strony postępowania.

Sąd zważył, iż w orzecznictwie Sądu Najwyższego odnośnie do procesów przekształceń państwowej jednostki organizacyjnej (...), przyjęto, że przeniesienie własności budynków i użytkowania wieczystego gruntów na rzecz nowo powstałych przedsiębiorstw następuje w formie aktu notarialnego (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 1995 roku, III CZP 17/95, OSNC 1995, nr 6, poz. 91, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1995 roku, III CZP 33/95, OSNC 1995, nr 7-8, poz. 107). Wskazuje się bowiem, że ani art. 76 ustawy z dnia 23 listopada 1990 roku o łączności (Dz. U. Nr 86, poz. 504), ani przepisy uchwały nr 22 Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1991 roku w sprawie trybu przekształcenia państwowej jednostki organizacyjnej (...) (M. P. Nr 7, poz. 48) nie zawierają żadnych postanowień co do formy prawnej wymaganej przy przejściu prawa użytkowania wieczystego lub prawa własności. Decyzja organu założycielskiego, w świetle art. 46 ust. 1 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, w ramach „wyposażenia” przedsiębiorstwa państwowego nie może automatycznie przenosić wieczystego użytkowania gruntów czy też prawa własności budynków na rzecz innego przedsiębiorstwa, lecz może być tylko przesłanką do zrealizowania takiego przekazania w formie zastrzeżonej przez przepisy kodeksu cywilnego.

Zdaniem Sądu Najwyższego wyrażonym w treści wyroku z dnia 17 kwietnia 2015 roku w sprawie III CSK 222/14 nie można utożsamiać aktu przekazania niektórych składników majątku państwowej jednostki organizacyjnej (...) na rzecz (...) w W., będącej elementem procesu przekształcenia wymienionej państwowej jednostki organizacyjnej, z czynnością prawną w rozumieniu art. 158 kc, zawierającą zobowiązanie do przeniesienia własności nieruchomości lub przeniesienie własności nieruchomości względnie ustanawiającą ograniczone prawo rzeczowe w postaci użytkowania.

Należy mieć bowiem na uwadze, że proces przekształceń państwowej jednostki organizacyjnej (...) dokonany na podstawie art. 76 ust. 1 ustawy z dnia 23 listopada 1990 roku o łączności, podlegał szczegółowym zasadom określonym w uchwale nr 22 Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1991 roku w sprawie trybu przekształcenia państwowej jednostki organizacyjnej (...), zarządzeniu (...) z dnia 16 listopada 1991 roku w sprawie podziału państwowej jednostki organizacyjnej (...) oraz enumeratywnie wskazanym w art. 76 ust. 3 ustawy o łączności przepisom ustawy z dnia 13 lipca 1990 roku o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 51, poz. 298 ze zm.). W procesie przekształcenia państwowej jednostki organizacyjnej (...) należało przedsięwziąć określone czynności niemające cech czynności prawnej, których celem było zinwentaryzowanie składników mienia przekształcanej jednostki, podjęcie decyzji właściwego organu o ich przydziale konkretnym nowo tworzonym podmiotom (przedsiębiorstwu użyteczności publicznej (...) albo (...)) i przekazanie im tych składników we faktyczne władanie. Jednym z elementów tego procesu było sporządzenie protokołu przekazania składników mienia nowo tworzonym podmiotom. Zgodnie z §8 uchwały nr 22 Rady Ministrów, (...) po utworzeniu podmiotów, o których mowa w §7 ((...)i państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (...)), miał powołać pełnomocnika generalnego do spraw podziału majątku państwowej jednostki organizacyjnej (...) pełnomocników wojewódzkich, którzy w terminie do dnia 31 grudnia 1991 roku mieli dokonać przekazania majątku państwowej jednostki organizacyjnej (...) odpowiednio (...) w W. i państwowemu przedsiębiorstwu użyteczności publicznej (...), zgodnie z planem, o którym mowa w §7.

Jak wynikało z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 1995 roku, III CZP 17/95, wymagało to podjęcia odpowiednich czynności prawnych w przewidzianej do tego formie, jeżeli miało dojść do przeniesienia własności albo prawa użytkowania wieczystego na nowo tworzony podmiot, gdyż przepisy ustawy o łączności, ani wydane na jej podstawie przepisy wykonawcze nie zawierały żadnych postanowień co do formy prawnej wymaganej przy przejściu prawa użytkowania wieczystego lub prawa własności. Decyzja organu założycielskiego w ramach „wyposażenia” przedsiębiorstwa państwowego nie mogła automatycznie przenosić wieczystego użytkowania gruntów czy też prawa własności budynków na rzecz innego przedsiębiorstwa, lecz mogła być przesłanką do zrealizowania takiego przekazania w formie zastrzeżonej przez przepisy kodeksu cywilnego. Uwzględniając powyższą ocenę Sądu Najwyższego, dokument przekazujący prawo własności lub prawo użytkowania wieczystego gruntu powinien być traktowany jedynie jako przesłanka zrealizowania za pomocą odpowiednich czynności prawnych zawartych w przewidzianej do tego przez właściwe przepisy formie wyrażonej w tym dokumencie woli uprawnionego organu (...) ((...)) przeniesienia tych praw na (...) w W. albo na rzecz państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (...).

Do dokumentu przekazania niezawierającego w sobie treści czynności prawnej polegającej na przeniesieniu przez (...) prawa własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego gruntu na rzecz (...)w W. nie miał więc zastosowania przepis art. 158 kc. Dopiero bowiem realizacja woli organu (...) ujawnionej w tym protokole wymagała podjęcia dalszych czynności prawnych, o których mowa we wskazanym przepisie jeżeli miała polegać na przeniesieniu prawa własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego.

O takim ograniczonym rozumieniu pojęcia „przekazania”, którym posługiwały się przepisy dotyczące przekształcenia państwowej jednostki organizacyjnej (...) przekonują - zdaniem Sądu Najwyższego - także inne argumenty. Zbliżonym pojęciem posłużono się bowiem w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 25 września 1981 roku o przedsiębiorstwach państwowych (tj. z 1991 roku, Nr 18, poz. 80 ze zm.) oraz §43 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 listopada 1981 roku w sprawie wykonania ustawy o przedsiębiorstwach państwowych (Dz. U. Nr 31, poz. 170 ze zm.) regulujących podobną materię dotyczącą wyposażania przez organ założycielski przedsiębiorstwa państwowego w środki niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej.

W powołanej już wcześniej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1995 roku w sprawie III CZP 33/95 wyjaśniono, że „przydzielenie” - stosownie do §43 wymienionego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów — składników mienia, jako środków niezbędnych do prowadzenia działalności przez nowo tworzone przedsiębiorstwo, nie będące także decyzją administracyjną (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1991 roku, II CR 85/91, OSNCP 1993, nr 3, poz. 41), wymaga zatem dopełnienia przez czynność dokonaną w nakazanej formie, jeśli miałoby prowadzić do przeniesienia własności nieruchomości. Wola organu (...) dotycząca przydziału określonego składnika majątkowego mogła być przy tym w każdym czasie zmieniona.

Dokonaną interpretację pojęcia „przekazania” składników mienia państwowej jednostki organizacyjnej (...) w procesie jej przekształcenia dokonanego na podstawie art. 76 ust. 1 ustawy z dnia 23 listopada 1990 roku o łączności, jako nietożsamego z czynnością prawną zobowiązującą do przeniesienia własności nieruchomości lub przenoszącą własność nieruchomości (prawo użytkowania wieczystego gruntu) potwierdzają także późniejsze działania ustawodawcy dotyczące tej państwowej jednostki organizacyjnej. Z dniem 12 października 1997 roku na podstawie art. 39 ustawy z dnia 30 lipca 1997 roku o państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej (...) (Dz. U. Nr 106, poz. 675 ze zm.) został dodany do ustawy z dnia 29 września 1990 roku o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 79, poz. 464 ze zm.) art. 2g, według którego państwowe przedsiębiorstwo użyteczności publicznej (...) utworzone z dniem 1 stycznia 1992 roku na podstawie zarządzenia (...), które przejęło na tej podstawie mienie będące w zarządzie państwowej jednostki organizacyjnej (...) - nabywa z dniem jego wpisu do rejestru przedsiębiorstw państwowych, z mocy prawa, użytkowanie wieczyste gruntów wchodzących w skład tego mienia oraz własność położonych na nich budynków i innych urządzeń oraz lokali. Przepis ten usunął wątpliwości dotyczące podstaw nabycia tych składników mienia przez państwowe przedsiębiorstwo użyteczności publicznej (...) (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2002 roku, II CKN 633/00, OSNC 2003, nr 3, poz. 32). Ustawodawca potraktował więc przekazanie - określone w powołanym art. 2g ustawy z dnia 29 września 1990 roku o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości jako przejęcie - niektórych składników mienia będącego w zarządzie państwowej jednostki organizacyjnej (...) jedynie jako czynność faktyczną nie rodzącą skutków prawnych, której konsekwencje prawne zostały uregulowane dopiero w tym przepisie.

Wreszcie przyjęte znaczenie czynności przekazania składników mienia w procesie przekształcenia państwowej jednostki organizacyjnej (...), jako nietożsamego z czynnością prawną, o której mowa w art. 158 kc uzasadnia wzgląd na realia dokonywanego przekształcenia w latach 1991 - 1992, tj. na początku transformacji ustrojowej, po zniesieniu zasady jednolitej własności państwowej i po tak zwanym uwłaszczeniu państwowych jednostek organizacyjnych. W związku z powyższymi zmianami wiele nieruchomości będących w faktycznym władaniu państwowych jednostek organizacyjnych miało nieuporządkowaną sytuację prawną i to zarówno w relacji pomiędzy tą jednostką a (...) jak również w relacji pomiędzy (...) a osobami trzecimi. Uporządkowanie stanu prawnego nieruchomości związane z procesami przekształceniowymi państwowych jednostek organizacyjnych z natury rzeczy wymagające pewnego czasu nie miało być przeszkodą w tym procesie, który miał doprowadzić do faktycznego podziału składników mienia państwowej jednostki organizacyjnej (...) w oznaczonym terminie (art. 76 ust. 1 ustawy z dnia 23 listopada 1990 roku o łączności oraz §8 uchwały nr 22 Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1991 roku).

To wszystko powoduje, iż w realiach sprawy nie można uznać powoda za następcę prawnego państwowej jednostki organizacyjnej (...) w odniesieniu do objętych pozwem nieruchomości, a tym samym nie można powiedzieć, iż powód legitymuje się jakimkolwiek, a tym bardziej silniejszym tytułem prawem aniżeli zapisane w księdze wieczystej nieruchomości.

Z dużym ubolewaniem Sąd w składzie niniejszym przyjmuje fakt, iż spór merytoryczny w sprawie skupił się w istocie wobec kwestii kosztów postępowania i zasad, które winny obowiązywać przy ich rozstrzyganiu. Natomiast bardzo niewiele uwagi poświęcono kwestii pierwszorzędnej a dotyczącej podstaw faktycznych i prawnych wytoczonego powództwa.

W tym kontekście w ocenie Sądu strona powodowa źle odczytuje charakter powództwa o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, celem którego nie jest wszak stworzenie stronie tytułu prawnego do danej nieruchomości, a rozstrzygnięcie komu przysługuje rzeczywiste prawo do tejże.

Owszem, w procesie o usunięcie niezgodności dopuszczalne jest przeprowadzanie także tych dowodów, których nie można przeprowadzić w postępowaniu wieczystoksięgowym o wpis. Strony procesu o usunięcie niezgodności, a zwłaszcza strona powodowa, może zasadnie wnioskować o przeprowadzenie dowodów nieprzeprowadzonych wcześniej w postępowaniu wieczystoksięgowym wobec ustawowo ograniczonej w nim kognicji sądu.

Zauważyć jednakowoż należy, iż w niniejszej sprawie powód nie zaproponował Sądowi żadnych nowych dowodów ponad te, które były już powoływane w postępowaniach wieczystoksięgowych.

W aktach sprawy pojawia się choćby znane już składowi orzekającemu z urzędu oświadczenie wiedzy stron zalegające na k.l82-190 akt księgi wieczystej. Co ono jednakże oznacza?

Otóż, można by rzec, iż w ocenie powoda jego tytuł prawny do spornej nieruchomości miałby wynikać z rozumowania a contrario - skoro dana nieruchomość nie należy do (...) to znaczy, że należy do O. jako następcy prawnego (...) Sądowi w składzie niniejszym nie jest znane tego typu rozumowanie w jakimkolwiek demokratycznym państwie prawa w odniesieniu do praw rzeczowych na nieruchomościach.

Strona powodowa, a wcześniej wnioskodawca w postępowaniach wieczystoksięgowych, nieustannie oczekuje od Sądu, iż ten stworzy dla niej prawo rzeczowe, które wszak musi wynikać wprost z przepisów ustawy, tudzież zostać stwierdzone w odpowiednim postępowaniu sądowym po wykazaniu spełnienia określonych przesłanek, np. w sprawie o zasiedzenie. Nie jest takim postępowaniem pozew o uzgodnienie, który wymaga od strony uprzedniego legitymowania się tytułem prawnym do nieruchomości świadczącym o błędnym wpisie w treści księgi wieczystej. Powód takim tytułem nie może się legitymować, a to ze względu na przerwaną ciągłość prawną po pierwotnym użytkowniku wieczystym, tj. (...), o czym świadczą wywody wstępne.

Nie mają tu znaczenia zgodne oświadczenia stron postępowania bowiem nie tworzą one tytułu własności. Nawet w sprawie o zasiedzenie trzeba wykazać stan faktyczny zgodny z właściwymi przepisami prawa materialnego, a zgodne oświadczenia zainteresowanych mogą stanowić jedynie asumpt do ograniczenia postępowania dowodowego do niezbędnego minimum, czy też zrezygnowania z innego rodzaju czynności procesowych, jak choćby ogłoszenie w sprawie, zawsze jednak na Sądzie ciąży obowiązek czy w ogóle i na czyją rzecz doszło do zasiedzenia nieruchomości.

Powodowi pozostaje jedynie: lobbowanie na rzecz uregulowań prawnych tożsamych z tymi jakie przewidziano dla nabywania mienia przez (...), zabieganie o ustanowienie nowego użytkowania wieczystego w przypadku przyjęcia, iż poprzednie wygasło wraz z ustaniem osobowości prawnej poprzednika prawnego powoda i braku ciągłości prawnej po stronie użytkownika wieczystego, wreszcie rozważenie czy nie doszło do zasiedzenie ograniczonego prawa rzeczowego jakim jest użytkowanie wieczyste.

Dodatkowo pamiętać należy, że orzeczenie wydane na podstawie art. 10 ukwh ma charakter deklaratoryjny, nie zaś konstytutywny. Innymi słowy, celem tego postępowania jest uzyskanie orzeczenia potwierdzającego, jaki stan prawny istnieje na moment zamknięcia rozprawy. Nie jest natomiast jego celem dokonywanie rozrządzeń prawokształtujących, a zatem pozbawianie strony postępowania uprawnień, które jej przysługują, czy też przyznanie jej uprawnień, które jej nie służyły. Nie można zatem w drodze postępowania o uzgodnienie treści księgi wieczystej osiągnąć celów realizowanych w postępowaniach o ukształtowanie prawa czy stosunku prawnego - np. służących nawiązaniu stosunku użytkowania wieczystego, wpis którego do księgi wieczystej ma wszak charakter wpisu konstytutywnego.

Obok wyżej powołanych za oddaleniem powództwa w sprawie argumentów, istotna jest jeszcze jedna kwestia, która przemawiała za takim rozstrzygnięciem. Otóż, w ocenie Sądu Rejonowego, powód w tej sprawie domagał się dokonania wpisu w dziale II. księgi wieczystej na swoją rzecz prawa użytkowania wieczystego, które w rzeczywistości już wygasło. Skoro bowiem użytkownik wieczysty (...) nie istnieje, a w wyniku przekształcenia tegoż podmiotu w (...) a następnie (...) nie doszło do skutecznego przeniesienia prawa użytkowania wieczystego - co wynika z wyżej przedstawionej argumentacji - prawo to "powróciło" do właściciela - (...), co w konsekwencji prowadziło do jego wygaśnięcia.

Nie jest przedmiotem sporu fakt, iż następcą prawnym (...)pozostaje aktualnie (...) Problemem w sprawie jest jednak to, że już na etapie przekształcenia (...) prawo użytkowania wieczystego nie zostało skutecznie przeniesione w formie prawem przewidzianej na (...), a więc nie przysługiwało ono nawet poprzednikowi powoda.

(...)nie była użytkownikiem wieczystym nieruchomości położonych w R. wpisanym do działu II. księgi wieczystej, co więcej, podmiotowi temu również odmówiono dokonania takiego wpisu (k. 39 akt Nr (...)). Na marginesie wskazać należy, iż oddalenie wniosku nastąpiło z tych samych powodów, dla których i teraz powód nie może dokonać skutecznie wpisu użytkowania wieczystego, a przy odrobinie staranności jakiej wszak należy wymagać od profesjonalisty, powód mógł się o tej okoliczności dowiedzieć. W przypadku powoda zastosowanie ma więc zasada nenio plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet (nie można przenieść więcej praw niż się samemu posiada), która nie została przełamana treścią księgi wieczystej. W ocenie Sądu Rejonowego, na tę chwilę możliwość wpisu prawa użytkowania wieczystego na rzecz powoda jest wykluczona, a to z tej przyczyny, że prawo to w istocie już wygasło. Dopiero po ustanowieniu na nowo tegoż prawa, którego okres mógłby przecież odpowiadać dacie "pierwotnie" przyjętej dla użytkownika wieczystego jakim była (...) tj. do 2089 roku, powód będzie mógł się domagać wpisu i tym samym konwalidować sytuację, która przez żadną z obecnych stron nic była przewidziana i zamierzona, a wynika z niedbałości do jakiej doszło przy przekształcaniu spółek.

Na zasadach słuszności, a mając na uwadze specyfikę sprawy, w której strony postępowania prezentują w gruncie rzeczy zgodne co do meritum stanowisko, jak również bardzo wysoki koszt opłaty sądowej poniesionej przez powoda, Sąd nie obciążył go dalszymi kosztami poniesionymi przez strony procesu. W przypadku bowiem pozwanych mówimy o stałej obsłudze prawnej jak i niewielkim nakładzie pracy, który ograniczył się do sporządzenia odpowiedzi na pozew odnoszących się w mniejszym stopniu do istoty sprawy aniżeli do kwestii rozstrzygnięcia o kosztach postępowania a nadto do uczestnictwa w zaledwie jednym terminie rozprawy.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości powód.

I. Zaskarżonemu wyrokowi na podstawie art. 368 § 1 pkt 2 k.p.c. zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, polegające na:

1. Naruszeniu art. 76 ust. 3 ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności (Dz. U Nr 86, poz. 504 z późn. zm.) w zw. z art. 8 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 51, poz. 298) poprzez błędne zastosowanie polegające na pominięciu, iż (...) (wcześniej (...)) powstała z przekształcenia państwowej jednostki organizacyjnej (...) i tym samym wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki przekształconego przedsiębiorstwa w dziedzinie telekomunikacji, oraz że z mocy ustawy przeszły na spółkę (...) (obecnie(...)) uprawnienia i obowiązki (wynikające z decyzji administracyjnych w tym również z decyzji uwłaszczeniowej Wojewody w P. z dnia 14 października 1997 r., sygn. (...)) a zatem następstwo prawne Powoda po (...) zostało wykazane w sposób prawidłowy, a tam samym istniały podstawy do uwzględnienia powództwa,

2. Naruszeniu art. 8 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 51, poz. 298) w zw. art. 76 ust. 3 ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności (Dz. U. Nr 86, poz. 504 z późn. zm.), polegającym na niezastosowaniu przepisu art. 8 ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, który stanowi, że „Spółka powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki przekształconego przedsiębiorstwa, podczas gdy obowiązek jego zastosowania przy przekształceniu (...) w spółkę (...) wynikał wprost z art. 76 ust. 3 ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności zgodnie z którym „do przekształcenia w spółkę, o której mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 4 pkt 3, art. 8 ust. 2 i 3, art. 9 ust. 4, art. 11, art. 12 ust. 1 i art. 44 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51, poz. 298 i z 1991 r. Nr 60, poz. 253)”; co doprowadziło do uznania przez Sąd I instancji, że prawo użytkowania wieczystego nie przeszło skutecznie na spółkę (...)

3. Naruszeniu § 5 ust. 3 Zarządzenia (...) nr (...) z dnia (...) r. w sprawie podziału (...) w zw. z uchwałą nr (...)Rady Ministrów z dnia (...) w sprawie trybu przekształcenia państwowej jednostki organizacyjnej (...) poprzez pominięcie, że zgodnie z treścią powyższego Zarządzenia przejęcie mienia (...) w tym nieruchomości przez (...)nastąpiło w drodze wniesienia powyższego mienia jako aportu (...) do kapitału założycielskiego (...) co potwierdza Akt przekształcenia zorganizowanej części mienia (...) w spółkę akcyjną z dnia 4 grudnia 1991 r. (Repertorium(...)), zarejestrowany przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, XVI Wydział Gospodarczy postanowieniem z dnia 13 grudnia 1991 r. (sygn. (...)), a w konsekwencji stwierdzenie przez Sąd I instancji braku podstaw do uwzględnienia powództwa,

4. Naruszeniu art. 2g ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości w brzmieniu obowiązującym po 12 października 1997 r. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu przez Sąd I Instancji, że brak analogicznego uregulowania w odniesieniu do Powoda przesądza o braku podstaw do uwzględnienia powództwa, podczas gdy podstawę taką stanowi art. 76 ust. 3 ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności oraz art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, zaś konieczność dodania do ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości art. 2g wynikała z faktu, że art. 76 ust. 3 ustawy o łączności zawierał odesłanie do art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych jedynie w odniesieniu do spółki, która powstała w wyniku przekształcenia, a więc do (...), a brak było takiego odesłania w odniesieniu do przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (...).

II. Na podstawie art. 390 k.p.c. wnosił do Sądu o skierowanie do Sądu Najwyższego do rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego o następującej treści:

1. Czy na podstawie art. 76 ust. 3 ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności oraz na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (zastosowanego na skutek odesłania zawartego w art. 76 ust. 3 ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności), przysługujące jednostce organizacyjnej (...) prawo użytkowania wieczystego przechodziło na powstałą w wyniku przekształcenia (...)oraz w przypadku udzielenia pozytywnej odpowiedzi na powyższe pytanie:

2. Czy wskazany powyżej art. 76 ust. 3 ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności oraz art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51, poz. 298 i z 1991 r. Nr 60, poz. 253) stanowią samodzielną podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej?

III. Mając na względzie podniesione powyżej zarzuty na podstawie art. 386 § 1 k.p.c wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uwzględnienie żądania pozwu o dokonanie, na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, w dziale II Księgi wieczystej Nr (...)prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Radomsku, V Wydział Ksiąg Wieczystych dla nieruchomości położonej w miejscowości R. przy ul. (...) (dz. ew.: (...)) wykreślenia wpisu (...) jako użytkownika wieczystego ww. nieruchomości i dokonanie wpisu (...) z siedzibą w W., REGON: (...) jako użytkownika wieczystego nieruchomości oraz właściciela usytuowanych na nieruchomości budynków i urządzeń,

ewentualnie na wypadek uznania przez Sąd, że nie zachodzą przesłanki do uwzględnienia wniosku o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienia żądania pozwu wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

(...) reprezentowany przez (...), a zastępowany przez (...) - na podstawie art. 394 § 1 pkt 9 k.p.c. - zaskarżył w całości postanowienie zawarte w punkcie II wyroku w przedmiocie kosztów procesu.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie:

1. art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 32 ust. 3 ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej poprzez nieobciążanie kosztami zastępstwa procesowego strony przegrywającej sprawę,

2. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wskazania w uzasadnieniu wyroku przyczyn, dla których Sąd odstąpił od obciążania powoda kosztami procesu w zakresie pkt 2 sentencji, a w szczególności brak wyjaśnienia podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.,

Wskazując na powyższe, wnosił o:

1. zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie od powódki na rzecz (...) - (...)kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, w postępowaniu przed Sądem I instancji;

2. zasądzenie od powódki na rzecz (...) - (...) kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym według norm przepisanych.

Pozwana - (...) zaskarżyła w całości postanowienie o kosztach procesu zawarte w pkt. 2. wyroku Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła:

1. Naruszenie art. 102 k.p.c. poprzez jego nieuzasadnione zastosowanie, podczas gdy w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie było przesłanek do jego zastosowania, w szczególności nie zachodził szczególnie uzasadniony przypadek, który uzasadniałby nieobciążanie strony powodowej kosztami procesu.

2. Naruszenie art. 98 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie podczas gdy w przedmiotowej sprawie wystąpiły przesłanki do obciążenia powoda kosztami procesu.

Wobec powyższego wnosiła o:

1. Zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej (...) kwoty 7 517 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwoty 7 500 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

2. Zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej (...) kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest uzasadniona i skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa.

Sprawa niniejsza, przedmiotem której jest uzgodnienie księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym jest rodzajowo inna od sprawy prowadzonej w postępowaniu wieczystoksięgowym.

W pierwszym przypadku sprawa toczy się w procesie, w którym powód wykazuje iż stan prawny ujawniony w księdze wieczystej jest wadliwy i nie pokrywa się z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości (por. np. wynik SN z 20.08.1996r, II CKU 18/96, Prok. i Pr. 1997/1/31).

Postępowanie wieczystoksięgowe jest natomiast prowadzone w oparciu o przepis art. 626 ¹ kpc i następne. W tym postępowaniu zakres kognicji sądu jest ograniczony. Sąd bowiem rozpoznając wniosek o wpis bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej (por. art. 626 ⁸§2 kpc).

Takich ograniczeń brak w sprawie opartej o przepis art. 10 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 1982 r. Nr.19, poz.147 ,z późń., zm.). W tym postępowaniu nie mają zastosowania m.in. ograniczenia dowodowe (por. np. wyrok SN z dnia 27.01.1999r. w II KN 408/98, OSNC 1999/7-8/136).

Kolejna różnica obu postępowań polega na tym, że w procesie o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym brak w/w ograniczeń skutkuje tym, iż Sąd jest uprawniony do badania czy podmiot prawa stał się właścicielem /użytkownikiem wieczystym danej nieruchomości (por., np. uchwała SN z dnia 27.04.1994r., III CZP 54/94, OSNC 1994/11/215).

Powyższe uwagi prowadzą zatem do wniosku, że było możliwe a jednocześnie konieczne badanie czy w realiach niniejszej sprawy doszło do nabycia przez powoda użytkowania wieczystego z mocy prawa.

Przedstawione uwagi i rozważania czynią tym samym bezprzedmiotowe stanowisko Sądu I instancji , który niepotrzebny nacisk kładł na tym, że zarówno w sprawach wcześniejszych (por. postanowienie SO w Piotrkowie Tryb z dnia 3.06.2016r., II Ca 10/16 i z dnia 5 września 2017 r., II Ca 299/17) jak też obecnej jako dowodyy przedstawione zostały w głównej mierze takie same dokumenty.

Zasadniczą kwestią do rozstrzygnięcia jest, czy w rozpoznawanej sprawie stan faktyczny stanowiący podstawę końcowego orzeczenia upoważnia do stwierdzenia, że nabycie użytkowania wieczystego przez skarżącego daje się wywieść z ogółu przepisów obowiązujących w tym zakresie czy też – co podnosił Sąd Rejonowy – niezbędne było wykazanie, że przejście tego prawa winno nastąpić w przewidzianej do tego formie – tj. aktu notarialnego.

Sąd okręgowy w niniejszym składzie stoi na stanowisku iż nabycie tego prawa przez (...) nastąpiło z mocy prawa przy uwzględnieniu wszystkich dokumentów złożonych w toku postępowania. Tym samym na aprobatę zasługuje pogląd wyrażony w tej mierze w apelacji.

W uchwale podjętej w związku z pytaniem prawnym z dnia 19 maja 1992 roku /por. III CZP 49/92, OSNCP 1992/11/20, OSP 1993/2/32) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że gdyby przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę (...) na podstawie art.5 kc lub art. 6 ustawy Pryw. PPU nastąpiło po dniu 5 grudnia 1990 r., tj. po wejściu w życie ustawy z dnia 29 września 1990r o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości ( Dz. U. Nr 79, poz. 464, z późn. zmian.) to nie byłoby wątpliwości, że spółka ta, z mocy art. 8 ust. 2 i 3 Pryw PPU, wstąpiłaby we wszystkie prawa i obowiązki przekształconego przedsiębiorstwa, także te, które wynikają z decyzji administracyjnych. Inaczej rzecz ujmując, gdyby przedsiębiorstwo państwowe istniało w dniu 5 grudnia 1990 roku, to wówczas przysługujące prawo zarządu gruntów stanowiących własność (...) uległoby z mocy prawa (art. 2 ust. 1 ustawy z 29.09.1990r) przekształceniu w użytkowanie wieczyste, zaś prawo zarządu budynku i innych urządzeń i lokali znajdujących się na tych gruntach uległoby z mocy prawa (art. 2 ust.2 ustawy) przekształceniu w prawo własności. Sąd Najwyższy podniósł ponadto, że w prawa te, tj. użytkowania wieczystego i własności naniesień budowlanych, wstąpiłaby – z mocy art. 8 ust. 2 i 3 Pryw PPU – jednoosobowa Spółka (...) powstała z wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego.

Sygnalizowano także, że przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego (które w art. 40 § 1 kc zostało przez ustawodawcę uznane za państwową osobę prawną) w spółkę (z o.o. lub akcyjną) na podstawie przepisów rozdziału 2 Pryw. PPU, jest w naszym systemie prawnym transformacją państwowej osoby prawnej. Nie dochodzi tu ani do zmiany właściciela przedsiębiorstwa (w rozumieniu art.551 kc), ani do zmiany właściciela kapitału. W wyniku bowiem tej transformacji obok (...) nie pojawiły się żadne inne podmioty. Transformacja przedsiębiorstwa państwowego – jako państwowej osoby prawnej – następuje w drodze czynności cywilnoprawnej (aktu przekształcenia), zaś jej skutki następują z chwilą wpisu Spółki do rejestru handlowego i równoczesnego wykreślenia przedsiębiorstwa z rejestru przedsiębiorców (art. 12 ust. 2 ustawy). Przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową Spółkę (...) nie jest więc zawiązaniem spółki. Mienie przedsiębiorstwa nie stanowi wkładu (...) do kapitału zakładowego (akcyjnego) spółki w rozumieniu ustawy – kodeks spółek handlowych, lecz z mocy prawa – tj. art. 8 ust 2 i 3 ustawy prywatyzacyjnej majątek przedsiębiorstwa staje się majątkiem spółki. Państwowa osoba prawna zmienia jedynie swoją formę z przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę (...). Nie następuje więc ani zmiana właściciela przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym ani zmiana właściciela kapitału

Kontynuacją takiego zapatrywania jest Uchwała SN podjęta w składzie 7 sędziów w dniu 14 marca 1995 r. w sprawie III CZP 165/94 (por. OSNC 1995, Nr. 6, poz. 87, Legalis)

Zaprezentowana teza brzmiała: „przysługujące przedsiębiorstwu państwowemu prawo użytkowania wieczystego nie wygasa w razie przekształcenia tego przedsiębiorstwa w spółkę (art.5 i 6 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 51, poz. 298), bądź jego likwidacji w celach określonych w przepisie art. 37 ust.1 pkt 1-3 tej ustawy”.

Ponownie podniesiono, że przyjęcie w ustawie zasady pełnej transformacji sprawia, że powstanie takiej spółki nie jest założeniem (zobowiązaniem) spółki w rozumieniu uprzednio obowiązującej ustawy – kodeks handlowy. Mienie przedsiębiorstwa (jego aktywa i pasywa) w wyniku przekształcenia staje się z mocy przepisu szczególnego – art.8 ust 2 i 3 ustawy prywatyzacyjnej – majątkiem spółki.

Zgodnie z art. 8 ust 2 ustawy prywatyzacyjnej, spółka powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki przekształconego przedsiębiorstwa. Na spółkę przechodzą z mocy prawa, uprawnienia i obowiązki tego przedsiębiorstwa, wynikające z decyzji administracyjnej (art. 8 ust.3 cyt. ustawy). Redakcja tego przepisu nie budzi wątpliwości. Przejście prawa należy rozumieć w szerokim tego słowa znaczeniu, a więc także prawo użytkowania wieczystego. Podniesiono, że prawo to w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego przechodzi na nowotworzoną spółkę.

Wymieniony akt przekształcenia będzie stanowił podstawę wpisania spółki w dziale II księgi wieczystej jako użytkownika wieczystego, z jednoczesnym wykreśleniem przedsiębiorstwa państwowego jako dotychczasowego użytkownika wieczystego.

W realiach niniejszej sprawy użytkowanie wieczyste przedmiotowej nieruchomości gruntowej oraz odrębna od gruntu własność budynków i urządzeń zostały ustanowione decyzją Wojewody (...) z dnia 14 października 1997r., znak (...) w sprawie nieodpłatnego nabycia z mocy prawa użytkowania wieczystego gruntu, własności budynków i urządzeń. Trafnie podniósł autor apelacji, że decyzja ta ma charakter decyzji deklaratoryjnej. Stwierdza ona bowiem nabycie prawa z mocy ustawy. Wywołuje zatem skutki ex tunc. Powyższe uwagi mają kluczowe znaczenie w niniejszej sprawie.

Oznacza to bowiem, że istniejące uprzednio (...) posiadało użytkowanie wieczyste gruntu i własność posadowionych tamże budynków i urządzeń już w dniu 5 grudnia 1990r., a zatem także w dacie utworzenia (...) tj. w dniu 4 grudnia 1991r.

Powyższe wskazuje, że z tą datą przeszedł ogół praw i obowiązków w zakresie przekazanego mienia na rzecz (...) w tym użytkowanie wieczyste gruntu i własność budynków i urządzeń.

Na marginesie jedynie podnieść należy, że do takiej formy przejścia mienia (aktywów i pasywów) odwołuje się odpowiedni paragraf w/w aktu notarialnego.

W tym miejscu należy także zauważyć, że załącznikiem tegoż aktu notarialnego był akt przekazania zorganizowanej części dotychczasowego przedsiębiorstwa państwowego (...).

Znaczenie tego dokumentu pisemnego jest takie, że precyzuje i tłumaczy jaka część majątku p.j.o. stworzyła mienie(...)

Dokument ten należy powiązać z w/w decyzją wojewody z dnia 14 października 1997 rok. Ich zestawienie dopiero prowadzi do wniosku, że przysługujące przedsiębiorstwu (...) użytkowanie wieczyste i odrębna własność budynkowa przeszły z mocy prawa na nowoutworzoną w wyniku przekształcenia (...). Innymi słowy akt przekazania jest dokumentem ramowym w tym ujęciu, że obrazuje jaka część majątku przypadała (...) o charakterze uprawnień, a więc że chodzi także o użytkowanie wieczyste gruntu i odrębną własność budynków i urządzeń rozstrzyga w/w decyzja Wojewody (...).

W tym miejscu wypada się odnieść do tych orzeczeń Sądu Najwyższego, które zostały przytoczone w motywach pisemnych zaskarżonego wyroku. Chodzi tu o m.in. wyrok SN z dnia 17 kwietnia 2015 r. wydany w sprawie III CSK 222/14 (por. Legalis Nr. 12600046.

Analizując to orzeczenie nie można oprzeć się wrażeniu, że cała uwaga Sądu skupiona była na kwestii formy nabycia użytkowania wieczystego i odrębnej własności budynków i urządzeń. Pogląd SN, że obowiązuje w tej mierze forma szczególna tj. forma aktu notarialnego (por. art. 234 kc i art. 158 kc). bezsprzecznie należy zaakceptować.

Jest rzeczą oczywistą, że nie chodzi w tym przypadku o formę pisemną, które nie jest zastrzeżona dla przeniesienia użytkowania wieczystego i odrębnej własności budynków i urządzeń.

Akt przekazania, o którym mowa była wcześniej, oczywiście tego wymogu nie spełniał. Miał on inne znaczenie, o którym wspomniano wyżej. Był on konieczny do wyodrębnienia z większej całości mienia, która miała przypaść (...)

Forma ustanowienia prawa użytkowania wieczystego i odrębnej własności budynków i urządzeń to wspomniana decyzja. Przejście tych praw nastąpiło – co podniesiono wyżej – z mocy prawa. W realiach niniejszej sprawy nie było konieczne spełnienie dodatkowego warunku – tj. przeniesienia tych praw w formie aktu notarialnego.

Z przedstawionych względów wniesioną apelację jako uzasadnioną należało uwzględnić zmieniając zaskarżony wyrok w kierunku oczekiwanym przez skarżącego.

O kosztach procesu rozstrzygnięto w ten sposób, że ma je ponieść powodowa firma. Należy podnieść, iż od samego początku pozwani uznawali powództwo, nie kwestionując roszczeń zgłoszonych w pozwie.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera