Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 5 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSA w SO Grzegorz Ślęzak
Sędziowie:	SSO Jarosław Gołębiowski (spr.) SSR del. Monika Cichocka
Protokolant:	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2016 roku

sprawy z wniosku P. K. i E. K.

z udziałem (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji wnioskodawców

od postanowienia Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 19 lipca 2016 roku, sygn. akt I Ns 669/13

postanawia: oddalić apelację i ustalić, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSO Jarosław Gołębiowski SSR Monika Cichocka

Sygn. akt II Ca 734/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 19 lipca 2016 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb po rozpoznaniu sprawy z wniosku E. K. i P. K. z udziałem (...), Spółki Akcyjnej z (...) w L.

o ustanowienie służebności przesyłu postanowił

1. oddalić wniosek,

2. ustalić że każdy uczestnik postępowania ponosi koszty postępowania związane ze sowim udziałem w sprawie.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Wnioskodawcy E. K. i P. K. są właścicielami na prawach ustawowej wspólności małżeńskiej, działki położonej w miejscowości G., gminie M., składającej się z działki oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) o łącznej powierzchni (...) ha.

Dla nieruchomości tej w VI Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. założona jest księga wieczysta Kw nr (...).

Przedmiotowa działka posiada kształt prostokąta, zabudowana jest budynkiem mieszkalnym, jednorodzinnym. Przy wschodniej granicy działki przez całą jej długość przebiega linia energetyczna (...). Ponadto w południowo wschodniej części nieruchomości (narożniku działki) usytuowana jest stacja trafo ((...)).

Przedmiotowa linia stanowi własność uczestnika postępowania (...), Spółka Akcyjna z (...) w L..

Linia energetyczna (...) (P. – M. – (...)) została oddana do eksploatacji we wrześniu 1979 r. Od tego momentu stanowi ona majątek i własność uczestnika postępowania (wcześniej jego poprzedników).

Z przedmiotowej linii zasilane są okoliczne nieruchomości, w tym nieruchomość stanowiąca własność wnioskodawców. Od momentu wybudowania linii jej przebieg, usytuowanie nie ulegał zmianie.

Sporna linia jest poddawana oględzinom przynajmniej raz na 5 lat. Ostatnie oględziny linii miały miejsce w 2013 r. Oględziny polegają na wzrokowej ocenie stanu technicznego urządzeń i na ich podstawie podejmowane są decyzje co do dalszych przeglądów lub napraw. Taki rodzaj oględzin nie wymaga wejścia na grunt właściciela nieruchomości.

Linia jest eksploatowana nieprzerwanie od 1979 r., nie były żadnych przerw w jej wykorzystywaniu.

Zarządzeniem z dnia(...)r. (numer (...)) utworzono przedsiębiorstwo pod nazwą Zakłady (...). Przedsiębiorstwo Zakłady (...) z siedzibą w W. prowadziło m. in. Zakład (...) z siedzibą w Ł. oraz Zakład (...) – (...) w Ł..

Z dniem 01 stycznia 1976 r. utworzony został Zakład (...) z siedzibą w Ł. i jednocześnie zmieniono nazwę Zakładu (...) na Zakład (...).

Zarządzeniem Ministra (...) z dnia (...) r. doszło do utworzenia z dniem 01 stycznia 1989 r. przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) z siedzibą w Ł.. Z kolei z dniem 12 lipca 1993 r., nastąpiło przekształcenie utworzonego przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa.

Począwszy od dnia 15 grudnia 2008 r. spółka ta funkcjonuje pod nazwą (...), Spółka Akcyjna by z dniem (...) r. połączyć się z (...), Spółka Akcyjną z (...) w L..

Sąd Rejonowy zważył, iż wniosek o ustanowienie służebności przesyłu nie może zostać uwzględniony z uwagi na skutecznie podniesiony przez uczestnika postępowania (...), Spółkę Akcyjną z (...) w L. zarzut jej zasiedzenia.

Przebieg i usytuowanie przedmiotowej linii na nieruchomości wnioskodawców jest w sprawie bezsporny, nie był w toku niniejszego postępowania kwestionowany.

Stosownie do treści art. 305.4 k.c. do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych, natomiast służebność gruntowa zgodnie z treścią art. 292 k.c. może zostać nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią art. 172 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Natomiast po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Przedmiotowy przepis w powyższym brzmieniu obowiązuje od dnia 01 października 1990 r. W okresie od dnia 01 stycznia 1965 r. (chwila wejścia w życie kodeksu cywilnego) do dnia 01 października 1990 r. terminy zasiedzenia przewidziane przez ustawodawcę były krótsze i wynosiły odpowiednio 10 lat (posiadanie w dobrej wierze) i 20 lat (posiadania w złej wierze).

Jednakże przy ustalania terminu biegu zasiedzenia należy mieć także na uwadze treść art. XLI § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. przepisy wprowadzające kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.). Stosownie do jego treści do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego, stosuje się od tej chwili przepisy tego kodeksu; dotyczy to w szczególności nabycia prawa przez zasiedzenie. Jednakże w sytuacji gdy (co wynika z treści art. XLI § 2 wyżej wskazanej ustawy) termin zasiedzenia według kodeksu cywilnego jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg zasiedzenia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego. Jeżeli jednak zasiedzenie rozpoczęte przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego nastąpiłoby przy uwzględnieniu terminu określonego w przepisach dotychczasowych wcześniej, zasiedzenie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Z kolei przepisy art. 176 k.c. pozwalają na doliczenie do czasu posiadania okresu posiadania przez poprzednika, jeśli w trakcie biegu terminu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania.

Możliwość nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie na rzecz przedsiębiorstwa nie może być kwestionowana i wynika z licznych orzeczeń Sądu Najwyższego (por. uchwała z dnia 17 stycznia 2003 r., III CZP. 79/02, wyrok z dnia 31 maja 2006 r., IV CKS 149/05, postanowienie z dnia 08 września 2006 r., II CSK 112/06, postanowieni z dnia 04 października 2006 r., II CSK 119/06, uchwała z dnia 07 października 2008 r., III CZP. 89/09, postanowienie z dnia 05 czerwca 2009 r. I CSK 495/08), jak również poglądów doktryny.

Posiadanie przez przedsiębiorstwo państwowo urządzeń energetycznych oraz cudzej nieruchomości na której zostały posadowione jest posiadaniem w rozumieniu art. 352 k.c. i może prowadzić do zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej służebności przesyłu na podstawie art. 292 k.c. w zw. z art. 172 k.c. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2011 r., V CSK 502/10). Z kolei w uchwale z dnia 07 października 2008 r. Sąd Najwyższy wskazał, iż przed ustawowym uregulowaniem służebności przesyłu (w art. 305.1 k.c. i kolejnych) dopuszczalne było nabycie w drodze zasiedzenia służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu w ruchu przedsiębiorstwa (por. także w tym zakresie postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2015 r., II CSK 310/14).

Jak już wskazano zgodnie z treścią art. 292 k.c. służebność gruntowa może zostać nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Za takie urządzenia uważa się tylko i wyłącznie urządzenia będące efektem świadomego, aktywnego działania ludzkiego. Niewątpliwie znajdujące się na nieruchomości wnioskodawców naniesienia w postaci linii energetycznej (...) oraz stacji trafo ((...)), których dotyczy przedmiotowe postępowanie kryterium to spełnia, a jego wybudowanie przez poprzednika prawnego uczestnika postępowania niewątpliwie stanowi zewnętrzną oznakę korzystania z urządzenia. Posiadanie służebności nie miało również cech przypadkowości, było posiadaniem stałym, ciągłym i widocznym dla otoczenia, które nie było w żaden sposób przez wnioskodawców, jako właścicieli nieruchomości kwestionowane. Od chwili oddania przedmiotowej linii do eksploatacji uczestnik postępowania dba o nią, przeprowadza niezbędne remonty i prace konserwacyjne, tak aby linia nadawała się do bezpiecznej eksploatacji, tak aby zapewnić prawidłowe i niezakłócone działanie urządzeń przesyłowych przedsiębiorstwa.

Za początek biegu terminu zasiedzenia Sąd przyjął 11 września 1979 r., albowiem w tej dacie linia została przekazana do eksploatacji., co oznacza, iż 30-letni termin do zasiedzenia (przy przyjęciu złej wiary uczestnika postępowania) upłynął najpóźniej z dniem 11 września 2009 r. (w tym miejscu wskazać należy, iż w postanowieniu z dnia 13 października 2011 r., CSK 502/10 Sąd Najwyższy dopuścił możliwość zaliczenia przez wnioskodawcę do okresu swojego posiadania służebności przesyłu, okresu posiadania przez Skarb Państwa przed dniem 01 lutego 1989 r.).

W tej sytuacji mając na uwadze całokształt powyższych okoliczności, Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym postanowienia

O kosztach postępowania w niniejszej sprawie Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego postanowienia wnieśli wnioskodawcy zarzucając mu:

I. Sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego wskutek naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wyrażającą się w dokonaniu oceny dowodów w sposób nic dający się pogodzić z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego poprzez:

a) przyjęcie, że jednocześnie z utworzeniem przedsiębiorstwa państwowego na mocy zarządzenia Ministra (...) nr (...)doszło do przekazania przez Skarb Państwa na majątek Uczestnika infrastruktury przesyłowej w postaci linii energetycznych przebiegających przez działki wnioskodawców, a w konsekwencji, że posiadanie wykonywane przez uczestnika i jego poprzedników prawnych miało charakter nieprzerwany w wyniku czego doszło do zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu pomimo, że Uczestnik nie przedłożył protokołu zdawczo-odbiorczego bądź też protokołu z przekazania środków trwałych wynikających z § 2 zarządzenia nr (...) Ministra (...), ani żadnego innego dokumentu na potwierdzenie wskazanej okoliczności, co w konsekwencji doprowadziło do uwzględnienia podniesionego przez uczestnika zarzutu zasiedzenia.

II. Naruszenie prawa materialnego, a mianowicie:

1) art. 348 zd. 2 k.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez jego niezastosowanie, a w' konsekwencji uznanie, że służebność przesyłu w' odniesieniu do linii energetycznych przebiegających przez działki Wnioskodawcy została na Uczestnika skutecznie przeniesiona przez jego poprzednika prawnego, pomimo tego, że w toku postępowania Uczestnik nie udowodnił faktu przeniesienia na niego posiadania wskazanych urządzeń przesyłowych, a w' szczególności nie przedstawił na tę okoliczność odpowiednich dokumentów,

2) art. 292 k.c. w zw. z art. 176 § 1 k.c. poprzez uwzględnienie podniesionego przez Uczestnika zarzutu zasiedzenia, mimo niespełnienia określonej w' tych przepisach przesłanki w postaci nieprzerwanego posiadania przez uczestnika oraz jego poprzedników' prawnych służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu na skutek niewykazania skutecznego przeniesienia na Uczestnika posiadania urządzeń przesyłowych.

Wskazując na powyższe wnosili o:

1. zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez uwzględnienie wniosku w całości i zasądzenie od Uczestnika na rzecz solidarnie uprawnionych Wnioskodawców kosztów postępowania za I instancję według norm przepisanych,

2. zasądzenie od Uczestnika na rzecz solidarnie uprawnionych Wnioskodawców kosztów' postępowania apelacyjnego w' tym kosztów' zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Ewentualnie, w razie uznania przez Sąd, że nie zachodzą ku temu przesłanki, na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. wnoszę o:

3. uchylenie zaskarżonego postanowienia zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania,

4. zasądzenie od Uczestnika na rzecz solidarnie uprawnionych Wnioskodawcy kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawców nie jest uzasadniona. Skuteczność zarzutu opartego na naruszeniu przepisu art. 233 § 1 kpc uzależnione jest od wykazania przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu. W szczególności skarżący winni wskazać, jakie kryteria oceny naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając ( por. np. Postan. SN z 23.01.2001r., IV CKN 970/00 niepublik).

Takich wymogów, podnoszony przez autorów apelacji zarzut ten nie spełnia.

Ustalenia Sądu I instancji zostały poczynione w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy.

Jego ocena nie jest dowolna, mieści się w granicach swobodnej. Została dokonana prawidłowo przy uwzględnieniu reguł doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania.

Zarzut więc wadliwej oceny przeprowadzonych przez Sąd meriti należy więc uznać za chybiony.

Powyższe odnosi się w szczególności do twierdzeń apelantów, iż teza o ciągłości posiadania zarówno uczestnika, jak też jego poprzedników prawnych jest gołosłowna i nie poparta żadnymi dowodami.

Nie sposób się zgodzić z tą argumentacją. W artykule 340 k.c. jest zawarte domniemanie prawne ciągłości posiadania. Domniemywa się ciągłości posiadania. Domniemanie to jest wzruszalne. Oznacza to, że może być obalone dowodem przeciwnym. Nie wymaga szerszego omówienia fakt, iż ciężar dowodzenia w tej mierze obciąża właściciela mienia (art. 6 k.c.). Lektura akt i zgromadzonego w nim materiału dowodowego oraz pism procesowych, wnioskodawców oraz ich pełnomocnika nie upoważnia do stwierdzenia, że takowy dowód został przez nich zaoferowany. Niezależnie od tego stwierdzić należy, że zgromadzone w sprawie dowody tj. dokumenty w postaci decyzji, protokołów zdawczo- odbiorczych oraz zeznania świadków dostarczają wystarczająco dużo argumentów, że ciągłość posiadania została zachowana. Brak jest jakichkolwiek przesłanek, ażeby stwierdzić, że poszczególne etapy posiadania były oddzielone okresami, w których posiadanie w ramach służebności nie było realizowane. Posiadanie to wiąże się z istotą firm przesyłowych, których celem ustawowym i statutowym było i jest nieprzerwane dostarczanie energii elektrycznej. Wznosząc Linie i urządzenia energetyczne zakłady te realizowały i nadal realizują podstawowe i kluczowe dla funkcjonowania Państwa cele i zadania w sektorze strategicznym dla jego bezpieczeństwa i potrzeb obywateli oraz innych podmiotów prawa. Dla potrzeb ustalenia ciągłości posiadania nie jest wymagane wykazanie, że w każdym jego momencie władztwo było wykonywane. W tej mierze celowym i koniecznym jest posłużenie się instytucją domniemań faktycznych (por. art. 231 k.p.c.). Brak przerw w posiadaniu, ciągłość w korzystaniu przez przedsiębiorstwo z linii i urządzeń przesyłowych oraz przejście uprawnień w/w składników na następcę prawnego pozwala na stanowcze stwierdzenie, że zarzucany brak ciągłości posiadania nigdy nie wystąpił.

Zgodzić się także należało z zapatrywaniem uczestnika, że podstaw do przyjęcia ciągłości posiadania należy upatrywać również w przepisie art. 348 k.c. Przeniesienie posiadania następuje nie tylko przez wydanie dokumentów, które umożliwiają rozporządzanie rzeczą, ale również przez wydanie środków, które dają faktyczną władzę nad rzeczą. Jest to wówczas jednoznaczne z wydaniem samej rzeczy. Za przejściem posiadania (jego kontynuacją i ciągłością) może przemawiać nawet symboliczne przekazanie posiadania. Przymiot posiadania służebności na każdym etapie jest uzewnętrzniony przez przedsiębiorstwo przesyłowe poprzez akty faktycznego władztwa. Są nimi nieprzerwane i ciągłe dostarczanie energii elektrycznej przy wykorzystaniu linii i urządzeń przesyłowych, ich konserwacja oraz periodyczne oględziny i przegląd stanu technicznego posiadanych urządzeń (por. np. Postan. SO w Krakowie wydane w sprawie II Ca 1204/14).

Posiadanie służebności nie wymaga więc nieprzerwanych, pernamentnych aktów władczych. Dotyczy to również służebności przesyłu oraz służebności nieruchomości odpowiadającej treścią służebności przesyłu (por. np. wyrok SN z 31.05.2006 roku, IV CSK 149/2005, opubl. w Lex Polonica Nr 409449 i wyrok SA w Łodzi z 19.04.2013 roku, I ACa 1356/12, Lex Nr 1313323).

Jak się trafnie zauważa przy ocenie posiadania prowadzącego do zasiedzenia służebności trzeba mieć na uwadze, że zgodnie z art. 292 k.c. do nabycia służebności przez zasiedzenie stosuje się przepisy o nabyciu własności przez zasiedzenie jedynie odpowiednio. Tym samym posiadania prowadzącego do nabycia służebności przez zasiedzenie nie należy utożsamiać z posiadaniem prowadzącym do nabycia przez zasiedzenie własności nieruchomości. Przy ocenie posiadania wymaganego do zasiedzenia służebności chodzi o faktyczne korzystanie z gruntu w takim zakresie, w jakim czyniłaby to osoba, której służebność przysługuje. W przypadku służebności gruntowej treścią odpowiadającej służebności przesyłu chodzi o eksploatację linii i urządzeń energetycznych, ich konserwację, przegląd sieci i oględziny. Istnienie tych ostatnich jest bezsporne. Do akt sprawy został złożony dokument stanowiący wykaz protokołów okresowych kontroli stanu technicznego obiektu. Obrazuje on, że oględziny przedmiotowych urządzeń i linii przesyłowych były dokonywane okresowo - co zresztą wynika z planów wieloletnich obowiązujących wszystkie przedsiębiorstwa przesyłowe. Jest zrozumiałe, że te czynności natury faktycznej nie muszą być realizowane w każdym momencie biegu posiadania.

Odrębnym zagadnieniem jest kwestia przeniesienia posiadania w zakresie wykonywania służebności.

W uzasadnieniu postanowienia SN z dnia 6 marca 2015 roku (por. sygn. akt III CSK 192/14, Lex Nr 1666021) stwierdzono, że ustawodawca nie stworzył żadnych szczególnych zasad regulujących przeniesienie posiadania służebności przesyłu, a zatem należy stosować do niego ogólne reguły ustalone w art. 348 - 351 k.c. Skuteczność przeprowadzenia dowodu na tę okoliczność należy oceniać indywidualnie, a pewne wskazówki co do tego, jakie okoliczności mogą przemawiać za przeniesieniem posiadania służebności zostały określone przez SN w motywach Postanowienia z dnia 18 maja 2007 roku (por. I CSK 64/07 niepubl.).

Przeniesienie posiadania służebności- wobec braku ograniczeń dowodowych w tym zakresie- może być wykazane wszelkimi dowodami, w szczególności z dokumentów w postaci decyzji administracyjnych, map, wykazu środków trwałych z księgi inwentarzowej oraz planów realizacyjnych i protokołów zdawczo – odbiorczych. Te dokumenty- co podniesiono wyżej- stanowią składnik obszernego materiału dowodowego w sprawie i zostały przywołane w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Jednocześnie w judykaturze wskazano - co podniesiono wyżej, że do przeniesienia posiadania może dojść w każdy sposób wymieniony w art. 348-351 k.c. (por. nr wyrok SN z 10.11.1999 roku, I CKN 201/98, OSNC 2000/5/93 i wyrok SN z 13.04.2000 roku, III CKN 859/99).

Przeszkód do uwzględnienia zarzutu zasiedzenia nie można również upatrywać w braku decyzji administracyjnej wydanej na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 29 września 1990 roku o zmianie ustawy o gospodarce gruntami.

Jeżeli chodzi o kwestię przenoszenia mienia przez Skarb Państwa na rzecz przedsiębiorstw państwowych to należy zaznaczyć, że przeniesienie własności nieruchomości pozostających w zarządzie tych przedsiębiorstw następowało ex lege tj. na podstawie w/w przepisu, a zatem z dniem 5 grudnia 1990 roku. Również ex lege nastąpiło przeniesienie innych składników i praw mienia pozostającego w zarządzie rzeczonych przedsiębiorstw, w szczególności linii energetycznych oraz związanych z nimi praw w postaci służebności odpowiadających treścią służebności przesyłu i jeśli powyższe nie miało miejsca w tej samej dacie, to odbyło się to najpóźniej na mocy przepisu art. 1 pkt. 9 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 2, poz. 6 z 1991 roku), a zatem dnia 7 stycznia 1991 roku (por. Postanowienie SN z dnia 9.02.2012 roku, III CZP 93/11, opubl. w systemie prawn. Legalis oraz uchwałę SN z dnia 18 czerwca 1991 roku, III CZP 38/91, opubl. także w systemie prawn. Legalis). Bez znaczenia więc jest okoliczność czy wspomniana decyzja była wydana, skoro mogła ona mieć jedynie charakter deklaratoryjny w rozumieniu art. 229 k.c. Brzmienie tego przepisu jest jednoznaczne i nie może budzić żadnych wątpliwości interpretacyjnych. Fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną nie wymagają dowodu.

W sprawie bezspornym jest, że przedmiotowa linia energetyczna (...) ( P.-M.- (...)) została oddana do użytku we wrześniu 1979r. Od tego momentu stanowiła ona majątek i własność poprzedników prawnych uczestnika a następnie tegoż ostatniego. Poza dyskusją pozostaje również fakt, że z dniem 1 stycznia 1976 roku został utworzony Zakład (...) z.s. w Ł. i jednocześnie zmieniono nazwę Zakładu (...) na Zakład (...). Niekwestyjnym jest nadto, że w styczniu 1988 roku utworzone zostało przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) z.s. w Ł., a z dniem 12 lipca 1993 roku nastąpiło przekształcenie utworzonego przedsiębiorstwa w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, która obecnie funkcjonuje pod nazwą (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L..

Przedstawione przekształcenia w sposób nie budzący wątpliwości wykazują, że uczestnik jest następcą prawnym w/w przedsiębiorstw. Linia jest eksploatowana nieprzerwanie od 1979 roku do chwili obecnej. Nie było żadnych przerw w jej użytkowaniu.

Przeszkód do uwzględnienia zarzutu zasiedzenie nie można upatrywać w tym, że uczestnik nie przedstawił protokołu zdawczo - odbiorczego wynikających z § 2 zarządzenia Nr (...) Ministra (...). Co podniesiono wyżej przejście praw i majątku na następcę prawnego nie musi być wykazane wyłącznie dokumentem w postaci protokołu. W zakresie przeniesienia prawa lub rzeczy nie występują ograniczenia dowodowe. Realizowanie ciężaru dowodowego ( art. 6 kc) może nastąpić również poprzez wykazywanie takich twierdzeń innymi dowodami. W niniejszej sprawie są nimi, w szczególności zeznania świadków K. O. ( por. k.283) i T. K. ( por. k. 283 - 284), które są cennym i pełnowartościowym źródłem wiedzy w zakresie eksploatacji przedmiotowych urządzeń i linii przesyłowych przez uczestnika jak też jego poprzedników prawnych.

W/w w sposób niekwestyjny podali min., że sporna linia była i nadal jest poddawana okresowym przeglądom, przynajmniej raz na 5 lat. W oparciu o wyniki oględzin podejmowane były decyzje co do dalszych przeglądów i napraw.

Przedstawione okoliczności dodatkowo potwierdzają ciągłość posiadania w ramach służebności i kontynuację władania w powyższym rozmiarze przez każde kolejne przedsiębiorstwo.

Poza dyskusją pozostaje okoliczność, iż w okresie przed transformacją ustrojową kategoria własności państwowej miała inny charakter i znaczenie. Zgodnie z obowiązującym wówczas przepisem art. 128 § 1 k.c. socjalistyczna własność ogólnonarodowa (państwowa) przysługiwała niepodzielnie Państwu. Rola przedsiębiorstw państwowych w takim rozumieniu prawnym też była inna. W granicach swej zdolności prawnej państwowe osoby prawne wykonywały w imieniu własnym, względem zarządzanych przez siebie części mienia ogólnonarodowego, uprawnienia płynące z własności państwowej. Innymi słowy zarządzały jedynie tym mieniem, które i tak należało do Państwa (art. 128 § 2 k.c.). W nauce prawa uprawnienie to było często definiowane jako tzw. operatywny zarząd. Jest zatem zrozumiałe, że do daty transformacji ustrojowej i do czasu istnienia w porządku prawnym w/w przepisu właścicielem mienia nie były p.j.o., w tym przedsiębiorstwa, lecz Skarb Państwa. Wskazane jednostki były reprezentantem Skarbu Państwa w zakresie mienia przez nie zarządzanego. Wszystkie zatem przekształcenia organizacyjne, o których mowa na stronie 3 i 4 uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, a mające miejsce w latach 70- tych i 80- tych ubiegłego stulecia należy oceniać w płaszczyźnie jednostki organizacyjnej właściwej dla poszczególnych okresów do zarządzania wydzielonym mieniem w imieniu Skarbu Państwa. Podmiotem prawa w zakresie służebności było Państwo, a ściślej rzecz ujmując Skarb Państwa. To temu podmiotowi należy w powyższym zakresie przypisać przymiot poprzednika prawnego uczestnika. Możliwość doliczania okresu posiadania Skarbu Państwa przed 1 lutym 1989 roku była szeroko omawiana w judykaturze. (por. np. postan. 10.12.2010 r. III CZP 108/10).

Z przedstawiony względów nie może odnieść zamierzonego skutku zarzut obrazy zaskarżonym postanowieniem dyspozycji art. 348 zd. 2 kc , art. 6 kc oraz art. 292 kc w związku z art. 176 § 1 kc.

Mając więc na uwadze powyższe ustalenia, rozważania i powoływanie w nich przepisy należało orzec jak w postanowieniu, oddalając apelację jako nieuzasadnioną ( art. 385 kpc).

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 520 § 1 kpc.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSO Jarosław GołębiowskiSSR Monika Cichocka