Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 września 2023 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący

Sędzia Paweł Hochman

po rozpoznaniu w dniu 20 września 2023 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w S.

przeciwko (...)Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 7 czerwca 2023 r. sygn. akt I C 598/22

oddala apelację;

zasądza od powoda (...) z siedzibą w S. na rzecz pozwanego (...)z siedzibą w W. kwotę 120,00 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą z odsetkami w wysokości określonej w ustawie za czas po upływie tygodnia od dnia doręczenia wyroku do dnia zapłaty.

Paweł Hochman

Sygn. akt II Ca 772/23

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym w dniu 29 września 2022 roku skierowanym przeciwko (...)spółce akcyjnej z siedzibą w W. powód (...)wniósł o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kwoty 500,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od tej kwoty od dnia 17 marca 2022 roku do dnia zapłaty - tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, według norm przepisanych.

W dniu 10 listopada 2022 roku, Sąd Rejonowy w Bełchatowie I Wydział Cywilny, nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie o sygn. akt I C 598/22 orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwany, zakwestionował stawkę najmu wskazywaną przez powoda (ocenił ją jako zawyżoną) oraz podniósł, że poszkodowany skorzystał z oferty powoda po mimo, iż przedstawił poszkodowanemu propozycję wynajęcia na koszt ubezpieczyciela pojazdu zastępczego od podmiotu współpracującego z pozwanym po stawce niższej.

Wyrokiem z dnia 7 czerwca 2023 r. Sąd Rejonowy w Bełchatowie zasądził od pozwanego przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) z siedzibą w S. kwotę 240,- zł (dwieście czterdzieści złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 marca 2022 roku do dnia zapłaty (pkt 1); oddalił powództwo w pozostałej części (pkt 2); zniósł wzajemnie koszty procesu między stronami (pkt 3).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu (...) roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzony został samochód R. (...). W związku z unieruchomieniem pojazdu P. S. (1) w dniu 31 stycznia 2022 roku zawarł z powodem umowę najmu samochodu zastępczego (nr (...)) marki F. (...), według stawki 200,00 zł netto za dobę. Najem trwał 12 dni. Pojazd został zwrócony w dniu 11 lutego 2022 roku.

W dniu 31 stycznia 2022 roku P. S. (1) zawarł z powodem umowę cesji wierzytelności odszkodowania z tytułu szkody komunikacyjnej z dnia (...) roku, nr(...) likwidowaną przez stronę pozwaną.

Sprawca zdarzenia był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. W dniu 1 lutego 2022 roku zgłoszono przedmiotową szkodę, której nadano numer (...). W trakcie zgłaszania szkody - rozmowy telefonicznej z konsultantem, po pytaniu czy poszkodowany będzie potrzebował pojazdu zastępczego, zgłaszający P. S. (2) poinformował, że posiada już wynajęty pojazd zastępczy, po stawce dobowej 200 zł. Konsultant poinformował poszkodowanego, że akceptowalna stawka dobowa najmu pojazdu zastępczego wynosi 126 zł brutto. Pismem z dnia 1 lutego 2022 roku towarzystwo ubezpieczeń wskazało warunki korzystania z pojazdu zastępczego. Warunki korzystania z pojazdów zastępczych oferowane przez stronę powodową jak i pozwaną były zbliżone.

W dniu 2 lutego 2022 roku E. S. upoważniła P. S. (1) do bezgotówkowego wynajęcia pojazdu zastępczego od powoda, na czas naprawy należącego do niej samochodu osobowego marki R. (...) uszkodzonego w dniu (...) roku.

Decyzją z dnia 3 lutego 2022 roku zakład ubezpieczeń przyznał odszkodowanie w wysokości 2.400,00 zł brutto, kwalifikując szkodę w pojeździe R. (...) jako tzw. szkodę całkowitą.

Powód w dniu 14 lutego 2022 roku, wystawił fakturę nr (...), z terminem płatności na dzień 28 lutego 2022 roku, tytułem wynajmu pojazdu, na kwotę 2.952,00 zł brutto. Decyzją z dnia 16 lutego 2022 roku pozwane towarzystwo ubezpieczeń ustaliło odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego w kwocie 1.512,00 zł brutto, uznając za zasadny okres 12 dni najmu, weryfikując stawkę dobową najmu do kwoty 126 zł. Wezwaniem do zapłaty datowanym na dzień 27 kwietnia 2022 roku powód wezwał zakład ubezpieczeń do zapłaty kwoty 1.440,00 zł wynikającej z faktury nr (...), w terminie 7 dni od otrzymania wezwania wraz z należnymi odsetkami.

Po podpisaniu umowy najmu pojazdu zastępczego, strona pozwana kontaktowała się z P. S. (1) i proponowała korzystniejsze warunki najmu pojazdu zastępczego, jak również proponowała podstawienie pojazdu zastępczego. Za namową pośrednika poszkodowany nie zdecydował się na wynajęcie pojazdu od towarzystwa ubezpieczeń.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że powyższy stan faktyczny ustalił w oparciu o powołane dowody, w tym dokumenty prywatne, kserokopie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, zeznań świadka P. S. (1). Autentyczność żadnego z dokumentów nie była kwestionowana przez którąkolwiek ze stron procesu. Podniósł, że dał wiarę zeznaniom świadka P. S. (2) jako jasnym, uznając je za wiarygodne. Jak sam świadek wskazał, oferta towarzystwa ubezpieczeń była korzystniejsza i sam by z niej skorzystał, gdyby nie namowa pośrednika, aby pozostawił już najmowany od strony powodowej pojazd zastępczy.

W następstwie powyższych ustaleń, Sąd pierwszej instancji uznał, że powództwo zasługuje na uwzględnienie w części.

Zważył, że zgodnie z treścią art. 805 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Zgodnie z § 2 pkt 1 powołanego przepisu przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku. Stosownie do art. 822 § 1, przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Stosownie do art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ww. ustawy, poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Na podstawie art. 361 kc zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła, a w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Norma ta stanowi realizację zasady pełnego odszkodowania. Zgodnie z art. 363 § 1 kc, naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

W przypadku ubezpieczyciela istnieje jedynie obowiązek zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej. Stratami poniesionymi w wyniku zdarzenia będącego źródłem szkody są w przedmiotowym wypadku wydatki na wynajęcie samochodu. Odpowiednia suma odszkodowania w przedmiotowej sprawie powinna być równa wydatkom, które należało ponieść na wynajęcie samochodu zastępczego.

W dalszych rozważaniach Sąd pierwszej instancji przypomniał, że poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego przez 12 dni. Nabycie nowego pojazdu, w tym zagospodarowanie i sprzedaż wraku, powinno nastąpić w terminie 7 dni od daty powiadomienia przez ubezpieczyciela o szkodzie całkowitej i wypłacie z tego tytułu odszkodowania. Decyzja o sposobie rozliczenia szkody oraz wypłata odszkodowania została przekazana w dniu 3 lutego 2022 roku. W przedmiotowej sprawie okres najmu pojazdu zastępczego nie był kwestionowany przez strony. W ocenie Sądu informacja o możliwości skorzystania z najmu przedstawiona przez ubezpieczyciela była odpowiednio przekazana, a same warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela czyniły zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, co sam poszkodowany przyznał w toku postępowania. Wystarczającym jest, gdy poszkodowany otrzyma czytelną informację, że taki najem może być dla niego świadczony oraz jakie czynności powinien podjąć w celu skorzystania z propozycji. W takiej sytuacji tylko od jego woli będzie zależeć, czy wykona kolejny krok i nawiąże kontakt w celu ustalenia szczegółów. Oczywistym jest, że z reguły to nie ubezpieczyciel dysponuje pojazdami zastępczymi, które udostępnia poszkodowanym, lecz współpracujący z nim podmiot, świadczący tego rodzaju usługi w zakresie swojej działalności gospodarczej. Nie sposób więc wymagać, aby już w trakcie rozmowy telefonicznej z przedstawicielem ubezpieczyciela, czy też w e-mailu wysłanym bezpośrednio po jej przeprowadzeniu wskazane zostały wszystkie przedmiotowo istotne elementy umowy najmu. Konsultant z reguły nie dysponuje szczegółowymi danymi w zakresie chociażby dostępności samochodów poszczególnych marek w danym segmencie u konkretnego wynajmującego. Złożenie oferty najmu wymagałoby natomiast wskazania konkretnego pojazdu, który zostanie udostępniony poszkodowanemu. Jeżeli więc ubezpieczyciel przedstawia czytelną informację, że możliwe jest zorganizowanie dla poszkodowanego najmu pojazdu zastępczego tak, iż poszkodowany może w prosty sposób ustalić wszelkie szczegóły, tzn. jest wolny od wszelkich zastrzeżeń i ograniczeń, w tym skutków szkody na pojeździe zastępczym, i skorzystać z pojazdu, to należy uznać, że pozwanemu skutecznie został zaproponowany najem pojazdu zastępczego. 

W ocenie Sądu meritii, w przedmiotowej sprawie szkoda wystąpiła w dniu (...) roku, a została zgłoszona dopiero w dniu 1 lutego 2022 roku. Najem pojazdu zastępczego od strony powodowej rozpoczął się w dniu 31 stycznia 2022 roku. Poszkodowany jak sam przyznał, uznał ofertę strony pozwanej za korzystniejszą, taką która w pełni odpowiadała jego wymaganiom, jak również stawkę dobową najmu pojazdu zastępczego, która była niższa od oferowanej przez stronę powodową, jednakże w związku z konsultacją z pośrednikiem podmiotów najmujących pojazdu zastępcze, nie zrezygnował z najmu pojazdu zastępczego od strony powodowej pomimo wyższej stawki dobowej najmu. Sąd zważył, iż w momencie otrzymania korzystniejszej oferty poszkodowany powinien był minimalizować szkodę, odstąpić od umowy najmu pojazdu zastępczego od strony powodowej oraz przyjąć ofertę złożoną przez stronę pozwaną. Przyjmując dwie doby najmu pojazdu po stawce powoda oraz dziesięć dób najmu pojazdu po stawce pozwanego: 2 x 246,00 zł brutto + 10 x 126,00 zł brutto = 1.752,00 zł, a różnicą między kwotą należną a wypłaconą 1.752,00 - 1.512,00 zł. Powództwo o zapłatę tytułem brakującej części kosztów pojazdu zastępczego podlegało uwzględnieniu w wysokości 240,00 zł. W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 kc w zw. z art. 817 § 1 kc.

Na podstawie art. 102 kpc Sąd nie obciążył stron obowiązkiem zwrotu kosztów procesu. Sąd zważył, iż w przedmiotowej sprawie powód wygrał sprawę w niespełna 50%, dlatego też zniesiono wzajemnie koszty procesu między stronami.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód. Reprezentujący go pełnomocnik zaskarżył wyrok w części, co do pkt 2 i 3. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. naruszenie przepisów postępowania które miało wpływ na wynik sprawy - art. 233 § 1 k.p.c. poprzez zastosowanie dowolnej i swobodnej oceny dowodów i dokonanie ustaleń faktycznych sprzecznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez będą ocenę dowodów w postaci nagrani ze zgłoszenia szkody, która doprowadziła do konstatacji, iż pozwany skutecznie proponował poszkodowanemu samochód zastępczy;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 66 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że pozwany złożył poszkodowanemu ofertę, w sytuacji gdy nie spełniała ona wymogów określonych dla „oferty" narzuconych przez powołany przepis.

W związku z powyższym wniósł o uchylenie wyroku i skierowanie sprawy do ponownego rozstrzygnięcia przez Sąd pierwszej instancji oraz o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem pierwszej i drugiej instancji.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik pozwanego wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona i podlega oddaleniu.

Wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c., przyjmując na podstawie całokształtu materiału dowodowego, że pozwany skutecznie proponował poszkodowanemu samochód zastępczy.

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że wbrew twierdzeniom skarżącego, na załączonej do akt sprawy płycie znajdują się zapisy dwóch rozmów telefonicznych, w których przedstawiciele pozwanego poinformowali poszkodowanego możliwość wynajmu pojazdu zastępczego. W wskazanych rozmowach przekazano w szczególności informację o kosztach najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem firm współpracujących z (...). Z powyższego wynika, że P. S. (3) wiedział o możliwości wynajęcia samochodu zastępczego po cenie niższej niż w ofercie zaproponowanej przez powoda. Również twierdzenia, o nieprzedstawieniu poszkodowanemu konkretnej i jasnej oferty najmu z nie zasługują na uwzględnienie. W drugiej z wskazanych rozmów, w której zwrócono się z konkretnym pytaniem czy podstawić samochód zastępczy, poszkodowany oświadczył, że nie jest zainteresowany najmem gdyż pojazd wynajął u powoda. Co więcej, oświadczył również, że w tej sprawie skontaktuje się z ubezpieczycielem powód. Powyższe oznacza, że brak „skonkretyzowanej oferty”, na który powołuje się skarżący nie był wynikiem postawy pozwanego. Poszkodowany nie oczekiwał bowiem jej złożenia dając temu jasny wyraz. Przypomnieć również należy, że P. S. (1) w zeznaniach złożonych na rozprawie z dnia 24 maja 2023 r. potwierdził otrzymanie propozycji organizacji pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanego wraz z całą informacją w tym zakresie. Zeznał również, że propozycja pozwanej w pełni odpowiadała jego wymaganiom, a stawka dobowa była korzystniejsza od oferowanej przez stronę powodową.

W konsekwencji nie można zgodzić się ze skarżącym, iż przeprowadzona przez Sąd meritii, ocena materiału dowodowego była nieprawidłowa. Stanowiące konsekwencje tej oceny ustalenia faktyczne, Sąd Okręgowy przyjmuje za własne i wskazuje jako podstawę swojego rozstrzygnięcia.

Wydając zaskarżone orzeczenie, Sad pierwszej instancji nie naruszył również przepisów prawa materialnego. Odnosząc się w pierwszej kolejności do zawartego w skardze apelacyjnej zarzutu naruszenia art. 66 k.c., Sąd Okręgowy wyjaśnia, oceny kontaktów do jakich doszło między poszkodowanym a ubezpieczycielem na tle najmu pojazdu zastępczego nie można w okolicznościach przedmiotowej sprawy dokonywać na płaszczyźnie powołanego przepisu. Jak wskazano powyżej P. S. (1) nie wyraził woli zapoznania się z ofertą firmy, która w współpracy z pozwaną wynajmuje samochody. Zmierzające do wynajęcia pojazdu za niższą niż u powoda cenę działania, jakie podjął pozwany, należy w okolicznościach sprawy ocenić nie jako ofertę ale zaproszenie do negocjacji w rozumieniu przepisów art. 71 k.c. i 72 k.c. to, że poszkodowany do tych negocjacji nie przystąpił nie tylko nie obciążało pozwanego ale zwalniało go z obowiązku przedstawienia bardzie skonkretyzowanej oferty. Reasumując, przy wydaniu zaskarżonego wyroku nie Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się błędnej wykładni art. 66 k.c.

Na koniec wskazać należy, że wydając zaskarżony wyrok Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował przepisy art. art. 354 § 2 k.c., art. 362 k.c., art. 826 § 1 k.c. oraz art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, ustalając wysokość należnego powodowi odszkodowania.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł o oddaleniu apelacji.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Koszty procesu za instancję odwoławczą objęły wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie § 10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Paweł Hochman