Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSA w SO Arkadiusz Lisiecki
Sędziowie	SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera (spr.)
Protokolant	st. sekr. sąd. Anna Owczarska

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa B. K. (1)

przeciwko W. K.

o alimenty

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 16 września 2015 roku, sygn. akt III RC 639/14

zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym w ten sposób, że zasądzone od pozwanego W. K. na rzecz powódki B. K. (1) alimenty w kwocie po 1.200 złotych miesięcznie obniża do kwoty po 900 (dziewięćset) złotych miesięcznie z tym, że termin płatności tych alimentów ustala na dzień 15-tego każdego miesiąca, a w pozostałej części powództwo oddala.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 774/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 16 września 2015 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. po rozpoznaniu w dniu 02 września 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim sprawy z powództwa B. K. (1) przeciwko W. K. o alimenty

1. zasądził od pozwanego W. K. na rzecz powódki B. K. (1) alimenty w kwocie po 1.200 ( tysiąc dwieście) złotych miesięcznie, płatne powódce B. K. (1) z góry poczynając od dnia 30 października 2014 roku, w terminie do dnia 10-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat,

2. oddalił powództwo w pozostałej części,

3. nie obciążył pozwanego nieuiszczonymi kosztami sądowymi od uwzględnionej części powództwa, które przejął na rachunek Skarbu Państwa,

4. nie obciążył powódki nieuiszczonymi kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa, które przejął na rachunek Skarbu Państwa,

5. zniósł wzajemnie koszty procesu między stronami,

6. nadał wyrokowi w punkcie pierwszym rygor natychmiastowej wykonalności.

Podstawą powyższego rozstrzygnięcia były przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

B. K. (1) i W. K. zawarli związek małżeński w dniu 21 lipca 1979 roku. Wyrokiem z dnia 28 czerwca 2012 roku w sprawie sygn. akt III RC 121/12, Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim zasądził od W. K. na rzecz B. K. (2) (obecnie K.) alimenty w kwocie po 1.000 zł miesięcznie poczynając od dnia 22 lutego 2012 roku, płatne do 15-tego każdego miesiąca, do rąk powódki B. K. (2) (obecnie K.), z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat. Wyrokiem z dnia 26 listopada 2012 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie sygnatura akt II Ca 702/12, na skutek apelacji W. K., zmienił powyższy wyrok w ten sposób, że zasądzone od W. K. na rzecz B. K. (2) alimenty w kwocie po 1.000 złotych miesięcznie obniżył do kwoty po 700 złotych miesięcznie.

W tym czasie B. K. (1) i W. K. pozostawali w separacji faktycznej. B. K. (1) mieszkała wraz z córką G. I. ( która partycypowała w kosztach utrzymania domu) i jej dziećmi na parterze wspólnego domu jednorodzinnego, a W. K. zajmował piętro, ale nie ponosił kosztów utrzymania domu. Powódka od dnia 23 czerwca 2005 roku była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w P. jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Leczyła się neurologicznie. Była właścicielką działek o nr (...) o łącznej powierzchni 2140 metrów kwadratowych i (...) o powierzchni 1300 metrów kwadratowych położonych w P. W dniu 27 stycznia 2012 roku zawarła z biurem (...) umowę pośrednictwa w sprzedaży powyższych działek. W. K. utrzymywał się z emerytury (...) w wysokości 4219,39 złotych i pomagał na(...) jako tzw. (...). Był właścicielem nieruchomości o powierzchni ok. 10 arów położonej w miejscowości K.. Leczył się na nadciśnienie i prostatę w związku z czym ponosił koszty leczenia w wysokości 150 zł miesięcznie. W. K. był zobowiązany do zapłaty do Urzędu Skarbowego w P. kwoty 3923 zł oraz do Urzędu Miasta w P. w kwocie 7800 zł . Małżonkowie mieli do spłaty dwa kredyty, których łączna rata wynosiła 540 złotych miesięcznie, a które regularnie spłacał pozwany.

B. K. (1) dysponowała kwotą 60.000 złotych, która jej pozostała z tytułu sprzedaży działki o numerze (...) o pow. 1377 metrów kwadratowych stanowiącej jej majątek odrębny. Działkę tę sprzedała w dniu 3 lipca 2012 roku za kwotę 115.000 złotych a kwotę 55.000 złotych przeznaczyła na remont domu, w którym obecnie zamieszkuje.

Wyrokiem z dnia 14 stycznia 2014 roku w sprawie sygn. akt I C 1164/13 Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim rozwiązał związek małżeński W. K. i B. K. (2) z domu K. z winy W. K..

Ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Piotrkowie Tryb. w sprawie I Ns 342/14 strony dokonały podziału majątku wspólnego. W wyniku podziału powódce przypadła na wyłączną własność, m.in. nieruchomość położona w P. ul. (...), oznaczona nr działki (...). Powódka, w związku z dokonanym podziałem majątku wspólnego została zobowiązana do zapłaty W. K. kwoty 70.500 zł w dwóch ratach, pierwszą w kwocie 25.500 zł w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie i drugą w wysokości 45.000 zł w terminie 18 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia.

Obecnie B. K. (1) ma (...)lata. Posiada zawód wyuczony pracownika administracyjno - biurowego. Nadal jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w P. jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Nie korzysta z pomocy opieki społecznej. Powódka musi zapewnić sobie podstawowe utrzymanie w postaci ubrania, wyżywienia, środków czystości. Leczy się neurologicznie i w związku z tym ponosi koszty zakupu leków w wysokości 100 złotych miesięcznie, a także na jaskrę w związku z czym na leki wydaje 12 zł. Posiada orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności, które datuje się od 31 lipca 2007 roku, stosownie do którego może być zatrudniona w warunkach otwartego rynku przy pracach lekkich. Jest współwłaścicielką w 1/2 nieruchomości położonej w P., którą odziedziczyła. Dom, w którym zamieszkuje położony przy ulicy (...) w P. jest wystawiony do sprzedaży za pośrednictwem biura (...), jednak oferta nie cieszy się zainteresowaniem klientów.

B. K. (1) mieszka z córką G. I. i czwórką jej dzieci. Córka stron otrzymuje od byłego męża alimenty na dzieci. Ponadto partycypuje ona w 2/3 kosztów utrzymania domu, na które składają się opłaty za: energię elektryczną w wysokości 300-400 złotych co dwa miesiące, wodę w wysokości 300 złotych co dwa miesiące, telewizje i (...) w wysokości 75 złotych miesięcznie, wywóz śmieci w wysokości 22 złotych miesięcznie oraz zakup opału w postaci węgla za kwotę 3200 złotych na sezon grzewczy. B. K. (1) ponosi koszty opłaty za: wodę i ścieki w wysokości 80 złotych miesięcznie oraz gaz w wysokości 50 złotych miesięcznie, opłaca wywóz śmieci l2 zł miesięcznie, podatek od nieruchomości 156 zł kwartalnie, TV 15 zł i Internet 15 zł miesięcznie, za opał 1600 zł w sezonie grzewczym. Na zakup żywności powódka wydaje 550-600 zł miesięcznie, zakup ubrań 100-150 zł miesięcznie, zakup środków higienicznych i kosmetyków 150 zł miesięcznie, zakup środków czystości do domu 100 zł miesięcznie, ubezpieczenie na życie 56 zł. Dom w którym mieszka powódka wymaga ciągłych, bieżących remontów, na które musi przeznaczać kwotę około 100 zł miesięcznie. Powódka w dniu 24.06.2015 zapłaciła pozwanemu kwotę 25.500 zł tytułem spłaty z tytułu podziału majątku wspólnego.

W. K. ma (...) lat. Z zawodu jest (...). Utrzymuje się z emerytury (...) w wysokości 4.500 złotych. Ponadto otrzymuje deputat (...) w wysokości 180 zł rocznie. Jest właścicielem nieruchomości o pow. 9 arów położonej w miejscowości K.. Leczy się kardiologicznie, urologicznie i na cukrzyce. Na leki i wizyty lekarskie wydaje kwotę 1.000 zł miesięcznie.

Pozwany mieszka wraz z konkubiną w mieszkaniu stanowiącym jej własność. Partycypuje on w połowie kosztów utrzymania mieszkania, na które składają się miesięczne opłaty za: energię elektryczną 50 zł, gaz - 30 zł, czynsz 220 zł wywóz śmieci 20 zł TV i Internet - 30 zł , telefon 50 zł. Pozwany wydaje na zakup: żywności 500 zł miesięcznie, ubrań 200 zł miesięcznie, środków czystości i higienicznych 70 zł miesięcznie, na rozrywkę, tj. wyjścia do teatru i kina - 250 zł miesięcznie. Ponadto opłaca polisę na życie, której miesięczna składka wynosi 200 złotych, a uposażoną jest wnuczka P. I. (córka G. I.). Aktualnie spłaca w ratach po 120 zł miesięcznie zakup aparatu fotograficznego. Pozwany posiada 20 - letni samochód - O. (...), którego koszty utrzymania wynoszą 300 zł miesięcznie.

Mając takie ustalenia Sąd zważył, iż powództwo jest zasadne w części.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 60 przewiduje możliwość świadczeń alimentacyjnych między małżonkami po rozwodzie. Powyższy obowiązek jest kontynuacją obowiązku wzajemnej pomocy powstałego przez zawarcie związku małżeńskiego.

W art.60 § 2 kro przewidziany został „rozszerzony” obowiązek alimentacyjny małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia. W takim przypadku, jeżeli rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, Sąd na jego żądanie może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Przy ocenie czy jeden z małżonków był wyłącznie winny rozkładu pożycia miarodajne jest jedynie orzeczenie Sądu Okręgowego o winie, zamieszczone w sentencji wyroku rozwodowego.

Pozwany W. K. w wyroku rozwodowym w sprawie Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. sygn. akt I C 1164/13 został uznany za winnego rozkładu pożycia, a zatem w świetle powyższego należy uznać iż, spełniona została pierwsza z wymienionych przesłanek.

Zgodnie ze wskazanym powyżej przepisem art. 60 § 2 kro drugą przesłanką, od której zależne jest powstanie obowiązku alimentacyjnego małżonka ponoszącego wyłączną winę rozkładu pożycia, jest spowodowanie przez rozwód istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Dla oceny, czy przesłanka istotnego pogorszenia sytuacji materialnej występuje, przeprowadzić należy porównanie każdorazowej sytuacji materialnej małżonka niewinnego z tym położeniem, jakie istniałoby, gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony i gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie, a drugi małżonek spełniał należycie swoje obowiązki. Nie są natomiast istotne ewentualne zmiany, jakie nastąpiły w położeniu materialnym małżonka niewinnego w czasie pomiędzy faktycznym rozejściem się małżonków, a orzeczeniem rozwodu. Małżonek niewinny zaś ma prawo do bardziej dostatniego poziomu życia, aniżeli tylko zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb. ( uzasadnienie tezy uchwały Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987 r. w sprawie III CZP 91/86, OSNCP z 1988 r., Nr 4, poz.42 ).

Odnosząc powyższe rozważania do stanu faktycznego przedmiotowej sprawy Sąd Rejonowy stwierdził, iż spełniona została również druga z określonych w art.60 § 2 kro przesłanek. Nie ulega bowiem wątpliwości, że orzeczony między stronami rozwód z winy pozwanego spowodował istotne pogorszenie się sytuacji materialnej powódki B. K. (1). Jak zgodnie zeznały strony w czasie małżeństwa źródłem utrzymania powódki wraz z córką były dochody pozwanego z tytułu wynagrodzenia za pracę, a potem z emerytury górniczej. Od 2012 roku powódka utrzymywała się z alimentów otrzymywanych od męża w wysokości 700 zł, który oprócz alimentów zaspakajał jej potrzeby mieszkaniowe gdyż partycypował w kosztach utrzymania domu. Na skutek rozpadu pożycia małżeńskiego B. K. (1) została pozbawiona tych stałych miesięcznych źródeł utrzymania. Od dnia uprawomocnienia w/w wyroku wygasł obowiązek alimentacyjny pozwanego wynikający z art. 27 k.r.o. a do którego pozwany był zobowiązany na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. wydanego w sprawie II Ca 702/12.. Nie przekazuje on już powódce środków finansowych na utrzymanie nieruchomości, w której mieszka, tj. na pokrycie opłat i kosztów zakupu opału. Podejmowane przez powódkę próby znalezienia zatrudnienia zakończyły się niepowodzeniami, co związane jest między innymi z faktem, że ze względu na stan zdrowia, powódka może być zatrudniona tylko przy pracach lekkich, co wynika z orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

W ocenie Sądu, pozwany płacąc ustalone świadczenie alimentacyjne w wysokości 1.200 zł w odpowiednim zakresie będzie przyczyniać się do zaspakajania usprawiedliwionych potrzeb powódki, przy czym w/w kwota nie jest wygórowana i leży w granicach możliwości majątkowych W. K., które kształtują się na poziomie otrzymywanej przez niego emerytury.

Z tych też względów Sąd orzekł jak w punkcie 1 i 2 wyroku.

Mając na uwadze sytuację materialną stron, Sąd na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył ich nieuiszczonymi kosztami sądowi.

Na podstawie art. 100 k.p.c. Sąd zniósł wzajemnie koszty procesu między stronami.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt.l k.p.c. Sąd nadał wyrokowi w punkcie pierwszym rygor natychmiastowej wykonalności.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył pozwany zaskarżając wyrok w części zasądzającej alimenty ponad kwotę 900 zł

Skarżący nie sformułował wprost zarzutów apelacyjnych jednakże z treści apelacji daje się wywieźć zarzut błędnej oceny materiału dowodowego oraz naruszenia prawa materialnego tj. art. 60 krio poprzez nieuwzględnienie korzystnej sytuacji powódki, a bezzasadne pominięcie trudnej sytuacji pozwanego.

Powołując się na te zarzuty skarżący wnosił o:

1) zmniejszenie wysokości alimentów na rzecz B. K. (1) do kwoty 900 zł od 30.10.2014 roku;

2) zmianę terminu przekazywania alimentów z 10 każdego miesiąca na 15 każdego miesiąca z uwagi na fakt, że emeryturę otrzymuję 14 każdego miesiąca i będzie mi łatwiej przestrzegać terminu;

3) utrzymanie w mocy pkt 2-5 wyroku z dnia 16.09.2015 r.;

Sąd Okręgowy ustalił dodatkowo:

Aktem notarialnym z dnia 01-10-2015 rep. A (...) sporządzonym przed notariuszem M. S. powódka sprzedała M. i Z. D. nieruchomość położoną przy ul. (...) w P. wraz z budynkiem mieszkalnym w za kwotę 260.000 zł.

Dowód: - akt notarialny k. 228-231

Umową kupna - sprzedaży zawartą w formie aktu notarialnego dniu 15-10-2015 w Kancelarii Notarialnej notariusza M. S. w P. powódka nabyła od M. i R. D. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) znajdujące się zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w P. o pow. 39,02 m ² na pierwszym piętrze budynku nr (...) przy ul. (...) za kwotę 118.000 zł .

Dowód: - akt notarialny k.248-250

Na mocy umowy kupna - sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego dnia 19-10-2015 powódka nabyła od B. W. samodzielny lokal mieszkalny nr (...) stanowiący odrębną nieruchomość położony na pierwszym piętrze budynku przy ul. (...) w P. o powierzchni użytkowej 48,17 m ² wraz za związanym z tym lokalem prawem użytkowania wieczystego gruntu oraz prawem własności w częściach wspólnych budynku za kwotę 127.000 zł.

Dowód: - akt notarialny k.232-235

W dniu 21-10-2015 powódka zawarła z córką G. I. umowę użyczenia lokalu położonego przy ul. (...) mieszkanie nr (...) w P.. Wkrótce zostało tam zameldowanych czwórka wnuków powódki.

Dowód: - umowa użyczenia k. 236-237

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Zgodnie z art. 60§ 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego Sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Przesłanką, od której zależy powstanie obowiązku alimentacyjnego małżonka ponoszącego wyłączną winę rozkładu pożycia jest spowodowanie przez rozwód istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego.

Jak słusznie podkreślił Sąd Rejonowy dla oceny przesłanki istotnego pogorszenia sytuacji materialnej przeprowadzić należy porównanie każdorazowej sytuacji materialnej małżonka niewinnego z położeniem jakie istniałoby gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony i gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie.

Nadto przesłanką rozstrzygnięcia o obowiązku alimentacyjnym małżonka winnego rozkładu pożycia w stosunku do małżonka niewinnego jest zgoda z zasadami współżycia społecznego tylko bowiem zasady współżycia społecznego mogą w sposób prawidłowy wyważyć rozstrzygnięcie w konkretnej sprawie i zakres przyczyniania się małżonka winnego który może być uznany za odpowiedni. Z reguły będzie on się znajdował pomiędzy granicą poniżej, której jest niedostatek, a granicą, której przekroczenie byłoby zrównaniem stopy życiowej obojga rozwiedzionych małżonków. Obowiązek alimentacyjny małżonka wyłącznie winnego nie sięga z reguły tak daleko aby miał on zapewnić byłemu małżonkowi równą stopę życiową jednakże nie jest przy tym ograniczony dla zaspokojenia tylko tych usprawiedliwionych potrzeb o których mówi art. 60§1 krio. (por. wyrok SN z 28 października 1980r. III CRN 222/80, OSNC z 1981r. nr 5 poz.90) .

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż Sąd Rejonowy w sposób zawyżony określił wysokość alimentów na rzecz powódki.

Podkreślić bowiem należy, iż powódka nie jest osobą niezdolną do pracy, posiada co prawda orzeczony stopień niepełnosprawności jednakże nie eliminuje to jej z rynku pracy. Powódka winna zatem podjąć starania o podjęcie zatrudnienia i przynajmniej w pewnym zakresie zaspokoić swoje usprawiedliwione potrzeby. Nie może biernie oczekiwać na to aby pozwany łożył na jej rzecz kwotę alimentów w wysokości prawie najniższego wynagrodzenia.

Uwzględniając ponadto nowe okoliczności, które zaistniały już po wydaniu wyroku przez Sąd Rejonowy to jest sprzedaż domu mieszkalnego i kupno dwóch mieszkań wskazać należy, iż przy uwzględnieniu zachowanych przez powódkę możliwości zarobkowych alimenty zwymiarowane przez Sąd Rejonowy są zbyt wysokie. Przede wszystkim w tym zakresie nie ma znaczenia fakt, iż pozwany otrzymał spłatę i oczekuje na drugą ratę tej spłaty bowiem powódka zabezpieczyła już swoje potrzeby mieszkaniowe i ma gdzie mieszkać, posiada także zabezpieczone środki na spłatę pozwanego. Pozwany zaś będzie musiał w przyszłości ewentualnie zaciągnąć kredyt na zakup mieszkania co obecnie deklaruje.

Nie bez wpływu na obecną wysokość alimentów jest także prawomocny wyrok wydany w sprawie III RC 121/12. W sprawie tej zasądzone zostały na rzecz powódki alimenty w trybie zaspokojenia potrzeb rodziny i zostały one ustalone ostatecznie na kwotę 700 zł miesięcznie (por. wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 26 listopada 2012r. II Ca 702/12). Od tamtego czasu sytuacja zmieniła się o tyle, iż pozwany nie mieszka już z powódką i nie partycypuje częściowo w kosztach utrzymania domu co czynił w 2012r. łożąc różne kwoty na ogół ok. 300 zł miesięcznie ponad uiszczane alimenty. Ówcześnie jednak powódka pozostawała w związku małżeńskim, a zatem przysługiwała jej równa stopa życiowa z pozwanym. Obecnie natomiast strony są po rozwodzie który został orzeczony co prawda z winy pozwanego co jednak nie zwalnia powódki z obowiązku wykorzystania swoich możliwości zarobkowych i majątkowych.

Obecnie alimenty, które godzi się płacić pozwany to jest kwota 900 zł miesięcznie w ocenie Sądu są prawidłowe i w sposób należyty uwzględniają obecną sytuację życiową obu stron i ich wysokość pozostają także w zgodzie z zasadami współżycia społecznego i są odpowiednie.

Sąd uwzględniając ponadto żądanie apelacji związane z terminem płatności alimentów postanowił przesunąć ten termin na 15-go każdego miesiąca co ma umożliwić pozwanemu terminowe wywiązywanie się z obowiązków.

Reasumując na podstawie art. 386§1 k.p.c. orzeczono jak w wyroku oddalając powództwo w pozostałej części.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera

Na oryginale właściwe podpisy