Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 24 listopada 2022 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący Protokolant

Sędzia Dariusz Mizera Katarzyna Pielużek

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2022 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku W. B. (1)

z udziałem H. J., B. B. (1), J. B. (1), J. B. (2), S. B. (1), M. K., A. K., J. B. (3) i K. D.

o zasiedzenie

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 1 grudnia 2021r. sygn.. akt I Ns 499/18

postanowił:

1.  oddalić apelację;

2.  nie obciążać wnioskodawcy obowiązkiem zwrotu na rzecz uczestników kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Dariusz Mizera

Sygn. akt II Ca 793/22

UZASADNIENIE

We wniosku z dnia 23 maja 2017 r. wnioskodawca W. B. (1) wnosił o stwierdzenie nabycia przez niego przez zasiedzenie własności zabudowanej nieruchomości położonej w W., gminie R., oznaczonej w ewidencji gruntów numerami działek : (...), z dniem 1 stycznia 1981 r.

W piśmie z dnia 6 listopada 2018 r. pełnomocnik wnioskodawcy złożył wniosek ewentualny, w którym wnosił o stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie własności przedmiotowych nieruchomości na rzecz J. i J. B. (3), przyjmując, że początek biegu zasiedzenia nastąpił najpóźniej w 1953 r., a jego upływ - w 1983 r.

Uczestniczki : H. J. i B. B. (1) przyłączyły się do wniosku.

Uczestnicy : J. B. (2), S. B. (1), M. K., A. K. i J. B. (1) wnosili o jego oddalenie.

Uczestnicy G. B. i J. B. (3) nie zajęli stanowiska w sprawie.

Uczestniczka K. D. przyłączyła się do wniosku

Postanowieniem z dnia 1 grudnia 2021 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim

po rozpoznaniu sprawy z wniosku W. B. (1) z udziałem H. J., B. B. (1), J. B. (1), J. B. (2), S. B. (1), M. K., A. K., J. B. (3) i K. D. o zasiedzenie

postanowił:

1. oddalić wniosek;

2. zasądzić od W. B. (1) na rzecz M. K. kwotę 2.717 zł (dwa tysiące siedemset siedemnaście złotych ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, a w pozostałym zakresie ustalić, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie;

3. odstąpić od obciążenia W. B. (1) wydatkami, od poniesienia których został zwolniony, które to wydatki przejąć na rachunek Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim.

Podstawą rozstrzygnięcia były przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Z mocy Aktu Własności Ziemi Nr (...) z dnia (...) r., wydanego przez Naczelnika Gminy R., A. B. (1), syn A. i A., został uwłaszczony nieruchomością położoną w W., o powierzchni (...) ha, w tym m.in. działką nr (...), o powierzchni (...) ha. Z zapisów w aktach uwłaszczeniowych wynika, że przedmiotem uwłaszczenia było gospodarstwo rolne po rodzicach A. B. (1), który użytkuje je od 1936 r.

Działka nr (...), o powierzchni (...) ha ( użytek : grunty rolne zabudowane ) stanowi własność J. B. (3) - córki A. i A. B. (2) na mocy umowy przekazania gospodarstwa rolnego Nr(...) i nie posiada urządzonej księgi wieczystej.

Działka oznaczona w ewidencji gruntów obrębu W. numerem (...) o pow. (...) ha, od 1967 r. była wpisana na rzecz władającego ( posiadacza gruntów ) A. B. (1), syna A. i A..

Z mocy Aktu Własności Ziemi Nr ON- (...) z dnia (...) r., wydanego przez Naczelnika Powiatu w R., S. B. (2), syn W. i M., został uwłaszczony nieruchomością rolną o powierzchni (...) ha, wraz z zabudowaniami, w tym m.in. działką nr (...), o powierzchni (...) ha. W opisie rodzaju i stanu budynków znajdujących się na tej działce uwidoczniono oborę murowaną; podstawa i objęcie gruntów w posiadanie : od 1959 r. na podstawie ustnej umowy darowizny od rodziców

Od 1967 r. działka nr (...) była wpisana w ewidencji gruntów na rzecz władającego ( posiadacza gruntów ) W. B. (2), syna A. i A.. Aktualnie działka nr (...) wchodzi w skład większej nieruchomości, dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Tomaszowie Maz. księga wieczysta nr (...). W dziale II tej księgi jako właściciele nieruchomości o łącznej powierzchni (...) ha, są wymienieni : A. K. w 11/80 częściach, M. K. w 36/80 częściach, G. B. - w 11/80 częściach, J. B. (2) - w 11/80 częściach i S. B. (1) - w 11/80 częściach.

W trakcie zakładania ewidencji gruntów działki o numerach : (...)powstały z części działki nr (...), która pierwotne posiadała powierzchnię (...) ha, a po wyodrębnieniu z niej dwóch działek o łącznej powierzchni (...) ha o tę właśnie wielkość uległa zmniejszeniu powierzchnia działki nr (...) i od daty założenia ewidencji gruntów do chwili obecnej powierzchnia działki nr (...) wynosi (...) ha.

Działki o numerach : (...)powstały na podstawie dodatkowego pomiaru przeprowadzonego na skutek uwag właścicieli nieruchomości położonych przy drodze. Wyniki pomiaru przedstawiono na szkicu polowym, a następnie obliczono powierzchnie tych działek oraz zmniejszono powierzchnię działki nr (...). Działki o numerach :(...)o powierzchniach, odpowiednio : (...) ha, (...) ha i (...) ha, zostały ujawnione w rejestrze pomiarowo - klasyfikacyjnym ( szczegółowym ) z dnia 8 lutego 1966 r.

Wymienione trzy działki zostały przedstawione na pierworysie mapy ewidencyjnej od początku jej powstania. Po zmianach granic i powierzchni, m.in. działki nr (...), w dniu 9 października 1965 r. został sporządzony protokół ogłoszenia stanu władania. Wszystkie dane geodezyjne sporządzone na tę okoliczność znajdują się w operacie podstawowym wsi W. - w zasobie (...) w T. W następnej kolejności takie działki i o takich powierzchniach znalazły się w rejestrze gruntów : działka nr (...) - o pow. (...) ha, działka nr (...) - o pow. (...) ha i działka nr (...) - o pow. (...) ha. Na takie też działki i o takich powierzchniach zostały wydane stosowne akty własności ziemi.

W archiwum (...) w T. znajduje się pierworys mapy ewidencyjnej sporządzony na brystolu, skartowany na podstawie danych z pomiarów wykonanych w 1962 r., na którym są ujawnione działki nr (...).

W 1996 r. wystąpił błąd polegający na niezgodności pomiędzy zapisami w rejestrze gruntów i na mapie ewidencyjnej i jej matrycy polegający na pominięciu działek nr (...) w południowej części działki nr (...). Geodeta wykonujący mapę dla potrzeb założenia księgi wieczystej dla działki nr (...) nie dochował należytej staranności, gdyż powinien wiedzieć, że na mapie występuje użytek „ B „ , którego jednak nie ma w rejestrze gruntów, i dokonać niezbędnych ustaleń w celu sprawdzenia takiej nieprawidłowości.

Działki nr (...) zostały pominięte przy wykonywaniu foliowej reprodukcji pierworysu mapy ewidencyjnej ( matrycy ). Wtórnik matrycy został wykonany w Pracowni Reprodukcyjnej (...) w Ł. nr rej. (...). Wobec powyższego należy wnosić, że wcześniejsza matryca mapy ewidencyjnej, tj. od założenia ewidencji gruntów, była w słabym stanie technicznym i w 1986 r. zlecono wykonanie jej reprodukcji. Mogło tak być, że na podniszczonej starej matrycy albo nie było fragmentu folii obrazującej część z działkami nr (...), albo to miejsce było nieczytelne, czy też zamazane.

Matryca mapy ewidencyjnej z wadliwym fragmentem była w obiegu od 1986 r. do około 2008 - 2010 roku.

Działki nr (...) zostały na przełomie lat 2008/2010 wkreślone na mapę ewidencyjną i jej matrycę - na podstawie danych z operatu podstawowego wsi W., zatem mapy z błędnie oznaczonymi granicami działki nr (...), tj. aż do drogi przez wieś, tym samym z pominięciem działek o numerach : (...), funkcjonowały w obiegu do wyżej wymienionej daty

S. B. (2) zmarł w dniu (...) r., a jego spadkobiercami są : żona J. B. (1) w 6/24 częściach oraz dzieci : A. K., M. K., W. B. (2), G. B., J. B. (2) i S. B. (1) po 3/24 części każde z nich wraz z wchodzącym w skład spadku gospodarstwem rolnym.

W. B. (2) zmarł w dniu (...) r., a spadek po nim nabyli : matka J. B. (1) w 5/10 częściach oraz rodzeństwo : A. K., M. K., G. B., J. B. (2) i S. B. (1) po 1/10 części każde z nich.

Postanowieniem z dnia 11 marca 2019 r., wydanym w sprawie sygn. akt I Ns 784/18, Sąd Rejonowy w Tomaszowie Maz. stwierdził nabycie spadku po G. B., zmarłym w dniu (...) r. na podstawie ustawy na rzecz matki J. B. (1) w 4/8 częściach oraz rodzeństwa : A. K., M. K., J. B. (2) i S. B. (1) po 1/8 części na rzecz każdego z nich.

Wskutek wydania przez Naczelnika Gminy R. Aktu Własności Ziemi Nr ON- (...) z dnia (...) r. J. B. (4), syn J. i M., nabył własność gospodarstwa rolnego o powierzchni (...) ha, wraz z zabudowaniami w działce nr (...), o pow. (...) ha. W aktach uwłaszczeniowych jest zapis : „ Działki w/w otrzymałem od rodziców B. J. i M. w roku 1953 jako darowizna na dobrowolną umowę ustną. Grunt w/w do chwili obecnej użytkuję.

Z mocy umowy darowizny z dnia (...) r., Rep (...), działka nr (...) stanowi przedmiot współwłasności B. i W. małżonków B. w 1/5 części oraz H. J. ( siostry W. B. (1) ) w 4/5 częściach. Dla wymienionej nieruchomości prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Tomaszowie Maz. księga wieczysta nr (...).

Powierzchnie działek o numerach : (...)nie uległy zmianie od założenia ewidencji gruntów, tj. od 1967 r.

Działki o numerach : (...) położone w W., są ujawnione w operacie ewidencji gruntów i budynków obrębu W. od daty jego założenia ( lata 60. ). Pierworys mapy ewidencyjnej z 1962 r. ujawnia działki o numerach : (...) położone na południe od działki nr (...). Działki o numerach : (...) przylegają od południa do drogi publicznej ( działki nr (...)).

Działka nr (...) zabudowana jest drewnianym budynkiem mieszkalnym. Wokół domu, od zachodu oraz częściowo od północy i południa znajduje się ogrodzenie z siatki metalowej rozpiętej na betonowych słupkach, wykonane przez W. B. (1).

Na działce nr (...) znajduje się murowana obora w stanie ruiny oraz przylegająca do niej od północy drewniana szopa. Wejście do obory znajduje się od strony działki nr (...), stanowiącej niegdyś własność S. B. (2). Od południa działka ogrodzona jest częściowo płotem z przęseł metalowych wraz z bramą i furtką oraz częściowo płotem betonowym. Powyżej szopy za oborą wzdłuż granicy z działką nr (...) przebiega ogrodzenie z siatki na słupkach betonowych, które dochodzi do domu na działce nr (...), przy czym na znacznej długości po stronie działki nr (...) jest też płot drewniany. Ponadto, na działce znajduje się utwardzenie z płyt chodnikowych, począwszy od bramy, na długości ok. 20 m, oraz słup elektroenergetyczny i studnia kopana, która usytuowana jest przy istniejącym obecnie ogrodzeniu wokół drewnianego domu.

W 2011 r. W. B. (1) dokonał niwelacji terenu ( ściął górkę, aby umożliwić dojazd od drogi do budynków na działce nr (...) ( z uwagi na znaczną różnicę terenu między tą działką i drogą ), a także wybudował ogrodzenie metalowe od strony drogi oraz płot wokół niemal całego drewnianego domu.

Z mocy decyzji z dnia (...) r., znak : (...) Starostwo Powiatowe w T. odmówiło wprowadzenia zmiany dotyczącej wykreślenia z ewidencji gruntów i budynków działek oznaczonych numerami : (...) położonych w W..

Działka nr (...), którą stanowią grunty kl. V, zwolniona jest ustawowo z opłacania podatku.

W 1970 r. J. i J. B. (3) zamieszkali na działce nr (...) w nowo wybudowanym domu, postawionym przez nich w 1968 r., i mieszkali w nim do śmierci. J. B. (4) zmarł w (...) r., a J. B. (3) - w (...) r. Małżonkowie mieli dwoje wspólnych dzieci : W. B. (1) i K. D.. J. B. (3) miała jeszcze jedną córkę - H. J., córkę A. ( brata J. B. (4) ).

Przed wybudowaniem domu na działce nr (...) nie było zabudowań, a jedynie sad i pole, użytkowane przez J. i J. B. (3), a uprzednio przez A., brata J., do którego należał. Pomiędzy działkami (...) nie było ogrodzenia. Nie było go również między działkami (...) a (...). J. i J. B. (3) przechodzili na swoją działkę siedliskową zarówno przez działkę nr (...) ( niespokrewnionej sąsiadki J. B. (3) ), jak i przez działki nr (...). Utrzymywali dobre stosunki z J. B. (3) oraz J. B. (1), która odwiedzała rodziców W. B. (1), przechodząc do ich domu przez działkę nr (...).

W. B. (1), urodzony w (...) r., wprowadził się na działkę nr (...) razem z rodzicami, a wyprowadził z niej w 1984 r., kiedy to zawarł związek małżeński z B. B. (1) i zamieszkał w R.. Pomimo przeprowadzki W. B. (1) wraz z żoną często przyjeżdżali na działkę nr (...), pomagając J. B. (4) w pracach polowych. Po śmierci ojca W. B. (1) ponownie zamieszkał na działce nr (...) i mieszka na niej nieprzerwanie wraz z żoną od 2009 r. do chwili obecnej. Analogicznie jak i jego ojciec również i W. B. (1) przechodził i przejeżdżał do swoich zabudowań przez podwórze J. B. (3), jak i przechodził przez działki nr (...). Były one porośnięte trawą, pokrzywami i akacjami.

W 2011 r. W. B. (1) postawił ogrodzenie od strony działki nr (...) oraz od strony działki nr (...) - na działkach : nr (...) oraz utwardził wjazd do swojego siedliska, po uprzednim zlikwidowaniu górki na działce nr (...) i posianiu trawy, którą kosi. Od czasu wybudowania ogrodzenia od strony domu J. B. (3) pogorszyły się stosunki pomiędzy nimi - nie rozmawiają ze sobą.

Ze studni na działce nr (...), nieczynnej co najmniej od kilkunastu lat, korzystali rodzice W. B. (1), J. B. (3) i jej ojciec A. oraz J. B. (1), która korzysta obecnie ze studni na działce nr (...), a J. B. (3) - ze studni na własnej działce siedliskowej.

W drewnianym domu na działce nr (...) mieszkał niegdyś A. B. (1), ojciec J. B. (3), oraz ona sama, wraz z synem K. - do chwili obecnej. Działka ta nie jest odgrodzona od drugiej działki siedliskowej nr (...).

Pomiędzy działkami nr (...) a (...) był drewniany płotek, który przebiegał od szopy S. B. (2) do rogu stodoły. Pozostałości tego płotu są do chwili obecnej.

Wejście do obory i do szopy na działce nr (...) było od strony działki nr (...).

Na działce nr (...) rosły jedna albo dwie stare jabłonie, usunięte przez W. B. (1) przy okazji grodzenia i zagospodarowania terenu. Jeszcze kilkanaście lat temu rodzina S. B. (2) wypasała na niej dwie krowy. Po działkach nr (...) chodziły również krowy i drób J. B. (3).

Na działce nr (...) mieszka J. B. (1) z synami : S. i J. B. (2), natomiast na działce nr (...) nadal mieszkają J. B. (3) z synem K.. J. B. (1) nie posiada w domu łazienki - potrzeby fizjologiczne załatwia w oborze.

Mając takie ustalenia Sąd zważył, iż wniosek nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy wskazał, iż jak wynika m.in. z pisma Starostwa Powiatowego w T. ( k. 60 ), wyroku NSA z dnia 26.04.2017 r., sygn. akt I OSK 2043/15 ( k. 246 - 250 ) oraz z opinii biegłego geodety U. B., przedmiotowe działki były ujawnione w operacie ewidencji gruntów od daty jej założenia i były ujęte w pierworysie mapy ewidencyjnej z 1962 r., szkicach polowych oraz rejestrze gruntów, natomiast zostały pominięte w 1986 r. przy wykonywaniu foliowej reprodukcji pierworysu mapy ewidencyjnej ( matrycy ), po czym w latach 2008 - 2010 braki te zostały wyeliminowane poprzez uzupełnienie na matrycy mapy ewidencyjnej na podstawie operatu podstawowego z dnia 20.08.1962r. Uzupełniono wtedy mapę ewidencyjną poprzez wkreślenie działek o numerach : (...) nie naruszając powierzchni działki nr (...). Powierzchnie działek oznaczonych numerami : (...) nie uległy zmianie od chwili założenia ewidencji ,tj. od 1967 r. Załączony do akt księgi wieczystej nr (...) wyrys z mapy ewidencyjnej zawiera prawidłową powierzchnię działki nr (...), ale błędne jej granice - bez uwzględnienia działek o numerach :(...).

S. B. (2) został uwłaszczony m.in. działką nr (...), o pow. (...) ha, z mocy Aktu Własności Ziemi z dnia (...) r., a z protokołu ustalenia granic wynika, że posiadał on działkę od 1959 r. Natomiast A. B. (1) nabył własność m.in. działki nr (...), o pow. (...) ha, na skutek wydania Aktu Własności Ziemi z dnia (...) r., a z protokołu ustalenia stanu posiadania wynika, że użytkował ją od 1936r.

Działka nr (...) stała się własnością J. B. (4) z mocy Aktu Własności Ziemi z dnia (...) r., a z protokołu ustalenia stanu posiadania wynika, że posiadał ją od 1953 r.

Załączone do akt sprawy dowody z dokumentów oraz rzeczowa, dokładna, logiczna opinia biegłej U. B. należycie wyjaśniły zaistniały stan rzeczy, w tym przyczynę zmiany granic działki (...) na mapie ewidencyjnej, która to działka - w latach 1986 - 2008/2010 sięgała na mapie aż do drogi i wtedy to jej powierzchnia była zawyżona o (...) ha, a więc niezgodna z częścią opisową operatu.

Niewątpliwie błąd organu administracji państwowej mógł wpłynąć na stan świadomości wnioskodawcy co do przebiegu granic działki nr (...), a nawet zdezorientować M. K., jej matkę i rodzeństwo, jednakże data jego zaistnienia ( 1986 r. ) oraz czas utrzymywania się ( maksymalnie 24 lata ) nie uzasadniają przyjęcia zaistnienia przesłanek zasiedzenia, ani na rzecz wnioskodawcy, ani na rzecz jego rodziców, zmarłych, odpowiednio, w (...) r. ( ojciec ) i (...) r.( matka ).

W odniesieniu do działki nr (...), na uwagę zasługuje fakt nieprzerwanego zamieszkiwania na niej do śmierci przez uwłaszczonego nią A. B. (1), a następnie kolejnej właścicielki nieruchomości - J. B. (3), córki A., w bardzo starym budynku mieszkalnym, który wszystkie przesłuchiwane osoby pamiętały „ od zawsze „ . Ponadto, ze szkicu biegłej U. B. ( k.268 ) oraz mapy ( k. 285 ) wynika, że budynek mieszkalny J. B. (3) znajduje się niemal w całości na działce nr (...), która ma niewielką powierzchnię - (...) ha.

Powyższe prowadzi do wniosku, że J. B. (3) ( a wcześniej jej ojciec A. B. (1) ) jest nie tylko właścicielem działki nr (...), ale i jej wyłącznym posiadaczem. Okoliczność, że do jej domu prowadzi tylko jedno wejście - od strony działki nr (...), jest bez znaczenia. Obie działki stanowią na gruncie jedno siedlisko, z którego właściciele korzystali według uznania, tym bardziej, że nie było ogrodzone. Posiadanie działki nr (...) zostało zakłócone dopiero w 2011 r., kiedy to wnioskodawca postawił swoje ogrodzenie na przedmiotowych działkach ( bez zgody J. B. (3) ), zniwelował wzniesienie, wyznaczył i utwardził wjazd na swoją działkę nr (...), posadził drzewa i posiał trawę.

Z zeznań niemal wszystkich świadków i stron wynika, że J. B. (3) przechodziła przez obie przedmiotowe działki, zmierzając do studni na działce nr (...) (blisko granicy z działką nr (...) ) oraz udając się w odwiedziny do J. B. (1) i do matki wnioskodawcy. Niektórzy świadkowie podali, że wyżej wymieniona pasała na przedmiotowych działkach krowy.

W odniesieniu do działki nr (...), na uwagę zasługuje fakt usytuowania na niej starej murowanej obory ( obecnie w ruinie ) i dostawionej do niej drewnianej szopy, które to zabudowania, a przynajmniej obora, istniały w dacie uwłaszczenia S. B. (2). W szopie J. B. (1) nadal przechowuje drzewo, a z obory korzysta jako z toalety, której w domu na działce nr (...) nie posiada. Budynki te stanowiły część siedliska S. B. (2), a okoliczność istnienia przez wiele lat niskiego drewnianego płotu od szopy do stodoły nie oznacza, że nie był on posiadaczem własnej działki nr (...), przez którą przechodziło wiele osób, w tym J. B. (4) z rodziną, J. B. (3) i J. B. (1) z rodzinami oraz odwiedzający ich sąsiedzi i znajomi. W świetle zeznań i wyjaśnień dzieci S. B. (2), wspomniany płotek miał zabezpieczać drób J. B. (1) przed przedostawaniem się na nieogrodzone działki nr (...), przylegające do drogi publicznej.

Bezsporna okoliczność przechodzenia wnioskodawcy i jego ojca przez zabudowane przedmiotowe działki nie oznacza jeszcze, że można ich poczytać za samoistnych posiadaczy tych nieruchomości. Wyżej wymienieni przechodzili, a nawet przejeżdżali, również przez podwórze A. B. (1), tj. przez działkę nr (...), z czego jeszcze nie wynika, że także i ją przejęli w samoistne posiadanie. Brak ogrodzeń i dobrosąsiedzkie stosunki stwarzały udogodnienia terenowe, z których J. i W. B. (3) korzystali za przyzwoleniem właścicieli, którzy swoich działek nie porzucili, nadal je posiadali stosownie do potrzeb i w pobliżu zamieszkiwali. Zważyć należy, że ojciec wnioskodawcy zamieszkał po sąsiedzku, tj. na działce nr (...), dopiero w 1970 albo 1971 r., gdy tymczasem S. i A. B. (1) mieszkali na działkach o numerach, odpowiednio, (...), od wielu lat.

Powoływanie się przez wnioskodawcę, jego żonę i siostry na rzekomy brak tytułów własności S. i A. B. (1) względem przedmiotowych działek stoi w oczywistej sprzeczności z uzyskanymi przez nich aktami własności ziemi. Niezrozumiałe jest także powoływanie się na dokumenty, z których miałoby wynikać, że działka nr (...) dochodzi aż do drogi, skoro pierwszy taki dokument - wadliwa mapa pochodzi dopiero z 1986 r. Przypuszczalnie, wnioskodawca zapoznał się z nią dopiero w 1996 r., kiedy to został współwłaścicielem działki nr (...) i kompletował dokumenty w zamiarze założenia księgi wieczystej dla nabytej nieruchomości.

Jak wynika z zeznań wszystkich przesłuchanych świadków, korzystanie przez J. i W. B. (1) z przedmiotowych działek miało polegać na przechodzeniu przez nie w celu udania się do siedliska. K. M. i J. D. (1) zeznali, że rosły tam tylko pokrzywy, samosiewki - małe akacje i trawa, której nikt nie kosił. J. D. (1) nadmienił, że ojciec wnioskodawcy i W. B. (1) trochę dbali o ten teren. K. D. zeznała, że nie pamięta, kiedy zaczęło się koszenie trawy, a jedynie K. R. zeznała, że wnioskodawca kosił trawę i przejeżdżał.

W ocenie Sądu, wnioskodawca nie wykazał zaistnienia przesłanek z art. 172 par. 1 i 2 k.c., uzasadniających uznanie jego rodziców za samoistnych posiadaczy przedmiotowych nieruchomości i tym samym usprawiedliwiających doliczenie ich posiadania do posiadania W. B. (1), które ewentualnie mogło się zacząć dopiero w 2011 r. - w odniesieniu do zagospodarowanych przez niego części działek o numerach : (...). W odniesieniu do działki nr (...) bieg terminu został przerwany wytoczeniem przez M. K. powództwa o wydanie, w sprawie sygn. akt I C 1382/13.

Wobec braku wykazania trzydziestoletniego samoistnego posiadania w złej wierze wniosek podlega oddaleniu. Rozstrzygnięcie o kosztach z punktu 2. postanowienia zostało wydane na podstawie art. 520 par. 1 i 2 k.p.c., natomiast z punktu 3. - na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł wnioskodawca zaskarżając postanowienie w pkt 1 i 2 .

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

1. naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i niezasadne pominięcie zeznań świadków tj. M. oraz R. i D. - którzy jasno i dobitnie wskazywali na przesłanki zasiedzenia ww. nieruchomości to jest kto jest posiadaczem samoistnym działek (...) oraz kogo traktują jaką właściciela wyżej opisanych nieruchomości, pominięcie dokonania przez Sąd analizy dokumentu rozgraniczenia podpisanego przez J. B. (1) córkę Pani K.- na okoliczność uznania granicy posiadania przed wnioskodawcę nieruchomości (...), co miało wpływ na treść wydanego orzeczenia.

2. naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i przyjęcie iż opinia biegłej U. B. w niniejszej sprawie jest rzeczowa, dokładna i logiczna w sytuacji w której na podstawie niniejszej opinii nie jest możliwe pewne przyjęcie prawnym funkcjonowała mapa ewidencyjna działki (...) obejmująca faktycznie swoją powierzchnią obszar działek o nr (...). Co miało wpływ na wynik postępowania..

3. naruszenie przepisów postępowania tj. art. art. 327 ¹ par. 1 pkt 1 kpc poprzez nie zawarcie w treści uzasadnienia tych przyczyn, dla których Sąd I Instancji odmówił zaoferowanym przez wnioskodawcę dowodom wiarygodności i mocy dowodowej.

4. naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 172 par. 1 kc - poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie. Mimo, iż w niniejszej sprawie zachodzą przesłanki do uznania, iż doszło do zasiedzenia nieruchomości przez wnioskodawcę w dobrej wierze.

5. naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 339 kc poprzez jego niezastosowanie w stosunku do poprzedników prawnych wnioskodawcy jako samoistnych posiadaczy nieruchomości oznaczonej działkami (...).

Powołując się na powyższe zarzuty skarżący wnosił o:

1. dopuszczenie i przeprowadzenie uzupełniającego, dowodu z opinii biegłej U. B. - na okoliczność określenia od kiedy do kiedy obowiązywała w obrocie prawnym mapa ewidencyjna bez wkreślonych działek (...).

2. zmianę zaskarżonego orzeczenia: w pkt 1 uwzględnienie wniosku wnioskodawcy w pkt 2 zasądzenie kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

na wypadek oddalenia przedmiotowej apelacji, wnosił o odstąpienie od obciążania wnioskodawcy kosztami zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym na podstawie art. 102 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawcy jest bezzasadna.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjmuje je za własne czyniąc je podstawą swojego rozstrzygnięcia.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do wniosku dowodowego zawartego w apelacji to należy podkreślić, iż wniosek ten podlegał oddaleniu jako bezprzedmiotowy oraz jako spóźniony. Zgodnie z art. 381 k.p.c. Sąd drugiej instancji może pominąć fakty i dowody jeżeli strona mogła je powołać przed Sądem I instancji chyba, że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Skarżący zaniechał powołania tego dowodu przed Sądem I instancji i nie wykazał z jakich powodów potrzeba powołania tego dowodu zaistniała później. Już chociażby z tego powodu wniosek podlegał oddaleniu. Poza tym okoliczności od kiedy faktycznie figurowały błędne dane w ewidencji gruntów są w istocie bez znaczenia. W sprawie o zasiedzenie bowiem decydujące znaczenie ma przede wszystkim fakt fizycznego podsiadania gruntu które w istocie jest niezależne od formalnego przebiegu granic na mapach ewidencyjnych.

Analizując zarzuty naruszenia prawa procesowego podkreślić należy, iż zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. nie zawiera uzasadnionych podstaw. Zarzut tego rodzaju bowiem musi precyzyjnie wskazywać przyczyny dyskwalifikujące rozumowanie Sądu oraz wskazywać kryteria oceny które naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów. Skarżący skupia się w zasadzie na zeznaniach świadków K. M., A. R. czy też J. D. (2) których miał nie uwzględnić Sąd Rejonowy. Ma poniekąd trochę racji skarżący podkreślając, iż Sąd Rejonowy nie wskazał dlaczego pominął zeznania tych świadków. Nie oznacza to jednak, że apelacja jest uzasadniona. Sąd Okręgowy jako sąd II instancji będący sądem merytorycznym rozstrzyga sprawę na nowo a przez to na nowo ma prawo a nawet obowiązek ocenić zeznania świadków której to oceny zaniechał Sąd Rejonowy. Niemniej jednak zeznania te wbrew twierdzeniom skarżącego nie są tak jednoznaczne jak stara się to podkreślać. Wynika z nich co najwyżej, iż wnioskodawca i jego rodzina przechodzili przez sporne działki. Nie oznacza to jednak, iż stali się przez to samoistnymi posiadaczami tych nieruchomości. Sąd Rejonowy słusznie ustalił, iż dopiero w 2011r. wnioskodawca dokonał niwelacji terenu i ogrodził działki co istotnie stanowiło manifestacje posiadania spornych nieruchomości w zakresie ograniczonym płotem. W okresie wcześniejszym takiej manifestacji nie było. Fakt, iż wnioskodawca lub jego poprzednicy prawni czasami wykaszali pokrzywy na potrzeby paszy dla zwierząt ( o czym wspominają w/w świadkowie) nie oznacza jeszcze objęcia całych nieruchomości w samoistne posiadanie zwłaszcza w sytuacji gdy na jednej z działek zamieszkiwała właścicielka w drewnianym domku, a druga działka stanowiła w istocie jedno siedlisko z działką sąsiadującą. W stosunkach wiejskich tego rodzaju czynności były całkowicie naturalne często bowiem sąsiedzi za zgodą sąsiadów korzystają z ich nieruchomości co bynajmniej nie stanowi o wyzbyciu się posiadania przez tych ostatnich. W takich realiach trudno o wniosek , iż wnioskodawca bądź jego poprzednicy prawni posiadali w sposób samoistny sporne działki. Skarżący w apelacji obszernie cytuje zeznania świadka M. nie dostrzega jednak, iż świadek ten zeznawał w sprawie dwukrotnie i jest dosyć niechętnie nastawiony do uczestników oponujących wnioskowi w szczególności do M. K. z którą nie rozmawia od kilku lat w związku z incydentem z psem/ k. 547/ .

Na sporne działki były wydane akty własności ziemi, a wnioskodawca i jego poprzednik prawny korzystali ze spornych nieruchomości na zasadzie grzeczności podobnie jak inni mieszkańcy wsi. Przez sporne działki bowiem przechodzili nie tylko mieszkańcy działki nr (...) ale też mieszkańcy działek sąsiednich. Nie może świadczyć o samoistnym posiadaniu działek nr (...) fakt nabycia własności przez wnioskodawców działki nr (...) co miało miejsce w 1996r. Dopiero bowiem w 2011r. wnioskodawca podjął czynności zmierzające do ogrodzenia terenu który wg jego oceny stanowił jego własność. Czynności wnioskodawcy spotkały się z reakcją M. K. która wytoczyła powództwo o wydanie nieruchomości. Nawet gdyby w okresie poprzedzającym ogrodzenie działek wnioskodawca był przekonany, iż jego działka sięga do drogi jak to wynika z mapki zwartej w księdze wieczystej to jednak podkreślić trzeba, iż obie te działki w tamtym czasie nie były w posiadaniu samoistnym wnioskodawcy a skoro tak to nie mógł ich własności nabyć przez zasiedzenie.

O tym, czy posiadanie ma charakter posiadania samoistnego, decydują okoliczności faktyczne o charakterze przede wszystkim zewnętrznym (zachowanie się posiadacza względem przedmiotu posiadania dostrzegalne dla innych osób). W równym stopniu znaczenie ma także wola posiadacza ( animus rem sibi habendi). Posiadacz powinien swoim zachowaniem manifestować samodzielny, rzeczywisty i niezależny od woli innej osoby stan władztwa nad rzeczą. Czynnik woli pozwala zatem odróżnić posiadanie samoistne od posiadania zależnego, ale rzeczywistą wolę posiadacza, która decyduje o charakterze samego posiadania, ustala się na podstawie zamanifestowanych przejawów władania rzeczą.

Jak wyżej wskazano wnioskodawca zamanifestował samoistne posiadanie spornych nieruchomości dopiero od 2011r. zakładając zatem nawet, iż jego posiadanie było posiadaniem w dobrej wierze to do chwili orzekania i tak nie upłynął okres wymagany do zasiedzenia. Nie można zatem mówić o naruszeniu przez Sąd Rejonowy art. 172 k.c. Słusznie także Sąd Rejonowy zaakcentował w swoich motywach, iż nie zostały wykazane okoliczności uzasadniające uznanie rodziców wnioskodawcy jako samoistnych posiadaczy spornych działek co mogło by usprawiedliwiać doliczenie okresu ich posiadania do posiadania wnioskodawcy.

Reasumując złożona apelacja jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu, a to na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 13§ 2 k.p.c. mając na uwadze sytuację majątkową wnioskodawcy oraz przekonanie o zasadności wniosku spowodowane błędami w ewidencji gruntów.

Dariusz Mizera