Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Jarosław Gołębiowski
Sędziowie	SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2020 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 25 października 2019 r. sygn. akt I C 657/18.

1. zmienia zaskarżony wyrok w punktach: pierwszym sentencji w ten sposób, że zasądzoną od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1798,40 zł obniża do kwoty 98,50 (dziewięćdziesiąt osiem złotych 50/100) zł, drugim sentencji w ten sposób, że zasądza od powódki M. K. na rzecz pozwanego (...) w W. kwotę 900 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu oraz trzecim sentencji w ten sposób, że nakazuje pobrać od powódki M. K. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 283,76 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych,

2. zasądza od powódki M. K. na rzecz pozwanego (...) w W. kwotę 650 (sześćset pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą

Sygn. akt II Ca 802/19

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 października 2019 r. Sąd Rejonowy w Bełchatowie po rozpoznaniu sprawy z powództwa M. K. przeciwko (...) z siedzibą w W. o zapłatę

1. zasądził od pozwanego(...) z siedzibą w W. na rzecz powódki M. K. kwotę 1.798,40 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 maja 2018 roku do dnia zapłaty;

2. zasądził od pozwanego (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki M. K. kwotę 1.317,- zł tytułem kosztów procesu;

3. nakazał pobrać od pozwanego (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 283,76 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 11-12-2017 r. samochód stanowiący współwłasność powódki i jej męża - S. (...) został uszkodzony w kolizji spowodowanej przez osobę objętą ubezpieczeniem OC u pozwanego.

W dniu 14-12-2017 r. mąż powódki zawarł umowę najmu samochodu zastępczego (F. (...)) z (...) Sp. z o. o. wg stawki 220 zł za dobę.

Powódka za najem (22 doby) zapłaciła 4000 zł. Pozwany przyznał w decyzji z dnia 15-05-2018 r. i wypłacił powódce odszkodowanie z tego tytułu w kwocie 2201,60 zł.

Powódka i jej mąż byli przekonani, że (...) Sp. z o. o. działa w porozumieniu z pozwanym ubezpieczycielem, gdyż pracownik (...) Sp. z o. o. zadzwonił do męża powódki w tym samym dniu, w którym zgłosił on szkodę ubezpieczycielowi.

Pojazd wynajęty F. (...) jak i pojazd uszkodzony S. (...) są klasyfikowane w segmentacji stosowanej przez wypożyczalnie w grupie C.

Stawka za wynajem pojazdu zastępczego klasy C uwzględniając długość najmu powyżej 20 dni, w roku 2017 w województwie łódzkim w formie gotówkowej z określonym z góry okresem najmu wynosiła od ok. 80,00 zł do ok. 154,47 zł netto za dobę (brutto od ok. 98,40 zł do ok. 190,00 zł). Stawki w formie bezgotówkowej „cesja praw” są przeważnie dobowe i kształtowały się od ok. 135,36 zł do ok. 240,00 zł netto (brutto od ok. 166,50 zł do ok. 295,20 zł).

Na rynku wynajmu pojazdów zastępczych widoczna jest stała prawidłowość polegająca na tym, że stawki za wynajem bezgotówkowy (cesja praw do tych kwot na rzecz wynajmującego) jest droższy - stosowane są wyższe stawki niż w przypadkach bezpośredniej płatności za taką usługę. Z wyjaśnień uzyskanych w firmach wynajmujących pojazdy wynika, że różnice cenowe mają służyć ewentualnej rekompensacie związanej z problemami w uzyskaniu tych kwot z firm ubezpieczeniowych. Dodatkowo strona wynajmująca nigdy nie wie jak długo potrwa proces likwidacji szkody, w związku z tym w wynajmie bezgotówkowym podawana jest stawka dobowa usługi.

W większości ofert podmiotów gospodarczych świadczących usługi najmu pojazdów, występowały kaucje zwrotne, blokady na kartach kredytowych oraz dopłaty za wyposażenie dodatkowe typu, nawigacja satelitarna, fotelik dla dziecka, dopłaty za każdy przekroczony kilometr poza wyznaczonym w umowie limitem, podstawienie czy też odbiór pojazdu od klienta z poza siedziby wypożyczalni.

Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd w ustalił na podstawie opinii biegłego, zeznań świadka i powódki oraz powołanych dokumentów. Niesporne przy tym było, że odpowiedzialnym za szkodę był podmiot mający ubezpieczenie OC u pozwanego oraz okres potrzebnego najmu pojazdu zastępczego, a także kwota zapłacona przez powódkę za samochód zastępczy. Przedmiotem sporu była zasadność zawarcia umowy bez pośrednictwa pozwanego oraz wysokość uzasadnionej stawki dobowej najmu.

Z zeznań powódki i świadka wynika, że w tym samym dniu, w którym zgłosili szkodę, skontaktował się z nimi przedstawiciel (...) Sp. z o. o. z propozycją samochodu zastępczego oraz że byli w takiej sytuacji przekonani, że ww. spółka działa w porozumieniu z pozwanym ubezpieczycielem. W ocenie Sądu zeznania te są wiarygodne. Sam pozwany nie kwestionuje, że pracownik wspomnianej spółki zaproponował pojazd zastępczy dzwoniąc w tym samym dniu co zgłoszenie szkody. W takiej sytuacji uzasadnione było przeświadczenie powódki i jej męża, że najęcie pojazdu od (...) Sp. z o. o. jest akceptowane przez ubezpieczyciela - logiczne jest bowiem założenie (zwłaszcza w przypadku osoby nie mającej na co dzień szkód komunikacyjnych i nie orientującej się w praktykach na rynku usług związanych z likwidacją), że osoba kontaktująca się po zgłoszeniu szkody ma informacje o szkodzie i nr telefonu poszkodowanego od ubezpieczyciela.

Z opinii biegłego wynika, że stawka wyliczona przez podzielenie zapłaconej za najem kwoty 4000 zł przez liczbę dni (22), tj. około 182 zł brutto za dobę mieści się w stawkach oferowanych na rynku zarówno przy najmie za gotówkę na czas z góry oznaczony, jak i przy najmie „z OC sprawcy” przy nieznanym z góry okresie.

Zgodnie z treścią art. 805 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Zgodnie z § 2 pkt 1 powołanego przepisu przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku. Stosownie do art. 822 § 1, przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Zgodnie z art. 822 § 4 kc, uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Na podstawie art. 361 kc zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła, a w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Norma ta stanowi realizację zasady pełnego odszkodowania. Zgodnie z art. 363 § 1 kc, naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

Stratą poniesioną w wyniku zdarzenia będącego źródłem szkody są w przedmiotowym wypadku wydatki na wynajęcie samochodu zastępczego na czas odpowiadający okresowi unieruchomienia uszkodzonego pojazdu w związku z naprawą i towarzyszącymi jej czynnościami (jak oględziny, kosztorysowanie, zamówienie części i ich nadejście). Odpowiednia suma odszkodowania w przedmiotowej sprawie powinna być równa wydatkom, które należało ponieść na wynajęcie samochodu zastępczego. Uzasadniony czas przestoju pojazdu, a co za tym idzie uzasadniony czas wynajmu pojazdu zastępczego, nie by sporny. W niniejszym przypadku było to 22 dni.

Należy przy tym zaznaczyć, że możliwość codziennego korzystania z samochodu, utracona na skutek zdarzenia powodującego szkodę, jest wartością podlegającą wyrażeniu w kwocie pieniędzy (z odwołaniem się do stawek za najęcie pojazdu zastępczego), a pozbawienie takiej możliwości podlega kompensacie jako normalne następstwo zdarzenia, z którego szkoda wynikła. Nie można prawa do odszkodowania z tego tytułu uzależniać od stopnia, w jakim samochód był potrzebny poszkodowanemu. Przy przyjęciu odmiennej argumentacji można byłoby nawet badać, czy poszkodowany potrzebnie użył samochodu w dniu wypadku, bo przy braku dostatecznie uzasadnionej potrzeby nie powinien jechać samochodem i nie doszłoby do kolizji.

Najmowany samochód zastępczy był wykorzystywany w takim samym zakresie w jakim poszkodowany by korzystał ze swojego samochodu, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Fakt uczestniczenia w kolizji nie może zmuszać poszkodowanego do zmiany planów i organizacji życia rodzinnego oraz powodować obniżenia stopy życiowej, zmuszając go do korzystania z środków komunikacji zbiorowej. Na skutek kolizji drogowej poszkodowany został pozbawiony możliwości korzystania z własnego pojazdu, wobec czego konieczne i zasadne stało się wynajęcie samochodu zastępczego. Zasady doświadczenia życiowego nakazują bowiem przyjąć, że skoro poszkodowany posiadał i używał samochód, to po to by móc z niego korzystać, tym samym samochód ten był mu potrzebny. Poszkodowany nie miał zatem obowiązku wykazywać potrzeby korzystania z samochodu zastępczego, taka konieczność w ocenie Sądu wynika już z samego faktu wyłączenia pojazdu z użytku.

Stawka wyliczona przez podzielenie zapłaconej za najem kwoty 4000 zł przez liczbę dni (22), tj. około 182 zł brutto za dobę mieści się w stawkach oferowanych na rynku zarówno przy najmie za gotówkę na czas z góry oznaczony, jaki i przy najmie „z OC sprawcy” przy nieznanym z góry okresie.

Łącznie zatem odpowiednie odszkodowanie tytułem wydatków na samochód zastępczy powinno wynosić 4000 zł. Pozwany zapłacił 1798,40 zł, zatem do zasądzenia pozostało 2201,60 zł. Tym samym powództwo podlegało w całości uwzględnieniu. Podstawę rozstrzygnięcia w zakresie odsetek stanowił art. 481 § 1 i 2 kc.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Na koszty procesu po stronie powoda złożyły się: kwota 90 zł - uiszczona opłata sądowa od pozwu, kwota 900 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, ustalona w oparciu o § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa (17 zł) oraz wydatki na opinię biegłego w kwocie 300 zł.

Ponadto na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 § 1 kpc Sąd Rejonowy nakazał pobrać pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę wydatków na opinię biegłego tymczasowo pokrytych przez Skarb Państwa - Sąd Rejonowy w Bełchatowie.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany zaskarżają go w części uwzględniającej powództwo ponad kwotę 98,50 zł. wraz z odsetkami.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I. naruszenie norm prawa procesowego, tj.:

a) art. 233 § 1 k.p.c. - poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz niedokonanie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie a w konsekwencji wyprowadzenie z niego wniosków sprzecznych z zasadami logiki i doświadczenia życiowego przez:

• niedokonanie prawidłowej oceny faktu, iż poszkodowani w toku postępowania likwidacyjnego zostali poinformowani o prawie weryfikacji kosztów najmu dokonanego we własnym zakresie do kwoty 85,00 zł netto/doba,

• nie przyjęcie skierowanej wprost do nich w toku postępowania likwidacyjnego oferty najmu pojazdu zastępczego z wypożyczalnią partnerską, czym zamiast zminimalizować rozmiar szkody, przyczynili się do jego powiększenia;

b) art. 232 k.p.c. - poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że to nie na powódce spoczywa ciężar udowodnienia, że poniesione koszty najmu pojazdu zastępczego w zewnętrznej wypożyczalni były konieczne i uzasadnione;

II. naruszenie norm prawa materialnego, tj.:

a) art. 361 § 1 k.c. - poprzez jego błędną wykładnię prowadzącą do ustalenia, iż w granicach adekwatnego związku przyczynowego ze szkodą pozostają koszty najmu przez poszkodowanych pojazdu zastępczego za stawkę wyższą niż 85,00 zł netto/doba,

b) art. 354 § 2 k.c., art. 362 k.c., art. 826 § 1 k.c. oraz art. 16 ust. 1 pkt. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK - poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że poszkodowani nie przyczynili się do zwiększenia rozmiaru szkody, podczas gdy nie współdziałali oni z dłużnikiem i nie podjęli oni możliwych działań celem minimalizacji rozmiaru szkody tj.:

• nie podjęli jakichkolwiek działań zmierzających do wcześniejszego zakończenia najmu w wypożyczalni zewnętrznej, co pozwoliłoby na minimalizację kosztów, przez co przyczynili się do zwiększenia szkody o kwotę 1.699,90 zł,

• nie skorzystali z kilkukrotnych propozycji najmu pojazdu zastępczego przez co przyczynili się do zwiększenia szkody o kwotę 1.699,90 zł,

Wskazując na powyższe naruszenia przepisów wnosił o:

• zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt. 1., poprzez obniżenie zasądzonej od pozwanego na rzecz powódki kwoty o 1.699,90 zł., to jest z kwoty 1.798,40 zł. do kwoty 98,50 zł. wraz odsetkami ustawowymi począwszy od dnia 15 maja 2018 roku i oddalenie powództwa w pozostałej części;

• zmianę rozstrzygnięcia w zakresie kosztów procesu, poprzez rozliczenie ich stosownie do wyniku sprawy i zasądzenie tych kosztów od powódki na rzecz pozwanego;

• zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu przed Sądem II instancji, wedle norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesiona przez pozwanego apelacja jest uzasadniona, co musiało skutkować zmianą zaskarżonego wyroku.

Zarzut obrazy art. 233 § 1 kpc jest skuteczny. Weryfikacja zebranego w sprawie materiału dowodowego nie jest trafna. Sąd Rejonowy w sposób wybiórczy odniósł się do przeprowadzonych dowodów, w głównej mierze skupiając swoją uwagę na zeznaniach powódki (por. k. 45) oraz jej męża - świadka D. K. (por. k. 44 i 44 verte).

Ograniczając proces myślowy do zeznań w/w osób, Sąd meriti błędnie wyprowadził wniosek, że powódka była w uzasadnionym przekonaniu, iż firma (...) Spółka z o.o. działała w porozumieniu z pozwanym ubezpieczycielem.

Takowe ustalenia nie uwzględniają jednak całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Do odpowiedzi na pozew (por. k. 29 i nast.) pełnomocnik pozwanego załączył akta szkodowe w postaci zapisu na płycie CD (por. k. 36). Wynika z nich, że z powódką i jej mężem pozwany łącznie przeprowadził 5 rozmów telefonicznych w datach: 13 grudnia 2017 r. (3 rozmowy) i 14 grudnia 2017 roku (2 rozmowy). Wynika z nich, że niezwłocznie po zgłoszeniu szkody powódce zaproponowano auto zastępcze, podając warunki, na jakich pojazd zostanie bezpłatnie udostępniony poszkodowanej. Już podczas pierwszej rozmowy poinformowano męża powódki że w/.w bezpłatna usługa dotyczy jedynie wypożyczenie auta z katalogu firm, z którymi pozwany zakład w tym względzie współpracuje. Podczas drugiej rozmowy powódka wyraziła zgodę na wypożyczenie auta zastępczego z firmy wskazanej przez stronę pozwaną. Podczas czwartej rozmowy powódka została poinformowana, że samochód zastępczy dostarczy jej (...). Podczas ostatniej rozmowy przeprowadzonej w dniu 14 grudnia 2017 roku powódka została powiadomiona, że pojazd jest w trakcie dostarczania go pod jej adres. Z rozmowy tej jednoznacznie wynika, że powódka była wówczas w trakcie podpisywani8a umowy o dostawę auta zastępczego z zupełnie innym przedsiębiorstwem, które nie jest w wykazie firm współpracujących z pozwanym zakładem. Była zatem jeszcze możliwość do nie finalizowania tej umowy.

W zaistniałej sytuacji trudno obronić stanowisko Sądu, który nie dopatrzył się w zachowaniu powódki braku należytej staranności. Zawierając umowę z innym Zakładem strona powodowa działała na własne ryzyko, wynajmując pojazd na zdecydowanie gorszych warunkach finansowych.

Liczba dni korzystania z auta zastępczego była niesporna i wynosiła 22 doby. Kwota 85 zł wraz z podatkiem Vat wynosi 104,55 złotych Odszkodowanie z tego tytułu to 2.300,1 złotych (104,55 x 22) W toku postępowania likwidacyjnego powódka otrzymała z tego tytułu 2.201,60 złotych. Należna więc jej pozostałość to 98,50 złotych (2.300,1 - 2.201,60).

Z tych zatem przyczyn orzeczono jak w sentencji (art. 386 § 1 kpc).

O kosztach procesu za obie instancje orzeczono na podstawie art. 98 kpc. - stosując zasadę w nim wyrażoną odpowiedzialności za wynik sprawy.

O kosztach sądowych również rozstrzygnięto biorąc pod uwagę, że powódka prawie w całości proces przegrała.