Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Dariusz Mizera
Sędziowie	SSA w SO Stanisław Łęgosz (spr.) SSR del. Aleksandra Szymorek - Wąsek
Protokolant	sekr. sądowy Paulina Neyman

po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa Z. M.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie, odszkodowanie i ustalenie

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 10 października 2016 roku, sygn. akt I C 821/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie trzecim sentencji w ten sposób, że zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki Z. M. odsetki ustawowe od kwoty 71.500 (siedemdziesiąt jeden tysięcy pięćset) złotych od dnia 2 stycznia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz dalsze odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do 9 października 2016 roku;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  znosi wzajemnie między stronami koszty procesu za instancję odwoławczą;

4.  nakazuje ściągnąć od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 478,50 (czterysta siedemdziesiąt osiem 50/100) złotych tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od apelacji obciążającej pozwanego.

SSO Dariusz Mizera

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR del. Aleksandra Szymorek – Wąsek

Sygn. akt II Ca 813/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 października 2016 r. w sprawie I C 821/15 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim

1.  zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powódki Z. M. kwotę 71 500,00 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi od dnia 10.10.2016r.;

2.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 6 000,00 zł tytułem zwrotu kosztów opieki z odsetkami ustawowymi dokładnie określonymi w wyroku;

3.  oddalił powództwo w pozostałej części;

4.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3 617,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

5.  nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 4 086.00 zł nieuiszczonego wpisu sądowego i kwotę 2 232,27 zł tytułem zwrotu poniesionych tymczasowo wydatków.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu (...)r. około godziny 16:50 w miejscowości W. na skrzyżowaniu ulic (...) doszło do wypadku drogowego, w którego przebiegu sprawca, kierująca pojazdem marki F. (...) W. T., wykonując manewr skrętu w lewo nie ustąpiła pierwszeństwa poruszającej się rowerem na wprost powódce Z. M.. W wyniku zderzenia powódka doznała obrażeń ciała i została przewieziona przez karetkę pogotowia do szpitala. Sprawca wypadku W. T. została uznana winną dokonania zarzucanego jej czynu i skazana prawomocnym wyrokiem w dniu 13 lutego 2015 r.

Ochrony w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych W. T. w dniu wypadku udzielało Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W..

Bezpośrednio po zdarzeniu powódka została przetransportowana do (...) Szpitala Wojewódzkiego im. (...) w P. z rozpoznaniem wieloodłamowego złamania nasady dalszej kości ramiennej lewej, wieloodłamowego, zmiażdżeniowego złamania nasady dalszej kości promieniowej lewej, złamania szyjki i guzka większego kości ramiennej lewej a także skręcenia odcinka C kręgosłupa oraz urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu. U powódki występowały także pourazowe szumy uszne i bóle głowy. W trakcie hospitalizacji powódka była konsultowana chirurgicznie, neurologicznie, neurochirurgicznie oraz laryngologicznie. W dniu 10.10.2014 r. powódka przeszła operację, podczas której dokonano repozycji otwartej z osteotomią wyrostka łokciowego i zespolenia złamania nasady dalszej kości promieniowej lewej poprzez dwie płyty LCP. Zastosowano również kołnierz miękki Schantza oraz odciążono rękę ortezą. Powódka była hospitalizowana w oddziale urazowo-ortopedycznym do dnia 16 października 2014 r. Po opuszczeniu szpitala kontynuowała leczenie w poradni ortopedycznej zgodnie z zaleceniami, a także korzystała z pomocy psychiatry i neurologa. Wielokrotnie odbyła rehabilitację. Powódka posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Powódka dokonała zgłoszenia szkody w dniu 1 grudnia 2014 roku. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel ustalił odszkodowanie w łącznej wysokości 10.620,87, w tym 8.500 zł tytułem zadośćuczynienia, 296,87 tytułem kosztów leczenia oraz 1.824 zł tytułem kosztów opieki osób trzecich.

Do dnia wypadku powódka była osobą sprawną i w pełni samodzielną, leczyła się na cukrzycę i arytmię serca, nie doskwierały jej zawroty głowy i nie trzęsły się ręce. W bliskim okresie po wypadku wymagała stale pomocy córek, ponieważ była osobą leżącą. W późniejszym okresie powoli powracała do codziennych aktywności - robiła drobne zakupy, gotowała i odkurzała, jednakże do chwili obecnej nie może wykonywać cięższych obowiązków domowych, przy których pomagają powódce córki. Z powodu bólu ręki musi zażywać leki przeciwbólowe. Ręka nie powróciła do pełnej sprawności sprzed wypadku.

W wyniku wypadku u powódki nastąpił trwały uszczerbek na zdrowiu. Zgodnie z Tabelą stanowiącą załącznik do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustaleniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania nastąpił uszczerbek w łącznej wysokości 30%, na który składają się:

- złamanie dalszej nasady kości ramiennej lewej z przemieszczeniem - wygojone w zadowalającym ustawieniu ale z przykurczami łokcia głównie w zakresie zgięcia, rotacji i wyprostu - z pozycji 117b - 12%,

- złamanie dalszej nasady kości promieniowej lewej z przykurczem wielopłaszczyznowym - z pozycji 122a - 8%,

- złamanie podgłowowe szyjki kości ramiennej lewej i guzka większego - z pozycji 104-7%,

- uraz skrętny odcinka szyjnego kręgosłupa - z pozycji 89a - 3%.

Rozmiar cierpień przez pierwsze 3 miesiące był znaczny, przez kolejne 3 miesiące - średni, natomiast po tym czasie nieznaczny. Rokowania nie są w pełni pomyślne, a powrót do zdrowia nie jest możliwy z uwagi na utrwaloną dysfunkcję barku, łokcia i ręki lewej, powodujące nieodwracalne naruszenie sprawności kończyny. Powódka wymagała opieki ze strony osób trzecich przez pierwsze 2 miesiące po 4 godziny na dobę, przez kolejne 3 miesiące po 2 godziny na dobę. Poniesione przez powódkę wydatki na wizyty ortopedyczne oraz leki a także sprzęt i usługi rehabilitacyjne związane ze skutkami przedmiotowego wypadku są celowe.

Obrażenia z zakresu chirurgii w postaci stłuczenia klatki piersiowej z lewej strony, stłuczenia barku i tułowia oraz biodra lewego oraz stłuczenia obu kolan z krwiakami podskórnymi spowodowały niewielki trwały uszczerbek na zdrowiu powódki. Natomiast uszczerbek spowodowany szpecącymi bliznami i uszkodzeniem tkanek podskórnych ramienia i przedramienia lewego wynosi - poprzez analogię do punktu 19a ww. Tabeli - 3%. Dolegliwości bólowe w stopniu dość silnym utrzymywały się przez 4 tygodnie, zaś przez następne 4 tygodnie w stopniu miernym. Rokowania są dobre. Łączny koszt w związku z leczeniem obrażeń chirurgicznych wynosi do 100 zł.

Z punktu widzenia neurologicznego stwierdzone bóle i zawroty głowy oraz bóle odcinka szyjnego z ograniczeniem ruchomości, drętwienie palców III-V lewej ręki spowodowały u powódki długotrwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości - 4% - wg pkt. 94a ww. Tabeli. Fizyczne cierpienia powódki z powodów neurologicznych w postaci urazu głowy były umiarkowanego stopnia przez 2 tygodnie, natomiast cierpienia w postaci bólu głowy i odcinka szyjnego kręgosłupa były mniejszego stopnia, utrzymujące się przez kilka miesięcy, lecz w biegiem czasu malejące .Z przyczyn neurologicznych powódka wymagała pomocy osób trzecich w wymiarze 2 godzin dziennie przez okres 4 tygodni. Środki farmakologiczne, a także odpłatne wizyty lekarskie oraz zabiegi rehabilitacyjne były uzasadnione.

Wskutek wypadku doszło u powódki do reaktywnych zaburzeń lękowo- depresyjnych z przeżywaniem poczucia niezasłużonej krzywdy i okaleczenia - w stopniu umiarkowanym - zgodnie z pkt. 10 a Tabeli - 2% - jest to uszczerbek długotrwały.

Z. M. w związku z wypadkiem poniosła koszty leczenia farmakologicznego w postaci zakupu leków przeciwbólowych, uspokajających i przeciwdepresyjnych. Korzystała także odpłatnie z wizyt u specjalistów oraz odbywała nierefundowaną rehabilitację. Łączny koszt jej leczenia wyniósł 4.201,09 zł.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny, a Sąd ustalił go na podstawie dokumentów przedstawionych przez strony w toku postępowania. Strony nie kwestionowały wskazanych środków dowodowych, zatem i Sąd nie znalazł podstaw, aby to czynić z urzędu. Uszczerbek na zdrowiu, jakiego doznała powódka, został ustalony w oparciu o opinie biegłych z zakresu ortopedii, chirurgii, neurologii oraz psychiatrii. Opinie te Sąd uznał za pełne, wyczerpujące, logicznie oraz szczegółowo uzasadnione. Nie były one ponadto kwestionowane przez żadną ze stron. Sąd oparł swoją ocenę na opinii biegłego psychiatry J. B. z dnia 23.01.2013 r. nie opierając jednocześnie rozstrzygnięcia o wnioski biegłego B. J.. Do opinii biegłego B. J. strona powodowa zgłosiła szereg zastrzeżeń, a po analizie obu opinii Sąd doszedł do przekonania, iż zasadne jest stanowisko wskazane w opinii J. B. (2), której wnioski Sąd podziela.

Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo z zakresie zadośćuczynienia i zwrotu kosztów opieki osoby trzeciej oraz zwrotu kosztów leczenia zasługiwało na uwzględnienie w całości. Powództwo zostało oddalone w zakresie żądanych od kwoty zadośćuczynienia odsetek za opóźnienie za okres poprzedzający dzień wyrokowania, jak również w zakresie ustalenia odpowiedzialności pozwanej na przyszłość.

W ocenie Sądu odpowiednią sumą zadośćuczynienia za doznaną przez powódkę krzywdę jest dodatkowa kwota 71.500 zł i taką zasądził. W stosunku do roszczenia odsetkowego od zasądzonej kwoty Sąd stoi na stanowisku, iż odsetki od zadośćuczynienia liczone winny być od dnia wyrokowania, gdyż dopiero od tej daty dłużnik pozostaje w opóźnieniu z jego zapłatą (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1997 roku w sprawie I CKN 361/97 i z dnia 20 marca 1998 roku w sprawie II CKN 650/97). W powyższym zakresie Sąd uznał, z uwagi na waloryzacyjny charakter odsetek, że ich zasądzenie za okres poprzedzający wyrokowanie, przy równoczesnym ustaleniu wysokości zadośćuczynienia według cen z daty orzekania prowadziłoby do nieuzasadnionego uprzywilejowania wierzyciela kosztem dłużnika (vide: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2002 roku, sygn. akt II CKN 605/00). Z powyższych względów odsetki należą się powódce od dnia wyrokowania, tj. od 10.10.2016 roku.

Natomiast co do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość Sąd podkreślił, iż zgodnie z opiniami biegłych, leczenie powódki zostało zakończone i choć uszczerbek na zdrowiu istnieje i wskazana jest dalsza rehabilitacja powódki wobec urazu ortopedycznego, to uraz ten nie wpłynie w przyszłości na jej stan zdrowia, zaś wystarczająca będzie rehabilitacja w ramach świadczeń refundowanych. Dlatego to roszczenie podlegało oddaleniu, o czym sąd orzekł w punkcie 3 sentencji.

Od powyższego wyroku apelację złożyła powódka. Zaskarżyła wyrok w części oddalającej powództwo w zakresie odsetek od zasądzonego zadośćuczynienia 71.500 złotych za okres od 2 stycznia 2015 roku do 9 grudnia 2016 roku oraz oddalającej powództwo w zakresie roszczenie o ustalenie odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki wypadku. Wyrokowi temu zarzuciła naruszenie:

1/ przepisów postępowania cywilnego, a mianowicie :

a/ art. 189 kpc poprzez jego niezastosowanie , co doprowadziło do oddalenia roszczenia o ustalenie odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości w związku z doznanymi obrażeniami ciała i rozstrojem zdrowia, pomimo , iż w opinii biegłych wynika, że rokowania co do stanu zdrowia powoda nie są pomyślne, a stan zdrowia niestabilny mogący rodzić nowe skutki w przyszłości.

2. przepisów prawa materialnego , a mianowicie :

- art. 481 §1 k.c. w zw. z 445 k.c. oraz art. 444 §1 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz.U. nr 392 ze zm.) poprzez ich niezastosowanie i zasądzenie odsetek od kwoty zadośćuczynienia od dnia wydania wyroku, a nie upływu 30 dni od dnia wezwania pozwanego do zapłaty tj. od dnia 02.01.2015r. do dnia wyrokowania tj. do 09.10.2016r.

Występując z tymi zarzutami wnosiła o:

1. zmianę wyroku Sądu Rejonowego I Wydział Cywilny z dnia 10.10.2016r. poprzez:

a/ ustalenie odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości w związku z doznanymi obrażeniami ciała i rozstrojem zdrowia powódki;

b/ zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 71.500,00 zł. od dnia 02.01.2015r. do dnia 09.10.2016r.

c/ skorygowanie kosztów za I Instancję;

d/ zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów sądowych za instancję odwoławczą według norm przepisanych z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego;

Ewentualnie o uchylenie zaskarżonej części wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki jest uzasadniona w części dotyczącej żądania zasądzenia odsetek od zadośćuczynienia 71.500 złotych za okres od dnia 2 stycznia 2015 roku do dnia 9 grudnia 2016 roku. W sprawie nie ulega wątpliwości, że żądane zadośćuczynienie w kwocie znacznie przekraczającej 71.500 złotych zostało zgłoszone przez powódkę pozwanemu ubezpieczycielowi już w dniu 1 grudnia 2014 roku. Sąd pierwszej instancji odsetki ustawowe od zadośćuczynienia zasądził od dnia wyrokowania tj. od 10 października 2016 roku. Swoje stanowisko uzasadnił tym, że odsetki mają walor waloryzacyjny i ich zasądzenie za okres poprzedzający wyrokowanie, przy jednoczesnym ustaleniu wysokości zadośćuczynienia według cen z daty orzeczenia, prowadziłoby do nieuzasadnionego uprzywilejowania wierzyciela kosztem dłużnika. Stanowisko sądu pierwszej instancji wypowiedziane w przedmiotowej sprawie nie jest trafne. Wywodzi się ono z lat ubiegłych charakteryzujących się znaczącą inflacją, kiedy rzeczywiście odsetki ustawowe spełniały rolę waloryzacyjną. Zdarzenie powodujące uszkodzenie ciała powódki miało miejsce przed końcem 2014 roku. W okresie od daty tego zdarzenia do dnia wyrokowania nie występowało zjawisko wyraźnego spadku siły nabywczej pieniądza, a odsetki ustawowe dawno już utraciły charakter waloryzacyjny.

Wobec powyższego w stanie faktycznym przedmiotowej sprawy zachodziły podstawy do uwzględnienia zgłoszonego przez powódkę żądania odsetek również za okres od 2 stycznia 2015 roku do dnia wyrokowania.

Dlatego też Sąd Okręgowy podzielając zgłoszony przez skarżącą zarzut apelacyjny dotyczący odsetek i uznając apelację w tej części za uzasadnioną dokonał na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmiany zaskarżonego wyroku.

Nie jest natomiast zasadna apelacja odnosząca się do nieuwzględnienia żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku komunikacyjnego z dnia 5 października 2014 roku, jakie mogą powstać u powódki w przyszłości.

Należy zaznaczyć, że w żadnej z opinii biegłych lekarzy nie ma takiego stwierdzenia, z którego wynikałoby, że u powódki ujawnią się w przyszłości nowe, dotychczas niewystępujące skutki zdarzenia wypadku komunikacyjnego, bądź też istnieje realne prawdopodobieństwo ich wystąpienia. Wprawdzie biegły R. E. uznał, że rokowania są nie w pełni pomyślne z powodu utrwalonych przykurczów stawu barkowego, łokciowego i nadgarstka lewego. Nie ma szans na pełny powrót do zdrowia powódki. Stan ogólny jest stabilny, ale z utrwaloną dysfunkcją barku, łokcia i ręki lewej, co powoduje nieodwracalne naruszenie sprawności kończyny górnej lewej. Z opinii tej wynika w sposób jednoznaczny, że powódka nigdy nie osiągnie stanu sprawności sprzed wypadku i dlatego rokowania na przyszłość są niepomyślne. Nie wynika z niej, że u powódki w przyszłości ujawnią się nowe szkody.

Dlatego też uznać należy, że rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji co do zgłoszonego przez powoda żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość, jest prawidłowe. W tej części Sąd Okręgowy apelację powódki jako niezasadną oddalił – na podstawie art. 385 k.p.c.

Ponieważ powódka korzystała z całkowitego zwolnienia od kosztów sądowych Sąd Okręgowy nakazał pobranie od pozwanego opłaty sądowej należnej od apelacji, w zakresie w jakim apelacja została uwzględniona.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. według zasady wzajemnego ich zniesienia.

SSO Dariusz Mizera

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR del. Aleksandra Szymorek - Wąsek