Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2022 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący

Sędzia Paweł Hochman

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2022 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. W. (1)

przeciwko (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 29 czerwca 2022 r. sygn. akt I C 132/22

1.  z zawartego apelacji zażalenia zmienia zaskarżony wyrok w punkcie czwartym sentencji w ten sposób, że zasądzoną w nim kwotę 9.017,00 złotych obniża do kwoty 5.417,00 (pięć tysięcy czterysta siedemnaście) złotych;

2.  oddala apelację;

3.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki A. W. (1) kwotę 1.800,00 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Paweł Hochman

Sygn. akt II Ca 817/22

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 5 lutego 2020 r. skierowanym przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W., powódka A. W. (1) wniosła o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego:

1) kwoty 8.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia (...) r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 25 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty;

2) kwoty 1.506,99 zł tytułem odszkodowania za skutki wypadku komunikacyjnego z dnia (...) r., stanowiącego zwrot kosztów leczenia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty;

3) kwoty 1.000,00 zł tytułem skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby (pomoc osób trzecich) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 25 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty.

Nadto powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego zwrotu kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W odpowiedzi na pozew z dnia 11 marca 2020 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pismem wniesionym dnia 12 października 2020 r., powódka rozszerzyła powództwo o kwotę 4.500,00 zł tytułem zadośćuczynienia za ból i krzywdę stanowiące skutek wypadku komunikacyjnego z dnia (...) r. i w sumie wniosła o zasądzenie tytułem zadośćuczynienia łącznie kwoty 12.500 zł, zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki dalszej kwoty 206,87 zł tytułem odszkodowania – kosztów leczenia (łącznie 1.713,86 zł), z ustawowymi odsetkami od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanemu pisma zawierającego rozszerzenie powództwa do dnia zapłaty, a także o zasądzenie dalszej kwoty 1.400,00 zł tytułem skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby (łącznie 2.400,00 zł) z ustawowymi odsetkami od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanemu pisma zawierającego rozszerzenie powództwa do dnia zapłaty.

Pismem wniesionym dnia 12 stycznia 2021 r., powódka ponownie rozszerzyła powództwo o kwotę 12.500,00 zł tytułem zadośćuczynienia za ból i krzywdę stanowiące skutek wypadku komunikacyjnego z dnia (...) r. W sumie wniosła o zasądzenie tytułem zadośćuczynienia kwoty 25.000,00 zł, zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki dalszej kwoty 374,28 zł tytułem odszkodowania – kosztów leczenia (łącznie 2.088,14 zł), z ustawowymi odsetkami od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanemu pisma zawierającego rozszerzenie powództwa do dnia zapłaty, a także o zasądzenie kwoty 2.400,00 zł tytułem skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby (w tym kwoty 1.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 1.400,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanemu pisma zawierającego rozszerzenie powództwa do dnia zapłaty).

Pismem wniesionym w dniu 28 stycznia 2021 r., powódka rozszerzyła powództwo w zakresie odszkodowania - kosztów leczenia - i wniosła o zasądzenie dalszej kwoty 227,76 zł (łącznie 2.315,90 zł) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanemu pisma zawierającego rozszerzenie powództwa.

Ostatecznie pismem wniesionym w dniu 13 kwietnia 2022 r. pełnomocnik powódki oświadczył, iż podtrzymuje stanowisko co do zapłaty następujących kwot:

1. 20.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty w zakresie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,

2. 1.200,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 3 listopada 2020 r. do dnia zapłaty w zakresie odszkodowania za koszty opieki osób trzecich,

3. 1.882,91 zł w zakresie odszkodowania za poniesione koszty leczenia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot: 1.074,00 zł od dnia 25 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty, 206,87 zł od dnia 03 listopada 2020 r. do dnia zapłaty, 374,28 zł od dnia 26 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty, 227,76 zł od dnia 11 lutego 2021 r. do dnia zapłaty, wraz z kosztami procesu za obie instancje w tym ponownie kosztami za postępowanie przed Sądem I instancji oraz kosztami zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W dniu 29 czerwca 2022 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim wydał wyrok w którym:

1. zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki A. W. (1) kwotę 20 000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25.12.2019 r. do dnia zapłaty;

2. zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki A. W. (1) kwotę 1 200,00 złotych tytułem zwrotu kosztów opieki z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 03.11.2020 r. do dnia zapłaty;

3. zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki A. W. (1) kwotę 1 882,91 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 1 074,00 zł od dnia 25.12.2019 r. do dnia zapłaty, od kwoty 206,87 zł od dnia 03.11.2020 r. do dnia zapłaty, od kwoty 374,28 zł od dnia 26.01.2021 r. do dnia zapłaty, od kwoty 227,76 zł od dnia 11.02.2021 r. do dnia zapłaty;

4. zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki A. W. (1) kwotę 9 017,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

5. nakazał ściągnąć od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 1 500,44 zł tytułem poniesionych tymczasowo wydatków na opinie biegłych i kwotę 1 486,00 złotych tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu.

Jako podstawę faktyczną rozstrzygnięcia Sąd pierwszej instancji wskazał następujące ustalenia:

W dniu (...) r. miał miejsce wypadek komunikacyjny, w wyniku którego poszkodowana została A. W. (1). Sprawca wypadku w chwili zdarzenia był objęty ochroną ubezpieczeniową w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej u pozwanego.

Pogotowie ratunkowe odwiozło powódkę z miejsca zdarzenia do S. (...) w P., gdzie przebywała na (...) do dnia 8 października 2019 r.

W trakcie hospitalizacji wykonano diagnostykę laboratoryjną oraz obrazową, na podstawie której stwierdzono u powódki obrażenia w postaci urazu głowy i urazu biczowego odcinka szyjnego kręgosłupa. Powódka otrzymała skierowanie do specjalistycznej poradni neurologicznej oraz chirurgicznej w celu dalszego leczenia. Przy wypisie ze szpitala powódce zalecono oszczędzający tryb życia i noszenie kołnierza ortopedycznego.

W dniu 15 października 2019 r. na skutek dolegliwości po wypadku powódka ponownie zgłosiła się doS. (...) w P., gdzie otrzymała skierowanie do poradni (...).

W wyniku badania MR odcinka szyjnego kręgosłupa przeprowadzonego w dniu 28 września 2020 r. stwierdzono u powódki skrzywienie osi kręgosłupa szyjnego w lewo.

Powódka podjęła rehabilitację. W dalszym ciągu odczuwała zmiany, które zaszły w okolicy szyi na skutek wypadku, doraźnie przyjmowała leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, miała trudności w nauce oraz odczuwała obawy w ruchu drogowym.

Powódka korzystała także z poradni (...) (wizyta w dniu 19.12.2019 r., 17.11.2020 r.), pomocy (...)(wizyta w dniu 30.12.2019 r., 16.09.2020 r., 14.10.2020 r.) oraz(...) (wizyta w dniu 30.09.2020 r., 28.10.2020 r., 21.12.2020 r.).

Powódka w związku ze skutkami wypadku z dnia (...) r. poniosła wydatki związane z leczeniem w kwocie 2.336,12 zł, na które składały się:

1. koszty dojazdów do poradni lekarza rodzinnego w dniu 14.10.2019 r., do szpitala w dniu 15.10.2019 r. oraz na zabiegi rehabilitacyjne (10 dni) w łącznej kwocie 452,44 zł;

2. koszty dojazdów rodziny, związane z odwiedzinami powódki w szpitalu, w kwocie 621,78 zł;

3. koszty zakupu środków farmakologicznych w łącznej kwocie 411,90 zł;

4. koszty (nierefundowanych) zabiegów rehabilitacyjnych w kwocie 250,00 zł;

5. koszty badań psychologicznych w łącznej kwocie 360,00 zł;

6. koszty badań psychiatrycznych w łącznej kwocie 240,00 zł;

Powódka po powrocie ze szpitala wymagała pomocy osób trzecich. Opiekę nad powódką sprawowali jej dziadkowie, z którymi zamieszkuje, oraz matka. Rodzina pomagała jej w prostych czynnościach życia codziennego, np. przy wchodzeniu i wychodzeniu z łazienki, przygotowywała posiłki, robiła zakupy, sprzątała. Dziadek powódki zawoził ją samochodem na rehabilitacje, uczelnię, do apteki. Miesięczny koszt opieki nad powódką został określony na kwotę 1.200,00 zł.

Powódka w następstwie kolizji drogowej w dniu (...) r. doznała urazu skrętnego odcinka szyjnego. W wyniku zdarzenia doszło u powódki do długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5% według pozycji 94a, zgodnie z Tabelą zawartą w treści rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r., w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz.U. z 2020 r. poz. 233 t.j.).

W chwili zdarzenia A. W. (1) miała (...) lata, była osobą młodą. Przed zdarzeniem była zdrowa, prowadziła aktywny tryb życia, studiowała, nie pracowała. Nie leczyła się z powodu schorzeń kręgosłupa, w tym z powodu zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa. Nie miała żadnych urazów, w tym urazów kręgosłupa szyjnego.

Rozmiar cierpień powódki w wyniku zdarzenia był znaczny przez okres 1 miesiąca, a następnie umiarkowany. Utrudnienia w życiu codziennym wynikały z dolegliwości bólowych i ograniczenia ruchomości kręgosłupa szyjnego oraz noszenia kołnierza ortopedycznego. Dolegliwości zgłaszane przez powódkę po wypadku, tj. bóle głowy i kręgosłupa szyjnego, zawroty głowy, bóle korzeniowe szyjno-barkowe lewostronne były następstwem urazu odgięciowego kręgosłupa szyjnego typu whiplash.

Zastosowane przez nią leczenie było zasadne. Stosowała się do zaleceń lekarskich w trakcie procesu leczenia powypadkowego. Leczenie przebiegało prawidłowo i nie pogorszyło jej stanu zdrowia.

Dokonując zakupu leków ordynowanych przez lekarzy mogła korzystać z refundacji, jeśli dany lek takiej refundacji podlegał. Recepty w gabinetach prywatnych podlegają refundacji podobnie jak te wypisywane w placówkach NZOZ.

Pomocy innych osób powódka wymagała w wymiarze 2 godzin dziennie przez okres 2 miesięcy po urazie w czasie, gdy nosiła kołnierz ortopedyczny.

Ze względu na długi czas oczekiwania na wizyty w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, powódka ponosiła zasadne koszty wizyt prywatnych u lekarzy specjalistów oraz koszty dojazdów. Zwłaszcza, że w trybie pilnym nie można dostać się do specjalisty z dnia na dzień. Nawet jeśli pierwsza wizyta zostanie przyspieszona, to kolejne odbywają się już według kolejności, w zależności od placówki – od kilku tygodni do kilku miesięcy.

Rokowania co do odzyskania zdrowia przez powódkę są dobre. Powódka nie ma aktualnie większych utrudnień w czynnościach życia codziennego, które można byłoby powiązać z wypadkiem.

Na skutek wypadku z dnia (...) r. w obszarze psychiatrycznym doszło u powódki do reaktywnych zaburzeń emocjonalnych, które trwały ponad 6 miesięcy.

W wyniku zdarzenia doszło u powódki do długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5% według pozycji 10a, zgodnie z Tabelą zawartą w treści rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r., w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz.U. z 2020 r. poz. 233 t.j.).

Powódka z powodu tych zaburzeń nie wymagała opieki osób trzecich, ograniczenia w życiu codziennym nie były nasilone. Koszty poniesione przez powódkę z tytułu leczenia powypadkowego były uzasadnione.

Wypadek z dnia (...) r. był dla powódki źródłem urazu psychicznego. W obrazie klinicznym dominowały lęki, które stanowiły dla powódki dyskomfort, utrudniały normalne przemieszczanie się pojazdem i udział w ruchu drogowym. Natarczywie nawracały obrazy z wypadku, występowały zaburzenia snu oraz obniżenia nastroju. Objawy te utrzymywały się przez rok, następnie stopniowo ustępowały. Aktualnie stan zdrowia powódki jest dobry, nie ujawnia ona nasilonych objawów psychopatologicznych (jedynie łagodnie objawy neurotyczne). Ewentualne wcześniejsze doświadczenia życiowe powódki z okresu dzieciństwa lub późniejszego, nie miały związku z tym, że u powódki wystąpiły objawy dezadaptacji w formie zaburzeń stresowych pourazowych oraz zaburzeń adaptacyjnych.

Długotrwały uszczerbek na zdrowiu wynosi 5% według pozycji 10a, zgodnie z Tabelą zawartą w treści rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r., w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 233 ze zm.).

Przed zdarzeniem z dnia (...) r. powódka była zdrowa i sprawna. Na skutek wypadku zrezygnowała z pracy zarobkowej, miewała trudności w nauce.

W okresie od 18 maja 2007 r. do dnia 09 lutego 2022 r. powódka korzystała z następujących świadczeń w ramach NFZ – podstawowej opieki medycznej:

- (...) – ZOZ w W.;

- (...) – ambulatoryjna opieka specjalistyczna w zakresie ortopedii i traumatologii narządu ruchu – I. K. w S.;

- (...) w G.;

- (...) Centrum (...) w P.;

- (...) – ambulatoryjna opieka specjalistyczna w zakresie neurologii S. (...) w P.;

- (...) - ambulatoryjna opieka specjalistyczna w zakresie neurochirurgii S. (...) w B.;

- (...) – ambulatoryjna opieka specjalistyczna w zakresie ortopedii i traumatologii narządu ruchu S. (...) w B.;

- (...) – ambulatoryjna opieka specjalistyczna w zakresie neurologii S. (...) w P.;

- (...) - Przychodnia (...) w T..

W postępowaniu likwidacyjnym dotyczącym szkody (...) z dnia (...) r. z ubezpieczenia OC sprawcy wypadku, pozwany stwierdził, iż u powódki nie doszło do powstania jakichkolwiek uszkodzeń ciała czy rozstroju zdrowia, czyli krzywdy wymagającej rekompensaty. Nie przyznał również powódce odszkodowania z tytułu poniesionych kosztów leczenia ani renty z tytułu zwiększonych potrzeb. Zdaniem pozwanego opinia medyczna nie potwierdziła, aby powódka wymagała leczenia oraz pomocy osób trzecich.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że powyżej przedstawiony stan faktyczny ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w toku postępowania, przede wszystkim dokumentację medyczną powódki. Za wiarygodne Sąd uznał również zeznania powódki oraz świadków K. T., L. T. i A. W. (2), złożone na okoliczność sytuacji osobistej i zdrowotnej poszkodowanej zarówno przed zdarzeniem, jak i po wypadku. Zakres uszczerbku na zdrowiu ustalił na podstawie opinii biegłego z zakresu neurologii - tak opinii głównej jak i opinii uzupełniającej. Skutki wypadku w sferze psychicznej powódki Sąd ocenił na podstawie opinii biegłych z dziedziny psychologii i psychiatrii. Opinie sporządzone w sprawie, w ocenie Sądu zasługują na przymiot fachowych, pełnych i logicznych. Biegli ustosunkowali się do każdej z przedstawionych im tez. Sąd wziął pod uwagę również dowód z wykazu świadczeń zdrowotnych udzielonych powódce od dnia 18 maja 2007 r. , tj. 10 lat przed zdarzeniem, z wyszczególnieniem nazw placówek, z których usług korzystała i zakresu tych usług. Jednocześnie Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłej sądowej z zakresu neurologii na okoliczność ustalenia następstw zdarzenia szkodowego przy uwzględnieniu szczegółowych aspektów wskazanych przez stronę pozwaną w punkcie 9 odpowiedzi na pozew.

Uzupełniony w sprawie materiał dowodowy nie budził wątpliwości Sądu, nadto nie został skutecznie zakwestionowany przez żadną ze stron procesu.

W następstwie powyższych ustaleń Sąd Rejonowy uznał, ze powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

Wskazał, że podstawą odpowiedzialności pozwanego jest art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz umowa została zawarta (ubezpieczony). Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń ma charakter akcesoryjny, gdyż jej powstanie i rozmiar zależą od istnienia okoliczności uzasadniających odpowiedzialność ubezpieczonego sprawcy szkody oraz rozmiaru tej odpowiedzialności. Istnienie więc odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub osoby kierującej pojazdem determinuje odpowiedzialność ubezpieczyciela.

Podstawą prawną żądania zadośćuczynienia przez powódkę jest art. 445 § 1 k.c., stosownie do treści którego sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w wypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

W orzecznictwie przyjmuje się, że „celem zadośćuczynienia pieniężnego jest zrekompensowanie i złagodzenie doznanej krzywdy moralnej. Funkcja kompensacyjna nie wyczerpuje jednak celu, jaki łączy się z zasądzeniem zadośćuczynienia. Celem tym, obok funkcji kompensacyjnej, jest także udzielenie pokrzywdzonemu satysfakcji, gdy inne środki nie są wystarczające do usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego” (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 07 listopada 2014 r., sygn. akt I ACa 416/14). Z kolei w wyroku z 06 sierpnia 2014 r., sygn. akt I ACa 184/14) Sąd Apelacyjny w Warszawie podniósł, że „Poziom stopy życiowej społeczeństwa może rzutować na wysokość zadośćuczynienia jedynie uzupełniająco, w aspekcie urzeczywistnienia zasady sprawiedliwości społecznej. Prezentowany we wcześniejszym orzecznictwie pogląd o utrzymywaniu zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa stracił znaczenie, z uwagi na znaczne rozwarstwienie społeczeństwa pod względem poziomu życia i zasobności majątkowej. Decydującym kryterium jest rozmiar krzywdy i ekonomicznie odczuwalna wartość, adekwatna do warunków gospodarki rynkowej”. Dla właściwego spełnienia swej funkcji kompensacyjnej zadośćuczynienie nie może być symboliczne i przedstawiać musi ekonomicznie odczuwalną wartość (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 kwietnia 2014 r., sygn. akt I ACa 85/14).

Ustalenie, jaka kwota zadośćuczynienia w konkretnych okolicznościach jest „odpowiednia”, należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 14 sierpnia 2014 r., sygn. akt I ACa 261/14). Swoboda ta nie oznacza jednak dowolności, przyznanie odpowiedniej sumy tytułem kompensacji krzywdy, jak i jej odmowa, muszą być osadzone w stanie faktycznym sprawy. Pojęcie „sumy odpowiedniej” użyte w art. 445 § 1 k.c. w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazany przez kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie winno być stosowne do doznanej krzywdy oraz uwzględniać wszystkie zachodzące okoliczności, w szczególności winne być wzięte pod uwagę takie okoliczności jak nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałe następstwa zdarzenia (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 15 lipca 1977 r., IV CR 266/77). Nie tylko trwałe, lecz także przemijające zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu polegające na znoszeniu cierpień psychicznych mogą usprawiedliwiać przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 445 § 1 k.c. (por. wyrok SN z dnia 20 marca 2002 r. V CKN 909/00). Oceniając krzywdę, Sąd bierze pod uwagę wszelkie ujemne następstwa uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia w sferze cierpień fizycznych jak i psychicznych. Sąd obowiązany jest wziąć pod uwagę nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałość następstw zdarzenia, wiek poszkodowanego oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, OSNAP 2000/16/626).

Sąd podzielił wnioski płynące z opinii biegłych z zakresu neurologii, psychiatrii i psychologii, którzy stwierdzili, że wskutek urazów odniesionych w zdarzeniu z dnia (...) r. powódka doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w łącznej wysokości 10% (5%+5%), co biegli ustalili w oparciu o przepisy Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 233 ze zm). Pomimo, iż uszczerbek ma charakter długotrwały, to wypadek miał dalej idące skutki niż tylko niedyspozycja fizyczna i konieczność leczenia, gdyż ograniczenia pozostające po zakończonej rehabilitacji nie pozwoliły wrócić powódce do dawnej sprawności fizycznej.

Sąd meritii zwrócił uwagę, że realizując wnioski dowodowe przedstawione przez stronę pozwaną w odpowiedzi na pozew Sąd zwrócił się do NFZ o udostępnienie danych dotyczących prawa strony powodowej do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w okresie 10 lat przed zaistnieniem zdarzenia szkodowego z wyszczególnieniem nazwy i danych adresowych placówek oraz wskazaniem przedmiotu wizyt na okoliczności wymienione szczegółowo w punkcie 4 odpowiedzi na pozew. Z informacji udzielonych przez (...) Oddział Ł. wynikało, iż powódka w marcu 2009 r. i we wrześniu 2020 r. skorzystała ze świadczenia w zakresie (...), w lutym 2020 r. w zakresie (...), w listopadzie 2020 r. w zakresie (...), przy czym – z wyjątkiem wizyty w 2009 r. - były to wizyty następujące po dniu zdarzenia szkodowego, tj. po dniu (...) r.

Dodatkowo Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłego sądowego z zakresu neurologii na okoliczności szczegółowo wskazane w punkcie 9 odpowiedzi na pozew, w której to opinii biegła sądowa potwierdziła i podtrzymała swoją dotychczasową opinię wydaną w sprawie, jak również wskazała, że ustalony uszczerbek na zdrowiu powódki – uraz skrętny kręgosłupa szyjnego, był wynikiem wypadku komunikacyjnego z dnia (...) r. i w konsekwencji skutkował uszczerbkiem na zdrowiu na poziomie 5% a wszelkie stwierdzone dolegliwości m.in. bóle głowy, kręgosłupa szyjnego, zawroty głowy, bóle korzeniowo-szyjno-barkowe są następstwem rzeczonego urazu. Ponadto biegła wyjaśniła, że powódka nie cierpiała na jakiekolwiek dolegliwości ze strony kręgosłupa przed wypadkiem, nie miała zmian zwyrodnieniowych ani wcześniejszych zmian z tym związanych, a tym samym nie leczyła się w tym zakresie. Biegła sprostowała opinię jedynie w zakresie stwierdzenia, że u powódki istniała otyłość olbrzymia, wskazując, że był to błąd redakcyjny podczas jej sporządzania, gdyż powódka nie miała takiej przypadłości oraz wyjaśniła, że w jej opinii, wbrew twierdzeniom pozwanego, nie ma informacji o tym, żeby u powódki występowały dolegliwości bólowe odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Leczenie, któremu się poddała powódka, było natomiast prawidłowe, a jego koszty mimo skorzystania z leczenia prywatnego uzasadnione.

Podkreślił, iż postanowieniem z dnia 07 lutego 2022 r. pominął wniosek pozwanego wskazany w punkcie 7 odpowiedzi na pozew o dopuszczeniu dowodu z łącznej opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków i medycyny sądowej – a to w oparciu o treść art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c., zgodnie z którym Sąd może w szczególności pominąć dowód mający wykazać fakt bezsporny, nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy lub udowodniony zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy i zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania.

Sąd nie dopatrzył się podstaw, tak faktycznych jak i prawnych, do uwzględnienia stanowiska strony pozwanej w zakresie braku odpowiedzialności towarzystwa ubezpieczeń w niniejszym przypadku, a tym samym oddalenia powództwa. Wszystkie wyżej wymienione okoliczności, w tym wysokość ustalonego w toku postępowania uszczerbku na zdrowiu wskazują, że w rozpatrywanym przypadku zachodzą przesłanki wskazane w treści art. 445 § 1 k.c. uzasadniające roszczenie, o którym mowa w stanowisku końcowym pełnomocnika powódki, tj. 20.000,00 zł z tytułu zadośćuczynienia.

Odnosząc się do roszczeń odszkodowawczych, Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że zgodnie z treścią art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do wykonywania innego zawodu. Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki. Naprawienie szkody obejmuje w szczególności zwrot wszelkich wydatków poniesionych przez poszkodowanego zarówno w związku z samym leczeniem, rehabilitacją (lekarstwa, konsultacje medyczne, protezy, kule, wózek inwalidzki itp.), jak i koszty opieki niezbędnej w czasie procesu leczenia oraz inne dodatkowe koszty związane z doznanym uszczerbkiem (np. przejazdów, wyżywienia). Uwzględniona też powinna być utrata części zarobków wynikająca z obniżenia wynagrodzenia za czas trwania choroby (por. K. Pietrzykowski - redaktor, Kodeks Cywilny. Tom I. Komentarz – Art. 1-44910, Wydawnictwo C.H. BECK, Warszawa 2013).

W ocenie Sądu, nie ulega wątpliwości, że art. 444 § 1 k.c., wśród kosztów wynikających z doznanego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, uwzględnia także koszty dojazdów na zabiegi medyczne i konsultacje. Pozwany w tym zakresie nie kwestionował, że takie wyjazdy miały miejsce (to wynika zresztą z dokumentacji medycznej i opinii biegłych). Sąd zweryfikował wyliczenia powódki w tym zakresie i uznał je za zasadne w zakresie dochodzonym roszczeniem. Powódka do obliczenia przyjęła wysokość stawki kosztu używania pojazdów za 1 km przebiegu dla pojazdu o pojemności silnika powyżej 900 cm3 tj. 0,8358 zł w 2019 roku według Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2020 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. z 2002 r. Nr 27 poz. 271 ze zm.). Zdaniem biegłego z zakresu neurologii ewentualne koszty dojazdów do placówek medycznych w świetle przebiegu leczenia powódki należy uznać za zasadne. Powódka dochodziła finalnie kwoty 1.882,91 zł w zakresie odszkodowania za poniesione koszy leczenia wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty:

- 1.074,00 zł od dnia 25 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty,

- 206,87 zł od dnia 3 listopada 2020 r. do dnia zapłaty,

- 374,28 zł od dnia 26 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty,

- 227,76 zł od dnia 11 lutego 2021 r. do dnia zapłaty.

Zdaniem Sadu, art. 444 § 1 k.c. nie nakłada na poszkodowanego obowiązku wykazywania, iż nie mógł skorzystać z państwowej służby zdrowia, tym bardziej, iż niestety wbrew twierdzeniom pozwanego zawartym w odpowiedzi na pozew, dostępność publicznej służby zdrowia bywa ograniczona długimi terminami oczekiwania na wizyty bądź badania lekarskie, co jest informacją powszechnie znaną. Również opinia biegłego neurologa – tak główna jak i uzupełniająca potwierdza, iż powódka ze względu na odległe terminy wizyt w ramach NFZ, była uprawniona do skorzystania z opieki zdrowotnej w prywatnych placówkach medycznych, a poniesione koszty leczenia były zasadne. Wysokość poniesionych przez powódkę kosztów wynika w pełni ze złożonych do sprawy rachunków i faktur. Łączna kwota poniesionych przez powódkę wydatków na leczenie wynosi 2.336,12 zł. Sąd, mając jednak na względzie art. 321 k.p.c., przyznał powódce kwotę 1.882,91 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia, o czym orzekł w punkcie 3 wyroku – zgodnie z jej żądaniem.

Sąd przypomniał również, że odnosząc się zaś do kwestii opieki nad powódką, biegły neurolog wskazał w swojej opinii głównej, że po wypadku powódka wymagała pomocy osób trzecich (pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego, zakupach i dojazdach do lekarza) w wymiarze 2 godzin dziennie przez okres 2 miesięcy, kiedy to nosiła kołnierz ortopedyczny. Powyższe pozwala na konstatację, iż łącznie powódka wymagała pomocy osób trzecich przez ok. 120 godzin. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę doświadczenie życiowe oraz stawki opieki świadczonej przez profesjonalne podmioty, stawka w granicach 20,00 zł za godzinę nieprofesjonalnej opieki osoby bliskiej nie jest wygórowana i stanowi adekwatną rekompensatę. Jednakże wobec treści art. 321 k.p.c. - jako, że w stanowisku końcowym pełnomocnik powódki dochodził kwoty 1.200,00 zł tytułem zwrotu kosztów opieki wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 03 listopada 2020 r. do dnia zapłaty, Sąd uwzględnił to roszczenie w całości. Pomocy tej powódce udzielali dziadkowie oraz matka, która to okoliczność pozostawała poza sporem. Należy przy tym podkreślić, że fakt ponoszenia całego ciężaru opieki nad poszkodowanym w czasie leczenia i rehabilitacji przez członków najbliższej rodziny nie zwalnia osoby odpowiedzialnej od zwrotu kwoty obejmującej wartość tych świadczeń (zob. wyrok SN z 4.3.1969 r., PR 28/69, OSN 1969, Nr 12, poz. 229).

W niniejszej sprawie w ocenie Sądu powódka doznała szkody niemajątkowej w postaci długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w łącznej wysokości 10% - stosownie do opinii biegłych z zakresu neurologii, psychiatrii, psychologii, a nadto wykazała, iż w okresie rekonwalescencji po zdarzeniu z dnia (...) r. wymagała opieki osób trzecich oraz poniosła koszty zakupu leków, leczenia w placówkach medycznych i dojazdów do lekarzy. W tych okolicznościach zaktualizowała się zatem odpowiedzialność ubezpieczyciela, a Sąd uznał roszczenie powódki przedstawione w stanowisku końcowym doręczonym w dniu 13 kwietnia 2021 r. (k. 260-260v.)za uzasadnione.

Z powyższych względów Sąd w punkcie 1 wyroku zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki A. W. (1) kwotę 20.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty.

W punkcie 2 wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.200,00 zł tytułem zwrotu kosztów opieki z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 03 listopada 2020 r. do dnia zapłaty a w punkcie 3 wyroku kwotę 1.882,91 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 1.074,00 zł od dnia 25.12.2019 r. do dnia zapłaty, od kwoty 206,87 zł od dnia 03.11.2020 r. do dnia zapłaty, od kwoty 374,28 zł od dnia 26.01.2021 r. do dnia zapłaty, od kwoty 227,76 zł od dnia 11.02.2021 r. do dnia zapłaty.

W zakresie roszczenia odsetkowego Sąd orzekł zgodnie z żądaniem powoda w myśl art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

O kosztach Sąd orzekł w punkcie 4 wyroku w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu, o której mowa w art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na tej podstawie zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 9.017,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Ponadto, w punkcie 5 wyroku, Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 w zw. z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 785 ze zm.), zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 1.500,44 zł tytułem poniesionych tymczasowo wydatków na opinię biegłych sądowych. Mając na uwadze, że postanowieniem z dnia 12 lutego 2020 r. powódka została zwolniona od ponoszenia kosztów sądowych w sprawie, Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego kwotę 1.486,00 zł tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana. Reprezentujący ją pełnomocnik zaskarżył w części wyrok: pkt 1 co do kwoty 12.500,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty, w zakresie zasądzonego od pozwanej na rzecz powódki zadośćuczynienia za doznaną krzywdę podczas zdarzenia z dnia (...) r. oraz pkt 2 , pkt 3 i pkt 4 – 5 w całości.

Powołując się na treść art. 368 § 1 pkt 2 k.p.c. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I. naruszenie przepisu postępowania mające wpływ na treść orzeczenia:

1. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej nie zaś swobodnej oceny materiału dowodowego przejawiającej się w błędnym uznaniu, że negatywne dolegliwości powstałe w wyniku przedmiotowego zdarzenia utrzymywały się u powódki jeszcze w grudniu 2020 roku, podczas gdy z zebranej w sprawie dokumentacji medycznej w szczególności dotyczącej wizyt u (...), (...) oraz (...) oraz rachunków za zakup leków i wizyty lekarskie wynika, że powódka po zdarzeniu przebywała w szpitalu w okresie od 5 do 8 października 2019 r.; w dniu 15 października 2019 r. odbywa wizytę w S. (...) w P. gdzie otrzymała skierowanie do (...); w dniu 19 grudnia 2019 r. odbyła jedną wizytę u (...)- brak jakichkolwiek kolejnych wizyt u (...) w późniejszym okresie; w dniu 30 grudnia 2019 r. odbyła jedną wizytę u (...);

następnie powódka pomimo deklarowanych dolegliwości bólowych i urazów psychicznych, nie podejmowała jakiegokolwiek leczenia przez okres ponad 8 miesięcy; powódka od października 2019 r. do grudnia 2019 r. poniosła koszty zakupu leków, jednej rehabilitacji i jednej wizyty u (...) w wysokości 432,99 zł, po czym przez następne ponad 8 miesięcy nie ponosiła jakichkolwiek dalszych kosztów leczenia (aż do września 2020 r.); w konsekwencji czego brak jest podstaw do przyjęcia, że wizyty u (...) i (...) w okresie od września 2020 r. do grudnia 2020 r. (łącznie 5 wizyt) oraz poniesione od września 2020 r. koszty leczenia mają związek ze zdarzeniem z dnia (...) r., szczególnie w kontekście wątpliwości zgłoszonych przez biegłego z zakresu (...) w zakresie bardzo dużego odstępu czasu pomiędzy wizytą u (...) w 2019 roku, a kolejnymi wizytami i brakiem podejmowania jakiegokolwiek leczenia w tym zakresie, co doprowadziło do błędnego zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki rażąco wygórowanego zadośćuczynienia oraz odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów leczenia oraz kosztów opieki osób trzecich;

2. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej nie zaś swobodnej oceny materiału dowodowego przejawiającej się w błędnym uznaniu, że powódka przed zdarzeniem z dnia (...) r. była osobą zdrową i sprawną, podczas gdy z zebranego materiału dowodowego, m.in. opinii biegłego neurologa oraz przesłuchania stron (z ograniczeniem do strony powodowej) wynika, iż powódka przed zdarzeniem cierpiała na dolegliwości bólowe kręgosłupa lędźwiowego, co doprowadziło do błędnego zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki rażąco wygórowanego zadośćuczynienia;

3. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej nie zaś swobodnej oceny materiału dowodowego przejawiającej się w pominięciu następujących okoliczności wynikających z opinii biegłych z zakresu psychiatrii: biegły zgłosił wątpliwości co do okoliczności, że w dniu 30 grudnia 2019 r. u powódki rozpoznano zaburzenia nastroju i zaburzenia lękowe, a powódka nie podjęła leczenia tych zaburzeń oraz z opinii biegłego wynika, że podczas wizyty u (...) we wrześniu 2020 roku u powódki nie stwierdzono zespołu stresu pourazowego; co w konsekwencji podważa ustalenia Sądu I instancji, że wizyty u (...) oraz (...) okresie wrzesień - grudzień 2020 r. miały związek z przedmiotowym zdarzeniem, co doprowadziło do błędnego zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki rażąco wygórowanego zadośćuczynienia oraz odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów leczenia oraz kosztów opieki osób trzecich.

4. art. 98 § 1 k.p.c. poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 9.017,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, podczas gdy strona pozwana wygrała postępowanie przed Sądem I instancji co nie uzasadnia przyznania na rzecz powódki kosztów procesu w ww. wysokości, co doprowadziło do błędnego rozliczenia kosztów procesu.

II. naruszenie przepisów prawa materialnego:

1. art. 445 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, iż zasądzona kwota stanowi odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną przez powódkę krzywdę, podczas gdy z okoliczności niniejszej sprawy nie wynika by powódka doznała krzywdy uzasadniającej zasądzenie zadośćuczynienia w ww. wysokości, co doprowadziło Sąd I instancji do zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki rażąco wygórowanego zadośćuczynienia w realiach niniejszej sprawy;

2. art. 444 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na błędnym przyjęciu, iż powódka w związku ze zdarzenie z dnia (...) r. poniosła szkodę majątkową w łącznej wysokości 4.715,90 zł podczas gdy brak jest podstaw do przyjęcia, że negatywne skutki ww. zdarzenia powodowały konieczność ponoszenia przez powódkę kosztów leczenia i kosztów dojazdów przez okres od dnia (...) r. do grudnia 2020 r. oraz że stawka 20,00 zł za godzinę sprawowania opieki nie budzi wątpliwości i jest uzasadniona, podczas gdy ww. stawka odpowiada stawkom za sprawowanie opieki przez wykwalifikowany personel medyczny, a tymczasem w przedmiotowej sprawie opieka była sprawowana przez najbliższą rodzinę (dziadkowie oraz matka), a stan zdrowia powódki nie generował potrzeby sprawowania opieki przez wykwalifikowany personel medyczny, w konsekwencji czego należy przyjąć, iż ww. stawka jest rażąco wygórowana/zawyżona; co doprowadziło do błędnego uznania za zasadne przyznanie powódce kwoty 2.400,00 zł tytułem odszkodowania za koszty opieki osób trzecich oraz kwoty 2.315,90 zł tytułem odszkodowania za koszty leczenia.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonym zakresie i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył o następuje:

Apelacja co do zasady podlega oddaleniu. Korekty związanej z błędnym zastosowaniem przepisów prawa procesowego wymaga jedynie rozstrzygnięcie o kosztach procesu.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego Sąd Okręgowy stwierdza, że wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji nie naruszył wskazanego w skardze apelacyjnej przepisu art. 233 § 1 k.p.c.; w ramach ustaleń faktycznych nie zastosował wskazanej normy w sposób dowolny dokonując oceny materiału dowodowego.

Formułując powyższy zarzut skarżący wyjaśnił, że wynika on z błędnego uznania, iż negatywne dolegliwości powstałe w wyniku przedmiotowego zdarzenia utrzymywały się u powódki jeszcze w grudniu 2020 roku.

Tak sformułowany zarzut nie może zostać uwzględniony z następujących powodów.

W ramach ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd pierwszej instancji przedstawiono kompleksowe zestawienie konsultacji lekarskich jakie odbyła powódka tak przed jak i po wypadku komunikacyjnym. We wskazanym zakresie nie sposób dopatrzeć się po stronie Sądu pierwszej instancji jakichkolwiek uchybień, ustalenia te co oczywiste mają swoje potwierdzenie w złożonych do akt sprawy dokumentach. Dokonując ustaleń faktycznych Sąd pierwszej instancji przyjął również, opierając się w tym zakresie na opiniach biegłych, że zaburzenia o charakterze (...) trwały u powódki przez okres przekraczający sześć miesięcy. W ramach ustaleń faktycznych uwzględnił tym samym wskazane w zarzutach apelacyjnych okoliczności związane z przebiegiem leczenia powódki (pobyt w szpitalu, konsultacje lekarskie, zakupy leków). Ustalenia faktyczne były więc prawidłowe i nie doprowadziły do błędnego zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki rażąco wygórowanego zadośćuczynienia oraz odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów leczenia oraz kosztów opieki osób trzecich.

Naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie sposób również skutecznie uzasadnić odwołaniem się do faktu, że powódka przed zdarzeniem z dnia (...) r. nie była osobą zdrową gdyż cierpiała na dolegliwości bólowe kręgosłupa lędźwiowego. Przyjęcie, że Sąd pominął powyższą okoliczność w ustaleniach faktycznych nie ma żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia, skoro nawet jej uwzględnienie nie może prowadzić do uznania, że doszło do zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki rażąco wygórowanego zadośćuczynienia. Niemniej jednak, odnosząc się do powyższego argumentu przypomnieć należy, że wskazywane jako istniejące przed wypadkiem dolegliwości bólowe narządów ruchu dotyczyły innej części kręgosłupa. Jednocześnie, w dokumentacji lekarskiej zawartej w aktach sprawy nie ma informacji, aby powódka przed wypadkiem cierpiała na dolegliwości bólowe kręgosłupa lędźwiowego, jedynie sama przyznała, że leczyła się w związku ze skrzywieniem kręgosłupa jako dziecko. Powyższy argument nie może więc skutecznie podważyć wniosków płynących z opinii biegłej neurolog A. P., która w pisemnej opinii w sposób jednoznaczny przedstawiła rodzaj urazu jakiego doznała powódka, wielkość uszczerbku na zdrowiu, oraz potwierdziła fakt, że powódka przed wypadkiem była osobą zdrową, nie leczyła się z powodu schorzeń kręgosłupa i żadnych innych w tym zwłaszcza nie leczyła się z powodu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa.

Do naruszenia przepisów art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. nie doszło również w związku z oceną zasadności wizyt powódki u (...) w ostatnim kwartale 2020 r. Ma w tym zakresie racje skarżący podnosząc, że jak wynika z opinii biegłych dolegliwości psychiczne u powódki po wypadku utrzymywały się przez okres około pół roku. Przypomnieć jednak należy, że powyższa teza została sformułowana z uwzględnieniem wniosków wynikających z przerwy powódki w leczeniu. W ocenie Sądu powyższe stanowisko nie może być decydujące dla uznania, że konsultacje z jakich skorzystała pod koniec 2020 r. nie miały związku z stanem psychicznym wywołanym wypadkiem. W tym zakresie Sąd Okręgowy odwołując się do zasad doświadczenia życiowego wyjaśnia, że mając na uwadze charakter tych dolegliwości oraz ich szczególnie niewymierny charakter nie sposób uznać, że powódka nie mogła czuć się nadal źle i poszukiwać dodatkowego wsparcia u(...) również we wskazanym okresie. W konsekwencji, nie sposób jak to sugeruje skarżący przyjąć na podstawie opinii biegłych psychologa i psychiatry, że wskazane wyżej wizyty nie pozostawały w związku z wypadkiem a co za tym idzie, że pozwany nie powinien w ramach odszkodowania zwrócić związanych z tym kosztów. Wskazać należy, że biegły psychiatra w swej opinii nie wykluczył kategorycznie związku pomiędzy wypadkiem a wizytami lekarskimi powódki pod koniec 2020 r. wskazując jedynie, że „Nieco dziwnym jest fakt, że opiniowana była u (...) 30 grudnia 2019 r. gdzie rozpoznano zaburzenia nastroju zaburzenia lękowe z sugestią rozwijania się zespołu stresu pourazowego a jednocześnie nie poszła w kierunku leczenia tych potencjalnych zaburzeń.” Biegły wskazał natomiast jednoznacznie w konkluzji sporządzonej opinii, iż problemy (...) u powódki mogły trwać przez okres około jednego roku.

W uzupełniniu powyższych uwag przywołać należy, zawarte w uzasadnieniu odpowiedzi na apelację argumenty wskazujące na bezzasadność omawianych zarzutów, odwołujące się do fakty, że z początkiem 2020 r. doszło do wybuchy epidemii COVID, co wiązało się nie tylko z ograniczeniem dostępności do świadczeń medycznych ale również usprawiedliwiało ograniczenie w korzystaniu z tych świadczeń do sytuacji naprawdę niezbędnych. Powyższe usprawiedliwiało zachowanie powódki polegające na nie korzystaniu do września 2020 r. z pomocy (...).

Wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji nie naruszył również przepisów prawa materialnego.

Wysokość zasądzonego zadośćuczynienia nie narusza art. 445 § 1 k.c. Ustalając jego wysokość w przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy wziął pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy i nadał im właściwe znaczenie Przypomnieć należy, że powódka po wypadku była hospitalizowana przez okres czterech dniu. Uraz jakiego doznała już z tej przyczyny nie może być uznany za powierzchowny czy niegroźny. Przypomnieć również należy, że z opinii biegłych z zakresu neurologii i psychiatrii wynika, że cierpienia fizyczne powódki przez okres jednego miesiąca były znaczne, natomiast dolegliwości (...) związane z nawracającymi stanami lękowymi utrzymywały się przez około jednego roku. W konsekwencji wypadku powódka doznała również ograniczeń w życiu codzienny, związanych chociażby z lękiem przed podróżami samochodem. W świetle powyższe przyznana tytułem zadośćuczynienia kwota 25 000 zł (łącznie) nie może być uznana za rażąco zawyżoną a tylko w razie wystąpienia takiej okoliczności Sąd odwoławczy byłby uprawniony do jej obniżenia. Podkreślić należy, że ustalona tytułem zadośćuczynienia kwota jest właściwa nawet gdyby przyjąć, że dolegliwości związane z wypadkiem utrzymywały się przez okres około trzech miesięcy. Podkreślić w tym miejscu należy, odwołując się chociażby do wysokości średniego miesięcznego wynagrodzenia, które w 2022 r. wynosiło ponad 6000 zł, że przyznane tytułem zadośćuczynienia świadczenie jest relatywnie niskie.

Wysokości zsadzonego zadośćuczynienia usprawiedliwia również zakres uszczerbku na zdrowiu jakiego doznała powód, choć ma w tym zakresie rację skarżący podnosząc, że stanowi on jeden z wielu elementów decydujących o wysokości omawianego świadczenia.

Jak już zaznaczono powyżej, w ocenie Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy brak jest podstaw aby uznać, że stan zdrowia powódki przed wypadkiem z dnia (...) r. uzasadnia przyjęcie, iż należna tytułem zadośćuczynienia kwota powinna być niższa od zasadzonej. Nie sposób, w świetle zebranego materiału dowodowego uznać, że dolegliwości bólowe jakich doznała powódka po wypadku stanowiły konsekwencję jej wcześniejszego stanu zdrowia. W tym zakresie zawarte w uzasadnieniu wniesionej apelacji twierdzenia należy uznać za nieudowodniony przejaw polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

W przedmiotowej sprawie brak było również podstaw aby uznać, że wydając zaskarżone orzeczenie Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia art. 444 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na błędnym przyjęciu, iż powódka w związku ze zdarzenie z dnia (...) r. poniosła szkodę majątkową w łącznej wysokości 4.715,90 zł.

Formułując powyższy zarzut pełnomocnik skarżącego odwołał się do dwóch zagadnień. Pierwsze, wiązało się z zakwestionowaniem kosztów leczenia w 2020 r. W związku z powyższym Sąd Okręgowy wyjaśnia, że w przedmiotowej sprawie brak jest podstawa aby uznać, że powódka już z końcem grudnia 2019 r. przezwyciężyła wszystkie dolegliwości związane z wypadkiem. Że te dolegliwości ustąpiły.

Drugie, dotyczyło wysokości odszkodowania związanego z kosztami opieki osób trzecich a precyzyjnie ujmując z wysokością przyjętej stawki za godzinę tej opieki. Odnosząc się do powyższego zarzutu Sąd Okręgowy wyjaśnia, że w okolicznościach przedmiotowej sprawy brak jest podstawa aby uznać, iż wartość świadczeń opiekuńczych świadczonych powódce zrekompensować kwotą 10 zł za godzinę. To, że opiekę nad powódką sprawowali najbliżsi członkowie rodziny nie jest z pewnością wystarczającym argumentem.

Wydając zaskarżone orzeczenie, Sąd pierwszej instancji nieprawidłowo orzekł o kosztach procesu. W ocenie Sąd Okręgowego zasadzona z tego tytułu kwota 9.017,00 zł była zawyżona. Brak było podstaw aby przyznać powódce dwukrotne wynagrodzenie za postępowanie przed Sądem pierwszej instancji. Gdy sąd pierwszej instancji orzeka ponownie, po uchyleniu jego wyroku przez sąd odwoławczy i przekazaniu mu sprawy do ponownego rozpoznania, to przy rozstrzygnięciu o kosztach postępowania powinien mieć na uwadze ostateczny wynik tegoż postępowania (a nie dwóch postępowań przeprowadzonych przed i po uchyleniu wyroku) i wysokość kosztów poniesionych przez strony w jego toku oraz wysokość kosztów postępowania odwoławczego bez względu na fakt dwukrotnego orzekania w swoim postępowaniu. Powyższy pogląd, na zasadzie analogii, potwierdza stanowisko zawarte w uzasadnieniu postanowienia Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 10 lutego 2011 r. (sygn. akt IV CZ 109/10).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c., oraz art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 397 § 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 2 ust 5 i § 10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Pozwany, co do zasady przegrał sprawę w postępowaniu apelacyjnym w całości, czego nie zmienia zmiana zaskarżonego orzeczenia w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Paweł Hochman