Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 grudnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Paweł Hochman
Sędziowie	SSO Beata Grochulska SSA w SO Grzegorz Ślęzak (spr.)
Protokolant	st. sekr. sąd. Anna Owczarska

po rozpoznaniu w dniu 28 grudnia 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa P. D.

przeciwko O. D. (1)

o obniżenie alimentów

i z powództwa O. D. (1)

przeciwko P. D.

o podwyższenie alimentów na skutek apelacji wniesionej przez obie strony

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 20 października 2017 roku, sygn. akt III RC 584/16

1.  oddala obie apelacje,

2.  znosi wzajemnie między stronami koszty procesu za instancję odwoławczą.

SSO Paweł Hochman

SSO Beata Grochulska SSA w SO Grzegorz Ślęzak

Sygn. akt II Ca 819/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 20 października 2017 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. po rozpoznaniu sprawy z powództwa P. D. przeciwko O. D. (1) o obniżenie alimentów z kwoty po 1.000 złotych do kwoty po 1.000 złotych miesięcznie oraz z powództwa O. D. (1) przeciwko P. D. o podwyższenie alimentów do kwoty po 4.000 złotych miesięcznie

1. obniżył alimenty od P. D. na rzecz O. D. (1), po raz ostatni ustalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb., z dnia 11.08.2009 roku, w sprawie sygnatura akt I C 826/09 z kwoty po 3.000 złotych miesięcznie do kwoty po 2.000 złotych miesięcznie, poczynając od dnia 20.12.2016 roku, z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat, z pozostawieniem bez zmian pozostałych, dotychczasowych warunków płatności;

2. oddalił powództwo w pozostałej części oraz powództwo wzajemne;

3. koszty procesu między stronami wzajemnie zniósł.

Podstawę powyższego wyroku stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim wyrokiem z dnia 11 sierpnia 2009 roku w sprawie sygn. akt I C 826/09 rozwiązał przez rozwód związek małżeński P. D. i D. D., a wykonywanie władzy rodzicielskiej nad wówczas małoletnim O. D. (1) powierzył obojgu rodzicom ustalając miejsce pobytu dziecka przy matce D. D.. Sąd kosztami utrzymania i wychowania O. D. (1) obciążył oboje rodziców i w związku z tym zasądził od P. D. alimenty w kwocie 3.000 złotych miesięcznie płatne do dnia 15-go każdego miesiąca do rąk matki – D. D. z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności.

Wówczas O. D. (1) cierpiał na astmę oskrzelową oraz alergiczny nieżyt nosa. Wymagał leczenia i systematycznego badania diagnostycznego, był w trakcie immunoterapii. Miesięczny koszt leczenia stanowiła kwota 500 – 800 złotych, do czego należało doliczyć koszty dojazdu na odczulanie do Ł.. Wychowywał się w wysokim standardzie, uczęszczał na dodatkowe lekcje języka angielskiego, matematyki, tenisa. Często korzystał z różnego rodzaju obozów sportowych, za które płaciła jego matka. Jego koszty utrzymania wówczas powód i matka pozwanego określili na kwotę 4.000 – 4.600 złotych miesięcznie. Mieszkał wspólnie z matką oraz powodem, którzy prowadzili odrębne gospodarstwa domowe.

Matka O. D. (1) prowadziła własną działalność gospodarczą, z której w 2008 roku osiągnęła dochód w wysokości ok. 440.000 złotych co daje miesięczny dochód rzędu ok. 36.600 złotych. Ponosiła koszty związane z utrzymaniem domu w kwocie ok. 3.200 złotych miesięcznie.

P. D. prowadził dwie firmy (...) z siedzibą w P. oraz I. (...) s.j. z siedzibą w K.. Z tytułu tej działalności osiągał wysokie dochody, w 2008 roku wykazał do Urzędu Skarbowego dochody rzędu ok. 708.000 złotych co dawało średni miesięczny dochód w kwocie 59.000 złotych.

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim wyrokiem z dnia 31 maja 2011 roku w sprawie sygn. akt III RC 151/10 oddalił powództwo P. D. przeciwko O. D. (1) o obniżenie alimentów.

Wówczas O. D. (1) uczęszczał na dodatkowe zajęcia z języka angielskiego, matematyki i tenisa. Leczony był w Centrum (...) w Ł. na astmę oskrzelową i alergiczny nieżyt nosa. Miesięczny koszt leczeni małoletniego kształtował się w wysokości ok. 500 – 800 złotych. Miesięczny koszt utrzymania pozwanego jego matka określała na kwotę 5.000 złotych.

D. D. prowadziła własną działalność gospodarczą – firmę poligraficzną i gastronomiczną I., z której w 2010 roku osiągała dochód w wysokości 44.468,30 złotych. Miesięcznie kwotę 15.000 złotych przeznaczała na ratę kredytu, który zaciągnęła na spłatę P. D..

P. D. w dniu 23 października 2009 roku kupił od K. K. nieruchomość rolną o powierzchni (...) ha położoną w L. za kwotę 100.000 złotych. W 2010 roku powód wyremontował budynki gospodarcze i mieszkalne położone na zakupionej nieruchomości i ogrodził teren. Na ten cel przeznaczył 80.000 złotych. W grudniu 2010 roku darował siostrze połowę ww. nieruchomości oceniając jej wartość na kwotę 50.000 złotych.

W 2010 roku P. D. i D. D. dokonali podziału majątku dorobkowego. Powód tytułem spłaty otrzymał od D. D. do czerwca 2010 roku kwotę 500.000 złotych w dwóch ratach. Z uzyskanych środków powód zakupił mieszkanie własnościowe o powierzchni (...) m ² położone w P. przy ul. (...) za kwotę 165.000 złotych. Pozostałą kwotę przeznaczył na remont domu mieszkalnego w L. i pokrycie zadłużenia w wysokości 15.000 złotych.

Powód w okresie od 01 czerwca 2010 roku do 31 sierpnia 2010 roku prowadził działalność gospodarczą jako osoba fizyczna (...) P. D. z siedzibą w P. oraz jako (...) spółki jawnej (...) z siedzibą w K. z udziałem 50%. Z tytułu prowadzenia tych działalności wykazał w Urzędzie Skarbowym dochody za 2010 roku w wysokości 96.785,56 złotych rocznie.

Wówczas był prezesem zarządu spółki z o.o. O. (przekształcona firma (...)) i z tego tytułu osiągał miesięczny dochód w wysokości 1.000 złotych brutto i nadal był wspólnikiem sp.j. I. (...) z udziałem 50%.

P. D. od roku akademickiego 2009/2010 studiuje zaocznie na Politechnice (...) na kierunku (...). Były to studia licencjackie. Czesne za semestr wynosiło 1.570 złotych.

Powód korzystał z odnawialnego kredytu przy rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym w Banku (...) w wysokości 50.000 złotych. Ponadto był właścicielem samochodów marki B. rok produkcji 2001 oraz C. (...) rok produkcji 1998 oraz skutera i motocykla.

Wówczas na utrzymaniu powoda pozostawała również 22-letnia córka A. D., na rzecz której był obciążony alimentami w wysokości 3.000 złotych. Na dzień 22 marca 2011 roku miał zaległości w płaceniu alimentów w wysokości 13.376,95 złotych. Ponadto był zobowiązany do zapłaty kosztów sądowych w wysokości 1.806 złotych zasądzonych postanowieniem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 31 sierpnia 2010 roku.

Na dzień 07 kwietnia 2011 roku P. D. miał zaległości w płaceniu alimentów na rzecz O. D. (1) w wysokości 16.181,02 złotych. Mieszkanie na ul. (...), samochód marki B., skuter i motocykl zostały zajęte przez komornika na poczet niespłaconych alimentów. Ponadto komornik zajął zasiłek chorobowy powoda i jego rachunek bankowy.

Obecnie O. D. (1) jest studentem I roku studiów stacjonarnych na Wydziale (...) (...) na kierunku (...). Planowany termin ich ukończenia przypada na 30 września 2019 roku.

Pozwany mieszka w wynajmowanym mieszkaniu wraz ze współlokatorem, z którym dzieli koszty najmu po 50%. O. D. (1) zobowiązany jest do uiszczania kwoty 1.350 złotych miesięcznie. Ponadto wpłacił kaucję gwarancyjną w kwocie 1.300 złotych.

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim wyrokiem z dnia 14 października 2014 roku w sprawie sygn. akt III RC 521/14 ustalił wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego P. D. wobec A. D., po raz ostatni ustalonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 31 sierpnia 2010 roku w sprawie sygn. akt III RC 552/09, w kwocie po 3.000 złotych miesięcznie, z dniem 11 września 2014 roku.

Powód jest właścicielem lokalu mieszkalnego przy ul. (...). Umową z dnia 19 grudnia 2014 roku P. D. wynajął M. M. (1) lokal za kwotę 912 złotych brutto tytułem najmu, czynszu i wywozu śmieci. Wpłacono mu kwotę 1.000 złotych tytułem kaucji gwarancyjnej.

W 2014 roku powód uzyskał dochód w kwocie 206.323,33 złotych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, co daje kwotę ok. 17.193,61 złotych miesięcznie. W 2015 roku dochód ten wyniósł 9.385,74 złote z innych źródeł, 18.191,70 złotych oraz 203.363,81 złotych z prowadzonej działalności gospodarczej – łącznie 230.941,25 złotych (ok. 19.245,10 złotych miesięcznie). W 2016 roku uzyskał dochód w kwocie 11.078,95 złotych oraz 14.447,79 złotych z tytułu prowadzonych działalności gospodarczych oraz dochód w kwocie 77.479,76 złotych – co daje łącznie kwotę 103.006,5 złotych (ok. 8.583,86 złotych miesięcznie).

Obecnie P. D. jest zatrudniony w (...), z siedzibą w E. (N.) na podstawie umowy o pracę od dnia 07 marca 2016 roku na czas nieokreślony na stanowisku fachowego pomocnika instalacji w budynkach, instalacji zasilających oraz instalacji przeznaczonych dla aparatury medycznej. Uzyskuje wynagrodzenie w kwocie 11 euro za godzinę pracy, przy czym regulaminowy wymiar czasu pracy wynosi 40 godzin tygodniowo. W okresie od 07 marca do 31 grudnia 2016 roku uzyskał on wynagrodzenie za pracę w kwocie 23.994,80 euro brutto. Wykonuje pracę na terenie N.. Ponosi w związku z tym opłaty za najem lokalu. Według oświadczenia P. D. jest to rocznie wydatek rzędu 3.937,5 euro.

Nie jest już wspólnikiem (...), gdyż na mocy wyroku sądowego spółkę rozwiązano. Majątek spółki przejął wspólnik powoda. P. D. prowadzi nadal spółkę z o.o. (...), lecz nie przynosi ona zysków. Na majątek spółki składa się nieruchomość położona w W.. P. D. planował na jej terenie poczynić inwestycje, lecz obecnie z braku środków jest to niemożliwe.

Na dzień 03 listopada 2016 roku powód posiadał zaległości podatkowe w kwocie 39.447,50 złotych. W związku z zaległościami otrzymał mandat karny w kwocie 200 złotych wystawiony w dniu 05 października 2015 roku. W dniu 02 listopada 2016 roku uiścił kwotę 1.500 złotych tytułem spłaty zaległości.

W dniu 05 października 2015 roku P. D. złożył skargę na czynność komornika w przedmiocie opisu i oszacowania ograniczonego prawa rzeczowego do nieruchomości położonej w P. przy ul. (...).

Na dzień 25 października 2016 roku powód miał zadłużenie alimentacyjne w kwocie 3.762,40 złotych.

P. D. kontynuuje studia wyższe, za które uiszcza opłatę w kwocie 2.200 złotych za 1 semestr nauki.

W kwietniu 2017 roku do publicznej wiadomości podano obwieszczenie o licytacji komorniczej z lokalu mieszkalnego należącego do powoda w związku z zadłużeniem alimentacyjnym. P. D. uregulował zadłużenie, w związku z czym odwołano pierwszy termin licytacji.

W okresie od 18 września 2014 roku do 18 marca 2015 roku P. D. przebywał na zasiłku chorobowym.

U powoda 01 października 2014 roku stwierdzono nerwicę – zaburzenia lękowe uogólnione, 18 września 2014 roku zespół korzeniowy nerwów rdzeniowych szyjnych, 15 października 2014 roku nadciśnienie tętnicze, a 17 lutego 2015 roku zwężenie zastawki aorty. Został skierowany do poradni specjalistycznej (...).

Aktualnie powód cierpi na przewlekły zespół korzeniowy dysfunkcyjno-bólowy kręgosłupa z okresowymi zaostrzeniami pod postacią rwy barkowej, rwy kulszowej i neuralgii międzyżebrowej; pourazowe uszkodzenie krążka międzykręgowego, w następstwie przebytego urazu kręgosłupa piersiowego 07 sierpnia 1988 roku; dyskopatię z podwichnięciem i uciskiem worka oponowego oraz ze zwężeniem kanału kręgowego; zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego; nadciśnienie tętnicze lekooporne; reakcję na stres pourazowy.

Na utrzymaniu powoda pozostaje obecnie 5-lentnia córka. Uczęszcza do przedszkola w T.. Koszt wyżywienia w przedszkolu wynosi 132 złote miesięcznie oraz dodatkowo w wysokości od 40 do 88 złotych za dodatkowe godziny. Należało opłacić na jej rzecz składkę na radę rodziców w kwocie 32 złotych w maju 2016 roku, a w kwocie 30 złotych we wrześniu 2016 roku.

Powód mieszka wraz z konkubiną, jej synem oraz ich wspólną córką na nieruchomości w L.. Zaadoptowali spichlerz na dom mieszkalny. Partnerka P. D. pracuje zawodowo, uzyskuje dochód w wysokości najniższego wynagrodzenia uzyskiwanego w kraju.

Połowa działki, na której mieszka powód należy do jego siostry, gdyż przekazał jej ją w drodze darowizny. Miało to na celu zabezpieczenie sytuacji siostry, gdyż pożyczyła mu ona środki na spłatę zadłużenia alimentacyjnego w kwocie ok. 50.000 złotych. Siostra powoda jest pracownikiem banku, uzyskuje wynagrodzenie w kwocie 2.400 złotych netto miesięcznie. Środki na pożyczkę uzyskała ze sprzedaży akcji za kwotę 75.000 złotych.

P. D. pożyczał również środki finansowe w wysokości 3.300 złotych od znajomego. Spłacił zadłużenie.

Ponosi opłaty za energię elektryczną w kwocie ok. 330 złotych co dwa miesiące. Ponosi wydatki na wodę w kwocie ok. 270 złotych kwartalnie, związane z wywozem odpadów w wysokości 96 złotych rocznie oraz za podatek od nieruchomości w kwocie 333 złotych kwartalnie. Ponadto koszt Internetu wynosi 79 złotych miesięcznie.

P. D. nie uzyskuje kontaktów z pozwanym. Próbował parokrotnie się z nim skontaktować, lecz O. D. (1) odrzuca od niego połączenia, nie chce się z nim widywać.

O. D. (1) ma lat 20. Jest studentem II roku (...) na Uniwersytecie (...). Wynajmuje mieszkanie z miesięczną odpłatnością 1.350 złotych. W okresie zimowym zużywa więcej energii co powoduje wzrost opłat. Ponosi koszt Internetu w wysokości 79 złotych opłacany przez firmę matki, książek na semestr w granicach do 500 złotych, karnetu na siłownię 79 złotych, suplementów diety i witamin 100 złotych, korepetycji z języka hiszpańskiego w wysokości 200 złotych koszty przejazdu tramwajem 100 złotych, dojazdów do domu, żywności w kwocie 60 złotych. Zakupił telefon za kwotę 3.300 złotych, komputer za kwotę 3.300 złotych. Leczy się na alergię, u stomatologa. Sam ponosi koszty wyżywienia i ubrania. W 2016 roku był na wakacjach na Wyspach K., w H. i H.

Matka pozwanego D. D. prowadzi działalność gospodarczą. Jest to jej jedyne źródło utrzymania. Zamieszkuje w prywatnym domu o powierzchni 150 m kw. stanowiącym jej własność. Ponosi koszty ogrzewania domu w okresie zimowym w wysokości 1.000 złotych miesięcznie, a w letnim 500 złotych, za wodę od 60- 80 złotych, opłaty RTV, internetu, energii elektrycznej w wysokości 600 złotych co 2 miesiące. Opłaca synowi mieszkanie i łoży na jego utrzymanie oraz leczenie. Daje synowi 2.500 złotych miesięczne plus żywność. Posiada kredyt na kwotę 320.000 złotych na bieżącym rachunku firmy, która związana jest z obrotem towarowym.

Sąd zważył, iż powództwo P. D. o obniżenie alimentów na rzecz jego syna O. D. (1) zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

Podstawą żądania powództwa jest treść art. 138 k.r.o., zgodnie z którą w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zakres tego obowiązku wyznacza regulacja art. 135 k.r.o. stosownie, do której wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od możliwości zarobkowej i majątkowej zobowiązanego.

Obniżenie alimentów następuje wówczas, gdy zmniejszeniu uległy potrzeby uprawnionego lub gdy doszło do pogorszenia się sytuacji finansowej, a co za tym idzie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego. Dla stwierdzenia czy nastąpiła zmiana stosunków należy brać pod uwagę czy istniejące okoliczności mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego.

W przedmiotowej sprawie, jak wynika z zebranego materiału dowodowego po stronie uprawnionego nie nastąpiło zmniejszenie jego usprawiedliwionych potrzeb. O. D. (1) jest obecnie studentem II roku studiów stacjonarnych we W., z czym wiążą się wysokie koszty najmu mieszkania oraz przejazdów. Ponadto od chwili kiedy po raz ostatni Sąd ustalał wysokość alimentów na jego rzecz, wraz z wiekiem, w sposób oczywisty wzrosły jego potrzeby również te nie związane z edukacją tj. chociażby z wyżywieniem. Obecnie jednak nie ponosi znacznych kosztów leczenia związanych z odczulaniem, jak miało to miejsce przy ostatnim ustalaniu alimentów. Analizując okoliczności sprawy nie sposób jednak nie zauważyć, iż po stronie P. D. nastąpiła zmiana, która uzasadnia obniżenie alimentów. Powód w sierpniu 2009 roku, a więc kiedy po raz ostatni ustalono wysokość świadczenia, uzyskiwał dochody z prowadzonych działalności gospodarczych w kwocie miesięcznie ok. 59.000 złotych. Tak znaczne wynagrodzenie uprawniało do zobowiązania powoda do łożenia na utrzymanie pozwanego kwoty 3.000 złotych miesięcznie. Wówczas na utrzymaniu P. D. pozostawała również jego córka, na której rzecz również łożył alimenty w kwocie po 3.000 złotych. Powód nie miał innych osób na utrzymaniu. Aktualnie P. D. nie jest już wspólnikiem jednej ze spółek, z której czerpał dochody, jak również druga z nich nie przynosi zysków. Wobec trudnej sytuacji materialnej powód zaciągnął zobowiązania u siostry i znajomego, oraz podjął pracę w Niemczech. Odliczając koszty, które ponosi w związku z noclegami, jego wynagrodzenie za pracę wynosi ok. 1.671,44 euro brutto miesięcznie tj. ok. 7.059,5 złotych brutto miesięcznie. Co prawda P. D. nie jest już zobowiązany do utrzymywania córki A. D., która uzyskała samodzielność, lecz na jego utrzymaniu pojawiła się kolejna – 5-letnia córka M.. Jak wynika z zaświadczeń lekarskich powód cierpi na schorzenia związane z kręgosłupem, nadciśnieniem oraz stres pourazowy. Dolegliwości te choć nie uzasadniają orzeczenia braku zdolności do pracy, gdyż P. D. takiegoż dokumentu nie przedłożył w toku niniejszej sprawy, to w pewnym zakresie ograniczają zdolność zarobkowania. Powód posiada zadłużenie na kwotę ok. 40.000 złotych na rzecz Urzędu Skarbowego. Mimo to, Sąd uwzględnił, iż powód posiada majątek, na który składa się połowa nieruchomości w L., mieszkanie przy ul. (...) oraz nieruchomość stanowiąca własność prowadzonej przez niego spółki w W.. Fakt wyzbycia się części nieruchomości położonej w L. podyktowana była tylko i wyłącznie spłatą zadłużenia alimentacyjnego. Wskazać należy, iż uległa obniżeniu stopa życiowa powoda, a co należy podkreślić zgodnie z ugruntowanym w judykaturze stanowiskiem, dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej, lecz nie wyższej. Konkludując, sytuacja powoda istotnie uległa pogorszeniu, gdyż nie uzyskuje on tak znacznych dochodów jak miało to miejsce w sierpniu 2009 roku. Jednak w granicach możliwości zarobkowych i majątkowych powoda nadal pozostaje kwota 2.000 złotych, która w ocenie Sądu jest adekwatną w obliczu aktualnego stanu rzeczy. Alimenty we wskazanej wysokości pokryją część usprawiedliwionych potrzeb O. D. (1), a z pewnością są wystarczającymi do uregulowania należności za najem lokum studenckiego we W., dojazdy oraz wyżywienie. W pozostałym zakresie to również matka pozwanego zobowiązana jest do łożenia na utrzymanie syna. Powyższe okoliczności, w ocenie Sądu, uzasadniają obniżenie alimentów od P. D. na rzecz O. D. (1) z kwoty po 3.000 złotych miesięcznie do kwoty po 2.000 złotych miesięcznie.

W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone jako bezzasadne. P. D. nadal uzyskuje dosyć wysokie zarobki, gdyż ich wartość przewyższa średnie wynagrodzenie uzyskiwane w kraju. Co prawda posiada pewne zadłużenie, lecz jest również właścicielem majątku znacznie przewyższającego wartość powstałych zobowiązań.

Sąd oddalił powództwo wzajemne O. D. (1) o podwyższenie alimentów od P. D., gdyż w związku z wyżej przedstawioną argumentacją, było ono nieuzasadnione.

Stosownie do treści art. 100 k.p.c. Sąd zniósł wzajemnie koszty procesu między stronami.

Powyższy wyrok zaskarżyły obie strony.

Apelacja powoda głównego skarży wyrok w części oddalającej powództwo o obniżenie alimentów do kwoty po 1.000 złotych miesięcznie, zarzucając mu:

-

sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na uznaniu, iż kwota alimentów po 2.000 zł miesięcznie jest adekwatna do możliwości zarobkowych powoda,

-

naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 i 2 i art. 328 § 2 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego i uznanie, że powód musi zaspokajać luksusowe potrzeby pozwanego przy zupełnym pominięciu dla oceny wysokości świadczenia alimentacyjnego faktu, iż koszty utrzymania 20-letniego pozwanego to kwota łącznie 4.000 zł miesięcznie, a więc jest zbyt wygórowana, a także brak ustalenia wysokości uzasadnionych potrzeb pozwanego,

-

naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 135 krio polegające na uznaniu, iż kwota zasądzonych alimentów pozwala pozwanemu żyć na podobnym poziomie, na jakim żyje powód, mimo iż dochody pozwanego są z tytułu świadczeń alimentacyjnych dwa razy wyższe niż dochody powoda.

Apelujący wnosił o zmianę wyroku i obniżenie alimentów do kwoty po 1.000 miesięcznie ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi l-szej instancji.

Apelujący wnosił także o przeprowadzenie dowodu z załączonej kasety wideo, która odzwierciedla warunki mieszkaniowe, w jakich żyje powód.

Potrzeba przeprowadzenia tego dowodu powstała po zakończeniu rozprawy przed sądem l-szej instancji.

Apelacja pozwanego głównego skarży wyrok w zakresie obniżenia alimentów z kwoty po 3.000 złotych miesięcznie do kwoty po 2.000 złotych miesięcznie poczynając od 20 grudnia 2016 roku, pomimo braku wskazania takiej daty w pozwie, oraz w zakresie oddalenia powództwa wzajemnego i rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuca naruszenie przepisów postępowania a to:

-

art. 233 § 1 i 2 k.p.c. polegające zarówno na dowolnej ocenie materiału dowodowego , jego wybiórczej analizie, braku odniesienia się do szeregu dowodów przeprowadzonych w toku postępowania, w szczególności dowodów z dokumentów, w tym całkowitego pominięcia dokumentów z akt sprawy sygn. akt XIIIGC 471/15 KR Sądu Okręgowego w Katowicach, zeznań matki powoda, zdjęć przedstawiających posiadany przez powoda majątek w postaci zabytkowego spichlerza w L., w którym po kosztownej renowacji zamieszkał, letniej rezydencji w W. czy nieruchomości w T. szacowanej przez powoda na 1,5 miliona złotych /cena oferowanej sprzedaży/,

-

dowolność w ocenie materiału dowodowego polega również na braku jakiejkolwiek oceny powodów, dla których została rozwiązana jedna ze spółek powoda I. (...) i nadaniu tej okoliczności znaczenie utraty możliwości zarobkowych przez powoda, podczas gdy należało ocenić powyższe przez pryzmat art. 136 kriop albowiem do jej rozwiązania doszło na skutek zgodnego stanowiska wspólników, którzy obaj tego chcieli, a źródłem tego stał się narastający konflikt dwóch wspólników, u podstaw którego legło wypłacenie bez zgody wspólnika i ze szkodą dla spółki przez P. D. 90.000,00 złotych, prowadzenie przez niego działalności konkurencyjnej i inne wskazane w uzasadnieniu przywołanego orzeczenia. Nadto, niezależnie od zawinionego przez powoda zachowania, które skutkowało rozwiązaniem spółki, podniósł, że otrzymał on oprócz zagarniętych samowolnie profitów, dodatkowo spłatę z majątku rozwiązanej spółki i okoliczność ta w żadnym razie nie świadczy o utracie możliwości zarobkowych powoda, który utrzymuje się z aktywności biznesowych, a na przestrzeni lat, kiedy był obciążony obowiązkiem alimentacyjnym względem dwojga jeszcze wówczas dzieci /na każdego po 3000 złotych/ zakładał, zawieszał i rozwiązywał wiele firm i spółek, co należy ocenić jedynie jako przejaw jego działalności biznesowej związanej z oceną szeroko pojętych korzyści danych form aktywności biznesowej /podatkowych, finansowych itp./,

-

całkowicie dowolne jest ustalenie Sądu jakoby majątek rozwiązanej spółki przejął wspólnik powoda, co Sąd I instancji przyjął w ślad za pierwszymi zeznaniami powoda /protokół z dnia 07 sierpnia 2017 roku 00:40:03/, a co jest ustaleniem sprzecznym z załączonym do akt sprawy dokumentem w postaci wyroku i uzasadnienia Sądu Okręgowego w Katowicach wydanego w sprawie sygn. akt XIIIGC 471/15 KR, z którego w sposób nie budzący wątpliwości wynika, że żądanie przez powoda spłaty z majątku spółki w przedmiotowym postępowaniu było przedwczesne z racji konstytutywnego charakteru orzeczenia o rozwiązaniu spółki. Sąd I instancji nie zechciał dostrzec niekonsekwencji w składanych przez powoda zeznaniach wzajemnie sprzecznych, przedstawiających odmienne wersje dotyczące szeregu okoliczności, w tym otrzymania spłaty ze spółki (...). Ostatecznie bowiem powód przyznał, że spłatę ze spółki otrzymał w 2016 roku w kwocie 157.000,00 złotych, ponad wcześniej samowolnie pobrane 90.000,00 zł /protokół z dnia 07 sierpnia 2017 roku 01:30:20/,

-

dowolność oceny materiału dowodowego polega również na tym, że Sąd I instancji naruszając przepis art. 233§ 2 k.p.c. nie nadał żadnego znaczenia i nie odniósł się zupełnie do odmowy przedstawienia przez powoda dokumentów, do złożenia których został zobowiązany na rozprawie w dniu 22 maja 2017 roku, a to CIT-8 spółki (...), PIT-u 36 L z załącznikiem B z firmy (...) 2 za lata 2014-2016, PIT-u 26 za wynajem mieszkania oraz umowy dokonanej na rzecz siostry darowizny. Odmowa przedstawienia dokumentów świadczących o dochodach i majątku spółek których powód jest udziałowcem, bądź właścicielem, w szczególności spółki (...), gdzie posiada 98% udziałów, a 2% konkubina powoda, z którą prowadzi wspólne gospodarstwo domowe w posiadłości w L., winna zostać oceniona według tych samych zasad, zgodnie z którymi Sąd dokonuje oceny dowodów i nieść negatywne skutki dla powoda. Sąd I instancji nie odniósł się do powyższego w żaden sposób, co stanowi oczywistą dowolność Sądu I instancji w ocenie zachowania procesowego strony, które w świetle zasad doświadczenia życiowego i logiki pozwalają na weryfikację prawdziwości twierdzeń faktycznych. Nie może bowiem budzić wątpliwości, że odmowa przez powoda przedstawienia dochodów posiadanych spółek i firm zmierzała w sposób oczywisty do zatajenia osiąganych dochodów i majątku, o czym świadczy również i ta okoliczność, że powód posiadane przez niego nieruchomości wprowadził do majątku spółki (...), którego nie chce ujawnić, co winno skutkować ujemnymi konsekwencjami procesowymi,

-

dowolność w ocenie materiału dowodowego przejawia się także w bezkrytycznym przyjęciu za wiarygodne zeznań powoda, choćby stały we wzajemnej sprzeczności ze sobą, a nawet dokumentami w postaci orzeczeń sądowych, a pominięciu i nie poddaniu żadnej ocenie zeznań świadka w osobie D. D. oraz zeznań pozwanego O. D. (1). Świadek D. D. szczegółowo odniosła się do szeregu gołosłownych zarzutów byłego męża /rzekomy brak rozliczeń z była żoną/, a jej zeznania oraz pozwanego O. D. (1) poparte zostały dowodami z dokumentów złożonymi przez pełnomocnika pozwanego na rozprawie w dniu 16 października 2017 roku, z których w sposób nie budzący wątpliwości wynikają faktyczne okoliczności, to jest spłata byłego męża, wysokie oszczędności, które posiadał /lokata bankowa 85.000 zł/, nabycie nieruchomości w L. przed otrzymaną spłatą z podziału majątku, oferta sprzedaży nieruchomości w T. za 1,5 miliona złotych, okoliczność, iż nieruchomość w W. stanowiła majątek powoda przez inkorporowaniem jej do spółki (...), brak jakiegokolwiek zainteresowania i wsparcia syna przez ojca, zaleganie przez powoda z obowiązkiem alimentacyjnym właściwie od początku jego orzeczenia, wysoki standard życia powoda i jego zdolności biznesowe, które były i są źródłem jego niezmiennie wysokich możliwości zarobkowych,

-

ponadto zarzuca naruszenie przepisów postępowania, a to art. 321 k.p.c. polegające na wyjście ponad żądanie pozwu i obniżenie obowiązku alimentacyjnego od dnia 20 grudnia 2016 roku, podczas gdy takie żądanie nie zostało sformułowane w pozwie o obniżenie alimentów,

-

sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, że koszty utrzymania pozwanego /powoda wzajemnego/ nie zmieniły się w przeciągu ostatnich 8 lat od ostatniego orzekania w ich przedmiocie, podczas gdy wzrosły w sposób oczywisty. Syn pozwanego jest studentem, prowadzi samodzielnie gospodarstwo domowe, a same koszty związane tylko z zamieszkaniem, opłatami stałymi za prąd, gaz, wodę, kaucja, telefon i przejazdy to kwota radykalnie wyższa, aniżeli wtedy kiedy mieszkał w domu matki jako dziecko, bo taki był stan faktyczny 8 lat temu. Sprzeczność polega również na przyjęciu, że doszło do obniżenia możliwości majątkowych pozwanego, podczas gdy wygasł jego obowiązek alimentacyjny na rzecz córki A. w kwocie po 3.000 złotych miesięcznie z uwagi na zakończenie przez nią nauki. Ustaleniu, iż doszło do obniżenia możliwości finansowych powoda przeczy również okoliczność uczynionej przez niego darowizny, przekazania własnego majątku spółce, a także okoliczność, iż powód utrzymywał dobrowolnie obcą osobę zajmującą jego mieszkanie /o ile można to uznać za wiarygodne/, bo jak stwierdził było mu jej żal /protokół przesłuchania 07 sierpnia 2017 roku 00:55:33/, wszystko to świadczy jedynie o tym, że posiada on majątek, którym obdarowuje innych, w miejsce spełniania swojego obowiązku alimentacyjnego względem syna, który ma prawo zakończyć naukę na studiach wyższych, tak jak mogła to uczynić jego starsza siostra, tym bardziej, że środki pieniężne na kształcenie i utrzymanie, to jedyne co od ojca otrzymuje.

Apelujący wnosił o zmianę orzeczenia i oddalenie powództwa głównego w całości oraz uwzględnienie powództwa wzajemnego oraz obciążenie powoda kosztami postępowania w całości.

Na rozprawie przed Sądem Okręgowym pełnomocnik powoda głównego i zarazem pozwanego wzajemnego popierał swoją apelację, wnosząc o oddalenie apelacji pozwanego głównego a powoda wzajemnego zarazem i zasądzenie kosztów procesu.

Pełnomocnik pozwanego głównego i zarazem powoda wzajemnego popierał z kolei swoją apelację, wnosząc o oddalenie apelacji powoda głównego (pozwanego wzajemnego zarazem) i zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje obu stron są nieuzasadnione. Podniesione bowiem w nich zarzuty, które można pogrupować jako zarzuty procesowe oraz zarzuty obrazy wskazanych w obu skargach apelacyjnych przepisów prawa materialnego nie są trafne.

Ocenę obu apelacji należy zacząć od oceny zarzutów dotyczących uchybień procesowych, a w szczególności podniesionego w apelacji obu stron naruszenia przepisu art. 233 k.p.c. oraz dokonania sprzecznych z materiałem dowodowym ustaleń faktycznych a nadto podniesionego w apelacji powoda głównego zarzutu naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c. a w apelacji powoda wzajemnego naruszenia przepisu art. 321 k.p.c.

Lektura materiału aktowego prowadzi – wbrew wskazanym powyżej zarzutom obu apelacji – do wniosku, iż Sąd Rejonowy wyjaśnił sprawę w sposób wszechstronny, gromadząc bardzo obszerny i wystarczający dla rozstrzygnięcia materiał dowodowy, uwzględniając wnioski dowodowe stron i nie uchybiając żadnym przepisom prawa procesowego.

Ten obszerny i wyczerpujący materiał dowodowy Sąd ten poddał wnikliwej, wszechstronnej oraz zgodnej z doświadczeniem życiowym i zasadami logicznego rozumowania ocenie odpowiadającej wymogom jakie stawiają jej przepisy art. 233 § 1 w zw. z art. 328 § 2 k.p.c.

Ta prawidłowa ocena dowodów doprowadziła Sąd Rejonowy do poczynienia trafnych ustaleń faktycznych w zakresie istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności odnoszących się do ewentualnych istotnych zmian jakie nastąpiły po stronie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentów oraz po stronie zobowiązanego do alimentacji w zakresie jego możliwości zarobkowych i majątkowych, które to ustalenia dały Sądowi podstawę do wniosku, iż należne dotychczas O. D. (1) alimenty w kwocie po 3.000 zł powinny być obniżone do 2.000 zł miesięcznie. W zasadzie bowiem zaakceptować należy ustalenia Sądu I instancji w zakresie aktualnych zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanych do alimentacji obojga jego rodziców, a przede wszystkim ojca powoda wzajemnego, przy czym Sąd Okręgowy dostrzegając problemy zdrowotne powoda oraz jego problemy związane z prowadzeniem wcześniejszej firmy, częściowo podziela stanowisko apelacji pozwanego głównego, że nie w pełni ojciec jego wykorzystuje możliwości zarobkowe bądź świadomie zaniża je w celu ograniczenia zakresu swego obowiązku alimentacyjnego, choć nie ulega wątpliwości, że te właśnie możliwości uległy istotnemu ograniczeniu, pomimo, że wygasł już obowiązek alimentacyjny powoda głównego wobec dorosłej córki, na której rzecz świadczył też kwotę 3.000 zł miesięcznie. Za prawidłowe natomiast w pełni uznać należy ustalenia w zakresie aktualnych usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentów.

Sąd II instancji podziela zatem – w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia - tak ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego w powyższym zakresie i przyjmuje je za własne jako trafne i znajdujące oparcie w materiale dowodowym jak i wnioski tegoż Sądu składające się na ocenę prawną żądań obu pozwów (głównego i wzajemnego).

Chybionym jest również podniesiony przez pozwanego głównego zarzut naruszenia art. 321 k.p.c., przez obniżenie alimentów od daty 20.12.2017 r i orzeczenie w tym zakresie ponad żądanie pozwu w sytuacji gdy powód główny w pozwie o obniżenie alimentów nie określił daty ich obniżenia.

Jest bowiem rzeczą oczywistą, że powód wnosząc pozew w powyższej dacie już wtedy domagał się obniżenia dotychczasowego świadczenia alimentacyjnego a zatem obniżenie alimentów od daty wniesienia pozwu w tym przedmiocie nie może być uznane za rozstrzygnięcie orzekające ponad żądanie pozwu w rozumieniu powołanego wyżej przepisu art. 321 k.p.c.

Niezasadnymi są także podniesione w obu apelacjach zarzuty obrazy prawa materialnego, tj. przepisu art. 135 krio w apelacji powoda głównego oraz przepisu art.136 krio w apelacji pozwanego głównego.

Podnoszony w obu apelacjach zarzut obrazy prawa materialnego każda z apelacji usiłuje wykorzystać dla własnych odmiennych wniosków, odmiennie interpretując prawidłowo ustalone przez Sąd Rejonowy fakty w zakresie skutków z nich wynikających, które to zostały przez ten Sąd oceniono prawidłowo.

Sąd I instancji prawidłowo bowiem ocenił i wyważył wszystkie okoliczności mające dla rozstrzygnięcia sprawy znaczenie.

Niewątpliwie jednak zakres usprawiedliwionych potrzeb dzieci (także pełnoletnich) uczących się i nie będących w stanie samodzielnie utrzymać się oceniać należy przez pryzmat standardu życia ich rodziców, a ten w sprawie niniejszej jest wysoki i dziecko ma prawo do równej z nimi stopy życiowej.

W ocenie Sadu Okręgowego aktualne usprawiedliwione potrzeby uprawnionego ocenić należy za Sądem Rejonowym – przez pryzmat możliwości zarobkowych i majątkowych ich rodziców – na dotychczasowym poziomie kwoty około 4.000 zł miesięcznie.

Niezależnie od stanowiska Sądu I instancji, zauważyć trzeba, że w zasadzie aktualnie nie są najważniejsze zmiany w możliwościach zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, które to i tak pozwoliłyby mu wywiązać się z dotychczas określonego obowiązku, lecz zmiana jaka nastąpiła w zakresie rozkładu ciężaru obowiązku alimentacyjnego wobec pozwanego głównego pomiędzy jego rodziców.

Nie sposób bowiem nie dostrzec, że matka O. D. (2) nie wykonuje już wobec niego obowiązków alimentacyjnych przewidzianych w art. 135 § 2 krio, a zatem powinna w takim samym stopniu jak ojciec przyczyniać się finansowo do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb syna.

W kontekście powyższego uznać należy, iż Sąd Rejonowy prawidłowo obniżył dotychczasowe świadczenie alimentacyjne z kwoty po 3.000 zł do kwoty po 2.000 zł miesięcznie. Jeśli bowiem oboje rodzice zobowiązani będą do świadczenia na rzecz pozwanego głównego kwot po 2.000 zł potrzeby uprawnionego będą w pełni zaspokojone.

Zaskarżony wyrok odpowiada więc w ostatecznym wyniku prawu materialnemu, tj. przepisom art. 138 w zw. z art.135 § 1 krio.

Nie można bowiem także podzielić stanowiska pozwanego głównego, iż należne mu alimenty – jako studentowi - powinny być wyższe, gdyż jego potrzeby są wyższe niż kwota 4.000 zł miesięcznie, jeśli kwotę tą porówna się ze średnim miesięcznym wynagrodzeniem w kraju.

Powyższe rozważania, wskazują na niezasadność obu apelacji.

Dlatego też, uznając, że obie apelacje nie zawierają uzasadnionych zarzutów, a zaskarżony wyrok w ostatecznym wyniku odpowiada powołanemu w jego uzasadnieniu prawu materialnemu, należało na podstawie art. 385 k.p.c. orzec o ich oddaleniu.

O kosztach procesu między stronami za drugą instancję orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c.

GŚ/AOw

SSO Paweł Hochman

SSO Bata Grochulska SSA w SO Grzegorz Ślęzak