Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2020 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	Grzegorz Ślęzak
Sędziowie	Jarosław Gołębiowski Stanisław Łęgosz

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2020 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa E. Ł.

przeciwko (...)

Sp. z o.o. z siedzibą w T.

o ustalenie wstąpienia stosunku najmu

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz.

z dnia 10 października 2019 r. sygn. akt I C 1667/18

1.  oddala apelację;

2.  nie obciąża powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą na rzecz pozwanego;

3.  przyznaje ze Skarbu Państwa – Sądu Rejowego w Tomaszowie Maz. na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokat I. K. kwotę 73,80 (siedemdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt groszy) tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną powódce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Stanisław Łęgosz Grzegorz Ślęzak Jarosław Gołębiowski

Sygn. akt II Ca 869/19

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 października 2019r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z powództwa E. Ł. przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. o ustalenie wstąpienia stosunku najmu

1. oddalił powództwo;

2. przyznał ze Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokat I. K. kwotę 221,40 brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu;

3. nie obciążył powódki E. Ł. nieuiszczoną opłatą od pozwu oraz poniesionymi w sprawie wydatkami .

Podstawą powyższego wyroku stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

E. Ł. zamieszkiwała w lokalu przy ulicy (...) w T.. Była tam zameldowana od dnia (...) roku. Najemcą przedmiotowego lokalu był K. S., który zmarł (...) roku. K. S. przez parę lat przed śmiercią bardzo ciężko chorował i umarł na (...).

W czasie gdy powódka tam zamieszkiwała dochodziło do licznych awantur , często interweniowała policja. E. Ł. także zachowywała się nagannie - potłukła drzwi mieszkania, telewizor.

Powódka z lokalu przy ulicy (...) wyprowadziła się na dłuższy czas - w przybliżeniu rok - przed śmiercią swojego konkubenta K. S.. Zabrała swoje rzeczy osobiste .

Mieszkańcy kamienicy wystosowali do administratora budynku pismo , w którym sprzeciwili się uregulowaniu jej prawa do przedmiotowego lokalu , podnosząc, iż wszczynała ona awantury w miejscu zamieszkania.

Powódka z lokalu przy ulicy (...) wyprowadziła się na dłuższy czas - w przybliżeniu rok - przed śmiercią swojego konkubenta K. S.. Zabrała swoje rzeczy osobiste.

E. Ł. od dnia (...) roku do dnia (...) roku przebywała w (...) w D.. Po śmierci K. S. opuściła schronisko i rozpoczęła starania o uzyskanie tytułu prawnego do lokalu.

Decyzją z dnia(...) roku E. Ł. została wymeldowana z miejsca pobytu stałego z lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) w T. z uwagi na fakt długotrwałego niezamieszkiwania w nim.

Sąd zważył, iż powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawą prawną wstąpienia w stosunek najmu jest art. 691 k.c. Zgodnie z art.

691 § 1 k.c. w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. Osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci (art. 691 § 2 k.c.). W razie braku osób wymienionych w § 1 stosunek najmu lokalu mieszkalnego wygasa (art. 691 § 3 k.c.).

Uprawnienie do wstąpienia w stosunek najmu ma więc jedynie taka osoba, która odpowiada równocześnie dwu warunkom: jest osobą bliską najemcy i stale z nim mieszka aż do jego śmierci. Sąd ocenia istnienie przesłanek wymaganych dla wstąpienia z mocy prawa w stosunek najmu na dzień śmierci poprzedniego najemcy, kiedy to wygasa łączący go z wynajmującym stosunek najmu, a w stosunek ten może wstąpić osoba bliska.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 28 listopada 2012 roku (sygn. akt III CZP 65/12, OSNC 2013, Nr 5, poz. 57) przyjął, iż osobą faktycznie pozostającą we wspólnym pożyciu z najemcą - w rozumieniu art. 691 § 1 k.c. - jest osoba połączona z najemcą więzią uczuciową, fizyczną i gospodarczą.

Do wstąpienia w stosunek najmu po zmarłym najemcy, oprócz należenia do kręgu osób wskazanych w art. 691 § 1 k.c., konieczne jest stałe zamieszkiwanie z najemcą w chwili jego śmierci. Stałe zamieszkiwanie polega na tym, że w zajmowanym lokalu znajduje się centrum życiowe danej osoby - w mieszkaniu tym koncentrują się wszystkie jej sprawy osobiste i majątkowe. Może o tym świadczyć w szczególności fakt, że osoba ta po śmierci najemcy nie ma dokąd się wyprowadzić. Sam fakt stałego opiekowania się i okazjonalnego spędzania czasu w spornym lokalu z dotychczasowym najemcą, bez wspólnego z nim stałego zamieszkiwania w tym lokalu, nie prowadzi do wstąpienia w stosunek najmu na podstawie art. 691 k.c., nawet jeżeli osoba ubiegająca się o wstąpienie w stosunek najmu zalicza się do jednej z kategorii osób wymienionych w przepisie art. 691 k.a

Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy Sąd stwierdził, iż powódka nie spełniła warunków przewidzianych w art. 691 k.c. do uznania, iż wstąpiła w stosunek najmu. Ustalony w sprawie stan faktyczny daje, w ocenie Sądu, podstawy do przyjęcia, iż powódka w chwili śmierci najemcy nie zamieszkiwała w przedmiotowym lokalu mieszkalnym.

Jak wynika z zeznań świadka E. G. na rozprawie w dniu 24 września 2019 roku, powódka wyprowadziła się od najemcy - K. S. na długi czas - może rok - przed jego śmiercią.

Sąd nie znalazł podstaw by odmówić wiary zeznaniom tego świadka . E. G. był przez lata sąsiadem stron . Zeznania te znajdują potwierdzenie w dokumentacji zgromadzonej w załączonych aktach postępowania administracyjnego o wymeldowanie. Z zeznań tych wynika że powódka na długo przed śmiercią konkubenta opuściła przedmiotowy lokal. Wyniosła swoje rzeczy / zapakowane w 3 worki/ W wyniku czego ciężko chory/ na (...)/ K. S. pozostał sam bez jakiejkolwiek opieki.

Sąd odmówił wiary zeznaniom powódki, która twierdziła że opuściła lokal dopiero w (...) roku , bo to pozostaje w sprzeczności z zeznaniami bezstronnego świadka i ustalenia mi postępowania o wymeldowanie. Sąd nie dał wiary także twierdzeniom powódki, iż zmuszona była uciekać do (...) z obawy o swoje bezpieczeństwo. Z zeznań świadka , jak i oświadczenia mieszkańców wystosowanego do (...) wynika ,że to powódka zachowywała się nagannie . K. S. akurat na 3 miesiące przed śmiercią nie mógł stwarzać dla powódki zagrożenia skoro znajdował się w końcowym stadium choroby nowotworowej. Wcześniej się go nie obawiała, skoro spędziła z nim (...) lat.

Powódka nie dysponowała własnymi kluczami do lokalu, co przemawia za tym, iż wyprowadzając się od K. S. nie zamierzała tam wrócić. Jako niewiarygodne Sąd ocenił zeznania powódki jakoby klucze zgubiła, gdyż na rozprawie w dniu 14,03.2019 roku wyjaśniła, iż klucze te zostały jej zabrane przez konkubenta.

Bezspornym jest w okresie od (...) roku do dnia (...) zamieszkiwała w (...) w D.. Sąd uznał, że to było jej ówczesne centrum życiowe , a nie lokal przy ul (...) . Przy tym Sąd doszedł do przekonania iż w placówce tej nie znalazła się z obawy o własne bezpieczeństwo.

Z uwagi na powyższe Sąd doszedł do przekonania, iż w przedmiotowym lokalu nie koncentrowały się wszystkie sprawy życiowe, osobiste i majątkowe powódki, chociaż w nim od czasu do czasu przebywała.

O kosztach orzeczono na mocy art. 102 k.p.c. i odstąpiono od obciążania przegrywającej proces powódki kosztami procesu. Sąd miał tu na względzie, że powódka mogła nie znać przesłanek umożliwiających wstąpienie przez nią w stosunek najmu.

Na podstawie § 8 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2019 r., poz. 18), Sąd przyznał adwokatowi I. K. kwotę 221,40 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu wraz z należnym podatkiem od towarów i usług.

Powyższy wyrok zaskarżyła powódka w części oddalającej powództwo.

Apelacja zaskarżonemu wyrokowi zarzuca:

1. Naruszenie prawa procesowego tj.

- art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wzięcie za podstawę wyroku stanu rzeczy nieistniejącego w chwili zamknięcia rozprawy, a w konsekwencji przyjęcie, że powódka nie zamieszkiwała stale w spornym lokalu, podczas gdy żaden z przyjętych przez Sąd dowodów nie wskazuje na stałe miejsce zamieszkania powódki w miejscu innym aniżeli sporny lokal;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowe z naruszeniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a w konsekwencji dokonanie sprzecznych z materiałem dowodowym istotnych ustaleń faktycznych polegające na przyjęciu, że powódka nie zamieszkiwał w chwili śmierci z głównym najemcą w spornym mieszkaniu, podczas gdy z zeznań powódki wynika, iż sporne mieszkanie było głównym centrum aktywności życiowej powódki, a przebywanie w (...) tylko czasowym miejscem pobytu;

2. Naruszenie przepisu prawa materialnego tj.

- art. 691 § 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na oddaleniu powództwa w sytuacji, gdy został spełniony warunek stałego zamieszkiwania powódki w lokalu mieszkalnym z jego najemcą do chwili śmierci najemcy, a sporne mieszkanie stanowiło podstawowe centrum aktywności życiowej powódki.

Apelująca wnosiła o:

1.zmianę zaskarżonego wyroku - uwzględnienie powództwa i ustalenie że E. Ł. wstąpiła w nawiązany z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) (...) położonego w T. przy ul. (...) w miejsce jej konkubenta — K. S. zmarłego w dniu (...) t.;

ewentualnie o:

2.uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Tomaszowie Maz.,

oraz o:

zasądzenie na rzecz pełnomocnika z urzędu kosztów pomocy prawnej udzielonej powódce w postępowaniu apelacyjnym z urzędu, według norm przepisanych przy czym ten oświadczył, iż koszty te nie zostały uiszczone ani w całości ani w części.

II Ca 869/19

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona, albowiem podniesione w niej zarzuty nie są trafne i nie mogą wywołać zamierzone w niej skutku w postaci wzruszenia zaskarżonego wyroku.

Apelacja przytacza zarzuty uchybień procesowych, w tym naruszenia przepisów art. 316 § 1 i art. 233 § kpc przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie nieprawidłowych ustaleń faktycznych wskazujących, że powódka w chwili śmierci głównego najemcy lokalu nie zamieszkiwała z nim w tym lokalu i lokal ten nie stanowił w tym czasie jej centrum życiowego oraz zarzut obrazy prawa materialnego, tj. przepisu art. art. 691 § 2 kc, które doprowadziły – w jej ocenie – do niezasadnego oddalenia przedmiotowego powództwa.

Na wstępie, podnieść należy, iż chybionym jest podniesiony zarzut uchybień procesowych, w tym nieprawidłowej oceny dowodów.

Przede wszystkim podnieść należy, że Sąd Rejonowy zgromadził kompletny i wystarczający dla rozstrzygnięcia sprawy materiał dowodowy, czego nie kwestionuje apelacja.

Sąd Okręgowy podziela – wbrew zarzutom apelacji – ocenę materiału oraz ustalenia faktyczne Sądu I instancji wskazujące na brak przesłanek z powołanego wcześniej przepisu art. 691 § 2 kc.

Ustalenia Sądu I instancji w powyższym zakresie znajdują potwierdzenie nie tylko w osobowym materiale dowodowym ale także w materiale postępowania administracyjnego prowadzonego w przedmiocie wymeldowania powódki z przedmiotowego lokalu, co nakazuje ocenę materiału dowodowego dokonaną przez ten Sąd oraz poczynione na jej podstawie ustalenia uznać za przekonywujące i jako takie zasługujące w pełni na akceptację Sądu I instancji.

Dokonana bowiem przez Sąd Rejonowy ocena materiału dowodowego w powyższym zakresie uwzględniająca wszystkie aspekty sprawy, okoliczności, twierdzenia i zaprezentowane dowody. Jest ona więc wszechstronna, zgodna z doświadczeniem życiowym i zasadami logicznego rozumowania, a zatem odpowiada wymogom, jakie stawiają jej przepisy art. 233 § 1 i art. 327 ¹ § 1 kpc, i jako mieszcząca się w granicach swobodnej oceny dowodów i przekonywująca zasługuje na akceptację Sądu II instancji tak jak i poczynione na jej podstawie ustalenia faktyczne tegoż Sądu, co już wcześniej wskazano.

Powyższe rozważania wskazują, iż chybione są wskazane w apelacji zarzuty uchybień procesowych.

Sąd I instancji nie dopuścił się bowiem żadnych uchybień procesowych, które miałyby wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, a zaskarżony wyrok odpowiada wskazanemu w jego uzasadnieniu prawu materialnemu i nie narusza wskazanego w apelacji powódki przepisu tego art. 691 kc.

Apelacja sprowadza się zatem do nieskutecznej polemiki z trafnym stanowiskiem Sądu Rejonowego, prezentując własną odmienną ocenę materiału dowodowego i wykładnię powołanego w niej przepisu prawa materialnego, której to Sąd II instancji nie podziela, akceptując stanowisko Sądu I instancji.

Należy zatem zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, że powództwo – wbrew odmiennemu stanowisku powódki – jest nieuzasadnione i podlegało oddaleniu.

Dlatego też, mając na względzie wszystkie powyższe rozważania, należało apelację oddalić jako nieuzasadnioną na podstawie art. 385 kpc.

Na podstawie przepisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu przyznano pełnomocnikowi powódki wynagrodzenie za pomoc prawną udzieloną powódce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Mając na względzie trudną sytuację życiową i materialną powódki Sąd Okręgowy na podstawie art. 102 kpc nie obciążył jej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą na rzecz strony pozwanej.

Stanisław Łęgosz Grzegorz Ślęzak Jarosław Gołębiowski