Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 grudnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	Sędzia Paweł Hochman

po rozpoznaniu w dniu 30 grudnia 2022 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko (...)Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 20 września 2022 r. sygn. akt I C 640/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda M. J. kwotę 120,00 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Paweł Hochman

Sygn. akt I Ca 952/22

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 29 października 2021 r. powód (...) wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwoty 500,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powoda powołał się na zawartą z B. W. umowę najmu samochodu zastępczego marki F. (...) o nr rej. (...), który został zwrócony przez najemcę dnia 10 marca 2018 r. Wraz z umową najmu poszkodowana zawarła z powodem umowę cesji wierzytelności w zakresie usługi najmu pojazdu zastępczego. Całkowity koszt usług świadczonych przez powoda na rzecz poszkodowanej w zakresie najmu pojazdu zastępczego wyniósł 2.706,00 zł. Pozwany zwrócił powodowi jedynie część tej należności; wypłacił jedynie kwotę 1050,05 zł.

W sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Pełnomocnik pozwanego podniósł, że poszkodowanemu była oferowana usługa najmu pojazdu zastępczego przez podmiot współpracujący z pozwanym. Pozwany nie kwestionował rynkowości dobowej stawki najmu pojazdu wynajętego przez powoda.

Wyrokiem z dnia 20 września 2022 roku Sąd Rejonowy w Bełchatowie zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 500,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 137,00 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 90,00 zł (dziewięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Jako podstawę powyższego rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy wskazał następujący stan faktyczny:

W dniu(...) roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzony został należący do B. W. i E. W. (1) samochód marki S. (...) nr rej. (...). Sprawca zdarzenia posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie. Uszkodzony pojazd nie nadawał się do dalszej jazdy.

Dnia (...)r. B. W. zawarła z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego marki F. (...) nr rej. (...), gdzie czynsz najmu za jedną dobę został ustalony na kwotę 200 zł netto. Pojazd został wynajęty bez ograniczeń, w szczególności co do limitu kilometrów i nie pobrana została żadna kaucja. Do zawarcia umowy bezgotówkowego najmu pojazdu zastępczego upoważnił B. W. również jej mąż E. W. (1). Tego samego dnia B. W. zawarła z powodem umowy cesji wierzytelności z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Obie umowy w imieniu powoda zawarł M. G., który od dnia 1 stycznia 2015 r. posiadał w tym zakresie upoważnienie powoda.

Uszkodzony pojazd stanowił pojazd rodzinny B. W. i E. W. (1). Z uszkodzonego pojazdu korzystała przede wszystkim B. W., która jeździła nim do pracy i wykorzystywała do celów rodzinnych.

Szkoda likwidowana była z ubezpieczenia OC sprawcy. Koszt najmu pojazdu zastępczego miał być pokryty z ubezpieczenia sprawcy szkody.

B. W. korzystała z pojazdu zastępczego od dnia zawarcia umowy najmu tj. od dnia(...) r. do dnia (...) r.

Dnia (...)r. powód wystawił na rzecz B. W. fakturę VAT nr (...) na kwotę 2.706,00 zł brutto z tytułu najmu pojazdu zastępczego za 11 dób po 200 zł netto doba.

W toku likwidacji szkody pozwany wypłacił na rzecz powoda kwotę 1.105,05 zł z tytułu najmu pojazdu zastępczego przez okres 11 dób, przy przyjęciu dobowej stawki najmu na kwotę 85 zł netto (105,55 zł brutto).

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, których prawdziwości ani rzetelności ich sporządzenia nie kwestionowała żadna ze stron. Podstawę ustalenia stanu faktycznego stanowił także dowód z zeznań świadków B. W. i E. W. (1) - poszkodowanych właścicieli uszkodzonego pojazdu. Świadkowie jednoznacznie wskazali, że najem pojazdu zastępczego miał być bezgotówkowy i miał zostać pokryty z ubezpieczenia sprawcy szkody. Świadkowie w jasny i precyzyjny sposób wskazała przebieg likwidacji szkody oraz okoliczności związane z wypłaceniem odszkodowania oraz tego, jak uszkodzony pojazd był przez nich wykorzystywany przed szkodą.

Sąd Rejonowy uznał powództwo za uzasadnione.

Zważył, że w niniejszej sprawie znajdują zastosowanie zasady odpowiedzialności samoistnego posiadacza mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody statuowane w przepisie art. 436 k.c., oraz - w związku z objęciem odpowiedzialności posiadacza pojazdu obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej - przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz.U. 2019, poz. 2214 ze zm.). W kwestii zakresu szkody i odszkodowania obowiązują reguły wyrażone w przepisach art. 361 § 2 k.c. oraz art. 363 k.c. Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. powód może domagać się odszkodowania od strony pozwanej wynikającego z normalnych następstw działania lub zaniechania, z których szkoda wynikła, pod warunkiem, że wykaże rozmiar szkody oraz wykaże istnienie normalnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zdarzeniem ją wywołującym (w niniejszym przypadku z wpadnięciem pojazdu w dziurę w jezdni). Zgodnie z ciężarem dowodu to powód winien wykazać rodzaj i rozmiar szkody, jej wartość oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a szkodą.

Sąd pierwszej instancji wskazał również, że zastosowanie w przedmiotowej sprawie znajdują także przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące ubezpieczeń majątkowych. W myśl przepisu art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zaś zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczyciel odpowiada w granicach odpowiedzialności sprawcy szkody - odpowiada za normalne następstwa działania bądź zaniechania, z którego szkoda wynikła. Wysokość odszkodowania winna odpowiadać rzeczywistym, uzasadnionym kosztom usunięcia skutków wypadku, ograniczona jest jedynie kwotą określoną w umowie ubezpieczenia (art. 824 §1 k.c., art. 36 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych). Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych). Zakład ubezpieczeń w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej wynikającej z umowy ubezpieczenia przejmuje obowiązki sprawcy wypadku. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń nie może wykraczać poza granice odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, ale również nie może być mniejsza niż wynikła na skutek ruchu pojazdu mechanicznego szkoda. Poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń (art. 19 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych oraz art. 822 §4 k.c.).

W ocenie Sądu pierwszej instancji, w przedmiotowej sprawie bezspornym był fakt zaistnienia zdarzenia komunikacyjnego z dnia 24 lutego 2018 roku, w wyniku którego należący do poszkodowanych samochód osobowy marki S. (...) o nr rej. (...) uległ uszkodzeniu. Do zdarzenia drogowego doszło z winy osoby ubezpieczonej w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie. Przedmiotem sporu nie była zatem zasada odpowiedzialności pozwanego za przedmiotową szkodę. Pozwany na etapie likwidacji szkody nie kwestionował także uprawnienia poszkodowanych do wynajęcia pojazdu zastępczego na czas likwidacji szkody jak również nie kwestionował czasu trwania najmu, Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie stanowiła uzasadniona stawka dobowa za najem.

Odnosząc się do zarzutów pozwanego Sąd meritii przypomniał, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Jednakże, jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały 7 sędziów z dnia 17 listopada 2011 roku w sprawie III CZP 5/11 (opubl. OSNC 2012/3/28), nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane. Istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2 k.c., art. 362 k.c. i art. 826 § 1 k.c.). Na ubezpieczycielu ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji gwarancyjnej ubezpieczyciela. W tożsamy sposób wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 lutego 2019 roku w sprawie III CZP 84/18 (opubl. OSNC 2020/1/6) akcentując, że w ramach tego obowiązku powinnością poszkodowanego, jako wierzyciela, jest lojalne postępowanie na etapie likwidacji szkody przez ograniczanie zakresu świadczenia odszkodowawczego ubezpieczyciela, a nie zbędne powiększanie wysokości szkody. Brak podjęcia takich działań mimo, że leżały w zakresie możliwości poszkodowanego, nie może zwiększać odszkodowania należnego od ubezpieczyciela zobowiązanego do naprawienia szkody. W tym zakresie należy proporcjonalnie wyważyć interesy poszkodowanego i ubezpieczyciela kierując się standardem rozsądnie myślącej osoby, która określone zachowanie uznałaby za celowe, konieczne i racjonalne ekonomicznie. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 roku w sprawie III CZP 20/17 (opubl. OSNC 2018/6/56), wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy Sąd meritii wskazał, że poszkodowana E. W. (2) wprawdzie została poinformowana o możliwości najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanego towarzystwa, jednakże pozwany nie przedstawił żadnej konkretnej oferty najmu takiego pojazdu. Wprawdzie w wiadomości e-mail do poszkodowanego przesłana była tabelka z stawkami dobowymi najmu pojazdu oferowanymi przez ubezpieczyciela, jednakże nie była wskazana ani firma oferująca za takie stawki pojazdy zastępcze ani też warunki takiego najmu. W dacie przesłania tej informacji poszkodowany już korzystał z najmu pojazdu zastępczego i pozwany miał możliwość skonkretyzowania możliwości najmu pojazdu zastępczego na konkurencyjnych warunkach z czego nie skorzystał; obecnie natomiast przerzuca całą odpowiedzialność w zakresie przebiegu procesu likwidacji na poszkodowanego, zarzucając mu nielojalne postępowanie na etapie likwidacji szkody i nieograniczanie zakresu świadczenia odszkodowawczego ubezpieczyciela. Zdaniem Sądu pozwany miał w tej sytuacji możliwość podjąć działania, by przedstawić poszkodowanemu oferty konkretnej oferty najmu pojazdu o warunkach tożsamych lub korzystniejszych do umowy zawartej przez poszkodowaną z powodem. W ocenie Sądu działania pozwanego, będącego profesjonalistą, należy postrzegać w kategoriach milczącej akceptacji warunków umowy najmu zawartej pomiędzy powodem a poszkodowanym. Nie istniały bowiem żadne obiektywne przeszkody, aby pozwany zwrócił się do powoda o przesłanie umowy najmu pojazdu zastępczego, warunków tego najmu, a następnie, aby dokonał weryfikacji ich postanowień i przedstawienia własnej, konkurencyjnej oferty. Sąd zwrócił uwagę, że zawarta przez powoda i faktycznego poszkodowanego umowa najmu pojazdu zastępczego była korzystna dla najemcy, gdyż nie przewidywała limitu przebiegu kilometrów, kaucji, jak również udziału własnego w szkodzie częściowej i całkowitej.

Reasumując Sąd Rejonowy uznał, że powód był uprawniony do przyjęcia stawki dobowej na wskazanym poziomie tj. odpowiednio 200 zł netto. Rynkowość tej stawki dobowej najmu pojazdu segmentu C nie była przez stronę pozwaną kwestionowana; nie był również kwestionowany czas trwania tego najmu. Wobec udokumentowania przez powoda kosztów wynikających z najmu pojazdu zastępczego uznać zarówno wysokość czynszu najmu jak i czas najmu pojazdu zastępczego za uzasadnione. Obowiązek pozwanego pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego wynika również z wytycznych Komisji Nadzoru Finansowego. Zgodnie z wcześniej wskazaną rekomendacją z dnia 1 grudnia 2009 r. poszkodowany może żądać pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres, w którym nie było możliwe korzystanie z pojazdu, który uległ uszkodzeniu. Okres najmu winien być uzasadniony. Długość tego okresu warunkowana jest lojalnym zachowaniem się poszkodowanego wobec ubezpieczyciela. W toku sporu ustalono, że zachodziła konieczność wynajmu samochodu zastępczego, bowiem samochód uszkodzony w wyniku wypadku komunikacyjnego był samochodem z którego korzystał poszkodowany, który używał przedmiotowego pojazdu do pracy.

Sąd pierwszej instancji wyjaśnił również, że w rozpoznawanym sporze brak podstaw do uznania, że do zwiększenia rozmiarów szkody przyczyniło się działalnie poszkodowanego. W ocenie Sądu za usprawiedliwione należy uznać korzystanie z pojazdu zastępczego w okresie, w którym wystawiano fakturę za najem. Sytuacja, gdy doszło do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego w okresie remontu uszkodzonego pojazdu albo przez okres niezbędny do nabycia nowego pojazdu stanowi wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodzącego, które by nie powstały bez tego zdarzenia, prowadzące do powypadkowego zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty (art. 361 §2 k.c.). W piśmiennictwie przeważa stanowisko, że muszą to być wydatki zmierzające do wyłączenia lub ograniczenia szkody i niewątpliwie są nimi koszty wynajmu pojazdu zastępczego w celu kontynuowania działalności gospodarczej lub zawodowej, ponieważ zapobiegają utracie określonych dochodów (art. 361 § 2 k.c.) Szkodę stanowią również konieczne wydatki związane ze zdarzeniem szkodzącym. Przy takim ujęciu, stratą w rozumieniu art. 361 §2 k.c. są objęte także wydatki, które służą ograniczeniu (wyłączeniu) negatywnych następstw majątkowych doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia (zniszczenia) pojazdu. Zwrotowi mogą podlegać tylko wydatki rzeczywiście poniesione na taki najem.

Reasumując Sąd uznał, że powód, jako nabywca wierzytelności, mógł się skutecznie domagać uzupełniającego odszkodowania dochodzonego pozwem.

Wyjaśnił również, że podstawę żądania odsetkowego powoda stanowi przepis art. 481 § 1 k.c. w myśl którego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie. Z tych względów uwzględnił również roszczenie w zakresie odsetek, w tym skapitalizowanych przez powoda odsetek.

O kosztach procesu rozstrzygnął w oparciu o art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. Strona powodowa wygrała proces w całości, dlatego też była uprawniona do żądania zwrotu kosztów procesu w pełnej wysokości. Koszty poniesione przez powoda obejmowały: opłatę sądową od pozwu - 30 zł, opłatę skarbową od pełnomocnictwa - 17 zł, koszty zastępstwa radcy prawnego w kwocie 90 zł - § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, zaskarżając go w całości.

Apelujący zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

- naruszenie przepisów prawa procesowego, mogące mieć wpływ na wynik sprawy, art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

• przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i uczynienie jej dowolną, co skutkowało wyprowadzeniem z zebranego materiału dowodowego nieuzasadnionego wniosku, że wynajęcie pojazdu zastępczego od powoda, za dobową stawkę wynoszącą 200 zł netto stanowiło wydatek celowy i ekonomicznie uzasadniony;

• poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie, tj. pominięcie istotnej jego części, a mianowicie pisma (...) S.A. wraz z wykazem stawek za najem pojazdu zastępczego, z którego wynika, że już przy zgłoszeniu szkody ubezpieczyciel poinformował poszkodowanego o możliwości zorganizowania wynajmu pojazdu zastępczego za dobową stawkę w wysokości 85 zł netto, a więc ponad dwukrotnie niższą aniżeli stawka zastosowana przez powoda;

• pominięcie istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy zeznań poszkodowanej, która podczas rozprawy w dniu 30 sierpnia 2022 r. zeznała, że nie porównywała ofert najmu pojazdu zastępczego i nie interesowała się stawką, za którą miał być wynajęty pojazd zastępczy, albowiem szkoda była likwidowana z OC sprawy i pojazd zastępczy „należał się” (00:09:21 -00:12:25);

- co w konsekwencji doprowadziło do błędnego ustalenia przez Sąd, że wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanych, a przekraczające koszty najmu pojazdu zastępczego zaproponowanego przez ubezpieczyciela, objęte są odpowiedzialnością z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz stanowią wydatki konieczne i ekonomicznie uzasadnione, podczas gdy w sytuacji w której ubezpieczyciel zaproponował poszkodowanym - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się najmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względnymi pojazdowi uszkodzonemu, zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, nie było podstaw dla wyboru znacznie droższej oferty najmu pojazdu zastępczego niepochodzącej od pozwanego;

- naruszenie prawa materialnego:

a. art. 361 § 1 i 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, które doprowadziło do ustalenia, że koszty wypożyczenia przez poszkodowanych pojazdu zastępczego z zastosowaniem dobowej stawki wynoszącej 200 zł netto, która znacząco przewyższa dobową stawkę najmu pojazdu zastępczego wynikającą ze złożonej poszkodowanemu przez pozwanego oferty, pozostają w granicach adekwatnego związku przyczynowo skutkowego ze szkodą, a nadto, że koszty najmu z zastosowaniem ww. stawki są uzasadnione pomimo złożenia przez pozwanego propozycji zorganizowania pojazdu zastępczego obejmującej stawkę znacznie niższą, tj. stawkę wynoszącą 85 zł netto;

b. art. 826 § 1 k.c. oraz art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003 r. Nr 124 poz. 1152 ze zm.) w zw. z art. 362 k.c. poprzez ich niezastosowanie i nieustalenie, że poszkodowani przyczynili się do zwiększenia rozmiaru szkody wskutek zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego po stawce 200 zł netto w sytuacji, gdy pozwany z własnej inicjatywy oferował poszkodowanym zorganizowanie najmu po stawce 85 zł netto.

Skarżący wniósł o zmianę skarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. polegającego na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów i uczynieniu jej dowolną.

Okoliczności, których pominięcie zdaniem skarżącego miało świadczyć o zasadności powyższego zarzutu wbrew twierdzeniom zawartym w skardze apelacyjnej stanowiły element dokonanych przez Sąd pierwszej instancji ustaleń faktycznych. Wskazać należy, że w ramach tych ustaleń Sąd pierwszej instancji uwzględnił, że strona pozwana skierowała do poszkodowanej pismo, w którym poinformowała o możliwości zorganizowania wynajmu pojazdu zastępczego za dobową stawkę w wysokości 85 zł netto.

Natomiast kwestionowane przez skarżącego ustalenie, że wynajęcie pojazdu zastępczego od powoda, za dobową stawkę wynoszącą 200 zł netto stanowiło wydatek celowy i ekonomicznie uzasadniony wiązała się nie z oceną materiału dowodowego ale stanowiło konsekwencję subsumpcji ustaleń faktycznych (dokonanych na podstawie tego materiału) pod przepisy regulujące zasady likwidacji szkody i co oczywiste pozostawały w związku z zastosowaniem tych przepisów a więc prawa materialnego.

W ocenie Sądu Okręgowego do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie doszło również przez pominięcie zeznań poszkodowanej złożonych podczas rozprawy w dniu 30 sierpnia 2022 r. Przypominając, że zdaniem skarżącego, Sąd pierwszej instancji pominął, jej zeznania w których wyjaśniła, że „nie porównywała ofert najmu pojazdu zastępczego i nie interesowała się stawką, za którą miał być wynajęty pojazd zastępczy, albowiem szkoda była likwidowana z OC sprawy i pojazd zastępczy „należał się” (00:09:21 -00:12:25)” Sąd Okręgowy wyjaśnia, że powyższe stwierdzenie mogłoby mieć dla sprawy istotne znaczenie tylko w przypadku gdyby pozwany przedstawił skonkretyzowaną ofertę najmu pojazdu zastępczego za zdecydowanie niższa cenę albo gdyby uznać, że do wynajęcia pojazdu doszło przy zastosowaniu stawek najmu pojazdu odbiegających od warunków rynkowych. Żadna z powyższych okoliczności nie zaistniała w przedmiotowej sprawie, co brak zainteresowania poszkodowanej stawkami za wynajem czyni relewentnym dla jej rozstrzygnięcia.

Reasumując, uznając za nieuzasadniony powyższy zarzut, Sąd Okręgowy przyjmuje ustalenia Sądu pierwszej instancji za własne i wskazuje jako podstawę przedmiotowego rozstrzygnięcia.

Wydając zaskarżony wyrok Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się również naruszenia przepisów prawa materialnego: art. 361 § 1 i 2 k.c. oraz art. 826 § 1 k.c. oraz art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003 r. Nr 124 poz. 1152 ze zm.) w zw. z art. 362 k.c.

Przypominając, że zarzuty związane z naruszeniem powołanych przepisów skarżący wiąże z przyjęciem przez Sad pierwszej instancji, że koszty wypożyczenia przez poszkodowanych pojazdu zastępczego z zastosowaniem dobowej stawki wynoszącej 200 zł netto pozostają w granicach adekwatnego związku przyczynowo skutkowego ze szkodą, i że poszkodowani dokonując najmu pojazdu w takich warunkach finansowych nie przyczynili się do zwiększenia rozmiaru szkody, Sąd Okręgowy wyjaśnia, że w pełni podziela wyrażone w odniesieniu do powyższych zagadnień w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku stanowisko Sądu pierwszej instancji.

Również w ocenie Sądu Okręgowego w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie sposób przyjąć, że pozwany złożył poszkodowanym skonkretyzowaną ofertę najmu pojazdu zastępczego za cenę niższą. Natomiast tylko w takiej sytuacji można by rozważać prawidłowość zachowania poszkodowanym w kontekście oceny czy nie przyczynili się do zwiększenia szkody. Pismo, na które powołuje się pozwany zawierało w istocie tylko informację o tym, że zaakceptuje stawkę dobową najmu w wysokości 85 zł. oraz o tym, że może zorganizować wynajem pojazdu za taką właśnie stawkę odsyłając do kontaktu z infolinią. Ma tym samym rację Sąd Rejonowy, że skoro w dacie 28 lutego 2018 r. pozwany powziął wiadomość o najmie pojazdu zastępczego przez poszkodowanych mógł przedstawić poszkodowanym bardziej skonkretyzowaną ofertę tego najmu, skoro jak twierdzi jest stroną umów z podmiotami wynajmującymi samochody na wynajem pojazdów zastępczych właśnie w związku z likwidacją szkody. Informacje wskazane w omawianym piśmie ( z 28 lutego 2018 r.) z pewnością nie stanowiły oferty w rozumieniu prawa cywilnego, skoro nie wskazywały strony umowy ani jej warunków rozumianych jako określenie reguł w jakich wynajmowany pojazd może być użytkowany. Wskazane pismo zawierało w istocie tylko jedną informację – dotyczącą ceny za dobę wynajęcia pojazdu. Informacja ta miała, co oczywiste i co należy podkreślić usprawiedliwione, z punktu widzenia poszkodowanych drugorzędne znaczenie. W związku z wyrządzoną im szkodą byli oni w pierwszej kolejności uprawnieni do podjęcia działań zmierzających do jej usunięcia (w przedmiotowej sprawie rozumieć przez to należy wynajęcie pojazdu zastępczego na warunkach odpowiadających ich potrzebą) a dopiero w dalszej ocenić czy mogą zrealizować powyższe uprawnienie korzystając z tańszej oferty.

W ocenie Sądu Okręgowego nie ma, żadnego znaczenia dla sprawy to, że ubezpieczyciel w skierowanym do poszkodowanych piśmie zaznaczył, iż w przypadku skorzystania z pojazdu zastępczego wypożyczonego w innej firmie, (...) zwróci jedynie koszty wynajmu pojazdu zastępczego o klasie pojazdu tożsamej z klasą pojazdu uszkodzonego mieszczące się w kwocie wynikającej z załączonego do oferty cennika. Złożenie takiego oświadczenia w żadnym wypadku nie zwalnia pozwanego jako odpowiadającego gwarancyjnie za sprawcę szkody za zwrot kosztów związanych z uzasadnionymi wydatkami związanymi z wynajmem pojazdu zastępczego.

W uzasadnieniu wniesionej skargi apelacyjnej, skarżący zgłosił argument, że Sąd pierwszej instancji dokonując oceny czy wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanych i przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela najmu tego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, winien był ustalić czy ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Sąd Okręgowy co do zasady, podziela powyższe stanowisko. W okolicznościach przedmiotowej sprawy pozwany nawet w toku postępowania nie uznał jednak za stosowne podzielić się z Sądem wiedzą na temat warunków najmu pojazdów zastępczych jakie wynegocjował za zaproponowaną stawkę. Pozbawił tym samy tak Sądu meritii jak i Sądu Okręgowego możliwości oceny czy rzeczywiście były to warunki zaspakajające potrzeby poszkodowanych. Dodatkowo wskazać należy, że jak wynika ze sprzeciwu od nakazu zapłaty pozwany wskazał podmioty, które mogą wynająć pojazd zastępczy po zaakceptowanej w sprzeciwie cenie. Analiza pisma załączonego do sprzeciwu a sporządzonego według oświadczenia pozwanego dnia 28 lutego 2018 r. nie potwierdza powyższej okoliczności. W konsekwencji za nieuprawnione należy uznać twierdzenia, że z zeznań poszkodowanych wynika, iż „poniesienie tak wysokich kosztów najmu pojazdu zastępczego nie było na gruncie niniejszej sprawy, ani konieczne, ani ekonomicznie uzasadnione”.

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji nie naruszył art. 361 § 1 i 2 k.c. W okolicznościach przedmiotowej sprawy zachodziły podstawy do przyjęcia, że wypożyczenie pojazdu zastępczego za dobową stawkę w wysokości 200 zł netto nastąpiło na zasadach rynkowych a pozwany nie przedstawił poszkodowanym skonkretyzowanej i równie atrakcyjnej tańszej oferty, co z kolei prowadzi do wniosku, że zaciągnięte w związku z wynajmem pojazdu zastępczego zobowiązanie pozostaje w granicach adekwatnego związku przyczynowo skutkowego ze szkodą.

Powyższe argumenty uzasadniają również przyjęcie bezzasadności twierdzeń skarżącego, że wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji dopuścił się naruszenia art. 826 § 1 k.c. oraz art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003 r. Nr 124 poz. 1152 ze zm.) w zw. z art. 362 k.c. pomijając okoliczność, że poszkodowaniu przyczynili się do zwiększenia rozmiaru szkody.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł o oddaleniu wniesionej apelacji, oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 120 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu (art. 98 k.p.c.), która to kwota stanowi wynagrodzenie pełnomocnika procesowego ustalone według norm przepisanych.

Paweł Hochman