Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 8 lutego 2024 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący Protokolant

Sędzia Dariusz Mizera Katarzyna Pielużek

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2024 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku G. K. (1)

z udziałem (...) SA z siedzibą w K.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji uczestnika

od postanowienia Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 21 grudnia 2022r. sygn.. akt I Ns 1268/16

postanowił:

1.  zmienić zaskarżone postanowienie w punktach:

a/ pierwszym, drugim, trzecim i czwartym w ten sposób, że wniosek oddalić;

b/ szóstym w ten sposób, że nie obciążać wnioskodawczyni obowiązkiem zwrotu na rzecz uczestnika kosztów procesu;

c/ siódmym w ten sposób, że nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bełchatowie:

- od wnioskodawczyni G. K. (1) kwotę 2.000,00 zł ( dwa tysiące złotych);

- od uczestnika (...) SA z siedzibą w K. kwotę 11.254,71 zł ( jedenaście tysięcy dwieście pięćdziesiąt cztery złote siedemdziesiąt jeden groszy);

2. oddalić apelację w pozostałej części;

3. zasądzić od wnioskodawczyni G. K. (1) na rzecz uczestnika

(...) SA z siedzibą w K.

kwotę 440,00 zł ( czterysta czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów

procesu za instancję odwoławczą.

Dariusz Mizera

Sygn. akt II Ca 975/23

UZASADNIENIE

Wnioskodawca J. K. wystąpił z wniosek o ustanowienie służebności przesyłu na rzecz spółki (...) S.A. w W. polegającego na prawie korzystania z nieruchomości zgodnie z przeznaczeniem posadowionym na nich napowietrznych linii wysokiego napięcia 400 kv oraz 220 kV o łącznej długości (...) na rzecz każdorazowego ich właściciela w części odpowiadającej obszarowi ustalonemu szczegółowo w opinii biegłego geodety wraz z prawem wejścia i wjazdu za jednorazowym wynagrodzeniem w kwocie 390.000,- zł na nieruchomościach stanowiących działkę:

a. (...)obręb (...) J. o powierzchni (...) ha;

b. (...) w obrębie (...) J. o powierzchni (...) ha;

c. (...) w obrębie (...) J. o powierzchni (...) ha;

d. (...) w obrębie (...) J. o powierzchni (...) ha;

e. (...) w obrębie (...) J. o powierzchni (...) ha;

dla których w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta (...);

f. (...) w obrębie (...) J. o powierzchni (...) ha;

g. (...) w obrębie (...) J. o powierzchni(...) ha dla których w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta (...);

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawca podniósł, że jest właścicielem przedmiotowej nieruchomości. Na przedmiotowej nieruchomości nad powierzchnią nieruchomości objętych niniejszym wnioskiem przebiegają urządzenia i instalacje elektroenergetyczne tj:

- dwutorowa linia 400 kV przebiegająca przez działki nr (...);

- dwutorowa linia 220kV przebiegająca przez działkę nr(...);

- słupy elektroenergetyczne kratowe na działkach nr (...) (...);

Przebieg linii został oznaczony na mapach geodezyjnych załączonych do wniosku, oznaczony kolorem żółtym, pomarańczowym (linia 400 KV) oraz zielonym (linia 220 KV).

Uczestnik postępowania wniósł o jego oddalenie podniósł częściowy brak legitymacji czynnej jak i brak legitymacji biernej oraz podniósł zarzut zasiedzenia przedmiotowych nieruchomości.

Na rozprawie w dniu 3 listopada 2015 roku Sąd Rejonowy wydał postanowienie o wezwaniu do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania G. K. (1) obecnej na rozprawie.

Na tejże rozprawie wezwana do udziału w charakterze uczestnika postępowania G. K. (1) przyłączyła się do wniosku swojego męża J. K..

Pełnomocnik wnioskodawczyni cofnął wniosek o ustanowienie służebności przesyłu na działce oznaczonej numerem (...).oraz zmodyfikował żądanie w zakresie wysokości odszkodowania do kwoty 190.000, - zł zaznaczając, iż szczegółową kwotę zmodyfikuje po opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości.

Pełnomocnik uczestnika postępowania wyraził zgodę na cofnięcie wniosku.

Postanowieniem z dnia 21 grudnia 2022 rok Sąd Rejonowy w Bełchatowie

po rozpoznaniu sprawy z wniosku G. K. (1) z udziałem (...) S.A. z siedzibą w K. o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem

postanowił:

1. ustanowić na nieruchomości położonej w obrębie J. gmina B. ,powiat (...), województwo (...) oznaczonych numerami (...) o powierzchni (...) ha, (...) o powierzchni (...) ha i (...) o powierzchni (...) ha i dla których w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie Wydział Ksiąg Wieczystych urządzona jest księga wieczysta (...) , stanowiąca własność G. K. (1) córki M. i H. służebność przesyłu na rzecz (...) S.A. z siedzibą w K. o przebiegu wskazanym na mapie sporządzonej przez uprawnionego geodetę mgr inż. D. K. przyjętej do zasobu geodezyjnego i kartograficznego w dniu 7 sierpnia 2019 roku pod numerem ewidencyjnym (...) ( stanowiąca integralną część niniejszego postanowienia) Linii eW 400 kV czteroprzewodowa o szerokości 30 m od osi słupów linii eV 220kV o szerokości 30 m po 25 metrów od osi słupa;

2. ustanowić na nieruchomości położonej w obrębie J. gmina B., powiat (...), województwo (...) oznaczonych numerami (...) o powierzchni (...) ha i (...)o powierzchni (...) ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie Wydział Ksiąg Wieczystych urządzona jest księga wieczysta (...), stanowiąca własność G. K. (1) córki M. i H. służebność przesyłu na rzecz (...) S.A. z siedzibą w K. o przebiegu wskazanym na mapie sporządzonej przez uprawnionego geodetę mgr inż. D. K. przyjętej do zasobu geodezyjnego i kartograficznego w dniu 7 sierpnia 2019 roku pod numerem ewidencyjnym (...) ( stanowiąca integralną część niniejszego postanowienia) L. (...) o szerokości 30 m od osi słupów i linii (...) o szerokości po 25 metrów od osi słupów;

3. ustanowić na nieruchomości położonej w obrębie J. gmina B., powiat (...), województwo (...) oznaczonych numerami (...) o powierzchni (...) ha dla której w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie Wydział Ksiąg Wieczystych urządzona jest księga wieczysta (...), stanowiąca własność G. K. (2) córki M. i H. służebność przesyłu na rzecz (...) S.A. z siedzibą w K. o przebiegu wskazanym na mapie sporządzonej przez uprawnionego geodetę mgr inż. D. K. przyjętej do zasobu geodezyjnego i kartograficznego w dniu 7 sierpnia 2019 roku pod numerem ewidencyjnym (...) ( stanowiąca integralną część niniejszego postanowienia) Linii (...) o szerokości 30 m od osi słupów i linii (...) o szerokości po 25 m licząc od osi słupów;

4. zasądzić od uczestnika postępowania (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz wnioskodawczyni G. K. (1) córki M. i H. kwotę 71.926 zł ( siedemdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset dwadzieścia sześć złotych) tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomościach opisanych w pkt. 1, 2,3;

5. umorzyć postępowanie w sprawie o ustanowienie służebności przesyłu na działce oznaczonej numerem (...) położonej w obrębie J. wobec cofnięcia wniosku

6. zasądzić od uczestnika postępowania (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L. (Oddział Ł. Teren w Ł.) solidarnie na rzecz wnioskodawcy G. K. (1) córki M. i H. a kwotę 1.997,- zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 480,- zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego:

7. nakazał pobrać od uczestnika postępowania (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L. (Oddział Ł. Teren w Ł.) na rzecz Skarbu Państwa ( Kasa Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 13.254,71 zł tytułem brakujące zaliczki na koszt opinii biegłych;

Podstawą rozstrzygnięcia były przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Właścicielem nieruchomości położonej we wsi J. gmina B. oznaczonych numerami: (...) był J. K.,

Właścicielem nieruchomości położonej we wsi J. gmina B. oznaczonej numerem (...) byli J. K. i G. K. (1).

Zgodnie z protokołem końcowym sporządzonym w 1984 roku budowa została zakończona i przekazana do eksploatacji. Linia energetyczna 220 kV przebiega przez działki (...). Do 1993 roku przedmiotowa sieć energetyczną eksploatował Zakład (...). Od 1993 roku majątek przekazano (...) S.A. a które zgodnie z Rozporządzeniem Ministra wyodrębniona sieć przesyłowa do Polskich sieci elektroenergetycznych. Zgodnie z przepisami właściciel sieci ma obowiązek dokonywania przeglądu sieci. tzn. wykonywanie obchodu co najmniej 2 razy do roku. Z racji posadowienia tam stanowiska nr 35 na przestrzeni tego czasu od 1984 roku były wykonywane tam czynności konserwacyjne.

W dniu 5 lutego 2016 toku zamarł wnioskodawca J. K. syn R. i G..

Zgodnie z aktem poświadczenia dziedziczenia sporządzonym w dniu 8 marca 2016 roku, spadkobiercą została jego żona G. K. (1)

Obliczając szerokość pasów technologicznych należy poddać weryfikacji z uwagi na możliwość negatywnego oddziaływania na środowisko powodowe przez pole elektroenergetyczne ww linii. Wynika to z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych środków oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów oraz z faktu, że wśród działek (...) gruntów przedmiotowej nieruchomości jest działka o numerze (...) stanowiąca przeważnie grunty rolne zabudowane . Na w/w działce posadowiony jest słup linii 220 kV nr (...) typu (...)z izolatorami (...), na których zawieszone są przewody na wysokości 24,7 m. Zgodnie z tym zapisem zawartym w rozporządzeniu długość całkowita linii dla miejsc dostępnych dla ludzi wynoszą: składowej elektrycznej (...), składowej magnetycznej (...) .

Ograniczenie dla wnioskodawcy powodowane służebnością przesyłu polega głównie na tym, że na pasie technologicznym nie można bez wiedzy właściciela urządzenia elektroenergetycznego uprawiać drzew, krzewów, (szczególnie wysokopiennych) wznosić wszelkiego rodzaju budowli i obiektów mogących utrudniać eksploatację urządzenia. Uprawa drzew wysokopiennych w pobliżu lub na skraju pasa technologicznego jeż możliwa pod warunkiem, że gałęzie drzew będą cyklicznie, co roku nie rzadziej niż raz na 5 lat przy co najmniej, aby ich odległość od przewodów nie był mniejsza niż 5,3 m.

W przypadku pozyskania zezwolenia na budowę budynku (np. mieszkalnego) należy go tak usytuować, aby minimalna odległość elementów budynku, na którym mogą przez czas nieograniczony przebywać ludzie od roboczego przewodu wynosi 33 m. bez konieczności wykonywania pomiarów natężenia pola elektrycznego.

Natomiast przy prowadzeniu prac budowalnych w tzw. strefie niebezpiecznej, która jest obszarem związanym z odległością od rzutu poziomego skrajnego przewodu roboczego linii po obu stronach, wynoszącą dla przedmiotowych linii >30 m należy przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wynikających z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 i ewentualnego planu zagospodarowania przestrzennego (wyżej cytowane rozporządzenie nie ma wpływu na szerokość pasa technologicznego lecz musi być stosowane przez wykonawców robót budowlanych.)

Podstawowym obowiązkiem właściciela urządzenia energetycznego jest korzystanie z pasa technologicznego zgodnie z obowiązującymi przepisami eksplantacji, konserwacji i napraw urządzenia przy zachowaniu zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska oraz unikanie działań mogących powodować dodatkowe zbędne ograniczenia dla właściciela nieruchomości.

Dodatkową kwestią przy okazji ustanowienia służebności przesyłu jest rozpatrzenie ewentualnej potrzeby wyznaczenia drogi dojazdowej do pasa technologicznego. Szerokość tej drogi winna wynosić minimum 3 m.

Na mapie k 342 biegły D. K. przedstawił przebieg pasów technologicznych na działkach będących własnością wnioskodawczyni.

Wartość jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na działkach oznaczonych numerami: (...) zgodnie z zakreślonym przez biegłego geodetę na mapie do ustalania służebności przesyłu z dnia 27 lipca 2019 roku wynosi: 71.926, - zł

Decyzją nr (...) został zatwierdzony plan realizacyjny na budowę linii 400 kV R. - Ł..

Lista właścicieli, przez których grunt miałaby przebiegać linia jest nieczytelna

Decyzją z 12 maja 1982 roku (...) zezwolono Zakładowi (...) na budowę linii 220 kV R.-P., Przedmiotowa decyzja nie zawiera cech prawomocności.

Zakład (...) wchodził w skład Zakładów (...).

Zarządzeniem nr (...) Ministra (...) z 09-07-1993 r. dokonano podziału przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą „ Zakład (...) w Ł.” w celu wniesienia przez Skarb Państwa zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa do spółki w W.. Do (...) S.A. przekazano m. in. linię 400 kV R.-T..

Dnia 24-10-2007 r. (...) S.A. zmieniły nazwę na (...) S.A.

(...) S. A. dnia 31-12-2007 r. uległa podziałowi. W podziale uczestniczyła (...) S.A., która przejęła wydzieloną część majątku (...) S. A., w tym linię 400 kV R.-T..

(...) S.A. dnia 12-12-2008r. zmieniła nazwę na (...) SA. (...) S.A 09-01-2013 r. zmieniła nazwę na (...) S.A.

W piśmie z dnia 28 lutego 2014r. pierwotny (...) wezwał (...) S.A. do umownego ustanowienia służebności przesyłu na nieruchomości obejmującej działki objęte wnioskiem.

Stan faktyczny niniejszej sprawy został ustalony w oparciu o dokumenty przedstawione przez uczestnika oraz zeznania świadka, a ponadto treść ksiąg wieczystych, aktu poświadczenia dziedziczenia.

Z zeznań świadka wprost wynika, iż przez działkę wnioskodawczyni przechodzą lianie energetyczne, które zostały odebrane w 1984 roku oraz to, w jaki sposób uczestnik korzysta z nieruchomości. Z dowodów w postaci dokumentów wynika ciągłość po poprzednikach prawnych uczestnika począwszy od 1988 roku. Zmiana nazwy spółki (...) S.A. na (...) S.A. oraz przejęcie przez (...) S.A. całego majątku sieciowego (...) S.A. nie wynika wprost z dokumentów złożonych przez uczestnika, jednak okoliczności te nie były sporne, a ponadto Sądowi są znane z urzędu.

Mając takie ustalenia Sąd zważył, iż stosownie do art. 3051 k.c. nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z tych urządzeń (służebność przesyłu). Z mocy art. 3054 k.c. do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

Służebność gruntowa jest ograniczonym prawem rzeczowym skutecznym przeciwko wszystkim osobom (erga omnes), które obciąża nieruchomość jednego właściciela (nieruchomość służebną) na rzecz każdoczesnego właściciela (użytkownika wieczystego) innej nieruchomości. Treść tego prawa polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (art. 285 §1 k.c.). Należy przy tym zastrzec, że ustanowienie służebności przesyłu następuje na rzecz przedsiębiorcy, a jej nabycie w drodze zasiedzenia następuje przez przedsiębiorcę, a nie na rzecz właściciela nieruchomości władnącej lub przez takiego właściciela. Przy instytucji przesyłu kategoria "nieruchomości władnącej" w ogóle nie występuje. Oznaczenie takiej nieruchomości jest więc dla ustanowienia lub nabycia przez zasiedzenie służebności przesyłu niepotrzebne (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2008 r. III CZP 89/08, LEX nr 458125).

W rozpoznawanej sprawie, uczestnik (...) S.A. podniósł zarzut zasiedzenia służebności przesyłu, wobec czego właściwym było rozważenie przez Sąd zasadności tego zarzutu, który ma zasadniczy wpływ na treść rozstrzygnięcia.

Stosownie do treści art. 292 k.c. służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie (~) tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia, przy czym przepisy o nabyciu własności nieruchomości w drodze zasiedzenia stosuje się odpowiednio. Chodzi tu w szczególności o odpowiednie stosowanie przepisów o terminach zasiedzenia oraz skutkach ich przerwania i zawieszenia. W konsekwencji również służebność przesyłu - do której z mocy art. 3054 k.c. stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych - może zostać nabyta przez zasiedzenie.

Zasiedzenie prowadzi do nabycia przez posiadacza prawa należącego do innej osoby na skutek wykonywania tego prawa przez czas w ustawie określony. Zasiedzenie polega na nabyciu prawa przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa i biegnie przeciwko właścicielowi.

Posiadaczem służebności jest w myśl art. 352 § 1 k.c. osoba, która faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności. Posiadanie służebności ma innych charakter niż posiadanie nieruchomości - jest wykonywane stosownie do potrzeb i może nie' mieć charakteru ciągłego. W przypadku służebności przesyłu jej posiadanie będzie na ogół polegać na utrzymywaniu na nieruchomości urządzeń przesyłowych oraz dokonywaniu remontów i okresowych konserwacji.

Do istoty instytucji zasiedzenia nieruchomości należy upływ dłuższego okresu czasu. Zgodnie z art. 172 § 2 k.c. w zw. z art. 292 k.c. posiadacz samoistny służebności (tj. osoba, która korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności) w złej wierze nabywa ja przez zasiedzenie z upływem 30 lat. Posiadacz samoistny w dobrej wierze nabywa tę służebność przez zasiedzenie z upływem 20 lat.

Bieg terminu zasiedzenia służebności gruntowej rozpoczyna się od chwili, gdy posiadacz tej służebności przystąpił do korzystania z trwałego i widocznego urządzenia.

W realiach przedmiotowej sprawy uznać należy, iż termin do zasiedzenia przez uczestnika służebności gruntowej rozpoczął swój bieg w 1984 roku tj. po wybudowaniu i rozpoczęciu eksploatacji linii przez poprzednika prawnego uczestnika.

Art. 172 k.c. w brzmieniu obowiązującym do 01.10.1990 r. stanowił, że posiadacz samoistny nieruchomości, który w chwili uzyskania posiadania był w dobrej wierze, nabywał własność nieruchomości po upływie dziesięcioletniego okresu posiadania, a posiadacz samoistny, który w chwili uzyskania posiadania był w złej wierze - po upływie dwudziestoletniego okresu posiadania.

W obecnym stanie prawnym termin zasiedzenia nieruchomości wynosi 30 lat przy złej wierze posiadacza i 20 lat przy dobrej wierze.

Dla uznania zarzutu zasiedzenia za skuteczny istotne było ustalenie czy posiadanie uczestnika było posiadaniem samoistnym oraz czy był on w dobrej czy złej wierze, a ponadto czy służebność polegała na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia.

Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi mieć charakter posiadania samoistnego.

Definicję posiadania samoistnego zawiera art. 336 k.c. W świetle tego przepisu posiadaczem samoistnym jest ten, kto faktycznie włada rzeczą jak właściciel. O posiadaniu samoistnym nie świadczy sama tylko długotrwałość posiadania, która nie jest kryterium odróżniającym posiadanie samoistne od zależnego. Posiadanie samoistne charakteryzuje się tym, że posiadacz włada rzeczą w takim zakresie, jak to czyni właściciel, wykorzystując taką faktyczną możliwość władania rzeczą, do jakiej właściciel jest uprawniony (por. postanowienie SN z 7 maja 1986 r., III CRN 60/86, OSNCP 9/87, poz. 138). Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi mieć charakter władania rzeczą z zamiarem posiadania jej dla siebie (cum ańimo rem sibi habendi). Faktyczne władztwo charakteryzujące posiadanie samoistne wchodzi w grę wówczas, gdy określona osoba znajduje się w sytuacji, która pozwala jej na korzystanie z rzeczy, i to w taki sposób, jakby była ona jej własnością.

Ponieważ przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie do zasiedzenia służebności gruntowej należy stosować odpowiednio, tym samym posiadania prowadzącego do nabycia służebności gruntowej w drodze zasiedzenia nie należy utożsamiać z posiadaniem prowadzącym do nabycia przez zasiedzenie własności nieruchomości. Termin „odpowiednio” wymaga bowiem niejednokrotnie niezbędnych modyfikacji wynikających z istoty i celu danej konstrukcji prawnej. Należy mieć na uwadze okoliczność, że przy ocenie posiadania prowadzącego do zasiedzenia służebności gruntowej chodzi o faktyczne korzystanie z gruntu w takim zakresie i w taki sposób, w jaki czyniłaby to osoba, której przysługuje służebność.

W świetle zgromadzonych w sprawie dowodów przyjąć należy, iż poprzednicy prawni uczestnika byli posiadaczem służebności. Z zeznań świadka wynika bowiem w sposób niebudzący wątpliwości, iż uczestnik i jego poprzednicy prawnie korzystali z nieruchomości wnioskodawcy w taki sposób jakby przysługiwała im służebność przesyłu. Uczestnik eksploatuje urządzenia przesyłowe, jego pracownicy dokonują konserwacji i w razie konieczności napraw linii. To samo dotyczy poprzedników prawnych uczestnika. Czynności te świadczą o posiadaniu służebności.

Następną niezbędną do uwzględnienia wniosku o zasiedzenie przesłanką wymaganą przez art. 172 k.c., jest okres posiadania, którego długość zależy od dobrej lub złej wiary posiadacza.

Według tzw. tradycyjnego poglądu dobra wiara polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza nieruchomości, że przysługuje mu wykonywane przez niego prawo,

W świetle tak rozumianej dobrej wiary uczestnik i jego poprzednicy byli posiadaczem złej wierze, gdyż poprzednik prawny - Zakład (...) nie przedstawił zgody właściciela działek na przeprowadzenie linii elektroenergetycznej, bowiem przedstawiona lista osób jest nieczytelna i nie daje możliwości dokonania weryfikacji ich zgody. Uczestnik aby nabyć przez zasiedzenie służebność gruntową musi więc wykazać, iż był jej posiadaczem przez okres 20 lat.

Zgodnie z treścią art. 176 § 1 k.c. jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika.

Uczestnik w ocenie Sądu wykazał nie tylko następstwo po swoich poprzednikach prawnych począwszy od 1988 r. ale też przeniesienie posiadania urządzeń przesyłowych. Wobec powyższego uczestnik mógł więc zgodnie z art. 176 § 1 w zw. z art. 292 k.c., zaliczyć do okresu swojego posiadania służebności przesyłu, okres posiadania tej służebności przez poprzedników prawnych.

W świetle wyżej wskazanych okoliczności bez wątpienia uczestnik oraz jego poprzednicy prawni faktycznie korzystali z gruntu wnioskodawcy w takim zakresie i w taki sposób, w jaki czyniłaby to osoba, której przysługuje służebność gruntowa. Od czasu wybudowania linii energetycznych uczestnik i jego poprzednicy prawni korzystali i korzystają do chwili obecnej z tych linii. Wnioskodawca ani jego poprzednicy prawni aż do lutego 2014 r. nie podejmowali żadnych środków prawnych zmierzających do uregulowania stanu prawnego i kwestii przebiegu linii energetycznych przez ich działkę.

Przyjmując za początek biegu terminu zasiedzenia rok 1990 uznać zatem należy, iż zasiedzenie służebności nastąpiło po upływie 30 lat tj. najpóźniej z końcem 2014 r.

Mając na względzie poczynione powyżej ustalenia i rozważania Sąd uznał, że zarzut zasiedzenia podniesiony przez uczestnika nie jest skuteczny, a w konsekwencji wniosek o ustanowienie służebności przesyłu należy uznać za zasadny.

Z tego powodu sąd uwzględnił wniosek następcy prawnego wnioskodawcy i ustanowił na rzecz uczestnika postępowania służebność przesyłu na działkach

a) (...) w obrębie (...) J. o powierzchni (...) ha;

b)(...) w obrębie (...) J. o powierzchni (...) ha;

c) (...) w obrębie (...) J. o powierzchni (...) ha;

d) (...) w obrębie (...) J. o powierzchni (...) ha, dla których w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta (...);

e)(...) w obrębie (...) J. o powierzchni (...) ha;

f) (...) w obrębie (...) J. o powierzchni (...) ha, dla których w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta (...) uwzględniając pas ochronny określony przez biegłego energetyka H. C. w jego opinii przy uwzględnieniu mapy sporządzonej przez biegłego D. K..

O wysokości jednorazowego odszkodowania orzeczono w oparciu o opinie biegłego sądowego T. B..

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 §1 k.p.c., uznając, że nie zachodzą podstawy do odstąpienia od zasady, że każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Apelację od powyższego orzeczenia za pośrednictwem swojego pełnomocnika złożyła uczestniczka zaskarżając postanowienie w części tj. pkt. 1, 2, 3, 4, 6 i 7

I zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła naruszenie:

A. Przepisów prawa procesowego:

1. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. polegające na braku wszechstronnej oceny materiału dowodowego w postaci dokumentu „wykazu właścicieli użytkowników gruntów nad którymi przebiega linia elektroenergetyczna" załączonego do Projektu Technicznego linii 400 kV R. - Ł. z sierpnia 1984 roku, poprzez uznanie, że wyżej wymieniony dokument nie wykazuje faktu uzyskania przez poprzednika prawnego uczestnika postępowania zgody właścicieli nieruchomości na pobudowanie linii tylko w oparciu o nieczytelność dokumentu w sytuacji, gdy dokument potwierdza wybudowanie linii zgodnie z ówcześnie obowiązującymi przepisami prawa;

2. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. polegające na braku wszechstronnej oceny materiału dowodowego w postaci opinii biegłej z zakresu szacowania nieruchomości, poprzez zasądzenie wynagrodzenia za ustanowienie służebności wraz z czynnikiem obniżenia wartości nieruchomości, w sytuacji gdy wnioskodawczyni nabyła nieruchomość już z istniejącymi urządzeniami;

B. Przepisów prawa materialnego

3. art. 7 k.c., art. 341 k.c. w zw. z art. 234 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie w sprawie i pominięcie przy orzekaniu prawnie wiążącego domniemania dobrej wiary pomimo, że nie zostało ono obalone przez wnioskodawcę;

4. art. 305 [2] §2 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i wadliwe uznanie, że w przedmiotowej sprawie ustanowienie służebności przesyłu jest konieczne do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., pomimo istnienia i przedłożenia decyzji wywłaszczeniowych wydanych przez Naczelnika (...) w B. z dnia 9 kwietnia 1981 r. dotyczącej linii 220 kV R. - R. oraz z 12 lutego 1985 r. dotyczącej linii 400 kV R. - Ł., co doprowadziło do błędnego uwzględnienia wniosku i ustanowienia służebności przesyłu za wynagrodzeniem;

ewentualnie

5. art. 305 § 4 k.c. w zw. z art. 292 k.c. w zw. z art. 172 § 1 k.c. poprzez ich błędne niezastosowanie i wadliwe uznanie, że w przedmiotowej sprawie nie doszło do zasiedzenia służebności przesyłu w dobrej wierze, pomimo przedłożenia decyzji wywłaszczeniowych wydanych przez Naczelnika (...) w B. z dnia 9 kwietnia 1981 r. dotyczącej linii 220 kV R. - R. oraz z 12 lutego 1985 r. dotyczącej linii 400 kV R. - Ł., co doprowadziło do błędnego uwzględnienia wniosku i ustanowienia służebności przesyłu za wynagrodzeniem;

z powyższym zarzutem skorelowane są równocześnie poniższe uchybienia:

wadliwe przyjęcie przez Sąd, iż konieczne jest przyjęcie złej wiary uczestnika postępowania w sytuacji gdy z chwilą uzyskania posiadania, tj. w chwili rozstrzygającej o istnieniu dobrej lub złej wiary, poprzednik prawny nie mógł przypuszczać, iż uprawnienia do korzystania z nieruchomości nie udzielił mu właściciel, bowiem w chwili uzyskania posiadania uczestnik postępowania dysponował decyzjami wywłaszczeniowymi i pozostawał w dobrej wierze, zasadnie przyjmując, iż linie przesyłowe budowane są zgodnie z ówcześnie obowiązującymi przepisami prawa na podstawie stosownych decyzji, które są prawomocne i wydane przez właściwe organy administracji publicznej;

6. art. 285 § 1 k.c. w zw. z art. 305 (1) k.c. w zw. z art. 287 k.c. w zw. z art. 288 k.c. w zw. z art. 305(4) k.c., poprzez:

a) brak określenia zakresu służebności przesyłu, tj. jej treści oraz obszaru wykonywania, gdyż Sąd w postanowieniu nie wskazał jakie czynności Spółka może wykonywać na nieruchomości,

b) nieprecyzyjnie i błędnie opisany w pkt. 1, 2 i 3 postanowienia pas służebności, jako pas szerokości 30 m po 25 m od osi słupa,

c) oznaczenie w pkt . 1, 2 i 3 postanowienia linii jako „czteroprzewodowa" podczas gdy jest po 6 przewodów fazowych na każdej linii i nie użycie nomenklatury technicznej dla linii jako „dwutorowa napowietrzna linia elektroenergetyczna relacji .... o napięciu

d) oznaczenie w pkt . 1, 2 i 3 postanowienia działki numerem (...), podczas gdy działka o takim numerze nie istnieje, ponieważ została podzielona na działki (...),

wobec czego brak prawidłowych ustaleń Sądu w tym zakresie oraz błędne oznaczenia obszaru służebności, linii oraz numerów działek nie odpowiadają istocie instytucji służebności przesyłu, co może uniemożliwiać jej faktyczne wykonywanie;

Powołując się na powyższe zrzuty skarżąca wnosiła o :

1. zmianę zaskarżonego postanowienia Sądu I instancji i oddalenie wniosku w całości;

2. zasądzenie od wnioskodawcy na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. na rzecz uczestnika postępowania kosztów postępowania przed Sądem I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

ewentualnie

3. uchylenie postanowienia w zaskarżonym zakresie i przekazanie do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w Bełchatowie wraz z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcia o kosztach procesu;

4. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów:

a) decyzji Naczelnika (...) w B. z dnia 9.04.1981r. dotyczącej linii 220 kV relacji R. - R.,

b) decyzji Naczelnika (...) w B. z dnia 12.02.1985r. dotyczącej linii 400 kV relacji R. - Ł.,

c) wniosku o dokonanie odbioru technicznego linii 220 kV relacji R.- P. z dnia 22 maja 1984 roku,

d) mapy obrazującej przebieg linii 400 kV relacji R.- Ł.

e) wykazu właścicieli gruntów nad którymi przebiega linia 400 kV relacji R.- Ł.,

na okoliczności daty budowy linii daty i faktu wydania przedmiotowych decyzji, istnienia uprawnienia poprzednika prawnego uczestnika postępowania a później uczestnika postępowania do korzystania z nieruchomości wnioskodawcy i dysponowania tytułem do tych nieruchomości na podstawie decyzji wydanych zgodnie z art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości, istnienia zezwoleń na przeprowadzenie linii, tożsamości osób, które były ówcześnie właścicielami przedmiotowych działek oraz ewentualnie posiadania tytułu prawnego do dysponowania przedmiotowymi nieruchomościami który uzasadniał przekonanie poprzednika prawnego uczestnika postępowania, że wykonuje swoje prawo w dobrej wierze.

.

Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił:

Decyzją Naczelnika (...) w B. z dnia 12.02.1985r. nr (...) wydaną w trybie art. 35 ust. 1,2,3 i art. 36 ust. 1,2,3 ustawy z dnia 12 marca 1958r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości zezwolono na przeprowadzenie na nieruchomościach m.in. stanowiącej własność R. K. i G. K. (3) o nr (...) oraz stanowiącej własność Z. K. i K. K. o nr (...) budowy linii energetycznej 400 kV R. – Ł. zgodnie z zatwierdzoną lokalizacją szczegółową. Zgodnie z treścią decyzji dla zapewnienia konserwacji lub napraw osobom upoważnionym przysługuje prawo dostępu do tych urządzeń w całym okresie eksploatacji. Decyzja ta jest prawomocna.

Dowód: - decyzja z dnia 12 lutego 1985r. k.519-523

- wykaz właścicieli gruntów k.528-533

Decyzją z dnia 12 maja 1982r. Zakład (...) w Ł. uzyskał pozwolenie na budowę linii energetycznej 220 kV R. – P.. Linia została wybudowana do dnia 22 maja 1984r.

Dowód: - decyzja z dnia 12 maja 1982r. k. 99

- wniosek o dokonanie przeglądu k. 524

Na mocy aktu notarialnego z dnia 10 sierpnia 2009r. sporządzonego w Kancelarii Notarialnej W. G. J. K. i G. K. (1) stali się właścicielami nieruchomości rolnych oznaczonych nr działek nr (...) położonymi we wsi J..

Dowód: - akt notarialny k. 568-572

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja uczestnika w znacznej części jest zasadna co prowadzi do zmiany zaskarżonego postanowienia i oddalenia wniosku.

Sąd Okręgowy co do zasady podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego po ich uzupełnieniu i doprecyzowaniu przed Sądem II instancji.

Przedmiotem procesu w niniejszej sprawie było ustanowienie na wniosek właścicielki służebności przesyłu na kilku działkach będących jej własnością w związku z posadowieniem na tych działkach dwóch linii energetycznych, pierwszej o mocy 400 kV oraz drugiej o mocy 220 kV.

W toku postępowania uczestnik zgłosił zarzut zasiedzenia służebności starając się zniweczyć w ten sposób żądanie wniosku. Dodatkowo jednak podniósł, iż dysponuje już prawem do posadowienia na spornych nieruchomościach linii energetycznych co miało wynikać z przedłożonych w toku procesu decyzji administracyjnych.

Sąd Rejonowy dostrzegł okoliczność przedłożenia tych decyzji niemniej jednak nie nadał im należytego znaczenia, a to z tego powodu, iż w jego ocenie były nieczytelne. Apelujący do apelacji załączył jednak poświadczone za zgodność z oryginałami czytelne odpisy przynajmniej jednej decyzji oraz wykazu właścicieli nieruchomości przez które przebiega linia 400 kV. Chodzi tu o decyzję Urzędu (...) w B. z 12 grudnia 1985 r. nr (...) na mocy tej decyzji zezwolono Zakładowi (...) w Ł. na przeprowadzenie przez nieruchomości szczegółowo w decyzji wskazane budowy linii energetycznej 400 kV R. - Ł. zgodnie z zatwierdzoną lokalizacją szczegółową. Decyzja ta zapadła na podstawie art. 35 ust. 1,2,3 oraz 36 ust. 1,2,3 ustawy z 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości. Wynika z jej treści, iż decyzja ta jest prawomocna. Obejmuje ona działki o nr (...) stanowiące ówcześnie własność poprzedników prawnych wnioskodawczyni ( rodziców męża wnioskodawczyni) oraz działki o nr (...) które ówcześnie stanowiły własność Z. i K. K.. Działki m.in. o nr (...) stały się własnością wnioskodawczyni i jej męża w w 2009r. na skutek umowy sprzedaży.

Decyzja tego rodzaju wydana na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958r. o zasadach i w trybie wywłaszczenia nieruchomości stanowi tytuł prawny który uprawnia przedsiębiorcę przesyłowego do korzystania z przedmiotowej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności przesyłu. Powyższa decyzja sprawia, iż każdorazowy właściciel nieruchomości w takich okolicznościach nie może żądać ustanowienia służebności przesyłu, a ewentualny jego wniosek powinien zostać oddalony. ( por uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2014 r. III CZP 107 /13 baza Legalis, postanowienie Sądu Najwyższego z 20 grudnia 2018 r. II CSK 739/17, baza Legalis uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2014 r., III CZP 87/13 , baza Legalis)

W uzasadnieniach powyższych judykatów Sąd Najwyższy podkreśla, iż decyzja mająca podstawę w art. 35 ust. 1 wywołuje trwałe skutki nie tylko w tym sensie, że nie można ich dowolnie odwrócić, ale i w tym sensie, że nie konsumują się one przez jedno doniosłe dla obrotu prawnego zdarzenie (jak np. w typowym wywłaszczeniu - odjęcie prawa własności). Decyzja ta prowadzi do wywłaszczenia właściciela nieruchomości przez trwałe ograniczenie jego prawa. Przedsiębiorca korzystający z urządzeń przesyłowych przystępuje do wykonywania uprawnień, jakie dla niego wynikają z ustaw wywłaszczeniowych nie „obok” właściciela, niejako wytyczając sobie zakres władztwa nad cudzą nieruchomością działaniami manifestowanymi na zewnątrz (co jest właściwe dla posiadacza służebności gruntowej), ale w obszarze, w którym właściciel został ograniczony w przysługującym mu prawie w interesie publicznym i na rzecz Państwa. Działania przedsiębiorcy korzystającego z urządzeń przesyłowych, które legalnie postawił na cudzej nieruchomości w związku z wywłaszczeniem jej właściciela przez ograniczenie przysługującego mu prawa własności, polegające na wstępie na tę nieruchomość i podejmowanie w stosunku do własnych urządzeń działań koniecznych dla zapewnienia im sprawności technicznej, jest wykonywaniem uprawnień zagwarantowanych takiemu przedsiębiorcy w ustawie (art. 35 ust. 2 z dnia 12 marca 1958r. o zasadach i w trybie wywłaszczenia nieruchomości ).

W takiej sytuacji jeżeli chodzi o linię 400 kV to uczestnik posiada tytuł prawny ograniczający własność wnioskodawczyni i unicestwiający jej wniosek o ustanowienie służebności przesyłu. Dotyczy to zarówno działek które otrzymał J. K. od swoich rodziców jak i tych które małżonkowie K. nabyli w 2009r. nabywając nieruchomości nabyli je z istniejącym obciążeniem czego z pewnością mieli pełną świadomość z uwagi chociażby na wielkość linii przebiegających także nad ich gruntami.

Pozostaje zatem do rozstrzygnięcia kwestia wniosku o ustanowienie służebności przesyłu na działkach wnioskodawczyni co do linii 220kV. W tym zakresie uczestnik bronił się m.in. zarzutem zasiedzenia służebności przesyłu dodatkowo podpierając się w tym zakresie decyzją o pozwoleniu na budowę linii 220 kV znajdującą się w aktach sprawy w odpisie.

Odnosząc się do tego zarzutu należy podkreślić, że definicja posiadacza służebności zawarta jest w art. 352 k.c, zgodnie z którym kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności. W myśl natomiast stosowanego odpowiednio art. 176 k.c., jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania służebności, obecny posiadacz służebności może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Należy przyjąć, że posiadanie służebności jest posiadaniem prawa, a więc posiadaniem odrębnym w stosunku do posiadania rzeczy. Podmiot wykonujący służebność korzysta z cudzej rzeczy tylko w oznaczonym zakresie, nierzadko bardzo wąskim, w istocie nie władając nią w sposób samoistny. Posiadanie prowadzące do zasiedzenia służebności gruntowej polega na korzystaniu z gruntu w takim zakresie i w taki sposób, w jaki czyniłaby to osoba, której przysługuje służebność. Do takiego, specyficznego, posiadania należy stosować, zgodnie z art. 352 § 2 k.c., odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy (art. 336 k.c.).

Z kolei czasokres nabycia przez zasiedzenie służebności przesyłu jest uzależniony od dobrej czy też złej wiary.

Przy czym trzeba zaznaczyć, że w niniejszej sprawie decydujące jest istnienie dobrej wiary w chwili objęcia nieruchomości obciążonej w posiadanie prowadzące do zasiedzenia służebności. Należy też podkreślić, że odpowiednie stosowanie do posiadania służebności uregulowanej w art. 352 k.c. dotyczy przepisów o posiadaniu rzeczy, domniemania ciągłości posiadania (art. 340 k.c.), zgodności posiadania z prawem (art. 341 k.c.) oraz dobrej wiary w momencie obejmowania w posiadanie (art. 7 k.c.). W ocenie Sądu Okręgowego wnioskodawczyni nie obaliła skutecznie domniemania dobrej wiary wynikającego z treści art. 7 k.c. w odniesieniu do linii przebiegającej przez jej działki o mocy 220 kV R. – P..

Rozstrzygając, czy uzyskanie posiadania służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu nastąpiło w złej czy też w dobrej wierze, należy mieć na względzie całokształt okoliczności poprzedzających i towarzyszących uzyskaniu posiadania służebności; domniemanie dobrej wiary jest obalone, gdy z całokształtu okoliczności wynika, że przedsiębiorca przesyłowy w chwili uzyskania posiadania wiedział lub powinien był wiedzieć przy zachowaniu wymaganej staranności, że do nieruchomości, na której zlokalizowane są urządzenia przesyłowe, nie przysługuje mu prawo o treści odpowiadającej służebności przesyłu. (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 lipca 2004 r., III CK 212/03, nie publ. i z dnia 23 lipca 2015 r., I CSK 360/14, nie publ. oraz uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2015 r., III CZP 76/15, OSNC 2016, Nr 12, poz. 138 i z dnia 8 grudnia 2016 r., III CZP 86/16).

Władanie przez przedsiębiorstwo państwowe cudzą nieruchomością w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu w błędnym przekonaniu, że jest ono wykonywane na podstawie decyzji wydanej w oparciu o przepis art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości może prowadzić do zasiedzenia takiej służebności (por. postanowienie SN z 15 lutego 2017r. II CSK 205/16, OSNC 2017 nr 10 poz. 115).

Jednocześnie jak to wyraził Sąd Najwyższy w postanowieniu z 17 grudnia 2008r. I CSK 171/08 objęcie przez przedsiębiorstwo państwowe cudzej nieruchomości na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy z 12 marca 1958r. w celu budowy urządzeń przesyłowych uzasadnia przyjęcie dobrej wiary tego przedsiębiorstwa jako posiadacza służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu (art. 292 w zw. z art. 172 § 1 k.c.). Sąd Okręgowy podziela powyższe stanowiska zaprezentowane w orzecznictwie.

Odnosząc powyższe uwagi do niniejszej prawy należy przypomnieć, iż przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio do zasiedzenia służebności, co oznacza, że znajdą odpowiednie zastosowanie art. 172-173 i art. 175-176 k.c. Stosowany odpowiednio art. 172 k.c. przewiduje, że posiadacz służebności gruntowej nabywa tę służebność, jeżeli posiada ją nieprzerwanie od lat 20, będąc w dobrej wierze. Posiadacz w złej wierze nabywa służebność dopiero po upływie 30 lat. u

Sąd pierwszej instancji odnosząc się do złożonego przez uczestnika postępowania zarzutu zasiedzenia nie zakwestionował władania przez poprzednika prawnego uczestnika nieruchomością wnioskodawców w zakresie odpowiadającym treści służebności przesyłu, jako bezsporne uznał także następstwo prawne między poszczególnymi podmiotami. Uznał jednak, że posiadanie to było w złej wierze, wobec czego zasiedzenie służebności przesyłu przyjmując termin 30 lat mogłoby nastąpić już po złożeniu wniosku o ustanowienie służebności przesyłu który przerwał bieg zasiedzenia.

Odnosząc powyższe rozważania do niniejszej sprawy należy podkreślić, iż przedsiębiorstwo energetyczne pozostawało w przekonaniu, że decyzja o pozwoleniu na budowę obejmuje cały teren, przez który przeprowadzona ma zostać inwestycja. Zakładając zatem, iż fakt wydania decyzji zezwalającej Zakładowi (...) na budowę linii 220 kV R. – P. wzbudził u ówczesnego zakładu energetycznego uzasadnione przekonanie, iż budując linie nie narusza prawa to należałoby przyjąć, że ingerencja w prawo własności poprzedników prawnych wnioskodawczyni nastąpiła w dobrej wierze co dawało by podstawę do zasiedzenia służebności z upływem 20 lat poczynając od maja 1984r. zwłaszcza, że z protokołu odbioru znajdującego się na k. 100-102 akt sprawy wynika bezspornie, iż inwestor dysponował decyzją Naczelnika (...) B. z 9 kwietnia 1981r. wraz z wykazem właścicieli.

Nawet gdyby nie podzielić tego poglądu i przyznać, iż posiadacz służebności wszedł w jej posiadanie w złej wierze to do chwili złożenia wniosku o ustanowienie służebności przesyłu przez męża wnioskodawczyni i tak upłynęłoby 30 lat co dawałoby z kolei uczestnikowi prawo do korzystania z nieruchomości wnioskodawczyni w ramach służebności przesyłu dotyczącej linii R. – P. 220 kV..

Na powyższe wskazuje wniosek załączony do skargi apelacyjnej datowany na 22 maja 1984r. z którego wynika, iż w tej dacie już linia istniała, a zatem na spornych nieruchomościach były już posadowione instalacje energetyczne. Skoro tak to termin zasiedzenia należy liczyć przynajmniej od tego dnia.

Przypomnieć przy tym należy, iż przesłanka nabycia w drodze zasiedzenia służebności przesyłu w postaci wymogu „korzystania z trwałego i widocznego urządzenia" w przypadku urządzenia jakim jest napowietrzna linia energetyczna spełniona jest już od momentu wybudowania linii. Formułując przesłankę w art. 292 kc mającym zastosowanie do służebności określonej w przepisie art. 3051 kc ustawodawca nie sprecyzował na czym ma polegać korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia, dlatego więc sama budowa trwałego i widocznego urządzenia na nieruchomości obciążonej stanowi korzystanie z tej nieruchomości oraz korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia polegające na wykonywaniu tegoż urządzenia.

Celem wprowadzenia, wymienionej w art. 292 k.c., ustawowej przesłanki zasiedzenia służebności gruntowej w postaci korzystania z trwałego i widocznego urządzenia, było uzależnienie biegu zasiedzenia służebności gruntowej od widocznej dla właściciela nieruchomości obciążonej zmiany stanu tej nieruchomości spowodowanego przez posiadacza służebności, który pozwalałby mu na podjęcie akcji negatoryjnej, a także niedopuszczenie do przekształcania się przypadków grzecznościowego korzystania z cudzej nieruchomości w stosunki prawnorzeczowe.

Dostrzegalnym dla właściciela nieruchomości obciążonej faktem korzystania z jego nieruchomości przez przedsiębiorcę przesyłowego było wkroczenie na teren nieruchomości w celu prowadzenia budowy urządzeń przesyłowych, a nie fakt rozpoczęcia przesyłania za pośrednictwem tych urządzeń energii elektrycznej, co w sposób oczywisty dla właściciela nieruchomości jest niedostrzegalne. Moment rozpoczęcia prac budowalnych przy wznoszeniu urządzeń przesyłowych na nieruchomości obciążonej należy więc uznawać za uzyskanie posiadania służebności gruntowej o treści służebności przesyłu. Takie stanowisko zostało jednoznacznie wyrażone w orzeczeniach Sądu Najwyższego z dnia 6 września 2013 r. V CSK 440/12 zgodnie z którym objęcie w posiadanie służebności gruntowej, odpowiadającej obecnie służebności przesyłu, następuje najczęściej w chwili wejścia na cudzy grunt w celu budowy trwałego i widocznego urządzenia, co w przypadku nieruchomości objętej wnioskiem oznaczało wejście na grunt w celu budowy urządzeń kanalizacyjnych oraz z dnia 24 maja 2013 r. V CSK 287/12 w myśl którego ograniczenia we władaniu przez właściciela nieruchomością ujawniają się niewątpliwie już wtedy gdy przedsiębiorca zajął oznaczoną część tej nieruchomości i rozpoczął prace związane z wznoszeniem urządzeń służących do przesyłania energii elektrycznej. Już wtedy, jeżeli właściciel sprzeciwia się takiemu stanowi rzeczy, może podjąć działania zmierzające do tego, aby przedsiębiorca zaprzestał naruszenia jego władztwa. Z tym też zdarzeniem należy wiązać początek biegu terminu do zasiedzenia służebności przesyłu.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż linia energetyczna 220kV R. – P. została posadowiona na gruntach będących przedmiotem sprawy najpóźniej do dnia 22 maja 1984r. skoro w tym dniu wystąpiono już o dokonanie przeglądu nowowybudowanej linii. Okres 30 lat konieczny do zasiedzenia służebności w złej wierze upływał zatem z dniem 23 maja 2014r. Tymczasem wniosek o ustanowienie służebności został złożony dopiero w dniu 6 czerwca 2014r. a co za tym idzie nie mógł skutecznie przerwać biegu zasiedzenia służebności przesyłu która została nabyta skutecznie przez zasiedzenie przez uczestnika skutkując oddaleniem wniosku wnioskodawczyni.

W efekcie zbędne było odniesienie się do zarzutów w kwestii braku precyzji Sądu I instancji przy redagowaniu zaskarżonego orzeczenia jak i braku określenia zakresu ustanowionej służebności.

Pełnomocnik wnioskodawczyni w odpowiedzi na apelację podniósł kwestię zmiany orzecznictwa Sądu Najwyższego w szczególności co do liczenia terminu zasiedzenia służebności przesyłu wskazując, iż termin zasiedzenia służebności przesyłu nie mógł zacząć biec wcześniej niż od chwili wejścia w życie ustawy wprowadzającej do prawa cywilnego instytucje służebności przesyłu. Sąd Okręgowy nie podziela tych zastrzeżeń stanowisko to jest odosobnione i wcale nie świadczy o zmianie linii orzeczniczej najwyższej instancji sądowej.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 386§ 1 k.p.c. w zw. z art. 13§ 2 k.p.c. należało dokonać zmiany zaskarżonego postanowienia i oddalić wniosek nie obciążając jednocześnie wnioskodawczyni obowiązkiem zwrotu na rzecz uczestnika kosztów procesu, a to na podstawie art. 520§1 k.p.c. w zw. z art. 102 k.p.c. w zw. z art. 13§ 2 k.p.c. Sąd rozstrzygając kwestie nieuiszczonych wydatków wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa postanowił kwotą 2000 zł obciążyć wnioskodawczynię natomiast pozostałą kwotą 11.254,71 zł obciążyć uczestnika. Powyższe jest spowodowane tym , iż w pewnym zakresie co do jednej z linii wniosek został oddalony przy uwzględnieniu zarzutu zasiedzenia. Tym samym uczestnik zyskał możliwość nieodpłatnego utrzymywania na nieruchomościach wnioskodawczyni instalacji przesyłowej. Mąż wnioskodawczyni inicjując postępowanie pozostawał w przekonaniu o zasadności swojego wniosku do czego w istocie zachęcało go pismo uczestnika z 11 lipca 2013r.

Dalej idąca apelacja, a mianowicie zmierzająca także do zasądzenia od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kosztów procesu podlegała oddaleniu, a to na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13§ 2 k.p.c.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 520§2 k.p.c. obciążając wnioskodawczynię kosztami procesu za instancję odwoławczą.

Dariusz Mizera