Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 13 marca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Mirosława Makowska

Protokolant: Iwona Jasińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 marca 2023 r.

sprawy z wniosku R. A., B. A.

przy udziale T. A. s. T., T. A. s. F., A. A. (1), G. G., A. A. (2), B. N.

o zasiedzenie nieruchomości

na skutek apelacji wniesionej przez uczestników T. A. s. T., T. A. s. F.

oraz zażalenia wniesionego przez wnioskodawców

od postanowienia Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 8 sierpnia 2022 r. sygn. akt I Ns 493/20

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  zasądzić od uczestników T. A. s. T. i T. A. s. F. solidarnie na rzecz wnioskodawców R. A. i B. A. kwotę 900,00 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą;

3.  z zażalenia zmienić zaskarżone postanowienie w pkt. 3 w ten sposób, że zasądzić od uczestników T. A. s. T. i T. A. s. F. solidarnie na rzecz wnioskodawców R. A. i B. A. kwotę 3.800 (trzy tysiące osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Mirosława Makowska

     

Sygn. akt II Ca 990/22, II Cz 321/22

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 8 sierpnia 2022 roku Sąd Rejonowy w Opocznie w sprawie I Ns 493/20

z wniosku R. A. i B. A.

z udziałem T. A. s. T., T. A. s. F., A. A. (1), G. G., A. A. (2) i B. N.

1. oddalił wniosek o odrzucenie skargi;

2. wznowił postępowanie w sprawie Sądu Rejonowego w Opocznie sygn. akt I Ns 281/19 o zasiedzenie zakończonej prawomocnym postanowieniem Sądu z dnia 21 stycznia 2020 r. w części dotyczącej stwierdzenia zasiedzenia nieruchomości położonej w W. oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) i zmienił to zaskarżone w części postanowienie w ten sposób, że:

a) stwierdził, że R. A. i jego żona B. A. nabyli na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej przez zasiedzenie z dniem 17 grudnia 2016 r. własność zabudowanej nieruchomości położonej w W., gmina P., powiat (...), województwo (...), oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni (...) ha przedstawionej na mapie z dnia 14 kwietnia 2022 r. sporządzonej przez biegłego sądowego w zakresie geodezji i kartografii inż. G. E. zaewidencjonowanej 12 maja 2022 r. przez Starostę (...) identyfikator ewidencyjny (...) dla której nie ma urządzonej księgi wieczystej ani zbioru dokumentów,

b) stwierdził, że T. A. s. T. nabył przez zasiedzenie z dniem 17 grudnia 2016 r. własność nieruchomości położonej w W., gmina P., powiat (...), województwo (...), oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni (...) ha przedstawionej na mapie z dnia 14 kwietnia 2022 r. sporządzonej przez biegłego sądowego w zakresie geodezji i kartografii inż. G. E. zaewidencjonowanej 12 maja 2022 r. przez Starostę (...) identyfikator ewidencyjny (...), dla której nie ma urządzonej księgi wieczystej ani zbioru dokumentów;

3. stwierdził, że wnioskodawcy i uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Wnioskodawcy R. A. i B. A. - reprezentowani przez pełnomocnika adwokata - wnieśli w dniu 23 listopada 2020 r. skargę o wznowienie postępowania, w której na podstawie art. 524 § 2 k.p.c. w zw. z art. 401 pkt 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. zaskarżyli postanowienie Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 21 stycznia 2020 roku wydane w sprawie oznaczonej sygnaturą akt I Ns 281/19 i wnosili o:

1. wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Opocznie I Wydział Cywilny z dnia 21 stycznia 2020 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt I Ns 281/19,

2. zmianę zaskarżonego orzeczenia w części poprzez stwierdzenie, że R. A. i B. A. nabyli przez zasiedzenie z dniem 17 grudnia 2016 roku własność nieruchomości o powierzchni ok. (...) ha, stanowiącej część działki oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) położonej w W., gmina P., powiat (...), województwo (...), dla której to nieruchomości nie ma prowadzonej księgi wieczystej ani zbioru dokumentów, oraz zasądzenie od uczestnika postępowania T. A. syna T. na rzecz wnioskodawców R. A. i B. A. kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu skargi o wznowienie postępowania zostało podane, że orzeczeniem z 21 stycznia 2020 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt I Ns 281/19 Sąd Rejonowy w Opocznie I Wydział Cywilny stwierdził, że T. A. syn T. nabył przez zasiedzenie z dniem 17 grudnia 2020 roku własność nieruchomości gruntowej położonej w W., gmina P., powiat (...), województwo (...), oznaczonej numerami działek: (...) o łącznej powierzchni (...) ha, dla której to nieruchomości nie ma prowadzonej księgi wieczystej ani zbioru dokumentów.

Podkreślenia wymaga przede wszystkim okoliczność, zgodnie z którą w postępowaniu zainicjowanym przez T. A. nie brali udziału wszyscy, bezpośrednio zainteresowani w sprawie przez co orzeczenie zapadłe w sprawie oparte zostało na ustaleniach faktycznych stanowiących nieprawdę. W tym względzie należy podkreślić, że działki, w stosunku do których wyżej wymieniony wnosił o zasiedzenie pozostawały przez pewien czas W posiadaniu jego rodziców T. i A. małżonków A.. Przekazanie posiadania na T. A. oraz R. A. nastąpiło przez oboje małżonków, dlatego też w związku ze śmiercią ich matki A., w postępowaniu winni brać udział wszyscy jej następcy prawni (wskazani jako uczestnicy w niniejszej skardze). Ponadto wnioskodawca T. A. celowo i z pełną premedytacją pominął fakt, że od roku 2000 część działki (...) o powierzchni około (...) ha pozostawała w samoistnym posiadaniu jego brata, co już samo przez się dowodzi jego złej woli.

Norma art. 510 § 1 k.p.c. wskazuje, iż zainteresowanym w sprawie jest każdy, czyich praw dotyczy wynik postępowania, może on wziąć udział w każdym stanie sprawy aż do zakończenia postępowania w drugiej instancji. Jednocześnie jeżeli okaże się, że zainteresowany nie jest uczestnikiem, sąd wezwie go do udziału w sprawie. Przez wezwanie do wzięcia udziału w sprawie wezwany staje się uczestnikiem. W razie potrzeby wyznaczenia kuratora do zastępowania zainteresowanego, którego miejsce pobytu jest nieznane, jego wyznaczenie następuje z urzędu. W myśl art. 511 § 1 k.p.c. wniosek o wszczęcie postępowania powinien czynić zadość przepisom o pozwie, z tą zmianą, że zamiast pozwanego należy wymienić zainteresowanych w sprawie. Jak wynika z podanych przepisów, udział w postępowaniu zainteresowanych powinien zostać w pełni zagwarantowany. W niniejszej sprawie nie był on możliwy z uwagi na postawę wnioskodawcy - T. A., którego działania mają niewątpliwie charakter umyślny.

Wobec powyższego nie ulega wszelkiej wątpliwości, iż w istocie doszło do pozbawienia zainteresowanych możności działania, które było następstwem naruszenia przepisów prawa. Oczywiste staje się również, że zachodzi w tym zakresie związek przyczynowo skutkowy. Należy także podkreślić, iż brak udziału w sprawie nie wynikał z sytuacji osobistej samej strony, czy też jej zaniechania procesowego.

Ponadto zostało podane, że skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzymiesięcznym; termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji - od dnia, w którym o wyroku (postanowieniu) dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy.

R. A. od chwili objęcia części działki (...) w samoistne posiadanie uiszczał za nią podatek rolny. W dniu 15 września 2020 roku zostało mu doręczone pismo Wójta Gminy P. w postaci decyzji w sprawie zmiany ustalenia podatku rolnego za 2020 roku. Z jego treści wynikało zmniejszenie jego wymiaru z kwoty 131,00 zł do kwoty 11,00 zł. Po przeprowadzenia stosownego dochodzenia ustalił on, że decyzja odnosi się do podatku od wspomnianej wyżej nieruchomości. Informację, zgodnie z którą jego brat stał się właścicielem całej działki (...) w wyniku zasiedzenia powziął niedługo potem. Wobec powyższego termin określony w art. 407 § 1 k.p.c. należy uznać za zachowany.

Wniosek zawarty w petitum skargi, a odnoszący się do zmiany zaskarżonego postanowienia należy uzasadnić szeregiem okoliczności, zgodnie z którymi to właśnie wnioskodawcy w osobach R. i B. małżonków A. spełniają wszelkie kodeksowe przesłanki do zasiedzenia oznaczonej części nieruchomości o nr ewid. (...), położonej w W. gmina P..

Po śmierci K. M. (1) męża właścicielki P. M. jedynym posiadaczem działek (...) o łącznej powierzchni (...) ha został F. S., który z kolei sprzedał je T. i A. małż. A. w drodze nieformalnej, pisemnej umowy. Oni z kolei w 2000 roku rozdysponowali nieruchomościami w ten sposób, że działkę o nr ewid. (...) oraz większą część działki (...) przekazali synowi T. A. zaś mniejszą część działki (...) o powierzchni ok. (...) ha synowi R. A..

Od tego czasu, zgodnie z oświadczeniem złożonym w Urzędzie Gminy w P. wnioskodawca R. A. użytkował przedmiotowy grunt rolny, który nota bene nigdy nie był wykorzystywany rolniczo, bowiem niegdyś stanowił działkę siedliskową zmarłej P. M.. W tym względzie należy podnieść, iż przez lata wraz z małżonką czynił nakłady na nieruchomość, bowiem na działce posadowiona była dawniej stara obora, którą sukcesywnie remontował. Reszta budynków po nieżyjącej już właścicielce nieruchomości została rozebrana. Co do czynności wnioskodawców na działce to wymieniony został dach, orynnowanie, wykonano ocieplenie, wylewki, elewację, „stolarkę” okienną i drzwiową oraz ogrodzenie, dzięki czemu budynek służył, jako „domek letniskowy”. Zasadzono również drzewa choinkowe. Wykonanie robót remontowanych na budynku gospodarczym zostało zgłoszone. Na nieruchomości został wybudowany nawet „wychodek”, który wykonał uczestnik A. A. (2).

W tym względzie z inicjatywy pana Z. N. toczyło się postępowanie administracyjne w sprawie sprawdzenia legalności robót budowlanych, które zakończyło się odmową wszczęcia postępowania.

Wnioskodawcy opłacali również podatki od tej części działki.

W skardze o wznowienie postępowania jako uczestnicy postępowania zostali wskazani: T. A. syn F. oraz jego dzieci T. A. syn T., A. A. (1), G. G., A. A. (2) i B. N..

Uczestnicy postępowania T. A. syn F. i T. A. syn T. - reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika adwokata - wnieśli odpowiedź na skargę o wznowienie postępowania, w której wnosili o:

1. oddalenie skargi z powodu niewystąpienia okoliczności wymienionych w art.401pkt 2 kpc i naruszenia terminu z art. 407 § 1 kpc.

Ewentualnie

2. oddalenie wniosku z powodu brak przesłanek do zasiedzenia przez wnioskodawców działki gruntu wymienionej w punkcie 2 wniosku oraz zasądzenie od wnioskodawców na rzecz uczestników postępowania kosztów postępowania.

W uzasadnieniu odpowiedzi na skargę o wznowienie postępowania zostało podane, że wnioskodawcy uchybili terminowi do wniesienia skargi o wznowienie postępowania. Już we września 2019 roku powzięli wiedze ,że toczy się postępowanie o zasiedzenie. Zostali o tym poinformowani ze względu na oświadczenia T. A. ,że będzie regulowany stan prawny działek których jest posiadaczem samoistnym Wnioskodawcy nigdy nie byli posiadaczami samoistnymi wskazanej we wniosku nieruchomości i byli uprzedzeni ,że z chwilą regulacji mają opuścić użyczony im do rekreacji grunt przez ojca wnioskodawcy T. A. .Ponadto wiedzieli ,że ewentualni zainteresowani zostali wezwani do sprawy przez ogłoszenie. T. A. ustnie tuż po prawomocnym zakończeniu sprawy wzywał brata do opuszczenia działki ,była nawet rozmowa o sprzedaży działki wnioskodawcy .Strony nie doszły do porozumienia a wnioskodawcy podjęli akcję wznowienia postępowania ,która jest znacznie spóźniona z naruszeniem terminu 3 miesięcznego.

Ponadto wnioskodawcy jak wspomniano wyżej nigdy nie byli samoistnymi posiadaczami działki objętej wnioskiem Ojciec braci A. użyczył warunkowo gruntu dla celów rekreacyjnych wnioskodawcy ,który przez to nigdy nie stał się posiadaczem samoistnym. Wezwanie wnioskodawcy do opuszczenia działki wywołało jego akcję.

Wnioskodawcy ustosunkowali się do odpowiedzi uczestników postępowania na skargę o wznowienie postępowania w piśmie przygotowawczym sporządzonym 22 stycznia 2021 r., w którym zaprzeczyli twierdzeniom powołanym przez uczestników postępowania wskazali, że datą pewną, od której należy liczyć termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania jest 15 września 2020 r., bo wtedy poprzez decyzję w sprawie zmiany podatku rolnego, dowiedzieli się o zmianie struktury właścicielskiej działki (...).

Podkreślili także, że część działki o nr (...) nie była przekazana jako działka rekreacyjna, ponieważ początkowo mieli oni tam założyć własne siedlisko i wybudować dom mieszkalny, ale ostatecznie stało się inaczej.

Uczestnicy postępowania: G. G. i A. A. (1) przyłączyli się do wniosku skarżących wnioskodawców.

Uczestnicy postępowania: A. A. (2) i B. N. przyłączyli się do stanowiska uczestników postępowania T. A. syna F. i T. A. syna T..

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego pełnomocnik wnioskodawców sprecyzował żądanie skargi o wznowienie postępowania w ten sposób, że wnosił o wznowienie postępowania w sprawie sygn. akt I Ns 281/19 w części dotyczącej działki nr (...) poprzez stwierdzenie, że wnioskodawcy nabyli przez zasiedzenie z dniem 17 grudnia 2016 r. własność nieruchomości oznaczonej na mapie sporządzonej przez biegłego G. E. nr (...) o powierzchni (...) ha, a jeżeli chodzi o pozostałą część działki nr (...) wnosił jak w poprzednim postanowieniu.

Ponadto wnosił o obciążenie T. A. syna T. kosztami postępowania w całości podając, że składają się na nie: opłata sądowa, koszty opinii biegłego i koszty zastępstwa procesowego przy przyjęciu, że wartość nieruchomości objętej żądaniem wniosku wynosi 50.000,00 zł.

Pełnomocnik uczestników postępowania T. A. syna F. i T. A. syna T. wnosił jak w odpowiedzi na skargę o wznowienie postępowania.

Jeżeli chodzi o koszty postępowania to powołał się na zasadę, że każdy ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie, w przypadku oddalenia skargi o wznowienie postępowania wnosił o zasądzenie tychże kosztów na rzecz uczestnika postępowania T. A. syna T..

W Sądzie Rejonowym w Opocznie w sprawie sygn. akt I Ns 281/19 toczyło się postępowanie z wniosku T. A. syna T. - reprezentowanego przez profesjonalnego pełnomocnika adwokata - z udziałem T. A. syna F. o zasiedzenie nieruchomości położonej w W..

We wniosku zostało wskazane, że działki w nim wymienione posiadał od 1986 r. ojciec wnioskodawcy i opłacał ciężary związane z nieruchomością.

W przedmiotowej sprawie Sąd dokonał ogłoszenia o toczącym się postępowaniu poprzez wywieszenie tego ogłoszenia na tablicy ogłoszeń Urzędu Gminy w P. przez okres 1 miesiąca.

Postanowieniem z dnia 21 stycznia 2020 r. w sprawie sygn. akt I Ns 281/19 Sąd Rejonowy w Opocznie po rozpoznaniu sprawy z wniosku T. A. syna T. z udziałem T. A. syna F. o zasiedzenie:

1. stwierdził, że T. A., s. T. nabył przez zasiedzenie z dniem 17 grudnia 2016 roku własność nieruchomości gruntowej położonej w W., gmina P., powiat (...), województwo (...), oznaczonej numerami działek: (...)o łącznej powierzchni (...) ha, przedstawionej na mapie Starostwa Powiatowego w O. sporządzonej w dniu 21 sierpnia 2019 roku, dla której to nieruchomości nie ma prowadzonej księgi wieczystej ani zbioru dokumentów;

2. ustalił, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Ani R. A. syn T. A. syna F. ani jego żona B. A., jak również pozostałe dzieci T. A. syna F., tj. A. A. (1), G. G., A. A. (2) i B. N. nie brali udziału jako uczestnicy postępowania w sprawie o zasiedzenie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Opocznie sygn. akt I Ns 281/19.

Wójt Gminy P. wydał decyzję z dnia 27 sierpnia 2020 r. w sprawie zmiany ustalenia podatku rolnego za 2020 r. dla A. T. i A. R. w oparciu o zawiadomienie nr 11/2020 otrzymane ze Starostwa Powiatowego w O. i postanowienie Sądu w sprawie I Ns 281/19 z dnia 21 stycznia 2020 r.

R. A. to zawiadomienie otrzymał 15 września 2020 r.

R. i B. małż. A. po otrzymaniu tej decyzji uzyskali w Urzędzie Gminy P. wyjaśnienia o nabyciu przez T. A. syna T. działki przez zasiedzenie.

Nic nie wiedzieli oni o toczącej się sprawie o zasiedzenie.

R. A. i B. A. dopytywali się u H. C., która zeznawała jako świadek w sprawie o zasiedzenie z wniosku T. A. syna T. o tej sprawie. H. C. dokładnie nie pamięta o co oni pytali, bo rozmowa była dość głośna, a ponadto świadek jest po operacji i jak podaje zabrała ona jej m.in. pamięć.

R. A. był u H. C. i pytał o sprawę o zasiedzenie we wrześniu i w październiku po powzięciu wiedzy, że zeznawała ona w tej sprawie jako świadek.

T. A. syn T. nie informował brata R. A. o sprawie o zasiedzenie, bo nie utrzymuje z nim kontaktu.

T. A. syn F. w czasie sprawy o zasiedzenie nie chodził do syna R. i jego żony, bo jak argumentował, oni nie przychodzili do niego jak jego żona była chora.

Żona T. A. syna F. zmarła w kwietniu 2020 r. i na jej pogrzebie też nikt nie poinformował R. i B. małżonków A. o sprawie o zasiedzenie.

Nieruchomość oznaczona w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni (...) ha stanowiąca rowy, grunty orne, pastwiska trwałe i grunty rolne zabudowane położona jest we wsi W. obręb (...), gmina P., powiat (...), województwo (...). Dla nieruchomości tej nie ma urządzonej księgi wieczystej ani zbioru dokumentów. W ewidencji gruntów zapisana jest ona jest na małżeństwo K. M. (1) i P. M. na podstawie aktu własności ziemi (...).

W dniu 21 lutego 1995 r. została sporządzona pisemna dobrowolna umowa sprzedaży nieruchomości rolnej wraz z oborą położonej w W. oznaczonej m.in. nr działki (...) pomiędzy kupującym T. A. synem F. wraz z małżonką A. A. (5) a spadkobiercami - F. S. i W. M..

K. M. (1) zmarł (...) r. Rok przed jego śmiercią nieruchomość ta została objęta w posiadanie przez F. S. z uwagi na zły stan zdrowia K. M. (1).

R. A. i B. A. otrzymali ustnie od rodziców R. A. część działki położonej w W., którą kupili oni od P. pod koniec lat 90 - tych. Było to przekazanie na własność. Małżonkowie A. ogrodzili tę część działki w 2000 r., wyremontowali znajdującą się na niej budynek obory - znajdują się w niej dwa pomieszczenia, pokój z kuchnią, zasadzili drzewa owocowe i ozdobne, postawili altanki i garaż drewniany, mają tam ule, dbają o tę działkę, bywają na niej codziennie. Na wykonywanie robót remontowych mieli pozwolenia z Gminy. Uiszczali od posiadanej części podatek z powierzchni (...) ha, w nakazie płatniczym jako posiadacz był wpisany m.in. R. A..

Nikt nigdy z rodziny nie zgłaszał pretensji do części nieruchomości posiadanej przez R. i B. małżonków A., nie było żadnej interwencji Policji, ani spraw o naruszenie posiadania. Brat R. - A. A. (2) pomagał w postawieniu w części ogrodzonej działki budynku wc. Dalszą część działki poza ogrodzeniem użytkował rolniczo brat R. A. syn T..

T. A. syn T. od czasu ogrodzenia części działki przez R. na nią nie wchodził i jej nie użytkował. Nie posiada on całej działki, bo ogrodzoną część użytkuje jego brat R.. Do czasu ogrodzenia w 2000 r. także nie orał jej części, która się znajdowała w siedlisku i która została następnie ogrodzona.

T. A. syn F. gospodarkę nabytą od S. przekazał na rzecz syna T.. Miał on świadomość, że część działki, na której znajdowało się siedlisko dawnych właścicieli zajmuje i użytkuje syn R., remontuje budynek obory, czyni na niej nasadzenia i nie zakładał przeciwko nim żadnych spraw.

G. G. mieszka w Ł. rzadko przyjeżdża do W. i nic nie wie w sprawie.

B. N. nie wie na jakiej podstawie część działki zajmuje brat R. A.. Słyszała ona, że kto zostaje na gospodarcze ten dostaje całość ziemi od rodziców, ale żadnego dokumentu na tę okoliczność nie widziała.

R. i B. małżonkowie A. od dawna posiadają działkę, która położona jest przy wjeździe do wsi W.. Znajduje się na niej wyremontowany budynek oraz ładnie zagospodarowane podwórko. Poprzednio działkę tę użytkował T. A. syn F., chociaż części, w której znajdował się budynek gospodarczy faktycznie nie uprawiał. Część orną tej działki obecnie użytkuje T. A. syn T..

Małżonkowie R. i B. A. posiadają - użytkują, północno - zachodni narożnik działki nr (...), co potwierdziły strony postępowania na gruncie, jako działka zabudowana. Linia stanu spokojnego posiadania między wnioskodawcami a uczestnikiem postępowania T. A. biegnie po ogrodzeniu trwałym o wielkości wykazane na szkicu potowym i przedstawiają się następują; wzdłuż drogi gminnej szerokość posiadanej działki wynosi 37,21 m , po granicy z sąsiednią nieruchomością będącej własnością małż. D. i K. M. (2) na odległość 71,51 m, południowa krawędź tej działki to wielkość 31,54 m w większości po trwałym ogrodzeniu a pozostała wschodnia linia granicy to w większości trwałe ogrodzenie z długością 53,46 m.

Posiadana przez nich część nieruchomości została oznaczona na wstępnym projekcie podziału numerem (...)o powierzchni (...) ha.

Mapa podziału działki położonej w W. gmina P., oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) na dwie działki: zabudowanej (...) o powierzchni (...) ha i (...)o powierzchni (...) ha została sporządzona przez biegłego sądowego w zakresie geodezji i kartografii inż. G. E. w dniu 14 kwietnia 2022 r. i zaewidencjonowana przez Starostę (...) identyfikator ewidencyjny (...)dnia 12 maja 2022 r.

Skarga o wznowienie postępowania zasługuje na uwzględnienie.

Poza sporem jest, że w sprawie o zasiedzenie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Opocznie sygn. akt 281/19 nie brali udziału jako osoby zainteresowane - uczestnicy postępowania R. A. i jego żona B. A., którzy posiadają część nieruchomości, która była objęta żądaniem wniosku o zasiedzenie, a dokładnie część działki nr (...) położonej w W..

Stosownie do art. 510 § 1 k.p.c. byli oni osobami zainteresowanymi w sprawie ponieważ wynik tego postępowania o zasiedzenie dotyczył ich praw.

R. A. i B. A. nie zostali wskazani we wniosku o zasiedzenie jako uczestnicy postępowania, nikt nie poinformował ich o toczącym się postępowaniu, a wiedzę o zakończonym postępowaniu powzięli dopiero w dniu 15 września 2020 r. z decyzji Wójta Gminy P. dotyczącej zobowiązania podatkowego.

Sąd dał wiarę ich twierdzeniom co do tego faktu i uznał, że skarga o wznowienie postępowania została wniesiona w ustawowym terminie z przepisu art. 407 § 1 k.p.c., czyli trzymiesięcznym od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia.

Wbrew zarzutom uczestników postępowania T. A. syna F. i T. A. syna T., w przekonaniu Sądu nie udowodnili oni, stosownie do art. 6 k.c., że wnioskodawcy wiedzę o toczącym się postępowaniu o zasiedzenie w sprawie sygn. akt I Ns 281/19 posiadali przed datą 15 września 2020 r., a na pewno nie zostało to udowodnione zeznaniami świadka H. C., która z uwagi na tzw. brak pamięci, nie potrafiła określić kiedy rozmawiała z wnioskodawcami na temat tej sprawy. W tej sytuacji trudno przyjąć, aby osoba trzecia, czyli świadek H. C. miała wiedzę na temat daty powzięcia przez wnioskodawców wiedzy o zakończonej sprawie o zasiedzenie.Z tego względu Sąd oddalił wniosek o odrzucenie skargi - punkt 1. postanowienia.

W przedmiotowej sprawie zaistniała podstawa do wznowienia postępowania z art. 524 § 2 k.p.c. — zainteresowani nie byli uczestnikiem postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy w sprawie sygn. akt I Ns 281/19 Sądu Rejonowego w Opocznie w zw. z art. 401 pkt 2 k.p.c. i wznowił postępowanie jak w pkt 2. postanowienia.

Odnośnie merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy to wniosek o stwierdzenie zasiedzenia znajduje podstawę prawną w art. 172 § 1 k.c. w zw. z art. 176 k.c.

Zgodnie z art. 172 § 1 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze.

Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (art. 172 § 2 k.c.).

Do zasiedzenia nieruchomości konieczne jest zatem spełnienie następujących przesłanek: wykonywanie posiadania w charakterze posiadacza samoistnego, posiadanie nieruchomości w sposób nieprzerwany i upływ czasu przewidziany w ustawie w zależności od uzyskania posiadania w dobrej lub złej wierze. Niezbędnym warunkiem nabycia własności przez zasiedzenie jest samoistne posiadanie nieruchomości. W rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego posiadaczem samoistnym jest ten, kto rzeczą faktycznie włada w sposób najbardziej pełny, jak właściciel (art. 336 k.c.).

Faktyczne władztwo (corpus) charakteryzujące posiadanie samoistne wchodzi w grę wówczas, gdy określona osoba może korzystać i rozporządzać rzeczą w taki sposób, jakby była ona jej własnością i władztwo to nie spotyka się ze skutecznym oporem ze strony osób trzecich. Po stronie posiadacza samoistnego musi istnieć ponadto wola posiadania jak właściciel (animus).

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności zeznań świadków, wnioskodawcy i uczestników postępowania, za wyjątkiem G. G. wynika, że działka nr (...) położona w W., która pierwotnie posiadała uregulowany stan prawny na podstawie nieformalnej umowy, najpierw ustnej a potem pisemnej znajdowała się w posiadaniu T. i A. małż. A. i pod koniec lat 90 - tych została w części tzw. siedliska poprzednich właścicieli, przekazana synowi R. A. i jego żonie B., którzy to przekazaną część ogrodzili, wyremontowali znajdujący się na niej budynek obory, poczynili na niej naniesienia i działkę tę posiadają jak właściciele, natomiast pozostała część tej działki została przekazana T. A., który również posiada ją jak właściciel uprawiając pole. Sąd odmówił wiary zeznaniom uczestnika postępowania T. A. syna F. - ojca stron, który wskazywał, że przekazanie części nieruchomości małżonkom A. miało charakter użyczenia, czyli posiadania zależnego, bowiem pozostaje ono w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie - zeznaniami stron i świadków, które w ocenie Sądu są wiarygodne, konsekwentne i wzajemnie się uzupełniają oraz zasadami doświadczenia życiowego, bowiem wydaje się mało prawdopodobne aby małżonkowie A. jako posiadacze zależni poczynili duże nakłady na tę działkę w postaci remontu budynku, jej ogrodzenia oraz nasadzeń. F. S. - strona nieformalnej umowy sprzedaży z 21 lutego 1995 r., objął tę nieruchomość do samoistnego posiadania jeszcze rok przed śmiercią właściciela K. M. (3) do posiadania, ale żądanie wniosku wskazywało datę do rozpoczęcia biegu zasiedzenia datę zgonu K. M. (1), czyli (...) r.

Uwzględniając to żądanie oraz fakt, że posiadanie nieruchomości przez wnioskodawców R. i B. małż. A. w części oraz przez T. A. w części po przekazaniu im tego posiadania przez rodziców było niezakłócone, a mapa podziału sporządzona przez biegłego sądowego w dziedzinie geodezji i kartografii inż. G. E. nie została zakwestionowana przez strony, Sąd orzekł jak w ppkt a) i ppkt b) pkt 2. postanowienia, przy przyjęciu 30 - letniego terminu do nabycia własności nieruchomości w złej wierze, zaliczając - w myśl art. 176 § 1 k.c. - do czasu posiadania przez który posiadają obecnie R. i B. małż. A. i T. A. syn T., czas posiadania ich poprzedników od dnia zgonu K. M. (1), czyli (...) r.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w pkt 2. sentencji postanowienia.

Podstawę rozstrzygnięcia zawartego w pkt 3. postanowienia stanowi przepis art. 520 § 1 k.p.c.

Zasadą jest, że w postępowaniu nieprocesowym, a ta sprawa do takiej kategorii należy, każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

W § 2 i § 3 przewidziane są odstępstwa od zasady wyrażonej w § 1 art. 520 k.c.

W tej sprawie zainteresowane strony były reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników - adwokatów i z tego tytułu poniosły one koszty.

Wnioskodawcy uiścili opłatę sądową oraz ponieśli wydatki w sprawie związane z opinią biegłego sądowego dotyczącą podziału nieruchomości.

Sąd zauważa, że gdyby wnioskodawcy podjęli próbę uregulowania prawa własności części działki wymienionej w skardze o wznowienie postępowania to również ponieśliby koszty związane z opłatą sądową wniosku i wydatkami związanymi z podziałem tejże działki.

W tej sytuacji, Sąd uznał, że wnioskodawcy ponieśli wydatki w sprawie konieczne do uregulowania prawa własności posiadanej przez nich nieruchomości, czyli sprawy prowadzonej w ich interesie i mimo, że w pierwotnym wniosku o zasiedzenie nie zostali wskazani jako uczestnicy postępowania, to brak jest przesłanek do zastosowania przepisu art. 520 § 2 lub § 3 k.p.c.

Postanowienie to w całości zaskarżyli uczestnicy T. A. s. T. i T. A. s. F. i zarzucili

1.  naruszenie art.r.401pkt 2 kpc i naruszenia terminu z art. 407 § l kpc- przez nieuwzględnianie, że wnioskodawcy wiedzieli o toczącym się postępowaniu i uchybili terminowi do wniesienia skargi.

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przez przyjęcie, że wnioskodawcy byli zainteresowanymi w sprawie o zasiedzenie ponieważ posiadali nieruchomość wskazaną we wniosku o wznowienie jako posiadacze zależni.

3.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na stwierdzeniu, że wnioskodawcy wniosku o zasiedzenie zataili fakt posiadania działki przez wnioskujących o wznowienie.

4.  błąd w ustaleniach, że wnioskodawcy o wznowienie nie wiedzieli o toczącym się postępowaniu.

5.  błąd w ustaleniach, że wnioskodawcy wznowienia otrzymali działkę od rodziców na własność nie w użyczenie oraz, że nie było konfliktów o działkę do chwili pisma o wydanie nieruchomości.

6.  błąd w ocenie dowodów w tym dowodu ze zeznań T. A. i T. A. co do zakresu i rodzaju posiadania działki przez wnioskodawców, wiedzy wnioskodawców o sprawie o zasiedzenie .zeznań świadka H. C. w zakresie wiedzy wnioskodawców o sprawie co doprowadziło do błędnych ustaleń w zakresie formalnych podstaw wznowienia oraz stwierdzenie rodzaju i czasu posiadania przez wnioskodawców spornej działki .naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów,

7.  błąd w ocenie zeznań wnioskodawców R. A. i B. A. w zakresie ich stwierdzeń co do daty w której dowiedzieli się o prawie do zasiedzenia, rodzaju posiadania /naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów/

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wnieśli o zmianę postanowienia i odrzucenie skargi o wznowienie ewentualnie oddalenie wniosku o zasiedzenie.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawcy B. A. i R. A. wnieśli o:

1) oddalenie apelacji w całości, jako całkowicie bezzasadnej;

2) zasądzenie od uczestników T. A. s. T. i T. A. s. F. na rzecz wnioskodawców kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zażalenie na postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania wnieśli wnioskodawcy i zarzucili naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 520 § 3 k.p.c. oraz art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez orzeczenie, że wnioskodawcy i uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie, w sytuacji gdy ich interesy były sprzeczne, sprawa miała charakter sporny, uczestnicy w osobach T. A. (s. T.) oraz T. A. (s. F.) do końca postępowania oponowali stanowisku wnioskodawców i w tym zakresie ich wnioski zostały oddalone, a ponadto konieczność wniesienia skargi o wznowienie postępowania wynikła z zawinionego i nielojalnego działania obu uczestników, którzy celowo zataili przed skarżącymi fakt złożenia wniosku o zasiedzenie, co uniemożliwiło reprezentowanie własnych interesów i obronę swych praw przez R. i B. małż. A., jako posiadaczy samoistnych części nieruchomości stanowiących przedmiot zasiedzenia a ze względu na stopień skomplikowania podobnych postępowań, wymogło na nich konieczność skorzystania z usług profesjonalnego pełnomocnika.

Mając na uwadze podniesiony zarzut, wnieśli o zmianę orzeczenia w zaskarżonej części poprzez zasądzenie solidarnie od uczestników T. A. (s. T.) oraz T. A. (s. F.) na rzecz wnioskodawców R. i B. małż. A. kwoty 2.000 zł tytułem kosztów postępowania oraz kwoty 2.700 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu.

W pierwszej kolejności należy się odnieść do zgłoszonego w skardze apelacyjnej zarzutu naruszenia art. 401 pkt. 2 k. p. c. i art. 407 § 1 k.p.c., poprzez nieuwzględnienie okoliczności, iż wnioskodawcy wiedzieli o toczącym się postępowaniu i uchybili terminowi do wniesienia skargi.

W postępowaniu o wznowienie postępowania nieprocesowego należy odpowiednio stosować przepisy o wznowieniu zawarte w art. 400-416 w związku z art. 13 § 2 k.p.c., to jest przy uwzględnieniu różnic zachodzących między tymi trybami postępowania rozpoznawczego. Jeżeli jednak skargę o wznowienie postępowania składa osoba, która nie była uczestnikiem poprzedniego postępowania, zastosowanie ma przepis art. 524 § 2 k.p.c. Przepis ten stanowi, że zainteresowany, który nie był uczestnikiem postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy może żądać wznowienia postępowania, jeżeli postanowienie to narusza jego prawa. W takim wypadku stosuje się przepisy o wznowieniu postępowania z powodu pozbawienia możności działania.

Z przytoczonego przepisu wynika zatem, że osoba żądająca wznowienia musi być zainteresowaną w rozumieniu art. 510 § 1 k.p.c., a żądanie wznowienia może wynikać tylko z podstawy wymienionej w art. 401 pkt 2 k.p.c., czyli pozbawienia możności działania. Pozbawieniem możności działania jest nieuczestniczenie w postępowaniu bez winy skarżącego i wydanie w tym postępowaniu orzeczenia, które narusza prawa skarżącego. Osoba nie uczestnicząca uprzednio w postępowaniu składając skargę w oparciu o art. 524 § 2 k.p.c. nie wykazuje podstaw wznowienia wynikających z innych przepisów. Norma ta ma samodzielny charakter i określa dwie przesłanki wznowienia (brak uczestniczenia przez osobę zainteresowaną oraz naruszenie jej praw postanowieniem). Odwołanie z art. 524 § 2 zd. 2 k.p.c, do stosowania przepisów o wznowieniu postępowania z powodu pozbawienia możności działania dotyczy jedynie kilku kwestii, tj. niemożności żądania wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się orzeczenia niemożność działania ustała (art. 401 pkt 2 k.p.c.), właściwości sądu (art. 405 k.p.c.) i terminów (art. 407 i 408 k.p.c.). (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2002 r., I CKN 450/00).

Przesłanki, charakterystyczne dla tego rodzaju wznowienia obejmują wykazanie, że kwestionowane postanowienie naruszyło prawa zainteresowanego oraz że nieuczestniczenie w postępowaniu nie było przez niego zawinione. Zainteresowanie to zwykle wynika z potrzeby wiążącego uregulowania stosunków prawnych, w których występuje osoba dążąca do udziału w postępowaniu. Naruszenie interesu zainteresowanego, który nie brał udziału w sprawie, dotyczy uszczuplenia albo pozbawienia jego praw podmiotowych.

Sąd pierwszej instancji dokonał trafnej oceny i przekonywająco uzasadnił pogląd, że skarżący należą do kręgu osób zainteresowanych. Jak bowiem zostało ustalone R. A. wraz z żoną posiadali cześć działki nr (...) położonej w W., gmina P.. Działka ta była przez nich ogrodzona i zagospodarowana. Zatem słusznie Sąd Rejonowy uznał, iż brak uczestnictwa skarżących w sprawie o zasiedzenie m.in. działki nr (...) na rzecz brata R. T. A. syna T. toczącej się przed Sądem Rejonowym w Opocznie, syn. akt I Ns 281/19 narusza prawa skarżących do nabycia części tej działki w drodze zasiedzenia.

Z art. 407 § 1 k.p.c. wynika, że jeżeli podstawą wznowienia jest - jak w niniejszej sprawie - pozbawienie możliwości działania lub brak należytej reprezentacji trzymiesięczny termin do wniesienia skargi należy liczyć od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub przedstawiciel ustawowy, przy czym - zgodnie z dominującym w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądem - termin, o którym mowa w art. 407 § 1 k.p.c., biegnie od „dowiedzenia się o wyroku”, co oznacza, iż wystarczające jest, aby strona dowiedziała się o wydaniu wyroku, nie jest natomiast konieczne, aby dowiedziała się o jego treści, a tym bardziej - o treści jego uzasadnienia (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 10 lutego 1999 r., II CKN 645/98, niepubl., z dnia 6 stycznia 2006 r., III PZ 12/05, OSNP 2006, nr 23-24, poz. 362, z dnia 23 listopada 2007 r., IV CZ 90/07, nie publ., z dnia 11 maja 2012 r., II CZ 8/12, nie publ., z dnia 15 października 2014 r., V CZ 66/14, nie publ.; z dnia 5 grudnia 2014 r., III CSK 332/13, nie publ., z dnia 25 maja 2017 r., II CZ 19/07, nie publ.).

Nie można zgodzić się z autorami apelacji, iż skarga o wznowienie postępowania została złożona z przekroczeniem terminu o jakim stanowi art. 407 § 1 k.p.c., z uwagi na okoliczność, iż R. A. i jego żona dowiedzieli się o toczącym postępowaniu w sprawie o zasiedzeniu poprzez ogłoszenie, które zostało zarządzone w sprawie I Ns 281/19. Zgodnie z art. 609 § 2 k.p.c. obowiązaniem wnioskodawcy jest wskazanie osób zainteresowanych. Przy czym zainteresowanym jest nie tylko właściciel nieruchomości, jego następca, ale również – jak w okolicznościach niniejszej sprawy – osoba, która zajęła część nieruchomości będącej przedmiotem zasiedzenia. Podkreślić również należy, że wnioskodawca składając wniosek o zasiedzenie ma obowiązek wskazania zakresu swojego posiadania. W tych okolicznościach zupełnie niezrozumiałym jest nie wskazanie przez T. A. s. T. jako uczestnika swojego brata, który posiadał część nieruchomości, którą on chciał zasiedzieć. Twierdzenia zaś, apelantów że R. A. dowiedział się o postępowaniu z ogłoszenia są nieuprawnione. Nic nie stało bowiem na przeszkodzie aby wnioskodawca T. A. ustalił adres zamieszkania swojego brata, z którym jak twierdził nie utrzymywał kontaktów. Takie zachowanie w ocenie Sądu Okręgowego uznać należy, za celowe zmierzające do uniemożliwienia uczestnictwa R. A..

W okolicznościach niniejszej sprawy nie można uznać, iż początkiem biegu terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania jest publikacja ogłoszenia o toczącym się postępowaniu w Gminie P., co miało miejsce w październiku 2019 roku. Dlatego też zgodzić należy się z Sądem pierwszej instancji, iż R. A. dowiedział się zasiedzeniu nieruchomości na rzecz brata T. A. w dniu 15 września 2020 roku, kiedy to otrzymał decyzję z gminy o zmianie wysokości podatku od nieruchomości za 2020 rok na kwotę 11 złotych.(k.13). W uzasadnieniu tej decyzji wskazano, że doszło do zmiany w zakresie władania gruntami z użytkowników na właściciela na podstawie postanowienia z dnia 21 stycznia 2020 roku, w sprawie sygn. akt I Ns 281/19. Po otrzymaniu tejże decyzji T. A. udał się do gminy, gdzie uzyskał informację, o uzyskaniu zasiedzenia działki przez T. A.. Następnie R. A. wraz z żoną udali się do H. C., aby dowiedzieć się o sprawę. Słusznie Sąd pierwszej instancji odmówił wiary zeznaniom świadka H. C. w części co do czasu wizyty R. A.. Jak bowiem zeznała świadek H. C., jest po 7 operacjach, ostatnia zabrała jej nie tylko guza ale i pamięć (k.48v). W tych okolicznościach zgodzić należy się z Sądem Rejonowym, iż zeznania R. A., w których twierdził, że rozmawiał z H. C. w październiku 2020 roku polegają na prawdzie. Nie można zatem podzielić zarzutu, iż termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania nie został zachowany (skargę wniesiono w dniu 23 listopada 2020 roku).

Sformułowany w apelacji zarzut sprowadzający się do wniosku, iż Sąd Rejonowy dokonał błędnych ustaleń faktycznych w sprawie uznać należy za bezzasadny.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest zasadny wtedy, gdy sąd ustalił stan faktyczny w oderwaniu od zgromadzonych dowodów (tzw. błąd braku), jak i wtedy, gdy podstawą ustaleń faktycznych uczyniono wprawdzie wszystkie ujawnione w toku rozprawy dowody, lecz dokonano ich nieprawidłowej oceny z punktu widzenia zasad logiki, wskazań wiedzy czy doświadczenia życiowego (tzw. błąd dowolności). Zarzut ten jest zatem z istoty rzeczy powiązany z zarzutem naruszenia przepisów postępowania. Istotnym jest podczas formułowania zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych wskazanie konkretnych uchybień Sądu pierwszej instancji, albowiem rzeczą skarżącego nie jest przedstawienie własnej wersji wydarzeń, lecz wykazanie, iż to Sąd pierwszej instancji błędnie ustalił fakty z punktu widzenia swobodnej oceny dowodów. Błąd w ustaleniach faktycznych jest skutkiem naruszenia przepisów postępowania, gdyż przeprowadzenie postępowania zgodnie ze wszystkimi zasadami i regułami procesu prowadzi do poprawnych (z punktu widzenia procesowego) ustaleń faktycznych. Skarżący zarzucają, iż Sąd pierwszej instancji bezzasadnie ustalił, iż R. A. i jego żona byli posiadaczami samoistnymi części działki, nie zaś posiadaczami zależnymi, gdyż otrzymali ziemię tylko w użyczenie, do celów rekreacyjnych.

Samoistnym posiadaczem nieruchomości w rozumieniu art. 172 k.c. jest ten, który nią włada jak właściciel (art. 336 k.c.), czyli wykonuje uprawnienia składające się na treść prawa własności (art. 140 k.c.); korzysta z nieruchomości z wyłączeniem innych osób, pobiera pożytki i dochody, a także uważa się za uprawnionego do rozporządzenia nią. Tych cech nie można przypisać osobom, które władają nieruchomością w zakresie innego prawa. Posiadanie samoistne nieruchomości polega na faktycznym wykonywaniu w stosunku do niej wszelkich uprawnień, które składają się na treść prawa własności, a zatem, co do zasady, przynależą właścicielowi (art. 336 k.c.). Oznacza to, że ten, kto jest posiadaczem samoistnym rzeczy powinien być przez otoczenie postrzegany jako jej właściciel. Dla samoistnego posiadania rzeczy konieczne jest zatem sprawowane nad nią faktycznego władztwa (corpus) oraz zamiar władania nią dla siebie (cum animo rem sibi habendi). Posiadacz zależny natomiast włada rzeczą w zakresie innego prawa niż własność, dlatego czynnik woli (animus) stanowi kryterium, które pozwala odróżnić posiadanie samoistne od posiadania zależnego (vide postanowienie S.N. z dnia 21 sierpnia 2021 roku, sygn. akt. II CSK 241/21, Legalin nr 2676496). Konieczne jest zatem wykonywanie przez posiadacza czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty, niezależny od woli innej osoby stan władztwa. Ważne jest jednak to, że aby mówić o posiadaniu samoistnym, wnioskujący o zasiedzenie musi w sposób ciągły znajdować się w sytuacji pozwalającej na dokonywanie czynności, których mógłby dokonywać właściciel. Nie jest istotne, czy posiadacz wykonuje względem rzeczy konkretne czynności, lecz to, czy ma możliwość ich wykonywania bez potrzeby wytaczania np. powództwa o przywrócenie posiadania. Występowanie tej możliwości przesądza o istnieniu posiadania. Faktyczne władztwo charakteryzujące posiadanie samoistne wchodzi w grę wówczas, gdy określona osoba znajduje się w sytuacji, która pozwala jej na korzystanie z rzeczy, i to w taki sposób, jakby była ona jej własnością. Wymaga w tym miejscu podkreślenia, że z posiadaniem związane jest domniemanie statuowane w art. 339 k.c. Przepis ten wprowadza domniemanie istnienia posiadania samoistnego tego podmiotu, który udowodni, że faktycznie włada rzeczą. W ten sposób władający rzeczą zostaje zwolniony z ciężaru dowodu co do rodzaju posiadania. Dodać jednak trzeba, że domniemanie to ma charakter wzruszalny i może zostać obalone.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że Sąd pierwszej instancji prawidłowo uznał, że R. A. wraz z żoną faktycznie władali częścią działki nr (...) dla siebie, jak posiadacze samoistni. Dokonywali oni nakładów na działkę (wyremontowali budynek obory, zasadzili drzewa ozdobne, postawili altanki, garaż drewniany, wygrodzili część działki będącej w ich władaniu). Podczas wykonywania prac na działce ani ojciec R. A. ani brat nie sprzeciwiali się dokonywaniu nakładów, budowie płotu.

Nadto należy wskazać, iż R. A. ujawnił swoje posiadanie w ewidencji gruntów i opłacał podatek rolny, od części działki o powierzchni (...) ha, natomiast jego brat T. A. opłacał podatek rolny od powierzchni (...) ha (k.22). Zgodnie z art. 3 ust. 2 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym (tj. Dz.U. z 2020, poz. 333), jeżeli grunty znajdują się w posiadaniu samoistnym, obowiązek podatkowy w zakresie podatku rolnego ciąży na posiadaczu samoistnym. Inaczej mówiąc, fakt objęcia gruntu posiadaniem samoistnym czyni z takiego posiadacza podatnika podatku rolnego, z wyłączeniem właściciela. Wobec braku odmiennego zdefiniowania posiadania samoistnego w ustawach podatkowych, pojęcie posiadania samoistnego użyte w art. 3 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 w/w ustawy należy odczytywać przez odwołanie się do art. 336 k.c. co było już przedmiotem oceny wyżej. Zatem posiadacz zależny nie jest podatnikiem podatku od nieruchomości, wyjąwszy przypadek uregulowany art. 3 ust. 3 zd. 1 w/w ustawy ("Jeżeli grunty gospodarstwa rolnego zostały w całości lub w części wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskiwania rent strukturalnych, podatnikiem podatku rolnego jest dzierżawca"). Zatem nie można podzielić poglądu skarżących, iż R. A. był tylko użytkownikiem nieruchomości. Jako użytkownika nie obciążałby go podatek rolny. T. A. wiedział, że podatek rolny od części działki opłaca brat R. A., gdyż również on otrzymywał decyzje podatkowe. Mimo jednak tego nie występował z roszczeniami przeciwko bratu. Dlatego też nie można skutecznie przyjąć, iż skarżący w toku postępowania obalili domniemanie z art. 339 k.c. Samo twierdzenie T. A. s. F., że działkę oddał tylko w użytkowanie jest niewystarczające, skoro przeczy temu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, należycie oceniony przez Sąd pierwszej instancji. Nadto należy wskazać, że z zeznań uczestnika A. A. (1) wynika, że rodzice mówili, że dali działkę R. (k.84).

Uwzględniając powyższe należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, że R. A. i B. B. (2) są samoistnymi posiadaczami przedmiotowej części działki. Skoro tak, to Sąd meriti słusznie również zaliczył czas posiadania poprzednika tj. T. A. s. F.. Zgodnie bowiem z art. 176 § 1 k.c., jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści. W myśl art. 348 k.c. przeniesienie posiadania następuje przez wydanie rzeczy. W niniejszej sprawie wydanie części nieruchomości miało miejsce w 2000 roku.

Uwzględniając powyższe należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, że R. A. i B. A., a wcześniej ich poprzednik T. A. s. F. byli samoistnymi posiadaczami części przedmiotowej działki, że upłynął 30-letni termin zasiedzenia, a zatem że w świetle treści art. 172 § 2 k.c. w zw. art. 176 § 1 k.c. zachodziła podstawa do uwzględnienia wniosku.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. apelację , jako pozbawioną uzasadnionych podstaw, oddalił.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 520 § 2 k.p.c., przyjmując, iż interesy uczestników postępowania były sprzeczne, a apelacja T. A. s. T. i T. A. s. F. okazała się niezasadna, winni oni zwrócić skarżącym poniesione przez nich koszty postępowania apelacyjnego. Na zasądzone koszty postępowania przed sądem drugiej instancji składało się wyłącznie wynagrodzenie pełnomocnika skarżących w kwocie 900 zł – ustalone na podstawie § 5 pkt 1 w zw. z § 2 pkt.4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r. poz. 1800 ze zm.)

Co do zażalenia.

Zażalenie skarżących T. A. i B. A. uznać należy za uzasadnione. W rozpoznanej sprawie interesy uczestników postępowania niewątpliwe były sprzeczne – skarżący R. A. i B. A. zmuszeni byli do wniesienia skargi o wznowienie postępowania, aby bronić swoich interesów i nabyć przez zasiedzenie część nieruchomości. Uczestnicy T. A. s. T. i T. A. s. F. wnosili o odrzucenie skargi o wznowienie postepowania. Podkreślić trzeba, że gdyby T. A. s. T. w postępowaniu o zasiedzenie, sygn.. akt I Ns 281/19 wskazał jako uczestników brata wraz z żoną, to nie byłoby konieczności przeprowadzenia postępowania wznowieniowego. Okoliczność ta ma decydujące znaczenie dla ustalenia, że interesy uczestników były sprzeczne, a ponadto byli w różnym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania, co zbliża postępowanie w rozpoznanej sprawie do postępowania procesowego.

Dlatego też na podstawie art. 397 § 3 k.p.c. w zw. z art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 520 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie w pkt. 3 i zasądził od uczestników T. A. s. F. i T. A. s. T. solidarnie na rzecz wnioskodawców R. A. i B. A. kwotę 3.800 złotych. Na kwotę tę składają się: opłata sądowa w kwocie 2.000 złotych oraz koszty zastępstwa adwokackiego w kwocie 1.800 złotych. Koszty te były konieczne, dla obrony praw wnioskodawców. Podkreślić należy, że wnioskodawcy nie domagają się zwrotu kosztów sporządzenia opinii geodezyjne. Co zapewne wynika z przyjęcia, iż są to koszty, które musieliby również ponieść gdyby uczestniczyli w postępowaniu o zasiedzenie.

Mirosława Makowska