Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 11 kwietnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Paweł Hochman

Protokolant: Iwona Jasińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 marca 2024 r.

sprawy z wniosku S. W.

przy udziale D. W. (1)

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wniesionych przez obie strony

od postanowienia Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 8 września 2023 r. sygn. akt I Ns 195/17

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Opocznie, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Paweł Hochman

     

Sygn. akt II Ca 1041/23

UZASADNIENIE

S. W. złożył w dniu 20 marca 2017 r. wniosek o podział majątku wspólnego jaki nabył w czasie trwania związku małżeńskiego z D. W. (2).

Wnosił o ustalenie, że w skład majątku wspólnego wchodzą:

1. nieruchomość położona w T. o powierzchni (...) ha składająca się z działek nr (...) zabudowana domem jednorodzinnym i budynkami gospodarczymi oraz niezabudowana nr(...),

2. samochód osobowy marki K. (...) o nr rej. (...) rok prod. (...)

3. samochód osobowy marki A. (...) o nr rej. (...) rok prod. (...)

4. samochód osobowy marki N. (...) o nr rej. (...) rok prod. (...),

5. środki pieniężne w łącznej wysokości 22.668,21 zł zgromadzone na rachunkach objętych polisami nr (...) założonymi w (...).

Wnioskodawca wnosił ponadto o:

- dokonanie podziału majątku wspólnego poprzez przyznanie uczestniczce postępowania D. W. (2) składników wymienionych w punkcie 1 i 4 na wyłączną własność, a wnioskodawcy składników wymienionych w punkcie 2, 3 i 5,

- rozliczenie nakładu z majątku osobistego wnioskodawcy, tj. kwoty 5.065,00 zł, która w 1997 r. stanowiła prawie pięciokrotność średniego miesięcznego wynagrodzenia, co na dzień złożenia wniosku stanowiło kwotę 19.171,00 zł na majątek wspólny, tj. rozbudowę i modernizację wspólnego domu stron,

- zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy tytułem spłaty stosownej kwoty płatnej w ciągu 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia,

- zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na wniosek złożonej 14 kwietnia 2017 r. uczestniczka postępowania D. W. (1) wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego stron, oprócz składników wymienionych przez wnioskodawcę we wniosku, wchodzi szereg ruchomości wymienionych szczegółowo w odpowiedzi na wniosek. Uczestniczka wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego przez przyznanie jej składników wymienionych w pkt 1-9 odpowiedzi na wniosek, zaś wnioskodawcy składników wymienionych w pkt 10-101. Wniosła ponadto o nie zaliczanie nakładu z majątku osobistego wnioskodawcy na majątek wspólny, dokonanie podziału majątku w nierównych udziałach, tj. 60% dla uczestniczki i 40% dla wnioskodawcy, zasądzenie na rzecz uczestniczki od wnioskodawcy 50% kosztów poniesionych na utrzymanie wynajętego przez uczestniczkę domu, zasądzenie na rzecz uczestniczki od wnioskodawcy zwrotu poniesionych kosztów z tytułu opłat polisy wnioskodawcy poniesionych po dniu 18.11.2014 r., zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki tytułem spłaty stosownej kwoty płatnej w ciągu 6 miesięcy od daty prawomocnego orzeczenia, zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy w przypadku podziału majątku z koniecznością spłaty na rzecz wnioskodawcy stosownej kwoty w ciągu 10 lat od daty prawomocnego orzeczenia w równych ratach rocznych oraz zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kosztów postępowania według norm przepisanych.

Na rozprawie w dniu 21 listopada 2018 r. strony zgodnie ustaliły jakie ruchomości wchodzą do majątku wspólnego.

Wykaz tych nieruchomości został poszerzony na rozprawie w dniu 4 marca 2019 r., na której strony wskazały kolejne ruchomości wchodzące w skład majątku wspólnego podlegające podziałowi. Lista ruchomości została po raz kolejny poszerzona podczas rozprawy w dniu 30 maja 2019 r.

Ostateczne zestawienie składników majątku wspólnego stron zawierające 158 pozycji uczestniczka postępowania D. W. (1) dołączyła do pisma z dnia 9 września 2022 r. Wniosła o przyznanie na jej rzecz składników majątku oznaczonych w przedstawionym przez siebie zestawieniu następującymi numerami: la), lb), 4 - 5, 9 - 10, 73, 74, 79, 105 - 108, 119, 144 - 147, 117 i 137. Wniosła ponadto by na rzecz wnioskodawcy przyznać składniki majątku oznaczone numerami: 2, 6 - 8, 11 - 27, 31 - 32, 34 - 35, 38, 40, 46 - 53, 58 - 62, 64, 68, 69, 72, 75, 77 - 84, 89 - 91, 95- 101. Uczestniczka postępowania wniosła o wyłącznie z majątku wspólnego składników oznaczonych numerami: 114, 116, 118, 125 - 136, 139, 3, 41, 42, 43, 45, 54, 55 i 85. Ponadto uczestniczka postępowania wniosła o dokonanie podziału majątku w nierównych udziałach, tj. 95% dla uczestniczki i 5% dla wnioskodawcy i zasądzenie od wnioskodawcy stosownej spłaty. Podtrzymała wniosek o zasądzenie od wnioskodawcy na jej rzecz kwoty 36.000,00 zł za bezprawne korzystanie z nieruchomości wspólnej oraz z urządzeń wchodzących w skład majątku wspólnego z wyłączeniem drugiego współwłaściciela.

Pismem sporządzonym dnia 3.10.2022 r. pełnomocnik wnioskodawcy S. W. podał, że wnioskodawca podtrzymuje określenie składników majątku wspólnego stron przyjęte przez strony i wnosi o przyznanie na jego rzecz składników oznaczonych na zestawieniu złożonym przez uczestniczkę następującymi numerami: lb), 11, 12, 13, 14 - 21, 23, 24, 25, 26, 27, 31, 32, 38, 40, 46, 49 - 53, 58 - 60, 61, 62, 72, 74, 75 i 95. Wniósł o przyznanie pozostałych składników majątkowych na rzecz uczestniczki postępowania ze stosowną spłatą na rzecz wnioskodawcy, za wyjątkiem składników skradzionych oraz wyłączonych z podziału, tj. oznaczonych numerami: 3, 41, 42, 43, 45, 54, 55, 85, 18, 22, 28, 29,30,33,36,37,39, 47, 48, 56, 57, 65, 76, 85-88, 92-94, 102- 104, 109- 113, 115, 120 - 124, 138, 140 - 143, 148 - 158. Wniósł ponadto o oddalenie wniosków uczestniczki o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym i wniosek o zasądzenie odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości i urządzeń wchodzących w skład majątku wspólnego. Jednocześnie wnioskodawca podtrzymał wniosek o rozliczenie rekompensaty jako nakładu z majątku odrębnego na majątek wspólny stron w wysokości 4,77 x przeciętne miesięczne wynagrodzenie, które w II kwartale 2022 r. wynosiło 6.565,00 zł, czyli łącznie 31.315,00 zł.

Na rozprawie w dniu 14 października 2022 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł wniosek i wniósł o zaliczenie kwoty 64.000,00 zł z tytułu darowizny do majątku wspólnego stron. Uczestniczka postępowania wniosła o oddalenie w/w wniosku.

W piśmie z dnia 25 kwietnia 2023 r. (data nadania) uczestniczka postępowania D. W. (1) zajmując ostateczne stanowisko w sprawie podtrzymała wszystkie wnioski zgłoszone w piśmie z dnia 9 września 2022 r., tj. wniosła o przyznanie na jej rzecz składników majątku oznaczonych w przedstawionym przez siebie zestawieniu następującymi numerami: la), Ib), 4 - 5, 9 - 10, 73, 74, 79, 105 - 108, 119, 144 — 147, 117 i 137. Wniosła ponadto by na rzecz wnioskodawcy przyznać składniki majątku oznaczone numerami: 2,6 - 8, 11 - 27, 31 - 32, 34 - 35, 38, 40, 46 - 53, 58 - 62, 64, 68, 69, 72, 75, 77 - 84, 89 - 91, 95 - 101.

Uczestniczka postępowania wniosła o wyłącznie z majątku wspólnego składników oznaczonych numerami: 114, 116, 118, 125 - 136, 139, 3, 41, 42, 43, 45, 54, 55 i 85.

Ponadto uczestniczka postępowania D. W. (1) podtrzymała wniosek o:

- dokonanie podziału majątku w nierównych udziałach, tj. 95% dla uczestniczki i 5% dla wnioskodawcy i zasądzenie od wnioskodawcy stosownej spłaty,

- zasądzenie od wnioskodawcy na jej rzecz kwoty 36.000,00 zł za bezprawne korzystanie z nieruchomości wspólnej oraz z urządzeń wchodzących w skład majątku wspólnego,

- w przypadku przyznania nieruchomości uczestniczce - o pomniejszenie wartości nieruchomości o odpis amortyzacyjny, czyli wartość zużycia środków trwałych od dnia 18.11.2014 r. do dnia prawomocnego wyroku w niniejszej sprawie według stawki amortyzacji 4,5%,

- zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki tytułem spłaty stosownej kwoty płatnej w ciągu 6 miesięcy od dnia prawomocnego orzeczenia,

- zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy, w przypadku podziału majątku z koniecznością spłaty na rzecz wnioskodawcy, stosownej kwoty w ciągu 10 lat od daty prawomocnego orzeczenia w równych ratach rocznych,

- zasądzenie na rzecz uczestniczki od wnioskodawcy zwrotu poniesionych kosztów z tytułu opłat polisy wnioskodawcy poniesionych przez uczestniczkę po dniu 18.11.2014 r.,

- zasądzenie na rzecz uczestniczki od wnioskodawcy 50% kosztów poniesionych na utrzymanie wynajętych przez uczestniczkę domu i mieszkania poniesionych od dnia 18.11.2014 r. do 31.12.2022 r„

- rozliczenie nakładów czynionych przez uczestniczkę po dacie ustania wspólności majątkowej na majątek wspólny z jej majątku odrębnego w postaci 1/2 kosztów poniesionych na utrzymanie w niepogorszonym stanie technicznym samochodu marki N. (...),

- oddalenie wniosku wnioskodawcy o zaliczenie kwoty 64.000,00 zł z tytułu darowizny do majątku wspólnego stron,

- oddalenie wniosku o zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania,

- oddalenie wniosku wnioskodawcy o rozliczenie rekompensaty jako nakładu z majątku odrębnego na majątek wspólny stron,

- oddalenie wniosku wnioskodawcy o rozliczenie nakładów po dacie ustania wspólności majątkowej małżeńskiej ma majątek wspólny z majątku odrębnego wnioskodawcy w postaci % części opłaty ubezpieczenia samochodów marki K. (...), i A. (...).

Ponadto uczestniczka postępowania wniosła o zasądzenie od wnioskodawcy na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W dniu 8 września 2023 r. Sąd Rejonowy w Opocznie wydał postanowienie w którym:

1. ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków S. W. i D. W. (1) z domu S. wchodzi zabudowana nieruchomość położona w T. obręb (...), gmina S., powiat (...), województwo (...), oznaczona w ewidencji gruntów numerami działek (...) o powierzchni (...)ha i (...) o powierzchni (...) ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Opocznie prowadzona jest księga wieczysta Kw nr (...) o wartości 237.644,00 zł, środki pieniężne zgromadzone na rachunkach objętych polisami nr (...) założonymi w (...) w łącznej kwocie 60.751,65 zł oraz ruchomości:

a) samochód osobowy marki N. (...) nr rej. (...), rok produkcji (...),

b) samochód osobowy marki K. (...) o nr rej. (...), rok produkcji (...),

c) samochód osobowy marki A. (...) o nr rej. (...), rok produkcji(...),

d) quad marki B. (...) o nr rej. (...), rok produkcji (...),

e) quad marki H. (...) rok produkcji (...),

f) telewizor (...) marki L. (...)” z uchwytem,

g) szafa 3 - drzwiowa z korytarza,

h) szafa na buty z lustrem i wieszakami z korytarza,

i) łóżko 2 - osobowe małżeńskie oraz 2 szafki z sypialni,

j) szafa z lustrem 3 - drzwiowa z sypialni,

k) komoda z sypialni,

l) kanapa narożna,

m) skuter wodny,

n) wózek podłodziowy do skutera wodnego,

o) łódka (...) z osprzętem (żagle, koło, kapoki, liny, itp.),

p) broń myśliwska - dubeltówka śrutowa (...) o nr (...),

q) broń myśliwska kulowa - sztucer (...) kaliber (...),

r) broń czarnoprochowa - colt,

s) szable 2 sztuki,

t) bagnety 2 sztuki,

u) szafa pancerna na broń,

v) telewizor (...) marki L. (...)” z uchwytem,

w) broń krótka - pistolet A.,

x) butla do nurkowania i obciążniki,

y) basen ogrodowy,

z) odtwarzacz DVD z (...),

aa) aparat fotograficzny M.,

bb) kosiarka elektryczna,

cc) pilarka S. (...),

dd) kompresor (...),

ee) wiertarka udarowa,

ff) wiertarka udarowa marki T.,

gg) siekiera F.,

hh) wiertła długości ok. 1 m, grubość ok. 0,5” - 3 sztuki,

ii) łopaty, szpadle - 7 sztuk,

jj) klucze płaskie 30 sztuk,

kk) klucze nasadowe 20 sztuk,

ll) klucze francuskie 2 sztuki,

mm) zestaw kluczy nasadowych w walizce,

nn) zestaw wierteł w walizce,

oo) wiertła sztukowe pojedyncze - 30 sztuk,

pp) nożyce do cięcia krzewów,

qq) kombinerki 4 sztuki,

rr) wkrętaki 10 sztuk,

ss) cęgi,

tt) szczypce,

uu) strug elektryczny (zielony),

w) szlifierka elektryczna (żółta),

ww) drabina metalowa,

xx) zestaw ogrodowy (stół niebieski, krzesła białe 6 sztuk),

yy) poziomica długa 1 m (kolor chrom),

zz) poziomica krótka 60 cm (kolor czerwony),

aaa) sofa kolor rudy,

bbb) szafka na buty ze stali chromoniklowanej,

ccc) wieszak na kurtki z korytarza (biały),

ddd) zestaw wypoczynkowy klasyczny, dębowy (kanapa 3 - osobowa, kanapa 2 - osobowa, 1 fotel w pokoju z kominkiem),

eee) stolik klasyczny dębowy (w pokoju z kominkiem),

fff) biurko małe zwykłe,

ggg) biurko duże z nadstawką,

hhh) spawarka,

iii) szafki słupki dębowe o wymiarach 200 x 40 cm,

jjj) szafka dębowa z zamykaną szufladą,

kkk) kamera video (...),

lll) poroża,

mmm) meble żeliwne kute - stół okrągły z szybą,

nnn) meble żeliwne kute - stolik pod telewizor z szybą,

ooo) meble żeliwne kute - stojak z misą szklaną,

ppp) meble żeliwne kute - słupek szafka o wymiarach 40 x 40 cm,

qqq) meble żeliwne kute - krzesła 6 sztuk,

rrr) meble żeliwne kute - kosz na kwiaty,

sss) pralka automatyczna,

ttt) lodówko - zamrażarka,

uuu) szafki kuchenne,

vvv) stół kuchenny z siedzeniami,

www) pufy z oparciem 2 sztuki,

xxx) hamak nowy plus stelaż metalowy,

yyy) leżak ogrodowy nowy,

zzz) kuchenka mikrofalowa,

aaaa) suszarka do owoców,

bbbb) tapczan do pokoju córki Z.,

cccc) biurko z pokoju córki E.,

dddd) komodo - szafki 2 sztuki z pokoju córki E.,

eeee) rower sportowy (...),

ffff) aparat fotograficzny N. z dodatkowymi obiektywami,

gggg) pamięć (...),

hhhh) laptop firmy (...),

iiii) monitor (...) firmy (...)”,

jjjj) tuner (...),

kkkk) urządzenie wielofunkcyjne H.,

llll) komputer (...),

mmmm) dodatkowe wyposażenie komputera - głośniki S., monitor (...),

nnnn) telefon (...),

oooo) gofrownica,

pppp) szafki łazienkowe wiszące małe 2 sztuki,

qqqq) wanna akrylowa narożna z siedliskiem kąpielowym + zabudowa,

rrrr) szafka pod umywalkę,

ssss) szafka łazienkowa wisząca duża ; o łącznej wartości 49.185,50 zł.

2. ustalił, że udziały S. W. i D. W. (1) w majątku wspólnym są równe;

3. dokonał podziału majątku wspólnego S. W. i D. W. (1) w ten sposób, że:

- środki pieniężne zgromadzone na rachunkach objętych polisami nr (...) założonymi w (...) oraz ruchomości opisane w punkcie 1. ppkt b), c), d), e), f), i), j), k), m), n), o), p), q), r), s), t), u), v), w), x), y), z), bb), cc), dd), ee), ff), gg), hh), ii), jj), kk), 11), mm), rm), oo), pp), qq), rr), ss), tt), ww), yy), zz), aaa), bbb), ccc), ddd), eee), fff), ggg), hhh), iii), jjj), kkk), 111), mmm), nim), ooo), ppp), qqq) i rrr) przyznał na wyłączną własność wnioskodawcy S. W.,

- zabudowaną nieruchomość położoną w T. obręb (...), gmina S., powiat (...), województwo (...), oznaczoną w ewidencji gruntów numerami działek (...) o powierzchni (...) i (...) o powierzchni (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Opocznie prowadzona jest księga wieczysta Kw nr (...) oraz ruchomości opisane w punkcie 1. ppkt a), g), h), 1), xx), sss), ttt), uuu), vw), yyy), aaaa), nnnn), pppp), qqqq), rrrr) i ssss) przyznał na wyłączną własność uczestniczce D. W. (1);

4. zasądził od uczestniczki D. W. (1) na rzecz wnioskodawcy S. W. kwotę 134.175,29 złotych tytułem dopłaty płatną w terminie trzech miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności;

5. umorzył postępowanie w pozostałej części;

6. nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa - kasy Sądu Rejonowego w Opocznie od wnioskodawcy S. W. kwotę 335,22 złotych, od uczestniczki postępowania D. W. (1) kwotę 335,21 złotych tytułem wynagrodzenia biegłych wypłaconego tymczasowo z Funduszu Skarbu Państwa;

7. stwierdził, że wnioskodawca i uczestniczka ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie w pozostałej części.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia Sądu pierwszej instancji:

S. W. i D. S. w dniu 11 sierpnia 1990 r. zawarli przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w U. związek małżeński zapisany do księgi małżeństw za numerem aktu (...). Ze związku małżeńskiego strony mają dwie pełnoletnie córki - E. W. i Z. W.. Wyrokiem z dnia 2 czerwca 2015 r. wydanym w sprawie sygn. akt (...) Sąd Rejonowy w Opocznie ustanowił z dniem 18 listopada 2014 r. rozdzielność majątkową pomiędzy D. W. (1) a S. W.. Związek małżeński stron został rozwiązany przez rozwód z winy S. W. prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 14 czerwca 2017 r. wydanym w sprawie sygn. akt (...), zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30 maja 2018 r. wydanym w sprawie sygn. akt (...).

Po zawarciu małżeństwa strony początkowo mieszkały u rodziców S. W., a następnie zamieszkali w domku na Osiedlu dla młodych małżeństw należącym do (...) N., gdzie wnioskodawca pracował.

W trakcie małżeństwa, umową darowizny z dnia 14 lutego 1992 r. sporządzoną w formie aktu notarialnego Rep. (...) dziadkowie D. W. (1) darowali jej i S. W. do ich majątku wspólnego nieruchomość zabudowaną położoną w T., obręb (...), gmina S., powiat (...), województwo (...), oznaczoną w ewidencji gruntów numerami działek (...) o powierzchni (...) i (...) o powierzchni (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Opocznie prowadzona jest księga wieczysta Kw nr (...).

S. W. był kandydatem Spółdzielni Mieszkaniowej (...) zarejestrowanym w dniu 13 stycznia 1983 r. oczekującym na mieszkanie w w/w Spółdzielni. Decyzją z dnia 12 listopada 1997 r. nr (...) wydaną przez Urząd (...) w P. na wniosek S. W. została mu przyznana rekompensata pieniężna na uzupełnienie wydatków poniesionych na rozbudowę i modernizację budynku mieszkalnego w kwocie 5.065,00 zł. Rekompensata ta miała być przeznaczona na rozbudowę i modernizację budynku mieszkalnego na działce nr (...) położonej w T..

Na mocy umowy Nr (...) z dnia 3 kwietnia 1998 r. D. W. (1) i S. W. otrzymali w (...) S.A. pożyczkę w kwocie 16.000,00 zł. Kwota pożyczki została przeznaczona na rozbudowę budynku mieszkalnego znajdującego się na nieruchomości w T.. Pożyczka została spłacona przez strony w 2013 r.

W grudniu 2002 r. S. W. rozpoczął prowadzenie własnej działalności gospodarczej. Księgowością w firmie zajmowała się D. W. (2). Od 2011 r. S. W. zaczął pracować w spółce (...), a także na pół etatu w jednostce wojskowej. D. W. (2) od 24.11.1991 r. do 9.11.1992 r. w czasie kiedy zajmowała się córką E. przebywała na zasiłku dla bezrobotnych. W okresie od 07.01.1997 r. do 6.04.1997 r. również przebywała na zasiłku dla bezrobotnych. Następnie pracowała w firmie (...) sp. z o.o., skąd razem z S. W. zostali zwolnieni w 2003 r. W okresie od 1.09.2003 r. do 31.12.2003 r. D. W. (2) ponownie przebywała na zasiłku dla bezrobotnych. Będąc na wypowiedzeniu w firmie (...) pracowała w firmie (...). Następnie pracowała jako księgowa w (...) w N., a następnie jako główna księgowa w(...).

D. W. (2) miała dostęp do konta bankowego S. W. i z tego konta dokonywała przelewów.

S. W. w dniu 1 czerwca 2008 r. założył w (...) dwie polisy oszczędnościowe w ramach ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych o numerach (...) i (...) oraz jeszcze jedną w dniu 1 października 2011 r. o numerze (...). Polisa nr (...) została rozwiązana z dniem 16.09.2019 r. i wnioskodawcy została wypłacona kwota 8.418,03 zł. Polisa nr (...) została również rozwiązana z dniem 16.09.2019 r. z kwotą do wypłaty w wysokości 26.668,67 zł. Polisa nr (...) została rozwiązana w dniu 19.03.2020 r. i w związku z tym wypłacono wnioskodawcy kwotę 3.970,13 zł

Nieruchomość położona we (...) oznaczona w ewidencji gruntów numerami działek (...) o łącznej powierzchni (...) zabudowana jest budynkiem mieszkalnym o powierzchni użytkowej (...) i budynkiem stodoły z pomieszczeniem gospodarczym o powierzchni użytkowej (...). Działka jest ogrodzona ogrodzeniem metalowym z bramą otwieraną elektrycznie, ogrodzeniem z siatki i płotem betonowym. Teren działki jest częściowo utwardzony kostką betonową. Budynek mieszkalny jest budynkiem parterowym z poddaszem, nie podpiwniczonym. Ściany nadziemia są murowane ze szlaki i suporexu, ocieplone i obustronnie otynkowane, strop jest żelbetowy. Dach ma konstrukcję drewnianą, kryty jest papą termozgrzewalną. Stolarka okienna jest plastikowa, drzwiowa wewnętrzna drewniana, drzwi zewnętrzne metalowe. Schody wewnętrzne o konstrukcji metalowej ze stopniami drewnianymi. Instalacje: elektryczna (z dwoma obiegami), wodna z elektrycznym podgrzewaczem, kanalizacyjna, alarmowa, sieć komputerowa, telewizyjna, c.o. (piec na węgiel i drzewo, ogrzewanie kominkowe z nadmuchem). Na działce jest studnia kopana z hydroforem połączona z instalacją wodną w budynku mieszkalnym. Instalacja elektryczna jest przystosowana do zasilania z agregatu. Budynek był wybudowany ok. 1962 r., rozbudowany i zmodernizowany w latach 1998 - 2014.

Budynek gospodarczy jest parterowym nie podpiwniczony. Ściany nadziemia w części są o konstrukcji drewnianej, w części o konstrukcji murowanej z kamienia, cegły, pustaków szlakowych, nie otynkowane. Dach ma konstrukcję drewnianą, krytą eternitem, wrota drewniane, w części budynku jest posadzka betonowa, w części brak posadzki. Budynek posiada instalację elektryczną. Budynek został wybudowany w 1950 r. Wartość rynkowa w/w nieruchomości na dzień 18 listopada 2014 r. wynosiła 237.644,00 zł.

Prace remontowe przy remoncie i rozbudowie budynku mieszkalnego na nieruchomości w T. prowadziły obie strony. Wnioskodawca korzystał przy pracach z pomocy ojca, a także pracowników najemnych. Uczestniczce pomagali jej bracia. W domu wnioskodawca wykonał centralne ogrzewanie, ogrzewanie kominkowe, razem z kolegą wykonał pokrycie dachowe papą termozgrzewalną, elewację zewnętrzną, remont łazienki. Wnioskodawca przerabiał także instalację elektryczną w całym budynku. Uczestniczka wykonywała prace remontowe w postaci gładzi gipsowych, malowania ścian. Materiały na remont kupowały obie strony. Do domu na przedmiotowej nieruchomości w T. strony wprowadziły się w 1998 r. Ostatnie prace remontowe zostały przeprowadzone w 2013 r., został wówczas dobudowany jeden pokój. Uczestniczka postępowania D. W. (1) wyprowadziła się w dniu 18 listopada 2014 r. Wnioskodawca wymienił wówczas zamki w drzwiach, po czym komplet nowych kluczy wysłał uczestniczce postępowania.

W czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej stron wnioskodawca S. W. nabył łódkę typu (...). Ok. 2003 r. przekazał ją nieodpłatnie T. K.. Łódka w tym czasie wymagała remontu. Koszt jej utrzymania, tj. opłaty portowej wynosił 200,00 zł miesięcznie. Wnioskodawca przekazał ją w zamian za jej całoroczne utrzymanie i remont z zastrzeżeniem, że jeżeli będzie chciał z niej skorzystać to będzie mu ona użyczona. Wnioskodawca korzystał z niej w ten sposób 4-5 razy do roku.

W czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej strony były w posiadaniu następujących ruchomości: samochód osobowy marki N. (...) nr rej. (...), rok produkcji (...), samochód osobowy marki K. (...) o nr rej. (...), rok produkcji (...), samochód osobowy marki A. (...) o nr rej. (...), rok produkcji (...), quad marki B. (...) o nr rej. (...), rok produkcji (...) quad marki H. (...) rok produkcji (...), telewizor (...) marki L. (...)” z uchwytem, szafa 3 - drzwiowa z korytarza, szafa na buty z lustrem i wieszakami z korytarza, łóżko 2 - osobowe małżeńskie oraz 2 szafki z sypialni, szafa z lustrem 3 - drzwiowa z sypialni, komoda z sypialni, kanapa narożna, skuter wodny, wózek podłodziowy do skutera wodnego, łódka (...) z osprzętem (żagle, koło, kapoki, liny, itp.), broń myśliwska - dubeltówka śrutowa (...)o nr (...), broń myśliwska kulowa - sztucer (...) kaliber (...), broń czarnoprochowa - colt, szable 2 sztuki, bagnety 2 sztuki, szafa pancerna na broń, telewizor (...) marki L. (...)” z uchwytem, broń krótka - pistolet A., butla do nurkowania i obciążniki, basen ogrodowy, odtwarzacz DVD z (...), aparat fotograficzny M., kosiarka elektryczna, pilarka S. (...), kompresor (...), wiertarka udarowa, wiertarka udarowa marki T., siekiera F., wiertła długości ok. 1 m, grubość ok. 0,5” - 3 sztuki, łopaty, szpadle - 7 sztuk, klucze płaskie 30 sztuk, klucze nasadowe 20 sztuk, klucze francuskie 2 sztuki, zestaw kluczy nasadowych w walizce, zestaw wierteł w walizce, wiertła sztukowe pojedyncze - 30 sztuk, nożyce do cięcia krzewów, kombinerki 4 sztuki, wkrętaki 10 sztuk, cęgi, szczypce, strug elektryczny (zielony), szlifierka elektryczna (żółta), drabina metalowa, zestaw ogrodowy (stół niebieski, krzesła białe 6 sztuk), poziomica długa 1 m (kolor chrom), poziomica krótka 60 cm (kolor czerwony), sofa kolor rudy, szafka na buty ze stali chromoniklowanej, wieszak na kurtki z korytarza (biały), zestaw wypoczynkowy klasyczny, dębowy (kanapa 3 - osobowa, kanapa 2 - osobowa, 1 fotel w pokoju z kominkiem), stolik klasyczny dębowy (w pokoju z kominkiem), biurko małe zwykłe, biurko duże z nadstawką, spawarka, szafki słupki dębowe o wymiarach 200 x 40 cm, szafka dębowa z zamykaną szufladą, kamera video S., poroża, meble żeliwne kute - stół okrągły z szybą, meble żeliwne kute - stolik pod telewizor z szybą, meble żeliwne kute - stojak z misą szklaną, meble żeliwne kute - słupek szafka o wymiarach 40 x 40 cm, meble żeliwne kute - krzesła 6 sztuk, meble żeliwne kute - kosz na kwiaty, pralka automatyczna, lodówko - zamrażarka, szafki kuchenne, stół kuchenny z siedzeniami, pufy z oparciem 2 sztuki, hamak nowy plus stelaż metalowy, leżak ogrodowy nowy, kuchenka mikrofalowa, suszarka do owoców, tapczan do pokoju córki Z., biurko z pokoju córki E., komodo - szafki 2 sztuki z pokoju córki E., rower sportowy (...), aparat fotograficzny N. z dodatkowymi obiektywami, pamięć (...), laptop firmy (...), monitor (...) firmy (...)”, tuner (...), urządzenie wielofunkcyjne H., komputer (...), (...), dodatkowe wyposażenie komputera - głośniki S., monitor (...), telefon (...), gofrownica, szafki łazienkowe wiszące małe 2 sztuki, wanna akrylowa narożna z siedliskiem kąpielowym + zabudowa, szafka pod umywalkę, szafka łazienkowa wisząca duża.

Quad B. został sprzedany w dniu 27 marca 2015 r., zaś quad H. został sprzedany w dniu 16 sierpnia 2018 r. Samochód osobowy N. (...) jest użytkowany przez uczestniczkę D. W. (2) i ona ponosiła koszty utrzymania pojazdu, w tym koszty niezbędnych napraw. Samochód marki A. (...) został zezłomowany w (...) r.

Łączna wartość wszystkich ruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego stron wynosi 49.185,50 zł.

W następstwie powyższych ustaleń Sąd Rejonowy uznał, że wniosek o podział majątku, co do zasady zasługuje na uwzględnienie.

Zważył, że zgodnie z art. 31 § 1 kro z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Strony zawarły związek małżeński w dniu 11 sierpnia 1990 r., nie zawierając umów majątkowych, a więc z tym dniem powstała między małżonkami wspólność majątkowa, która ustała dopiero w dacie 18 listopada 2014 r. - zgodnie z prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 2 czerwca 2015 r. wydanego w sprawie sygn. akt (...)o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej.

Zgodnie z art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.

Zgodnie z art. 31 § 2 kro do majątku wspólnego należą w szczególności; pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków; dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków; środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków; kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 266, 321, 568, 695 i 875).

Zgodnie z art. 45 § 1 kro każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspakajania potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. § 2 art. 45 kro stanowi, że zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny. Nadto przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego (art. 45 § 3 k.r.o.).

W toku trwania małżeństwa S. W. i D. W. (1) nabyli do majątku wspólnego na mocy umowy darowizny z dnia 14 lutego 1992 r. nieruchomość zabudowaną położoną w T., obręb (...), gmina S., powiat (...), województwo (...), oznaczoną w ewidencji gruntów numerami działek (...) o powierzchni (...) i (...) o powierzchni (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Opocznie prowadzona jest księga wieczysta Kw nr (...). Na nieruchomość tę strony czyniły liczne nakłady w postaci prac remontowych i przeprowadzeniu rozbudowy. Łączną wartość przedmiotowej nieruchomości na dzień ustania wspólności majątkowej między stronami, tj. 18 listopada 2014 r. została przyjęta przez Sąd na kwotę 237.644,00 zł wynikającą z miarodajnych i szczegółowych wyliczeń dokonanych przez opiniującą na potrzeby niniejszego postępowania biegłą w dziedzinie wyceny nieruchomości (...).

Sąd wyjaśnił, że jeśli chodzi o liczne ruchomości wchodzące w skład majątku wspólnego stron, Sąd oparł się na zgodnych ustaleniach stron poczynionych w toku postępowania na rozprawach w dniach: 21.11.2018 r. 4.03.2019 r. i 30.05.2019 r. przyjmując ostatecznie, iż podział obejmuje następujące ruchomości: samochód osobowy marki N. (...) nr rej. (...), rok produkcji (...), samochód osobowy marki K. (...) o nr rej. (...), rok produkcji (...), samochód osobowy marki A. (...) o nr rej. (...), rok produkcji (...), quad marki B. (...) o nr rej. (...), rok produkcji (...), quad marki H. (...) rok produkcji (...) telewizor (...) marki L. (...)” z uchwytem, szafa 3 - drzwiowa z korytarza, szafa na buty z lustrem i wieszakami z korytarza, łóżko 2 - osobowe małżeńskie oraz 2 szafki z sypialni, szafa z lustrem 3 - drzwiowa z sypialni, komoda z sypialni, kanapa narożna, skuter wodny, wózek podłodziowy do skutera wodnego, łódka (...) z osprzętem (żagle, koło, kapoki, liny, itp.), broń myśliwska - dubeltówka śrutowa bok (...) o nr (...), broń myśliwska kulowa- sztucer (...) kaliber(...), broń czamoprochowa - colt, szable 2 sztuki, bagnety 2 sztuki, szafa pancerna na broń, telewizor (...) marki L. (...)” z uchwytem, broń krótka - pistolet A., butla do nurkowania i obciążniki, basen ogrodowy, odtwarzacz DVD z (...), aparat fotograficzny M., kosiarka elektryczna, pilarka S. (...), kompresor (...), wiertarka udarowa, wiertarka udarowa marki T., siekiera F., wiertła długości ok. 1 m, grubość ok. 0,5” - 3 sztuki, łopaty, szpadle - 7 sztuk, klucze płaskie 30 sztuk, klucze nasadowe 20 sztuk, klucze francuskie 2 sztuki, zestaw kluczy nasadowych w walizce, zestaw wierteł w walizce, wiertła sztukowe pojedyncze - 30 sztuk, nożyce do cięcia krzewów, kombinerki 4 sztuki, wkrętaki 10 sztuk, cęgi, szczypce, strug elektryczny (zielony), szlifierka elektryczna (żółta), drabina metalowa, zestaw ogrodowy (stół niebieski, krzesła białe 6 sztuk), poziomica długa 1 m (kolor chrom), poziomica krótka 60 cm (kolor czerwony), sofa kolor rudy, szafka na buty ze stali chromoniklowanej, wieszak na kurtki z korytarza (biały), zestaw wypoczynkowy klasyczny, dębowy (kanapa 3 - osobowa, kanapa 2 - osobowa, 1 fotel w pokoju z kominkiem), stolik klasyczny dębowy (w pokoju z kominkiem), biurko małe zwykłe, biurko duże z nadstawką, spawarka, szafki słupki dębowe o wymiarach 200 x 40 cm, szafka dębowa z zamykaną szufladą, kamera video(...), poroża, meble żeliwne kute - stół okrągły z szybą, meble żeliwne kute - stolik pod telewizor z szybą, meble żeliwne kute - stojak z misą szklaną, meble żeliwne kute - słupek szafka o wymiarach 40 x 40 cm, meble żeliwne kute - krzesła 6 sztuk, meble żeliwne kute - kosz na kwiaty, pralka automatyczna, lodówko - zamrażarka, szafki kuchenne, stół kuchenny z siedzeniami, pufy z oparciem 2 sztuki, hamak nowy plus stelaż metalowy, leżak ogrodowy nowy, kuchenka mikrofalowa, suszarka do owoców, tapczan do pokoju córki Z., biurko z pokoju córki E., komodo - szafki 2 sztuki z pokoju córki E., rower sportowy (...), aparat fotograficzny N. z dodatkowymi obiektywami, pamięć (...), laptop firmy (...), monitor (...) firmy (...)”, tuner (...), urządzenie wielofunkcyjne H., komputer (...), (...), dodatkowe wyposażenie komputera - głośniki S., monitor (...) (...), telefon (...), gofrownica, szafki łazienkowe wiszące małe 2 sztuki, wanna akrylowa narożna z siedliskiem kąpielowym + zabudowa, szafka pod umywalkę, szafka łazienkowa wisząca duża.

Sąd przyjął, iż w skład majątku wspólnego wchodzi także w/w łódka (...) z osprzętem (żagle, koło, kapoki, liny, itp.), która - jak wynika z materiału dowodowego w postaci zeznań świadka T. K. - została przekazana nieodpłatnie przez wnioskodawcę w/w świadkowi. Na takie nieodpłatne przekazanie osobie trzeciej składnika majątku wspólnego nie wyrażała zgody uczestniczka postępowania, zatem składnik ten również winien podlegać rozliczeniu w niniejszym postępowaniu.

Ustalając wartość w/w ruchomości Sąd przyjął za miarodajne szacowanie poczynione w toku postępowania przez biegłego rzeczoznawcę J. S., a także zgodne ustalenia stron w tym zakresie co do części ruchomości. W tym stanie rzeczy Sąd ustalił wartość ruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego stron i podlegających podziałowi na łączną kwotę 49.185,50 zł.

W skład majątku wspólnego stron wchodzi także wartość polis oszczędnościowych w ramach ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych założonych w (...) przez S. W. w dniu 1 czerwca 2008 r. o numerach (...) i (...) i w dniu 1 października 2011 r. o numerze (...). Wszystkie polisy zostały przez wnioskodawcę zlikwidowane już po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej między stronami. Ich łączną wartość na dzień ustania wspólności majątkowej Sąd przyjął na kwotę 60.751,65 zł.

Sąd wyjaśnił następnie, że przy ustalaniu wartości majątku wspólnego postanowił nie uwzględniać zgłoszonej przez wnioskodawcę rekompensaty na uzupełnienie wydatków poniesionych na rozbudowę i modernizację budynku mieszkalnego, która została mu przyznana decyzją z dnia 12 listopada 1997 r. nr (...) wydaną przez Urząd(...) w P.. Wnioskodawca nie udowodnił bowiem w jakikolwiek sposób, w myśl art. 6 k.c., iż uzyskane w ten sposób środki pieniężne zostały przez niego faktycznie zainwestowane w prace remontowe na należącej do stron nieruchomości położonej w T..

W ocenie Sądu meritii, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym (art. 43 § 1 kro). Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku (§ 2 zd. 1 art. 43 kro). Przy ocenie, czy zachodzą ważne powody do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do powstania tego majątku, nie bez znaczenia jest okoliczność, czy i w jakim stopniu małżonkowie wypełniali obowiązki wynikające z art. 27 kro. Zgodnie z tym przepisem oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swoich możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspakajania potrzeb rodziny, która przez swój związek założyli. Może powstać sytuacja, w której majątek wspólny pochodzi wyłącznie lub w przeważającej części z dochodów jednego małżonka, drugi zaś małżonek ze względu na ograniczone możliwości zarobkowe lub niezdolność do pracy przyczynił się do powstania tego majątku w nieznacznym stopniu lub nie przyczynił się wcale, a mimo to brak będzie podstaw do zastosowania art. 43 § 3 kro. Jeżeli jednak małżonek w sposób rażący lub uporczywie, mimo posiadanych sił oraz możliwości zarobkowych, nie przyczynia się odpowiednio do tych możliwości, do powstania majątku wspólnego, drugi małżonek może żądać, aby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku.

Uczestniczka postępowania wniosła o ustalenie nierównych udziałów w proporcjach: 95% - uczestniczka postępowania i 5% - wnioskodawca. W ocenie Sądu, w realiach niniejszej sprawy brak jest podstaw do uwzględnienia w/w wniosku. Brak jest bowiem podstaw do przyjęcia, że S. W. nie przyczyniał się odpowiednio do budowania majątku wspólnego, mimo posiadanych możliwości zarobkowych. Wnioskodawca w czasie małżeństwa pracował zarobkowo, prowadził firmę, której księgowość prowadziła uczestniczka postępowania i uzyskiwane w ten sposób środki finansowe były przeznaczane na potrzeby rodziny. Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wnioskodawca osobiście pracował przy remoncie budynku mieszkalnego na nieruchomości w T., a także dokonywał zakupów materiałów budowlanych. Nie można zatem przyjąć, że jedynie w niewielkim stopniu, jak twierdziła uczestniczka, przyczyniał się do powstania majątku wspólnego. Sąd nie dał wiary twierdzeniom uczestniczki, iż wnioskodawca większość środków finansowych przeznaczał na własne zachcianki i hobby jakim było m.in. myślistwo, żeglarstwo. Owszem, wnioskodawca dokonał szeregu zakupów, które służyły mu do realizacji pasji, ruchomości te jednak wchodzą w skład majątku wspólnego stron i jako takie podlegają podziałowi.

Dlatego też Sąd przyjął, że udziały małżonków są równe - punkt 2. sentencji postanowienia.

Sąd wyjaśnił, że przy podziale poszczególnych ruchomości między strony kierował się ustaleniami czynionymi przez strony w toku postępowania i racjonalnością podziału tychże składników. Tym samym ruchomości ze swego charakteru lub zastosowania wykorzystywane i będące w posiadaniu wnioskodawcy, bądź też zbyte przez niego w trakcie trwania wspólności majątkowej stron, Sąd postanowił przyznać na jego rzecz. Pozostałe ruchomości, które nie zostały wyłączone z podziału, Sąd przyznał na rzecz wnioskodawczym.

Środki pieniężne zgromadzone na rachunkach objętych polisami nr (...) założonymi w (...) Sąd uznał za stosowne przyznać na rzecz wnioskodawcy, gdyż to on był ich wyłącznym dysponentem i ostatecznie to on dokonał ich likwidacji już po ustaniu wspólności ustawowej łączącej strony.

Jeśli chodzi o nieruchomość położoną w T. i oznaczoną w ewidencji gruntów numerami działek (...) to Sąd postanowił w całości przyznać ją na rzecz wnioskodawczyni z uwagi na fakt, iż nieruchomość ta pozostawała w jej rodzinie od wielu lat. W ocenie Sądu nie znajduje uzasadnienia wniosek wnioskodawcy o przyznanie na jego rzecz działki niezabudowanej. Taki podział byłby nieracjonalny, a ponadto z uwagi na wieloletni konflikt stron i położenie przedmiotowych działek w niedalekim sąsiedztwie, mógłby prowadzić do niepotrzebnej eskalacji konfliktu w przyszłości.

Z tych wszystkich względów, Sąd orzekł jak w punkcie 3. sentencji postanowienia. Skoro, jak zostało wcześniej ustalone, udziały małżonków są równe to, udział każdego z nich w majątku wspólnym wynosi 173.790,57 złotych (347.581,15 zł: 2). Od w/w wartości należało odjąć wartość przyznanych na rzecz wnioskodawcy S. W. ruchomości oraz połowę wartości środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach objętych polisami nr (...).

Jeśli chodzi o darowiznę na rzecz córki stron, której wysokość wnioskodawca określił na kwotę 64.000,00 zł i w stosunku do której domagał się jej zaliczenia do majątku wspólnego stron to Sąd przyjął, że darowizna tego typu nie podlega wliczeniu jej wartości do majątku wspólnego stron podlegającego podziałowi z tego względu, iż została ona przeznaczona na zaspokojenie potrzeb rodziny i utrzymanie córki, która potrzebowała wówczas tych środków.

Tym samym, mając na względzie wartość składników majątkowych przyznanych każdej ze stron, wartość spłaty na rzecz wnioskodawcy wynosi 134.175,29 zł. Na podstawie art. 212 § 3 k.c. Sąd odroczył termin spłaty na okres trzech miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia. Jest to okres, który wraz z czasem trwania niniejszego postępowania winien pozwolić uczestniczce na poczynienie stosownych oszczędności, bądź też zaciągnięcie zobowiązania kredytowego na ten cel. Z tego względu, wniosek uczestniczki o rozłożenie spłaty na dziesięć rat rocznych nie mógł być uwzględniony.

Z uwagi na powyższe, Sąd orzekł jak w punkcie 4. sentencji postanowienia.

Sąd umorzył postępowanie w zakresie części ruchomości zgłoszonych przez strony do podziału w toku postępowania, które to ruchomości bądź pozostają w posiadaniu córek stron, bądź są elementami nieruchomości, bądź też stanowią majątek odrębny stron, albo nie posiadają wartości materialnej. W przypadku części z tych nieruchomości strony ostatecznie zgodnie wnosiły o ich pominięcie przy podziale.

W uwzględnieniu powyższego, Sąd orzekł jak w punkcie 5. sentencji postanowienia.

Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosków uczestniczki postępowania w zakresie zasądzenia od wnioskodawcy na jej rzecz kwoty 36.000,00 zł za bezprawne korzystanie z nieruchomości wspólnej oraz z urządzeń wchodzących w skład majątku wspólnego, pomniejszenie wartości nieruchomości o odpis amortyzacyjny, czyli wartość zużycia środków trwałych od dnia 18.11.2014 r. do dnia prawomocnego wyroku w niniejszej sprawie według stawki amortyzacji 4,5% oraz zasądzenie na rzecz uczestniczki od wnioskodawcy 50% kosztów poniesionych na utrzymanie wynajętych przez uczestniczkę domu i mieszkania poniesionych od dnia 18.11.2014 r. do 31.12.2022 r. Uczestniczka nie została bowiem pozbawiona dostępu do nieruchomości wspólnej, nawet po wymianie zamków przez wnioskodawcę, co sama przyznała, otrzymała komplet kluczy do nowych zamków. Z tych względów w/w roszczenia uczestniczki nie znajdują uzasadnienia.

Podstawę rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 6. sentencji postanowienia stanowi przepis art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28.07.2005 r. (Dz. U. Nr 167 poz. 1398 ze zm.).

Nieuiszczone przez strony wydatki w sprawie to koszty opinii biegłych sądowych w łącznej kwocie 670,43 zł: 2 = 335,22 zł - kwota należna od S. W. i 335,21 zł - kwota należna od D. W. (1).

O pozostałych kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. - punkt 7. sentencji postanowienia.

Apelację od powyższego orzeczenia wniosła uczestniczka postępowania D. W. (1). Zaskarżyła postanowienie Sądu Rejonowego w Opocznie w całości.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła:

1. naruszenie prawa procesowego: art. 325 w związku z art. 567 § 1 i art. 13 § 2 k.p.c., polegające na nierozstrzygnięciu o całości żądania, określonego w punktach V- VII, X-XI pisma z dnia 24 kwietnia 2023 r (nadanego w polskiej placówce pocztowej w dniu 25 kwietnia 2023 r.), a jedynie krótkie odniesienie się do części wskazanych żądań w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia (k. 21 uzasadnienia), przy czym całkowicie pominięto zarówno w sentencji postanowienia, jak i w uzasadnieniu roszczenie zgłoszone, w punkcie X w/w pisma procesowego, co spowodowało nierozpoznanie istoty sprawy,

2. naruszenie prawa procesowego: art. 233 § 2 k.p.c. poprzez dowolne przyjęcie, że uczestnicy postępowania w równym stopniu przyczynili się do powstania majątku wspólnego, podczas gdy z materiału dowodowego przeprowadzonego w niniejszej sprawie wynika, że uczestniczka postępowania w większym stopniu przyczyniła się do pomnożenia majątku wspólnego, co skutkowało błędnym uznaniem, że nie zachodzą przesłanki do uznania, że udziały uczestników postępowania są nierówne, co spowodowało naruszenie prawa materialnego: art. 43 § 2 i 3 k.r.o. poprzez ich błędne niezastosowanie i uznanie, iż w przedmiotowej sprawie nie zachodzą przesłanki do ustalenia nierównych udziałów stron w proporcji 95 (uczestniczka postępowania) 5 (wnioskodawca),

3. naruszenie prawa procesowego, tj. art. art. 686 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. i art. 688 k.p.c. poprzez nieustalenie wartości poszczególnych składników majątku wspólnego oraz błędne obliczenie kwoty dopłaty (134.175,29 zł) od D. W. (1) na rzecz S. W., a także błędne przyjęcie, że przy obliczeniu kwoty spłaty należy odjąć od wartości majątku wspólnego połowę wartości środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach objętych polisami nr (...) w sytuacji gdy środki tam zgromadzone zostały w całości przyznane na rzecz Wnioskodawcy, co spowodowało naruszenie prawa materialnego, tj. art. 43 § 1 k.r.o., poprzez zasądzenie od D. W. (1) na rzecz S. W. dopłaty w wysokości 134.175,29 zł przy przyjęciu, że udziały w majątku wspólnym byłych małżonków są równe, podczas gdy prawidłowo ustalona dopłata winna opiewać na kwotę 77.097,42 zł, co spowodowało zawyżenie kwoty dopłaty o 57.077,87 zł.

4. naruszenie art. 233 § 1. k.p.c. w związku z art. 320 k.p.c., poprzez dowolne przyjęcie, że uczestniczka postępowania będzie w stanie dokonać spłaty na rzecz wnioskodawcy w kwocie 134.175,29 zł bez konieczności rozłożenia płatności na raty, podczas gdy, zważywszy na sytuację życiową oraz majątkową D. W. (1), zasadne jest uznanie, że dokonanie wskazanej spłaty w zakreślonym przez Sąd terminie nie będzie możliwe bez sprzedaży nieruchomości, na której zamieszkuje i które stanowi centrum aktywności życiowej uczestniczki oraz dzieci stron, a nadto poprzez niewłaściwe rozważenie interesów stron.

Wskazując na powyższe zarzuty wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Apelację od powyższego postanowienia wniósł również wnioskodawca S. W.. Reprezentująca go pełnomocnik zaskarżyła postanowienie w części:

- w pkt. 1 w zakresie braku włączenia do majątku wspólnego kwoty 64.000 zł,

- w pkt 1 w zakresie niewliczenia nakładu z majątku odrębnego wnioskodawcy na majątek wspólny stron w wysokości 31.315 zł i jego nierozliczenia,

- w pkt 4 w zakresie mylnego wyliczenia kwoty dopłaty, która powinna stanowić kwotę 181.832,79 zł.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie prawa procesowego: art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przeprowadzenie wadliwej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego skutkującej sprzecznością istotnych ustaleń Sądu z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i mającą wpływ na jego treść a polegającą na przyjęciu, iż:

a) wnioskodawca nie przeznaczył środków z rekompensaty na prace remontowe przeprowadzone we wspólnym domu stron, podczas gdy prace remontowe wykonywane w okresie 1997-1998 były opłacane ze środków pieniężnych pochodzących z rekompensaty,

b) kwota 64.000 zł darowana córce stron została przeznaczona na zaspokojenie potrzeb rodziny, podczas, gdy w rzeczywistości było to wyprowadzenie pieniędzy z majątku wspólnego stron w celu uniknięcia rozliczeń i w następstwie naruszenie prawa materialnego - przepisu art. 45 § 1 k.r.o. poprzez błędną wykładnię tego przepisu, polegającą na przyjęciu, iż darowizna 64.000 zł na rzecz córki stron stanowi zaspokojenie potrzeb rodziny, podczas, gdy stanowi ona próbę pomniejszenia majątku dorobkowego.

Wskazując na powyższe zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia:

a) w jego punkcie 1 poprzez ustalenie, że w skład majątku dorobkowego wchodzą także środki pieniężne w wysokości 64.000 zł

b) w jego punkcie 1 poprzez ustalenie, że nakład z majątku odrębnego wnioskodawcy na majątek wspólny stron wyniósł 31.315,00 zł, która to kwota powinna podlegać rozliczeniu

c) w jego punkcie 3 poprzez zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kwoty 181.832,79 zł tytułem dopłaty, płatnej w terminie 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności;

oraz zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów postępowania przed Sądem drugiej instancji.

Alternatywnie, pełnomocnik wnioskodawcy wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Opocznie do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje

Apelacje są uzasadnione i skutkują uchyleniem zaskarżonego postanowienia i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie powyższego stanowiska należy rozpocząć od przypomnienia, że stosownie do art. 618 § 1 zd 1 k.p.c. w postępowaniu o zniesienie współwłasności sąd rozstrzyga także spory o prawo żądania zniesienia współwłasności i o prawo własności, jak również wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Wskazany przepis ma, co wynika z przepisu art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. zastosowanie w przedmiotowej sprawie. Nadto jak wynika z art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.

Na podstawie powołanych wyżej przepisów należy uznać, że intencją zawartej w nich regulacji jest to, by wraz ze zlikwidowaniem – na skutek przeprowadzenia postępowania o podział majątku wspólnego stanu współwłasności, dokonać ostatecznego zakończenia rozrachunku między nimi (art. 618 k.p.c.). W konsekwencji w orzecznictwie wskazuje się na bardzo szeroki katalog roszczeń jakie winny być rozpoznane w tym postępowaniu. Należą do nich roszczenia dotyczące wzajemnych rozliczeń między małżonkami związane z posiadaniem rzeczy, roszczenia wynikające ze zdarzeń ocenianych wedle przesłanek art. 224 i 225 k.c., roszczenia wynikające z utraty pożytków bądź pogorszenia stanu rzeczy. Nie ulega również wątpliwości, że jeżeli jeden z małżonków po ustaniu wspólności majątkowej, a przed podziałem majątku spłacił z własnych środków wspólny dług, który powstał w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej, to taki dług nie może zostać rozliczony jako wydatek współwłaściciela w ramach podziału majątku wspólnego. W postępowaniu o zniesienie współwłasności możliwe jest również dokonanie rozliczeń z tytułu nakładów poniesionych na rzecz wspólną na podstawie art. 207 k.c. Zastrzegając, że powyższe wyliczenie nie stanowi pełnego katalogu roszczeń jakie mogą być dochodzone w przedmiotowym postępowaniu wyjaśnić należy orzeczenia wydawane w sprawach o podział masy majątkowej, do jakich należą także orzeczenia w sprawach o podział majątku wspólnego byłych małżonków, muszą dotyczyć całości przedmiotu działu i rozstrzygać o wszystkich zgłoszonych wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli, w tym o spłacie wartości udziału na rzecz osoby, której rzeczy nie przyznano, o nakładach z majątku osobistego na majątek wspólny i odwrotnie oraz o dopłatach wyrównujących udział. Wszystkie te rozstrzygnięcia są ze sobą ściśle powiązane i wzajemnie uwarunkowane, stanowią integralną całość i są wzajemnie zależne. Dlatego zasadą jest, że o podziale majątku wspólnego i wszystkich kwestiach ubocznych podlegających rozstrzygnięciu w tym postępowaniu, wskazanych w art. 567 k.p.c., sąd orzeka w postanowieniu kończącym postępowanie w sprawie. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 kwietnia 2021 r., ( sygn. akt III CZ 6/21) w postępowaniu o zniesienie współwłasności nieruchomości rozstrzygane są kwestie nie tylko związane z podziałem nieruchomości i rozliczeniem finansowym w postaci dopłat czy spłat, ale także rozpoznawane są zgłoszone przez uczestników roszczenia dotyczące wydatków i nakładów na wspólną nieruchomość. Kompleksowość i zarazem w wielu wypadkach integralność postanowień co do istoty w tego rodzaju sprawach powoduje, że w razie uznania zasadności zarzutów w ramach kontroli instancyjnej oraz naruszeń prawa, uwzględnianych z urzędu (art. 618 § 1 i 2 KPC) w sytuacji, gdy stwierdzone wadliwości zaskarżonego orzeczenia mają wpływ na sposób podziału i ostateczne rozliczenia, zachodzi podstawa do uchylenia postanowienia sądu pierwszej instancji w całości, niezależnie od zakresu zaskarżenia określonego w środku odwoławczym. Przywołać należy również postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2018 r., (sygn. akt I CSK 215/17), w którym wskazano, że ze względu na treść art. 45 § 1 KRO oraz art. 567 § 1 i 3 KPC w zw. z art. 618 KPC i 688 KPC o zwrocie wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny sąd orzeka wyłącznie na wniosek, gdyż roszczenia te nie wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków (por. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1997 r., II CKN 395/97, z dnia 1 grudnia 2011 r., I CSK 78/11, i z dnia 4 kwietnia 2012 r., I CSK 323/11). Do rozpatrzenia takiego żądania mają zatem zastosowanie przepisy postępowania procesowego, czego konsekwencją jest również konieczność rozstrzygnięcia przez Sąd o całości tak zgłoszonego żądania w sposób pozytywny lub negatywny. Częściowe uwzględnienie go wiąże się z koniecznością zamieszczenia przez Sąd w postanowieniu orzeczenia o oddaleniu żądania w pozostałym zakresie. Taka praktyka stwarza jasność co do dalszych środków prawnych przysługujących zainteresowanym uczestnikom; postanowienie podlega zaskarżeniu na zasadach ogólnych, w wypadku zaś niepełnego rozstrzygnięcia co do omawianego roszczenia, postanowienie może zostać uzupełnione (art. 351 w zw. z art. 13 § 2 KPC). Oznacza to, że Sąd orzekając o roszczeniach, o których mowa w art. 618 § 1 KPC, dla zapewnienia postanowieniu pełnej jednoznaczności, powinien nie tylko ujmować poszczególne o nich rozstrzygnięcia, zamieszczone w jego sentencji, w odrębnie oznaczone punkty, lecz także w razie uwzględnienia danego roszczenia jedynie w pewnym zakresie, dokładnie wskazywać, iż sąd żądanie częściowo oddala.

Sąd pierwszej instancji wydając zaskarżone postanowienie pominął w jego sentencji przywołane wyżej reguły.

Powyższe zastrzeżenie dotyczy tak roszczeń ubocznych zgłoszonych przez wnioskodawcę jak i uczestniczkę postępowania. Nie rozstrzygnął o roszczeniu o rozliczenie nakładów dokonanych przez wnioskodawcę po uzyskaniu na podstawie decyzji z dnia 12 listopada 1997 r. o przyznaniu rekompensaty pieniężnej na uzupełnienie wydatków poniesionych na rozbudowę i modernizację budynku mieszkalnego w kwocie 5.065,00 zł. oraz o darowanej przez uczestniczkę córce E. W. kwocie 64.000 zł. O potrzebie rozstrzygnięcia o drugim z wskazanych wyżej roszczeń Sąd Najwyższy wypowiadał się w postanowieniu z 19.06.2009 r. (sygn. akt V CSK 485/08), wyjaśniając , że każdy z byłych małżonków może korzystać ze zgromadzonych w okresie małżeństwa środków finansowych, jednak należy pamiętać, że rozliczeniu nie podlegają jedynie te, które zostały wydane na zaspokojenie usprawiedliwionych własnych potrzeb, do wykazania czego zobowiązana jest ta strona postępowania, która pieniądze zużyła.

Wydając zaskarżone orzeczenie, Sąd pierwszej instancji pominiął również w rozstrzygnięcie o roszczeniach D. W. (1): roszczenie o zasądzenie 36000,- zł tytułem korzystania ponad udział ze wspólnej nieruchomości, roszczenie o zasądzenie 51000,- zł tytułem połowy kosztów wynajmu mieszkania, oraz roszczenie o zasądzenie 637,- zł tytułem pokrycia kosztów polisy wnioskodawcy po zniesieniu wspólności małżeńskiej majątkowej.

W ocenie Sądu Okręgowego, pominięcie w zaskarżonym postanowieniu rozstrzygnięcia o wskazanych wyżej roszczeniach skutkuje uznaniem, że Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c.

Powyższego stanowiska nie zmienia to, że w punkcie 5 zaskarżonego postanowienia zawarto rozstrzygnięcie o umorzeniu postępowania w pozostałym zakresie. Jak wynika z uzasadnienia sporządzonego postanowienia intencją Sądu pierwszej instancji było umorzenie postępowania co do żądań podziału ruchomości z których uczestnicy postępowania ostatecznie się wycofali. Jednocześnie jednak uczestniczka słusznie podniosła, że z treści orzeczenia Sądu pierwszej instancji w sposób oczywisty wynikał, iż umarzając postępowanie w pozostałej części, (punkt 5 zaskarżonego postanowienia), objął swoim rozstrzygnięciem wszystkie zgłoszone w toku postępowania roszczenia. Powyższe uzasadniało odstąpienie od wszczęcia procedury uzupełnienia zaskarżonego orzeczenia. W tym kontekście zawarte w odpowiedzi na apelację wniesioną przez pełnomocnika wnioskodawcy twierdzenia, że „jeżeli sąd I instancji nie orzekł o całości żądań będących przedmiotem sprawy, lecz powód nie skorzystał z możliwości, jaką stwarza art. 351 § 1 k.p.c., i nie wystąpił do tego sądu o uzupełnienie wydanego przezeń wyroku, to w wyniku apelacji powoda, który zaskarżył wyrok sądu I instancji w całości, wyrok ten mógł być poddany kontroli instancyjnej wyłącznie w zakresie zawartych w nim rozstrzygnięć” i że „rządzące procedurą cywilną reguły nie pozwalają na wniesienie środka odwoławczego od orzeczenia, które nie zostało - w rozumieniu przepisów prawa procesowego – wydane” nie mogą mieć zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Powyższe rozważania w sposób wystarczający uzasadniają decyzję o uchyleniu zaskarżonego postanowienia. W konsekwencji Sąd Okręgowy wyjaśnia, że w sprawie brak podstaw prawnych i faktycznych aby dokonać oceny pozostałych zarzutów zawartych w apelacjach wniesionych przez uczestników.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Sad pierwszej instancji, wydane w sprawie rozstrzygnięcie uzupełni o orzeczenie o wskazanych wyżej roszczeniach zgłoszonych przez uczestników. Winien przy tym każdorazowo ocenić ich charakter, tak pod kątem zasadności jak i procesowych skutków ich zgłoszenia i ustalić w pierwszej kolejności, czy winny zostać potraktowane jako odrębne roszczenia procesowe wymagające odrębnego rozstrzygnięcia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

O kosztach postępowania odwoławczego, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 108 § 2 k.p.c.

Paweł Hochman