Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Dariusz Mizera

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2023 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...)

przeciwko P. J.

o opróżnienie lokalu mieszkalnego

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 28 września 2022 roku, sygn. akt I C 365/21

1.  oddala apelację;

2.  przyznaje na rzecz radcy prawnego M. B. ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Radomsku kwotę 147,60 zł ( sto czterdzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy) brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanemu w postępowaniu apelacyjnym.

Dariusz Mizera

Sygn. akt II Ca 1090/22

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 28 września 2022 roku Sąd Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu

sprawy z powództwa (...) przeciwko P. J. o opróżnienie lokalu mieszkalnego

1. nakazał pozwanemu P. J., aby opuścił i opróżnił z osób
i rzeczy reprezentujących jego prawa lokal mieszkalny położony przy ulicy (...)
2 w P. i wydał go na rzecz powoda(...);

2. nie przyznał pozwanemu P. J. prawa do lokalu socjalnego;

3. nie obciążył pozwanego P. J. obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania na rzecz powoda (...);

4. przyznał ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Radomsku na rzecz radcy prawnego M. B. kwotę 240,00 (dwieście czterdzieści) złotych powiększoną
o stawkę podatku VAT tytułem nieuiszczonych kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanemu P. J. z urzędu.

Podstawą rozstrzygnięcia były przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

(...) jest właścicielem zabudowanej nieruchomości położonej w P., gmina G., przy ulicy plac (...), oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) o pow. (...) ha, w której znajduje się lokal będący przedmiotem niniejszego postępowania. Dla nieruchomości w Wydziale Ksiąg wieczystych Sądu Rejonowego
w R. prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...). W budynku znajduje się klub seniora, klub wędkarski oraz lokal zajmowany przez pozwanego, który pozostaje w bardzo złym stanie technicznym.

Strony łączyła umowa najmu lokalu mieszkalnego oznaczonego numerem (...) położonego w P. przy ul. (...) z dnia 27 maja 2011 roku, która została zawarta na czas nieoznaczony od dnia 1 czerwca 2011 roku.

W dniu 5 października 2012 roku pozwany został wezwany do uregulowania zaległych należności związanych z energią elektryczną w wynajmowanym lokalu za okres 20 lipca 2011 roku do 16 maja 2012 roku w kwocie 2739,35 złotych.

Dnia 22 grudnia 2012 roku pozwany został tymczasowo aresztowany. Prawomocnym wyrokiem z dnia 2 czerwca 2014 roku, wydanym przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, w sprawie sygn. akt III K 98/13, pozwany został uznany za winnego zabójstwa w warunkach recydywy i wymierzono mu karę dożywotniego pozbawienia wolności.

Z uwagi na zaległości w czynszu i opłatach powód w dniu 7 sierpnia 2013 roku wezwał pozwanego do uregulowania zaległości i wypowiedzenia się w przedmiocie kontynuacji niniejszej umowy.

W dniu 5 kwietnia 2019 roku pozwany został uprzedzony o zamiarze wypowiedzenia umowy najmu lokalu socjalnego i wezwany do zapłaty kwoty 4013,04 złotych w terminie jednego miesiąca pod rygorem wypowiedzenia umowy najmu.

W dniu 5 marca 2020 roku została wypowiedziana pozwanemu umowa najmu. Zaległość na dzień 5 marca 2020 roku wyniosła 7 438,45 złotych, z czego 3 687.94 złotych
z tytułu czynszu i opłat należnych od wynajmującego, 1011,17 z tytułu odsetek ustawowych, 2739,35 złotych z tytułu opłat za energię elektryczną.

Mając takie ustalenia Sad zważył, iż powód jako właściciel nieruchomości oparł swoje roszczenie na treści art. 222 § 1 k.c., w myśl którego właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba, że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Jak wykazało postępowanie dowodowe, pozwanemu P. J., który był najemcą lokalu, z dniem 30 kwietnia 2020 roku, skutecznie wypowiedziano umowę najmu. Wypowiedzenie to spełniało warunki przewidziane ustawą z dnia 21 czerwca o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (dalej: u.o.p.l.), albowiem pozwany został uprzedzony na piśmie o zamiarze wypowiedzenia mu umowy, wyznaczono mu także dodatkowy termin na spłatą zadłużenia (art. 11 ust. 2 pkt 2 u.o.p.l.). Niewątpliwie pozwany P. J. był „lokatorem" w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt
1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego, a lokal zajmowany przez pozwanego należy do publicznego zasobu mieszkaniowego, albowiem jest on własnością jednostki samorządu terytorialnego – (...)

Sąd wydaje orzeczenie, biorąc pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 § 1 k.p.c.). W kontekście przesłanek obligatoryjnego orzeczenia o prawie do zawarcia umowy najmu socjalnego oznacza to, że sąd ma obowiązek przyznać w wyroku takie uprawnienie osobie eksmitowanej, która najpóźniej w chwili zamknięcia rozprawy spełniła choćby jedną z przesłanek wymienionych w art. 14 ust. 4 u.o.p.l. obligujące sąd do przyznania mu uprawnienia do lokalu socjalnego.

Treść art. 14 ust. 4 stanowi, że Sąd nie może orzec o braku uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu wobec kobiety w ciąży, małoletniego, osoby niepełnosprawnej w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 573 i 1981) lub ubezwłasnowolnionego oraz sprawującego nad nim opiekę i wspólnie z nim zamieszkałego, obłożnie chorego, emeryta lub rencisty spełniającego kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, osoby posiadającej status bezrobotnego, osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy
w drodze uchwały, a dotyczące kryteriów, które musi spełniać osoba uprawniająca do ubiegania się o zawarcie z gminą umowy najmu lokalu socjalnego.

Zdaniem Sądu w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi żadna z przesłanek, która uzasadnia przyznanie pozwanemu prawa do zawarcia umowy najmu lakolu socjalnego.

Dodatkowo, fakt że pozwany przebywa w zakładzie karnym i została wobec niego orzeczona kara dożywotniego pozbawienia wolności, pozwala na stwierdzenie, że jego potrzeby mieszkaniowe są zabezpieczone przez Skarb Państwa.

Nie zasługuje także na akceptację stanowisko pozwanego, skazanego za zabójstwo
w warunkach recydywy, jakoby wypowiedzenie umowy było sprzeczne z treścią art. 5 k.c. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa, nie może skutecznie powoływać się na art. 5 k.c. ten, kto sam narusza zasady współżycia społecznego (por. wyr. SN z 13.6.2000r.,
V CKN 448/00, Legalis i wyr. SN z 20.1.2011 r., I PK 135/10, Monitor Prawa Pracy 2011,
Nr 9, s. 475). Zakaz nadużycia prawa powinien bowiem być stosowany przy uwzględnieniu roli prewencyjno-wychowawczej art. 5 k.c., która może być zapewniona tylko wówczas, gdy bierze się pod uwagę nastawienie podmiotów danego stosunku cywilnoprawnego względem powinności przestrzegania zasad współżycia społecznego (por. wyr. SN z 9.3.1972 r., III CRN 566/71, Legalis).

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał powództwo za zasadne.

Na zasadzie art. 102 k.p.c. pozwany z uwagi na swoją sytuacją majątkową i życiową nie został obciążony obowiązkiem ponoszenia kosztów procesu.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu Sąd orzekł na podstawie § 7 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 265 ze zm.).

Apelacje od powyższego orzeczenia wywiódł pozwany zaskarżając wyrok w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

- naruszenie art. 5 k.c. poprzez nieuzasadnione przyjęcie, iż wypowiedzenie umowy przez Powoda nie było sprzeczne z treścią art. 5 k.c. podczas, gdy brak płatności stanowiący podstawę wypowiedzenia umowy wynikał z okoliczności niezawinionych przez Pozwanego;

- naruszenie art. 14 ust. 4 pkt 6) ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (dalej: u.o.p.l.) poprzez nie orzeczenie przez Sąd I instancji o uprawnieniu Pozwanego do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, mimo że Pozwany spełnia przesłanki do zawarcia umowy określone w drodze uchwały nr (...)Rady Gminy w G. z dnia 28 grudnia 2017r. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu (...)

- naruszenie art. 14 ust. 3 i 5 w zw. z art. 13 u.o.p.l., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, skutkujące przyjęciem przez Sąd I instancji, że Pozwanemu nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego z uwagi na przebywanie Pozwanego w zakładzie karnym
i zaspokajanie jego potrzeb mieszkaniowych przez Skarb Państwa, podczas gdy przesłanki określone w ww. przepisie tj. dotychczasowy sposób korzystania z lokalu przez Pozwanego, sytuacja majątkowa i rodzinna Pozwanego przemawiają za przyznaniem mu prawa do lokalu socjalnego;

- naruszenie art. 3271 § 1 k.p.c. poprzez nie wskazanie przez Sąd I instancji w treści uzasadnienia wyroku faktów i dowodów na których się oparł przyjmując, że Pozwany nie spełnia warunków dających Pozwanemu prawo do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu określonych w art. 14 ust. 4 pkt 6) u.o.p.l.

Powołując się na powyższe zarzuty skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa względnie, uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania do Sądu I instancji.

Ponadto wnosił o zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości według norm przepisanych. W przypadku oddalenia apelacji, wnosił o zasądzenie na rzecz pełnomocnika Pozwanego ze środków Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej Pozwanemu z urzędu, które nie zostały pokryte, ani w całości ani w części, z uwzględnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 kwietnia 2020 roku w sprawie SK 66/19 (Dz. U. z 2020 r., poz. 769), a więc przy uwzględnieniu § 7 pkt. 1) w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

Dodatkowo wnosił o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentu: Uchwały NR (...)Rady Gminy w G. z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu (...), celem stwierdzenia faktu: spełniania przez Pozwanego warunków określonych uchwałą Rady Gminy w G. do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik powoda wnosił o jej oddalenie i zasądzenie kosztów.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna.

Stan faktyczny w sprawie jest w zasadzie bezsporny nie był on też kontestowany przez pozwanego albowiem apelacja zawiera jedynie zarzuty naruszenia prawa materialnego.

W pierwszej kolejności skarżący za pośrednictwem swojego pełnomocnika z urzędu zarzuca naruszenie art. 5 k.c. wskazując, iż brak było podstaw do wypowiedzenia umowy najmu albowiem brak płatności należności wynikał z okoliczności niezawinionych przez pozwanego. Nie można się zgodzić z takim stanowiskiem albowiem nie może umykać z pola widzenia okoliczność, iż pozwany od 20 grudnia 2012r. nie przebywa w spornym lokalu z uwagi na skazanie go na dożywotnie pozbawienie wolności. Trzeba zatem przyjąć, iż pozwany naruszył zasady współżycia społecznego i to w sposób drastyczny pozbawiając w warunkach recydywy życia inną osobę. Okoliczność zatem, iż popadł w zadłużenie spowodowana została wyłącznie tym, iż sam popełnił ciężkie przestępstwo przez co został poddany izolacji. Trudno zatem zasadnie twierdzić, iż zaległość w zapłacie czynszu i opłat była przez niego niezawiniona. Wypowiedzenie umowy było zatem w pełni skuteczne, bezspornym bowiem było iż pozwany miał zaległości zarówno w płatności czynszu jak i należności za energię elektryczną, należności tych pomimo wezwania nie zapłacił. Wypowiedzenie umowy w świetle przepisów było zatem uzasadnione w związku z czym umowa została rozwiązana, a powód zyskał prawo do wystąpienia z powództwem eksmisyjnym wobec pozwanego.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 14 ust. 4 pkt 6 i art. 14 ust. 3 i 5 w zw. z art. 13 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów , mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (tj. Dz.U. z 2022r. poz. 172). Podkreślić należy, iż zasadnie Sąd Rejonowy przyjął, że pozwanemu nie przysługuje prawo do najmu socjalnego lokalu.

Zarzuty skarżącego koncentrują się na wykazaniu, iż pozwany należy do grona osób określonych w art. 14 ust. 4 pkt 6 w/w ustawy , a co za tym idzie bezwzględnie należy się mu prawo do najmu socjalnego lokalu. Nie można się z tym zgodzić, Sąd bowiem nie ma obowiązku przyznania uprawnienia do najmu socjalnego lokalu osobie uprawnionej należącej do kategorii osób taksatywnie wymienionych w art. 14 ust. 4 w/w ustawy w każdej sytuacji. Uprawnienie do najmu socjalnego lokalu nie zostanie przyznane osobie uprawnionej określonej w art. 14 ust. 4 gdy taka osoba dysponuje chociażby pochodnym tytułem prawnym do innego lokalu. Intencją bowiem tego gwarancyjnego przepisu jest zapewnienie określonym tam osobom prawa do najmu socjalnego ale tylko wtedy gdy osoby te nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych.

W przedmiotowej sprawie pozwany z uwagi na swoje postępowanie został odizolowany od społeczeństwa i przebywa w zakładzie karnym odbywając dożywotnia karę pozbawienia wolności. Tym samym ma możliwość zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych w innym lokalu przez co przyznanie mu w tych okolicznościach prawa do najmu socjalnego lokalu jest całkowicie bezzasadne.

Prawo do najmu socjalnego lokalu nie przysługuje osobie pomimo spełnienia przesłanek określonych w art. 14 ust. 4 ustawy w przypadku gdy wobec tej osoby orzeczono prawomocnie karę dożywotniego pozbawienia wolności bowiem w takiej sytuacji potrzeby mieszkaniowe pozwanego praktycznie do jego śmierci zabezpiecza Skarb Państwa.

Reasumując na podstawie art. 385 k.p.c. należało apelację pozwanego oddalić jako bezzasadną.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu Sąd orzekł na podstawie § 7 pkt. 1 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 265 ze zm.).

Dariusz Mizera