Portal Orzeczeń

Formularz UK 1

Sygnatura akt

III K 116/23

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1. USTALENIE FAKTÓW

1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

A. K. (1)

M. C.

o czyn z art. 286§1 kk w zw. z art. 294§1 kk

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

A. K. (1) i M. C. były udziałowcami spółki (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.. A. K. (1) pełniła funkcję Prezesa Zarządu, a M. C. funkcję zastępcy prezesa. Spółka prowadziła działalność w zakresie usług transportowych i spedycyjnych.

W dniu 4 lutego 2019r. została zawarta pomiędzy R. W. (Pożyczkodawcą) a (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. (Pożyczkobiorcą) oraz A. K. (1) i M. K. (Poręczyciele) umowa pożyczki, na podstawie której R. W. udzielił Pożyczkobiorcy pożyczki w kwocie 454.000 zł.

Kwota pożyczki została przekazana Pożyczkobiorcy przed podpisaniem umowy, przy czym kwota 302.500 zł. tytułem braku spłaty wcześniej udzielonych pożyczek z dnia 19 października 2017r. i 5 czerwca 2018r., zaś kwota 151.500 zł. została przekazana gotówką, co potwierdził Pożyczkobiorca. Pożyczkodawca zrezygnował z przysługujących mu odsetek za opóźnienie w spłacie pożyczki z dnia 19 października 2017r. i 5 czerwca 2018r. oraz zrezygnował z zabezpieczenia spłaty umowy pożyczki z dnia 19 października 2017r oraz z dnia 5 czerwca 2018r. w postaci przewłaszczenia pojazdów wskazanych w załączniku do wyżej wymienionych umów. Pożyczka nie była oprocentowana. Miała być spłacona w ratach: kwota 15.000zł. do dnia 28 lutego 2019r., kwota 15.000zł. do dnia 31 marca 2019r. oraz kwota 424.000zł. do dnia 30 kwietnia 2019r. Pożyczkobiorca miał także zapłacić na rzecz Pożyczkodawcy kwotę 21.676 zł. tytułem wynagrodzenia za udzielenie pożyczki w terminie do dnia 30 kwietnia 2019r. Celem zabezpieczenia roszczeń Pożyczkobiorca wystawił na rzecz Pożyczkodawcy weksel własny in blanco oraz strony podpisały deklarację wekslową do wyżej wymienionego weksla. Pożyczkodawca i Poręczyciel będący jednocześnie udziałowcem spółki (...) zawarli umowę o ustanowienie zastawu rejestrowego na udziałach w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

Umowę pożyczki w imieniu spółki (...) podpisały M. C. i A. K. (1).

Podpisy na umowie pożyczki zostały poświadczone notarialnie.

Pożyczka nie została spłacona nawet w części. R. W. wzywał do spłaty pożyczki. Mimo obietnic, żadna kwota nie została mu oddana.

W dniu 7 sierpnia 2019r. R. W. wypełnił weksel in blanco i wezwał do jego wykupienia. Nie został wykupiony, wobec czego złożył pozew do Sądu Okręgowego wŁ. o zapłatę kwoty pożyczki.

Sąd Okręgowy w Ł.wyrokiem częściowym zaocznym z 27 maja 2020r., sygn. (...)zasądził od A. K. (1) na rzecz R. W. kwotę 464.104 zł. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie naliczanymi od kwoty 454.000 zł. Od tego wyroku pozwana wniosła sprzeciw i postępowanie w tej sprawie nie zakończyło się prawomocnie.

Wcześniej, w dniu 19 października 2017r. R. W. udzielił wyżej wymienionej spółce pożyczki pieniędzy w kwocie 290.000 zł. Pieniądze te zostały przekazane w gotówce A. K. (1) i M. K. w siedzibie spółki. R. W. znał od dawna M. C., w przeszłości pracował z nią w tym samym banku i darzył ją dużym zaufaniem. A. K. (1) zdaniem pokrzywdzonego miała duże doświadczenie w branży transportowej i spedycyjnej. Oskarżone przedstawiły mu wizję funkcjonowania spółki i zapewniły, że pożyczka zostanie spłacona w ustalonym czasie, wobec czego R. W. zdecydował się na przekazanie im pieniędzy. Pożyczka ta została jednak spłacona tylko w niewielkiej kwocie. Następnie, na prośbę oskarżonych R. W. zgodził się wydłużyć termin spłaty udzielonej pożyczki, wobec czego w dniu 5 czerwca 2018r. strony zawarły kolejną umowę pożyczki w kwocie 290.000 zł., przy czym kwota 250.000 zł. została wskazana jako brak spłaty pożyczki z dnia 19 października 2017r., a kwota 40.000 zł. została przekazana przez R. W. gotówką obu oskarżonym w siedzibie spółki przed podpisaniem umowy.

Obie wyżej wymienione umowy pożyczki zostały podpisane przez A. K. (1) i M. C. w obecności notariusza. Kwota tej pożyczki także nie została spłacona mimo obietnic obu oskarżonych.

Na początku 2019 roku obie oskarżone poprosiły R. W. o udzielenie jeszcze jednej pożyczki, ponieważ potrzebowały pieniędzy na dokonanie pilnych spłat zobowiązań. Jednocześnie poinformowały go, że spółka otrzyma kredyt w (...) banku i pożyczka zostanie spłacona. Pokrzywdzony uwierzył w zapewnienia oskarżonych, że pieniądze zostaną mu oddane i dlatego w dniu 4 lutego 2019 roku została zawarta trzecia umowa pożyczki ( opisana wyżej). Pieniądze w kwocie 151.500 zł. zostały przekazane przez niego w gotówce obu oskarżonym w siedzibie spółki.

A. K. (1) złożyła wnioski o ogłoszenie (...) spółki z o.o. oraz o ogłoszenie upadłości jej jako osoby fizycznej.

Sąd Rejonowy (...) postanowieniem z 4 marca 2020r., sygn. (...) ogłosił upadłość spółki (...).

Sąd Rejonowy w P. postanowieniem z 1 września 2020r., sygn. (...) ogłosił upadłość A. K. (1) jako osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.

Sąd Okręgowy w Ł. w sprawie z powództwa R. W. o zapłatę (wniesiono sprzeciw od wyroku częściowego zaocznego), sygn. akt (...), postanowieniem z 28 maja 2020r. zawiesił postępowanie w stosunku do pozwanej (...) sp. z o.o. ze względu na ogłoszoną upadłość likwidacyjną oraz postanowieniem z 3 grudnia 2020r. zawiesił postępowanie w stosunku do pozwanej A. K. (1) ze względu na ogłoszoną upadłość obejmującą likwidację majątku jako osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej.

Pismem z dnia 9 września 2019r. M. K. złożyła w Prokuraturze Okręgowej w Ł. zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez A. K. (1) polegającego między innymi na wyprowadzeniu w celu przywłaszczenia pieniędzy ze spółki (...), wystawianiu poświadczających nieprawdę faktur, posługiwania się podrobionymi dokumentami w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Postępowanie w tej sprawie zostało umorzone postanowieniem Prokuratury Rejonowej w S. z 22 maja 2020r.

W dniu 9 października 2019 roku R. W. zawarł umowę cesji części wierzytelności przysługującej mu w stosunku do (...) spółka z o.o. na podstawie umowy pożyczki z dnia 4 lutego 2019 roku – co do kwoty 300.000 zł. na rzecz obywatela (...) M. T., po czym z uwagi na brak zapłaty przez tę osobę kwoty wskazanej w umowie cesji, odstąpił od tej umowy i w efekcie cesja części wierzytelności nie nastąpiła.

W chwili popełnienia zarzucanego czynu A. K. (1) miała w pełni zachowaną zdolność rozpoznania czynu i pokierowania swoim postępowaniem. Biegli psychiatrzy stwierdzili u niej (...), przy czym rozwój objawów chorobowych nastąpił po dacie zarzucanego czynu.

A. K. (1) była karana. Wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z 15 lutego 2022r., sygn. (...) orzeczono wobec niej za czyn z art. 284§2 kk karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania na okres próby 2 lat; wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z 13 lipca 2023r., sygn. (...) za czyn z art. 286§1 kk wymierzono jej karę grzywny oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z 27 lipca 2023r., sygn. (...) za czyn z art. 270§1 kk orzeczono karę grzywny.

M. C. również była karana. Wyrokiem Sądu Rejonowego wT. z 16 listopada 2021r., sygn. (...) za czyny karnoskarbowe wymierzono jej karę grzywny; wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z 15 lutego 2022r., sygn. (...) orzeczono wobec niej za czyn z art. 284§2 kk karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania na okres próby 2 lat; wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z 26 maja 2022r., sygn. (...) za czyn z art. 284§2 kk wymierzono jej karę grzywny oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z 20 czerwca 2022r., sygn. (...) za czyn z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości orzeczono wobec niej karę grzywny.

informacja z KRS k.3-10

umowa pożyczki k.26-28

poświadczenie podpisu k.29-30

zeznania R. W. k.20-21

odpis wyroku k.11-12

wezwanie do wykupienia weksla k.881

weksel in blanco k.882

umowy pożyczki k.140-141, 144-145

poświadczenia podpisu k.142-143, 146-147

zeznania R. W. k.137-139, 2220-2222

postanowienia k.1638-1639, 1921

postanowienia k.916, 930

zawiadomienie k.60-86

postanowienie k.1925-1926

zawiadomienie o cesji k.909-910

zeznania R. W. k.2220-2222

opinia psychiatryczna k.2003-2005

karty karne k.2315-2316, 2317-2318

2. OCENA DOWODÓW

2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Analiza dowodów zebranych w sprawie doprowadziła Sąd do uznania za udowodnione sprawstwo A. K. (1) i M. C. w zakresie przypisanego im czynu. Sąd uznał za wiarygodne zeznania R. W., który szczerze i przekonywująco przedstawił okoliczności udzielenia pożyczki w dniu 4 lutego 2019r. Z jego zeznań wynika, że od dawna znał M. C. i miał do niej duże zaufanie. Zdecydował się na udzielenie pożyczki, ponieważ oskarżone zapewniły go, że spółka otrzyma kredyt z (...) banku i pieniądze zostaną mu zwrócone w ustalonym terminie. Pieniądze w kwocie 151.500 zł. zostały przekazane przez pokrzywdzonego w gotówce obu oskarżonym w siedzibie spółki. Pozostała część kwoty pożyczki została zaliczona na poczet pożyczek udzielonych przez niego wcześniej, tj. w dniach 19 października 2017r. i 5 czerwca 2018r.

Należy zaznaczyć, że termin spłaty pożyczki udzielonej w dniu 4 lutego 2019r. był bardzo krótki, bo wynosił zaledwie 3 miesiące. Pierwsza rata w kwocie 15.000 zł. miała być spłacona do 28 lutego 2019r., druga rata w kwocie 15.000 zł. miała być spłacona do 31 marca 2019r., a pozostała część pożyczki w kwocie 424.000 zł. do dnia 30 kwietnia 2019r. Pożyczka ta, mimo składanych obietnic, nie została jednak spłacona nawet w części. Jak wynika z zeznań pokrzywdzonego, pieniądze przekazane oskarżonym w gotówce w kwocie 151.500 zł. zostały przeznaczone przez nie na spłatę pilnych zobowiązań. Po upływie terminów spłaty długu, oskarżone zwodziły pokrzywdzonego zapewniając, że pieniądze zostaną zwrócone, ale bezskutecznie. M. C. odsyłała go do A. K. (1) mówiąc, że to ona jest prezesem spółki i to ona podejmuje wszelkie decyzje. W późniejszym czasie zarzucała jej nawet, że wyprowadziła majątek ze spółki i doprowadziła do jej upadłości. Z kolei A. K. (1) w rozmowie z pokrzywdzonym w dniu 20 sierpnia 2019r. jeszcze deklarowała chęć spłaty zadłużenia, co nie nastąpiło, po czym wystąpiła do sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości spółki (...). Upadłość spółki została ogłoszona postanowieniem Sądu Rejonowego (...) w dniu 4 marca 2020r.

Oskarżone nie przyznały się do popełnienia zarzucanego czynu i odmówiły składania wyjaśnień. M. C. złożyła wyjaśnienia na piśmie, w których winą za niespłacenie pożyczki udzielonej przez R. W. obarczyła A. K. (1) gdyż to ona jako prezes firmy podejmowała wszystkie decyzje. Sąd uznał te wyjaśnienia za nieprzekonywujące i stanowiące przyjętą linię obrony. A. K. (1) na ostatnim terminie rozprawy podała, że zawierając umowę pożyczki miała zamiar ją spłacić, ale stało się to niemożliwe ze względu na pogorszenie się sytuacji finansowej spółki, między innymi spółce został przyznany kredyt przez bank (...), miał być wypłacony, ale do wypłaty nie doszło.

W ocenie Sądu oskarżone świadomie wykorzystały zaufanie, jakim darzył je pokrzywdzony i zataiły przed nim obiektywnie istniejącą sytuację, mającą wpływ na możliwość spłaty zadłużenia w terminach wskazanych w umowie.

Nie można bowiem pominąć faktu, że pierwsza rata w kwocie 15.000 zł. była wymagalna już po upływie około trzech tygodni od zawarcia umowy pożyczki. Nie została zapłacona, a jednocześnie z okoliczności sprawy nie wynika aby w tym krótkim okresie wystąpiły jakieś nagłe lub wyjątkowe zdarzenia uniemożliwiające spłatę tej raty. Taka sama sytuacja miała miejsce odnośnie drugiej i trzeciej raty, bo cała kwota pożyczki (454.000 zł.) miała być spłacona w krótkim czasie, tj. około trzech miesięcy. A zatem oskarżone zawierając umowę pożyczki, wiedziały, że nie zostanie ona spłacona w terminie. Uzależniły spłatę pożyczki od uzyskania w nieokreślonej bliżej czasowo przyszłości środków finansowych, a pieniądze otrzymane od pokrzywdzonego tytułem pożyczki przeznaczyły na spłatę innych zobowiązań.

Nieprawdziwe okazały się bowiem ich zapewnienia odnośnie kredytu, który spółka miała uzyskać z banku (...), ponieważ kredyt taki nie został spółce w ogóle przyznany. Gdyby więc pokrzywdzony zdawał sobie sprawę, że spółka może tego kredytu nie uzyskać i że spłata pożyczki jest uzależniona od pozyskania przez oskarżone kolejnych środków finansowych w bliżej nieokreślonej przyszłości i z bliżej nieokreślonego źródła (co samo w sobie obarczone jest już ryzykiem niepowodzenia), to nie zawarłby z oskarżonymi tej umowy pożyczki (por. wyrok Sądu Najwyższego z 17.05.2023r., IV KK 631/21).

Przedstawiciel banku (...) potwierdził, że spółka (...) była klientem banku i był procedowany kredyt dla spółki, ale nie został udzielony ze względu na niespłacone zobowiązania spółki i związane z tym zajęcia egzekucyjne.

Choć zamiar sprawcy oszustwa ustala się na moment niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonego, to jednocześnie dla ustaleń w tym zakresie znaczenie ma całokształt okoliczności sprawy, tak więc także te, które miały miejsce po rozporządzeniu (wyrok SA w Warszawie z 30.01.2024r., IIAKa 46/22).

Przedstawionej wyżej oceny zachowania oskarżonych nie zmienia treść opinii biegłego z zakresu finansów i rachunkowości. Biegły wydając opinię na etapie postępowania sądowego, zapoznał się z aktami sprawy a także dokumentami złożonymi do tych akt przez syndyka masy upadłości spółki (...) oraz strony. Z treści opinii wynika, że sytuacja finansowa spółki (...) w lutym i marcu 2019 roku pozwalała na spłatę zaciągniętych zobowiązań, przy czym biegły zwrócił uwagę na fakt, że już w tym czasie spółka finansowała się głównie długiem i to długiem krótkoterminowym, między innymi z kredytów kupieckich. Już wtedy powinno niepokoić pokrycie kapitałów obcych przez kapitały własne. Ta sytuacja była spowodowana faktem finansowania się przez spółkę kapitałami obcymi, głównie zobowiązaniami krótkoterminowymi, które w drugiej połowie 2019r. były już bardzo wysokie.

Nie można pominąć okoliczności, że już w sierpniu 2019r. został zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości, a w marcu 2020r. została ogłoszona upadłość spółki (...). Syndyk masy upadłości I. M. zeznała, że zajmuje się likwidacją majątku spółki, a na dzień poprzedzający ogłoszenie upadłości spółki (4 marca 2020r.) sporządzała bilans. Zobowiązania spółki wynosiły wtedy około 5.000.000 zł., a szacowana wartość jej majątku około 1.500.000 zł., co świadczyło o tym, że majątek spółki nie był wystarczający do spłaty jej zobowiązań.

Zeznania świadków P. C., P. L., A. L., G. H. nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Z zeznań P. C. wynika, że spółka (...) wynajmowała od firmy (...) samochody ciężarowe z naczepami. Współpraca jednak zakończyła się, ponieważ spółka (...) przestała regulować płatności za wynajem, przy czym toczyło się postępowanie egzekucyjne i zobowiązania zostały uregulowane.

Z zeznań P. L. i A. L. wynika, że A. K. (1) pracowała w ich firmie we wcześniejszym okresie (do około 2017r.), przy czym współpraca z nią zakończyła się ze względu na dokonane przez nią zaniedbania i nadużycia.

G. H. zeznał, że pracował w spółce (...) jako dyrektor do spraw floty własnej, ale nie posiada żadnej wiedzy odnośnie pożyczki udzielonej przez R. W..

Punkt rozstrzygnięcia

z wyroku

Oskarżony

3.1. Podstawa prawna

skazania

zgodna z zarzutem

3.2. Podstawa prawna skazania niezgodna z zarzutem

1.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

M. C. i A. K. (2) swoim zachowaniem wyczerpały dyspozycję art. 286§1 kk w zw. z art. 294§1 kk. Przepis art. 286§1 kk określa odpowiedzialność za oszustwo, którym jest doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez wprowadzenie jej w błąd albo wyzyskanie błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranej czynności. Stan faktyczny sprawy wyraźnie wskazuje, że oskarżone, których celem było osiągnięcie korzyści majątkowej, wprowadziły R. W. w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z warunków umowy i zwrotu kwoty zaciągniętej pożyczki gotówkowej, której w efekcie nawet w części nie zwróciły. Zdaniem Sądu oskarżone działały umyślnie, z zamiarem bezpośrednim i miały pełną świadomość realizacji wszystkich ustawowych znamion popełnionego przestępstwa. Czyn oskarżonych wyczerpał również dyspozycję art. 294§1 kk, ponieważ wartość szkody wyniosła 454.000 zł., co stanowi mienie znacznej wartości. Zgodnie z art. 115§5 kk mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200.000 zł. Sąd wyeliminował z podstawy prawnej skazania art. 11§2 kk, ponieważ jest on powoływany wyłącznie w sytuacji zbiegu kumulatywnego przepisów ustawy, natomiast art. 294§1 kk zawsze współistnieje z jednym z przepisów wskazanych w jego treści.

4. KARY, ŚRODKI KARNE, PRZEPADEK, ŚRODKI KOMPENSACYJNE
I ŚRODKI ZWIĄZANE Z PODDANIEM SPRAWCY PRÓBIE

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

Sąd analizując okoliczności sprawy wymierzył oskarżonym kary po 1 roku pozbawienia wolności. Przy wymiarze tych kar uwzględnił na ich korzyść fakt, że w czasie popełnienia tego przestępstwa nie były jeszcze karane, a na niekorzyść fakt wysokiej wartości szkody wyrządzonej przestępstwem.

W ocenie Sądu orzeczone kary są współmierne do stopnia winy, wagi czynu i stopnia jego społecznej szkodliwości.

Jednocześnie Sąd uznał, że cele kary zostaną osiągnięte w warunkach wolności kontrolowanej a oskarżone nie wkroczą ponownie na drogę przestępstwa. Sąd zastosował wobec nich instytucję warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, a ustalony okres próby umożliwi kontrolę ich dalszego zachowania. W okresie próby oskarżone zostały zobowiązane do informowania sądu na piśmie raz na sześć miesięcy o przebiegu okresu próby.

Z uwagi na cel działania oskarżonych w postaci osiągnięcia korzyści majątkowej Sąd orzekł wobec nich także kary grzywny. Ustalając wysokość grzywny uwzględniono stopień winy i możliwości zarobkowe oskarżonych.

Sąd nie orzekł wobec oskarżonych obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem na rzecz pokrzywdzonego, albowiem zgodnie z art. 415§1 kpk nie jest możliwe orzeczenie takiego obowiązku, gdy roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono.

Odnośnie tego roszczenia prowadzone jest postępowanie cywilne, wobec czego Sąd w postępowaniu karnym nie mógł orzec o tym roszczeniu.

5. INNE ROZSTRZYGNIĘCIA ZAWARTE W WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku
odnoszący się
do przypisanego
czynu

Przytoczyć okoliczności

7. KOSZTY PROCESU

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Sąd zasądził na rzecz obrońcy z urzędu oskarżonej M. C. zwrot kosztów udzielonej jej pomocy prawnej zgodnie z § 17 ust. 2 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. poz. 763).

Sąd zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa opłatę zgodnie z art. 2 ust.1 pkt 3 i art. 3 ust. 1 ustawy z 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych ( Dz.U. z 1983r. Nr 49, poz. 223 z późn. zm.).

Zasądził również zwrot wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa stosownie do art. 627 kpk.

8. PODPIS