Portal Orzeczeń

UZASADNIENIE

Co do apelacji obrońcy obwinionego – żaden z podniesionych przez niego zarzutów oraz wyprowadzanych na ich podstawie wniosków odwoławczych nie został uwzględniony.

Nie miał racji obrońca zarzucając sądowi I instancji „ bezzasadne przypisanie Obwinionemu całej i wyłącznej winy za skutek wynikły z niezachowania przez niego należytej ostrożności w postaci zderzenia się ( kolizji ) pojazdów Obwinionego i Pokrzywdzonej ”. Skarżący, formułując i uzasadniając tego rodzaju zarzut, pomijał wymowę opinii biegłego z zakresu ruchu drogowego oraz rekonstrukcji wypadków drogowych – z którego rozumowaniem oraz wnioskami sąd odwoławczy się utożsamia – iż bezpośrednią i jedyną ( wyłączną ) przyczyną zaistniałego zdarzenia były popełnione przez A. S. błędy w taktyce i technice jazdy. Polegały one na przekroczeniu prędkości administracyjnie dopuszczalnej w terenie zabudowanym ( 50 km / h ) o co najmniej 65 km / h, nienależytej obserwacji przez niego przedpola jazdy, nie zachowaniu ostrożności przy zbliżaniu się do łuku drogi oraz podjęciu gwałtownego hamowania nieuzasadnionego okolicznościami. Doprowadziły one do tego, że obwiniony nie utrzymał toru jazdy i przemieścił się na część jezdni przeznaczoną dla pojazdów poruszających się w kierunku przeciwnym. Biegły przedstawił klarowne argumenty, z którymi nie sposób się nie zgodzić, iż ani materialne, ani osobowe źródła dowodowe nie tworzą dostatecznej podstawy aby uznać, że H. P. popełniła błędy w technice lub taktyce jazdy, których wyeliminowanie pozwoliłoby na uniknięcie zderzenia się z pojazdem obwinionego. Tego rodzaju wnioski, zaprezentowane przez biegłego w opinii pisemnej ( k. 103 – 105 ), zostały przez niego podtrzymane w opinii ustnej, składanej także po uzupełnieniu materiału dowodowego w kierunku postulowanym przez obronę ( k. 122 odwrót, k. 134 odwrót – 135 ). Ze sporządzonego przez sąd I instancji uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, iż opinia biegłego K. W. stanowiła zasadniczą podstawę dowodową przy czynieniu ustaleń faktycznych w zakresie rekonstrukcji zdarzenia, w tym odtworzenia sposobu jazdy obu kierujących, manewrów przez nich podejmowanych, wskazania, który z nich i z jakich powodów spowodował stan zagrożenia bezpieczeństwa, jak i wreszcie tego, czy pokrzywdzona mogła podjąć skuteczne manewry zapobiegające zderzeniu się samochodów. Sąd I instancji wartość dowodową opinii biegłego K. W. ocenił pozytywnie – nie doszukał się w niej wad, o jakich stanowi art. 201 kpk, który z racji art. 42 § 1 kpw jest stosowany odpowiednio w procedurze wykroczeniowej. Podkreślić należy, iż apelacja obrońcy takiej oceny opinii i takiej jej wartości dowodowej nie kwestionowała. Wywiedziony środek odwoławczy jest więc wewnętrznie niespójny, skoro nie kwestionując wartości dowodowej opinii, na której ustalenia faktyczne oparł Sąd I instancji, skarżący zarzuca jednocześnie błędy w ustaleniach faktycznych, dla których opinia była źródłem.

Niezależnie od powyższego przypomnieć należy, iż ustawodawca w przepisie art. 86 § 1 kw penalizuje samo wywołanie stanu zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym na skutek nie zachowania należytej ostrożności. W tej konkretnej sprawie bezspornym jest, że stan zagrożenia spowodował tylko i wyłącznie obwiniony wskutek błędów w technice i taktyce jazdy opisanych powyżej. H. P. sposobem jazdy żadnego zagrożenia nie wywołała. W świetle wywodów przedstawionych przez biegłego, nie można nawet mówić o jakimkolwiek „ przyczynieniu się ” pokrzywdzonej do następstw zaistniałych wskutek nieostrożnej jazdy obwinionego. A. S. jest jedyną ( wyłączną ) osobą ponoszącą odpowiedzialność za powstanie realnego stanu zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Gdyby nie jego zachowanie, tak jego bezpieczeństwo, jak i bezpieczeństwo pokrzywdzonej nie znalazłoby się w obliczu zagrożenia.

Sąd odwoławczy nie podzielił także zarzutu obrońcy obwinionego o rażącej niewspółmierności wymierzonych mu kary i środka karnego zakazu prowadzenia pojazdu.

Przypomnieć należy, iż za przypisane A. S. wykroczenie Sąd Rejonowy w Radomsku wymierzył karę 1000 złotych grzywny oraz wspomniany zakaz w rocznym rozmiarze. Zdaniem skarżącego ( por. wnioski apelacyjne ), reakcją wystarczającą i adekwatną za ten czyn byłaby grzywna w rozmiarze 800 złotych.

Rażąca niewspółmierność kary, o jakiej mowa w art. 438 pkt 4 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw, zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które winny mieć wpływ na jej wymiar, zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji, a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania dyrektyw przewidzianych w art. 33 kw i nast. Nie chodzi przy tym o każdą różnicę co do jej wymiaru, ale o „ różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – „ rażąco ” niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować ( por. wyrok SN z 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, opubl. LEX ).

Jeśli chodzi o karę grzywny – ujęty w apelacji wniosek odwoławczy o jej obniżenie z kwoty 1000 złotych do poziomu 800 złotych nie wskazuje, by między karą wymierzoną, a postulowaną zachodziła niewspółmierność w rozumieniu wyżej przedstawionym. Niezależnie od tego wskazać należy, że skarżący, domagając się obniżenia kary, pomija cały szereg obciążających obwinionego okoliczności związanych z przypisanym mu czynem, jak choćby wielość naruszonych zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, ich charakter i wagę ( mając zwłaszcza na względzie ponad dwukrotnie przekroczoną administracyjnie prędkość dopuszczalną w terenie zabudowanym ) oraz następstwa w postaci doprowadzenia do czołowego zderzenia z pojazdem kierowanym przez pokrzywdzoną i spowodowanie u niej obrażeń. Było to zdarzenie, które niosło dla jej życia i zdrowia realne zagrożenie. Przypomnieć należy, iż do tylu naruszeń doprowadziła osoba z kilkumiesięcznym zaledwie stażem kierowcy. W tym świetle wymierzona obwinionemu grzywna nie nosi cech nie tylko rażącej, ale i jakiejkolwiek surowości.

Co do zarzutów obydwu skarżących nawiązujących do orzeczonego przez sąd I instancji zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych – obrońca obwinionego uważał, że nie było w ogóle podstaw do wymierzania – fakultatywnego w tej sytuacji – zakazu, zdaniem zaś pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej – winien on zostać podwyższony do poziomu równego górnej granicy, w jakiej kodeks wykroczeń dopuszcza jego orzeczenie – to jest do 3 lat. Argumentów obrońcy obwinionego sąd odwoławczy nie uwzględnił, zaś te podniesione przez pełnomocnika częściowo. Sąd Okręgowy wziął pod uwagę wielość i charakter błędów, jakich dopuścił się obwiniony. Przypomnieć należy, iż A. S.:

- przekroczył prędkość administracyjnie dopuszczalną w terenie zabudowanym aż o co najmniej 65 km / h;

- w sposób nienależyty obserwował przedpole jazdy,

- nie zachował ostrożności przy zbliżaniu się do łuku drogi;

- podjął manewr gwałtownego hamowania nieuzasadnionego okolicznościami.

W prostej, nieskomplikowanej sytuacji drogowej, wskutek tyleż brawurowego, co nieodpowiedzialnego sposobu jazdy, obwiniony doprowadził do czołowego zderzenia z pojazdem kierowanym przez innego, prawidłowo poruszającego się kierowcę, skutkującego uszkodzeniem obu pojazdów oraz obrażeniami ciała pokrzywdzonej. Mimo zdanego kilka miesięcy wstecz egzaminu prawa jazdy A. S. dał się poznać jako kierowca nieodpowiedzialny, przeceniający swe umiejętności, nie potrafiący przewidywać zagrożeń, jakie niesie za sobą tego rodzaju brawurowa jazda oraz zapobiegać jej skutkom. Od kierowców, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę za kółkiem, wymaga się jazdy diametralnie odmiennej – ostrożnej, rozsądnej, świadomej braku doświadczenia i raczkujących dopiero umiejętności. W takiej sytuacji orzeczenie wobec niego zakazu prowadzenia pojazdów jawi się nie tylko jako usprawiedliwione, ale wręcz pożądane. Zakaz prowadzenia pojazdów jest bowiem narzędziem w rękach sądu, który spełnia zarówno funkcję penalną, jak i pozwalającą na czasowe wykluczenie z ruchu drogowego tych jego uczestników, którzy jawią się zagrożeniem dla jego bezpieczeństwa. Nie sposób też pominąć względu na potrzeby oddziaływania ogólnoprewencyjnego. Przestępstwa i wykroczenia komunikacyjne związane z przekroczeniem prędkości i przeliczeniem własnych umiejętności są bowiem nagminne, w związku z czym, w celach zapobiegawczych, uzasadnionym jest sygnał, iż tego rodzaju zachowania będą skutkować czasowym wykluczeniem z ruchu drogowego osób, którzy się ich dopuszczają. Mając powyższe na względzie orzeczony zakaz został podwyższony do lat dwóch, uznając taki jego rozmiar za adekwatny do opisanych wyżej oraz przywoływanych w apelacji oskarżycielki posiłkowej okoliczności.

Sąd Rejonowy nie dopuścił się natomiast uchybienia obciążając obwinionego częściowym obowiązkiem zwrotu poniesionych przez Skarb Państwa w toku postępowaniu pierwszoinstancyjnego wydatków, na które złożyły się przede wszystkim koszty związane z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego z zakresu prawa ruchu drogowego. Przypomnieć należy, iż stosownie do treści art. 118 § 1 i 3 kpw, w razie skazania obwinionego obciąża się zryczałtowanymi wydatkami postępowania oraz powstałymi w jego trakcie należnościami osób powołanych do wydania opinii. Obciążenie ukaranych kosztami sądowymi jest zasadą, zaś odstępstwo od tej niej winno mieć charakter wyjątkowy, warunkowany istnieniem przesłanek z art. 624 § 1 kpk w zw. art. 119 kpw. Wydaje się, że skarżący wniosek o zwolnienie obwinionego od obowiązku zwrotu wydatków powstałych w toku postępowania w związku z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego opiera na zasadach słuszności, skoro podnosi, iż ani obwiniony, ani jego obrońca o dowód taki nie wnioskowali, przy czym „ nie był to dowód konieczny do stwierdzenia winy obwinionego ”, który od odpowiedzialności za popełnione wykroczenie się nie uchylał. Sąd odwoławczy argumentów skarżącego nie podzielił. Co do zasady bowiem, obciążeniu obwinionego wydatkami powstałymi z tytułu należności przyznanych biegłym za sporządzenie opinii nie stoi na przeszkodzie, że dowód ten nie został dopuszczony na wniosek obrony, lecz z inicjatywy strony przeciwnej ( względnie przez sąd z urzędu ). Wydaje się, że w takim przypadku względy słuszności sprzeciwiałyby się obciążaniu obwinionego takimi wydatkami, o ile tego rodzaju dowód zostały przeprowadzony pomimo tego, że w realiach danej sprawy dla jej prawidłowego osądu nie był on celowym ( potrzebnym ) – np. wówczas, gdy wszystkie istotne okoliczności sprawy były niesporne, stwierdzone innymi dowodami lub dla ich ustalenia nie było potrzeby sięgania po wiedzę specjalistyczną biegłego. Tego rodzaju sytuacja jednak nie zachodziła. Co prawda obwiniony do winy się przyznawał, lecz pomimo tego dla prawidłowego odtworzenia wszystkich istotnych okoliczności zaistniałego zdarzenia dowód z opinii biegłego z zakresu ruchu drogowego jawił się jako celowy i uzasadniony – choćby dla dokładnego oszacowania prędkości, z jaką A. S. się poruszał, czy stwierdzenia, jak na ocenę podjętych przez niego manewrów mógł wpłynąć ruch pojazdu, który wyjechał z posesji, czy w końcu jak należy oceniać taktykę i technikę jazdy pokrzywdzonej. Podkreślić też należy, iż opinie uzupełniające były wynikiem inicjatywy dowodowej obrońcy obwinionego, min. eksponującego potrzebę wyjaśnienia tej ostatniej okoliczności.

W sytuacji, gdy apelacja obrońcy obwinionego wniesiona co do winy okazała się bezskuteczna, zaś wskutek uwzględnienia zarzutu pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej doszło do zmiany wyroku skazującego na niekorzyść obwinionego, został on obciążony kosztami sądowymi ( zryczałtowanymi wydatkami za postępowanie odwoławcze i opłatą karną ) oraz wydatkami poniesionymi przez oskarżycielkę posiłkową z tytułu korzystania w postępowaniu odwoławczym z pełnomocnika będącego radcą prawnym. Te ostatnie ustalone zostały w oparciu o przepis art. 11 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.