Treść orzeczenia IV Ka 57/25 - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim

IV Ka 57/25 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim z 2025-04-08

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 57/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 4 listopada 2024 roku sygn. akt II K 126/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.1.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2. Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5. Ustalenie faktów

1.1.3. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6. Ocena dowodów

1.1.5. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1) Podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonej A. D. zarzut obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a to art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 18 § 3 k.k., poprzez niewskazanie w opisie czynu, który przypisano oskarżonej, zaistnienia pełnego zespołu znamion formy zjawiskowej czynu karalnego w postaci pomocnictwa z art. 18 § 3 k.k. oraz czynu zabronionego przewidzianego w dyspozycji art. 286 § 1 k.k., albowiem w opisie czynu zredagowanym przez Sąd a quo wobec A. D. nie sprecyzowano i pominięto kwestię stosunku psychicznego oskarżonej względem czynu głównego tj. nie określono, aby A. D. działała w zamiarze, aby P. D. dokonał czynu zabronionego, co stanowi warunek sine qua non przypisania odpowiedzialności karnej pomocnika, a poprzestano jedynie na tym, że oskarżona miała udzielić pomocy, ponadto odnośnie czynu głównego nie wskazano w jaki sposób w stanie faktycznym in concreto oskarżony P. D. miał wprowadzić pokrzywdzonego w błąd i co do jakiej okoliczności, w szczególności nie ustalono, aby wprowadzenie w błąd miało dotyczyć zamiaru wywiązania się przez oskarżonego z zawartego zobowiązania, nie określono także z jakim zamiarem miał działać oskarżony, w efekcie czego doszło do dekompletacji znamion przypisanego mu czynu z art. 286 § 1 k.k.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonej A. D. okazała się zasadna. W wyniku jej wniesienia zaistniała konieczność uniewinnienia oskarżonej i to z dwóch powodów. Pierwszy z nich wynika z podzielenia opisanego wyżej zarzutu apelacyjnego. Zgodnie z treścią art. 413 § 1 pkt 4 i § 2 pkt 1 k.p.k. każdy wyrok skazujący powinien zawierać dokładne określenie zarzucanego, a następnie przypisanego oskarżonemu przestępstwa, a więc zawierać niezbędny z punktu widzenia ustawowych znamion danego przestępstwa. Innymi słowy, opis przypisanego w wyroku czynu powinien zawierać komplet znamion, które zostały wypełnione ustalonym zachowaniem sprawcy. Brak w opisie czynu przypisanego oskarżonemu w wyroku jakiegokolwiek znamienia ustawowego typu czynu zabronionego skutkuje niemożnością przypisania odpowiedzialności karnej za ten czyn (art. 1 § 1 k.k. i art. 115 § 1 k.k.). Co więcej, w sytuacji, gdy wyrok sądu pierwszej instancji nie został zaskarżony na niekorzyść, to sąd odwoławczy stwierdzając brak w opisie czynu znamienia ustawowego nie może utrzymać zaskarżonego wyroku w mocy, a jedynym dopuszczalnym orzeczeniem winno być tu uniewinnienie oskarżonego. Jest też jasne, że przy wniesieniu apelacji wyłącznie na korzyść, sąd odwoławczy nie może uzupełnić opisu czynu o brakujący opis, który byłby równoznaczny z pominiętym znamieniem; byłoby to bowiem naruszenie przepisu art. 434 § 1 k.p.k. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2017 roku – V KK 372/16).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się ponadto, że opis czynu przypisanego w postaci zjawiskowej pomocnictwa w zakresie czynu zabronionego, do którego popełnienia udzielano pomocy wymaga zawarcia także wszystkich znamion typu czynu zabronionego popełnianego w formie sprawczej; tylko wówczas pociągnięcie do odpowiedzialności karnej jest możliwe (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2019 roku – IV KK 495/19). Skarżący zarzucił, iż Sąd Rejonowy nie zawarł w opisie czynu przypisanego oskarżonej A. D. wszystkich znamion koniecznych dla bytu formy zjawiskowej czynu karalnego w postaci pomocnictwa z art. 18 § 3 k.k., jak również wszystkich znamion przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., którego dopuścił się oskarżony P. D., a do którego to oskarżona miała udzielać mu pomocy. Odnośnie tej drugiej kwestii, tj. poprawności opisu przypisanego oskarżonemu P. D. przez Sąd meriti przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., skarżący nie ma racji, o czym będzie szerzej mowa w dalszej części uzasadnienia. Trafnym jest natomiast zarzut braku w opisie czynu kompletu ustawowych znamion koniecznych dla przypisania sprawcy popełnienia przestępstwa w formie zjawiskowej pomocnictwa.

Zgodnie z treścią art. 18 § 3 k.k. odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji. Jak wynika z samej treści ustawy (,,kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego"), przy pomocnictwie wymagany jest zamiar bezpośredni lub ewentualny. Wobec tego, że strona podmiotowa pomocnictwa wyraża się w umyślności zachowania, pomocnik musi mieć co najmniej świadomość, do jakiego czynu zabronionego może udzielić pomocy, godząc się na to (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7.03.2018 roku – II KK 354/17). Tym samym, nie jest możliwe pomocnictwo nieumyślne. Nie jest pomocnictwem zachowanie osoby, która z uwagi na splot okoliczności będących poza sferą jej przewidywań, w sposób niezamierzony sprzyjała sprawcy bądź sprzyjała mu w innym celu, a przez to umożliwiła znalezienie się w konkretnym miejscu i czasie, co ten wykorzystał do popełnienia takiego czynu zabronionego, którego ona nie akceptowała i nie chciała ułatwić (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21.01.2004 roku – II AKa 520/03).

Dlatego tak ważne jest, aby w opisie czynu sprawcy, któremu przypisuje się działanie w formie pomocnictwa, zawrzeć ów niezbędny element, wskazujący na zamiar pomocnika. Może to nastąpić np. poprzez użycie sformułowania: ,,chcąc, by x popełnił przestępstwo…”, ,,godząc się, że x dopuści się występku…”, albo po prostu: ,,działając w zamiarze, aby x dokonał czynu zabronionego”. Tymczasem w opisie czynu zawartego w pkt 2 zaskarżonego wyroku, żadnego tego typu sformułowania nie ma. Samo ,,udzielenie pomocy”, które to Sąd I instancji przypisał oskarżonej, jest jeszcze niewystarczające, gdyż, jak już wyżej wskazano, może to oznaczać, że oskarżona udzieliła pomocy nieumyślnie, nie zdając sobie sprawy z popełnienia przestępstwa przez drugiego z oskarżonych, a w świetle treści art. 18 § 3 k.k. koniecznym jest umyślne działanie pomocnika, z zamiarem, co najmniej ewentualnym.

Brak w opisie czynu przypisanego oskarżonemu w wyroku znamienia ustawowego czynu zabronionego jest równoznaczne z niemożnością utrzymania zaskarżonego wyroku skazującego w mocy. Sąd odwoławczy nie może też uzupełnić opisu czynu o brakujący opis, gdyż nie tylko brak jest takiego zarzutu ze strony oskarżyciela, ale w ogóle wyrok został zaskarżony jedynie na korzyść oskarżonych.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt II i odmienne orzeczenie, co do istoty sprawy, poprzez uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzucanego jej czynu.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wskazanych wyżej, podniesiony zarzut zmierzający do uniewinnienia oskarżonej okazał się zasadny.

3.2.

2) Podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonej A. D. zarzut obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 k.p.k., poprzez wybiórczą, jednostronną i zarazem dowolną, a nie swobodną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności materiału dowodowego w postaci:

a) wyjaśnień P. D. oraz A. D., poprzez uznanie, iż depozycje oskarżonego w zakresie w jakim nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i wyjaśnił, że jego zamiarem nie było oszukanie pokrzywdzonego, a firma dysponowała majątkiem ruchomym w postaci pojazdów do przewozu żywca i samochodem osobowym, który następnie posłużył do zaspokojenia wierzycieli, zaś depozycje oskarżonej w zakresie w jakim nie przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu i wyjaśniła, iż udzieliła mężowi ustnego upoważnienia do prowadzenia zarejestrowanej na nią firmy i to jej mąż zajmował się zakupem bydła, nie informując jej o szczegółach działalności są niewiarygodne i stanowią jedynie wyraz przyjętej przez nich linii obrony, w sytuacji, gdy wyjaśnienia te nie ulegały zmianie w toku całego postępowania, są konsekwentne, logiczne i spójne, a przez to wiarygodne, korespondują z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, zwłaszcza z zeznaniami pokrzywdzonego D. G., depozycjami świadków oraz z dowodami z dokumentów, są koherentne i wzajemnie się uzupełniają, zaś sama okoliczność nieprzyznawania się przez oskarżonych do winy nie może rodzić dla nich ujemnych skutków procesowych per se;

b) zeznań D. G., poprzez budowanie na ich podstawie zasadniczych ustaleń co do winy i sprawstwa oskarżonych oraz pominięcie tych fragmentów depozycji pokrzywdzonego, które potwierdzają wyjaśnienia oskarżonych i świadczą na ich korzyść m.in. co do okoliczności poprzednich współprac, w zakresie podtrzymywania kontaktu z pokrzywdzonym przez oskarżonego po transakcji z 10 maja 2019 r., czynienia starań o spłatę zobowiązania przez P. D., a w odniesieniu do osoby A. D. co do tego, że świadek nigdy jej nie poznał, nie miał z nią kontaktu telefonicznego, a za osobę decyzyjną w firmie uważał wyłącznie oskarżonego, z którym każdorazowo ustalał wszelkie szczegóły transakcji;

c) zeznań świadków Ł. S. i M. D., poprzez ich pominięcie i uznanie, że nie mają one znaczenia dla ustalenia faktów, w sytuacji, gdy zeznania w/w korespondują w pełni z wyjaśnieniami oskarżonego P. D. i świadczą o istnieniu spirali zadłużenia, w którą w połowie 2019 r. z obiektywnych przyczyn, związanych z nierzetelnym rozliczaniem się przez kontrahentów oskarżonego, wpadła firma przez niego prowadzona, nadto dowodzą tego, że P. D. pomimo opóźnień w płatnościach czynił aktywne starania o zaspokojenie wszystkich wierzycieli, upłynniając majątek firmy, co w dużej mierze się udało, w żadnym razie nie kierował się zamiarem oszukańczym i był on jedyną osobą, z którą były ustalane szczegóły transakcji z kontrahentami, a A. D. jedynie formalnie figurowała jako właścicielka firmy, natomiast nie miała wiedzy nt. szczegółów działalności, której prowadzeniem od 2015 r. zajmował się wyłącznie jej mąż;

d) opinii biegłej w dziedzinie analizy ekonomicznej, księgowości i rachunkowości oraz podatków, poprzez wyciągnięcie zbyt daleko idących i sprzecznych z treścią opinii wniosków i przyjęcie, że wnioski opinii świadczą o świadomości oskarżonego P. D. w chwili zawierania umowy o braku możliwości wywiązania się z zobowiązania, w sytuacji, gdy z opinii wynika li tylko, że na dzień zawierania umowy sytuacja finansowa firmy nie była zadowalająca, wskutek czego nie była ona w stanie uregulować w terminie przedmiotowego zobowiązania, zatem ustalenie Sądu, że opinia de facto potwierdza istnienie zamiaru oszukańczego po stronie oskarżonego pozostaje nieuprawnionym domniemaniem, skoro ekspertyza wskazuje jedynie na krótkotrwałą niemożność zaspokojenia zobowiązania, nie zaś na niemożność wykonania zobowiązania w ogóle;

a w konsekwencji powyższego:

3) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, iż oskarżona A. D. udzieliła pomocy P. D., poprzez umożliwienie mu działania w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej pod nazwą B. (...), w następstwie czego P. D. za pomocą wprowadzenia w błąd w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem D. G., w sytuacji, gdy ustalenia te stoją w rażącej opozycji względem materiału dowodowego, albowiem w sprawie brak jest obiektywnego dowodu wskazującego na to, iż A. D. weszła w porozumienie z oskarżonym albo miała jakąkolwiek wiedzę nt. zawieranych transakcji przez męża - oskarżona jedynie formalnie figurowała w (...) jako właścicielka firmy, natomiast wszelkie decyzje i działania w ramach działalności skupu bydła od początku istnienia działalności tj. od 2015 r. podejmował samodzielnie P. D. na podstawie udzielonego mu upoważnienia, nie konsultował on decyzji zakupowych z żoną, nie informował jej o zakupie bydła oraz o sytuacji finansowej firmy, sam podpisywał wszelkie dokumenty/faktury, działając w zakresie swojej samodzielności, co potwierdzają w pełni zgodne wyjaśnienia oskarżonych, jak też zgodne depozycje świadków oraz pokrzywdzonego, którzy nie znali A. D. i nie mieli z nią kontaktu, ponadto Sąd meriti zupełnie nie odniósł się do zamiaru, jakim miała kierować się oskarżona, podczas gdy w przypadku pomocnictwa wymaga się wystąpienia zamiaru ewentualnego albo bezpośredniego, co nie zostało wykazane na kanwie tejże sprawy;

4) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, iż oskarżony P. D. za pomocą wprowadzenia w błąd, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził D. G. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym, mając świadomość o braku możliwości wywiązania się z ciążących na firmie przeterminowanych zobowiązań finansowych zawarł umowę, w ramach której zaciągnął nowe zobowiązanie wynikające z faktury nr (...) na zakup 2 sztuk bydła z odroczonym terminem płatności, w sytuacji, gdy ustalenia te stoją w rażącej opozycji względem materiału dowodowego sprawy, w chwili zawierania umowy z pokrzywdzonym P. D. nie działał z góry powziętym zamiarem niewywiązania się ze zobowiązania, a nadto na podstawie ówczesnych okoliczności nie miał świadomości niewypłacalności firmy i mógł w uzasadniony sposób przypuszczać, że wywiązanie się z warunków umowy będzie obiektywnie możliwe, albowiem:

a) oskarżony od 10 maja 2019 r. wykazywał zamiar zrealizowania zobowiązania, o czym świadczy dokonanie częściowej zapłaty na rzecz pokrzywdzonego w wysokości 1.500 złotych oraz obecne sukcesywne płacenie rat na jego rzecz według planu spłaty wierzycieli w postępowaniu upadłościowym, od 2020 r. oskarżony nie mógł dokonywać samodzielnych wpłat na rzecz wierzycieli, ponieważ syndyk masy upadłości stał się dysponentem finansów firmy, a oskarżonego obowiązywała kolejność spłaty wierzycieli ujęta w planie spłaty, ponadto poza dokonywaniem wpłat, P. D. utrzymywał stały kontakt z pokrzywdzonym po 10 maja 2019 r., wierzytelność D. G. została zgłoszona do syndyka masy upadłości, został złożony wniosek o ogłoszenie upadłości, zatem firma pomimo zakończenia działalności nie pozostawiła wierzycieli i zmierzała do ich możliwie najpełniejszego zaspokojenia;

b) w 2019 r. oskarżony podejmował aktywne działania na rzecz spłaty wierzycieli, upłynniał majątek firmy, dzięki czemu w tym czasie dokonał w całości spłaty przeterminowanych zobowiązań innych wierzycieli m.in. Ł. S. i M. D., ponadto problemy finansowe firmy w przedmiotowym okresie wynikały ze spirali zadłużenia, w którą w 2019 r. z obiektywnych przyczyn, związanych z nierzetelnym rozliczaniem się przez kontrahentów oskarżonego, wpadła jego firma, P. D. próbował za wszelką cenę ustabilizować i zbilansować stosunki finansowe w firmie, nadto pokrzywdzony kilkukrotnie wcześniej współpracował z oskarżonym, zdawał sobie sprawę, że w przeszłości oskarżonemu zdarzały się opóźnienia w realizacji świadczeń na rzecz kontrahentów, jednak zawsze były one w całości zaspokajane, P. D. na bieżąco informował D. G. o przejściowych problemach firmy w związku z zakupem bydła 10 maja 2019 r.;

c) w dniu 10 maja 2019 r. wobec firmy oskarżonego nie toczyło się żadne postępowanie egzekucyjne lub upadłościowe, znaczna część zobowiązań firmy, na które powołuje się Sąd meriti w treści uzasadnienia nie istniała w dacie 10 maja 2019 r., a zaciągnięte natenczas kredyty były spłacane i pełniły funkcję zabezpieczenia finansowego wierzycieli; oskarżony nie miał świadomości niewypłacalności firmy, którą prowadził z powodzeniem od 2015 r., postrzegał problemy finansowe jako przejściowe, które okresowo występowały także wcześniej, wobec czego o ile sytuacja finansowa firmy nie była zadowalająca, to jednak nie była na tyle zła, aby oskarżony miał obejmować świadomością, że nie będzie w stanie zrealizować faktury, a pozostawał w usprawiedliwionym przekonaniu, że - jak to bywało w przeszłości - będzie w stanie dokonać zapłaty na rzecz kontrahenta, tym bardziej, że w maju 2019 r. oskarżony posiadał wraz z małżonką odpowiednie zabezpieczenie finansowe na wypadek utraty płynności finansowej firmy w postaci zaciągniętych kredytów oraz ruchomości (m.in. pojazdów do przewozu bydła, samochodu osobowego), które po upłynnieniu dawały gwarancję dokonania przynajmniej częściowej spłaty wierzycieli;

5) obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a to art. 5 § 2 k.p.k., poprzez rozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości w zakresie istnienia zamiaru oszustwa na niekorzyść oskarżonych, w sytuacji, gdy pomimo przeprowadzenia wszystkich dostępnych dowodów nie udało się wykazać ponad wszelką wątpliwość, że oskarżeni działali z góry powziętym zamiarem pokrzywdzenia wierzyciela, zatem skoro powstała niemożność dowodowego rozstrzygnięcia zasadniczej dla sprawy kwestii, oskarżonych winna chronić reguła in dubio pro reo.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut apelacji, dotyczący braku wystarczającej podstawy dowodowej, pozwalającej na skazanie oskarżonej A. D., także znalazł akceptację Sądu odwoławczego. Dlatego też – niezależnie od powodów wskazanych w dziale 3. 1 niniejszego uzasadnienia – należało oskarżoną uniewinnić od popełnienia zarzucanego jej czynu.

Jak bowiem wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a także poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń, firma (...) była zarejestrowana na oskarżoną A. D.. Jednakże oskarżona, poza figurowaniem w rejestrze jako właścicielka, faktycznie nie prowadziła jej działalności, gdyż zajmowała się opieką nad dziećmi, prowadzeniem domu i wykonywaniem pracy zawodowej, jako położna. Faktycznie działalność gospodarczą w ramach firmy (...), prowadził jej mąż – oskarżony P. D., na podstawie udzielonego mu przez żonę upoważnienia. Takie ustalenia, wynikają z przeprowadzonych w sprawie dowodów, a oskarżenie nie przedstawiło innych dowodów, wskazujących, że w rzeczywistości wyglądało to inaczej. W tej sytuacji, jako logiczne i przekonywujące, należy uznać tłumaczenie oskarżonej, że nie miała bliższej wiedzy na temat zawieranych transakcji przez męża, który od początku istnienia tej działalności gospodarczej samodzielnie podejmował wszelkie decyzje i działania dotyczące skupu i sprzedaży bydła. Ponieważ oskarżony P. D. nie konsultował z żoną decyzji zakupowych, nie informował jej o konkretnych transakcjach, sam podpisywał wszelkie dokumenty, to trudno zakładać, aby miało być inaczej w przypadku zakupu dwóch byków w dniu 10 maja 2019 roku od D. G.. Zresztą z zeznań samego pokrzywdzonego wynika, że nie miał żadnego kontaktu z A. D., nigdy jej nawet nie poznał, natomiast to z oskarżonym P. D. każdorazowo ustalał wszelkie szczegóły transakcji, w tym również i tej, która jest przedmiotem rozpoznania niniejszej sprawy.

Przyjąć zatem należy, że nie zostało wykazane, aby oskarżona posiadała wiedzę, że jej mąż P. D. zawarł w dniu 10 maja 2019 roku tę konkretną umowę zakupu 2 sztuk bydła od D. G.. Tym samym, nie miała ona nawet świadomości, co do istotnych warunków tej umowy, wysokości zaciągniętego zobowiązania, sposobu i terminu zapłaty za zakupiony żywiec. Nie przedstawiono też żadnego dowodu, z którego wynikałoby, iż istniało porozumienie pomiędzy oskarżonymi, co do tego, że zapłata za zakupione bydło pokrzywdzonego nie będzie uiszczona, bądź też będzie uregulowana, ale w zależności od powodzenia w prowadzonej działalności gospodarczej.

To wszystko powoduje, że nie jest możliwym przypisanie oskarżonej popełnienia przestępstwa oszustwa. W polskim systemie prawnym, odpowiedzialność karna musi zostać zindywidualizowana. O ile A. D., będąc właścicielką firmy (...), w której imieniu P. D. podjął określone zobowiązania, odpowiada za nie cywilnie, to jest to jeszcze niewystarczające dla przypisania jej odpowiedzialności karnej. Organ oskarżycielski powinien w takiej sytuacji wykazać, że oskarżona wyczerpała wszystkie ze znamion ustawowych danego typu przestępstwa, a przy tym działała ona z winy umyślnej. Według zasad obowiązującej procedury karnej, to nie oskarżony musi udowodnić swoją niewinność, lecz oskarżyciel udowodnić winę oskarżonego (art. 5 § 1 k.p.k.). Przy czym udowodnić, to znaczy wykazać w sposób nie budzący wątpliwości wiarygodnymi dowodami. Istota domniemania niewinności sprowadza się jak wiadomo do tego, że oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina nie zostanie mu udowodniona, przy czym związana ściśle z domniemaniem niewinności zasada in dubio pro reo (art. 5 § 2 k.p.k.), nakazuje rozstrzygnąć nie dające się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonego. Oznacza to, że udowodnienie winy oskarżonemu musi być całkowite, pewne, wolne od wątpliwości, czego w przedmiotowej sprawie nie można powiedzieć o przestępstwie zarzucanym A. D..

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt II i odmienne orzeczenie, co do istoty sprawy, poprzez uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzucanego jej czynu.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wyżej wskazanych zarzut apelacji okazał się zasadny w takim stopniu, że Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok, poprzez uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzucanego jej czynu

3.3.

6) Podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonej A. D. - z najdalej posuniętej ostrożności procesowej - zarzut rażącej niewspółmierności kary, poprzez orzeczenie wobec oskarżonej kary niewspółmiernie surowej tj. kary 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat próby, co jest wynikiem przecenienia przez Sąd meriti okoliczności obciążających oskarżoną oraz pominięcia lub nienadania właściwej wagi przeważającym okolicznościom przemawiającym na korzyść oskarżonej ujawnionym w toku postępowania w postaci m.in. uprzedniej niekaralności, prowadzenia przez oskarżoną ustabilizowanego trybu życia przed i po zdarzeniu, okoliczności, iż oskarżona nie jest osobą zdemoralizowaną i posiada pozytywną prognozę kryminologiczną, a niniejsze zdarzenie miało w jej życiu jedynie charakter incydentalny, zaistnienia formy zjawiskowej pomocnictwa, a nadto surowość kary jest wynikiem niedostatecznego rozważenia przez Sąd celów zapobiegawczych i wychowawczych jakie kara ta winna spełnić wobec oskarżonej, które to wzięte pod uwagę łącznie okoliczności przemawiają za wymierzeniem A. D. kary rodzajowo łagodniejszej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Z uwagi na dokonaną zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzucanego jej czynu, powyższy zarzut stał się bezprzedmiotowy.

Wniosek

o zmianę wyroku w pkt II, w zakresie rozstrzygnięcia o karze, poprzez orzeczenie wobec oskarżonej kary grzywny w wymiarze 150 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 zł; na podstawie art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 37a § 1 k.k., i nieobciążanie oskarżonej kosztami postępowania odwoławczego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na dokonaną zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzucanego jej czynu, powyższy wniosek stał się bezprzedmiotowy.

3.4 .

1) Podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonego P. D. zarzut obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a to art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k., poprzez niewskazanie w opisie czynu, który przypisano oskarżonemu, zaistnienia pełnego zespołu znamion czynu zabronionego przewidzianego w dyspozycji art. 286 § 1 k.k., albowiem w opisie czynu zredagowanym przez Sąd a quo nie sprecyzowano i pominięto kwestię w jaki sposób w stanie faktycznym in concreto oskarżony miał wprowadzić pokrzywdzonego w błąd i co do jakiej okoliczności, w szczególności nie ustalono, aby wprowadzenie w błąd miało dotyczyć zamiaru wywiązania się przez oskarżonego z zawartego zobowiązania, nie określono także z jakim zamiarem miał działać oskarżony, w efekcie czego doszło do dekompletacji znamion przypisanego mu czynu z art. 286 § 1 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut nie jest zasadny. Wbrew twierdzeniom skarżącego nie zachodzi w przedmiotowej sprawie sytuacja, aby w opisie czynu przypisanego oskarżonemu P. D., zabrakło któregoś ze znamion ustawowych przestępstwa oszustwa. Zgodnie z treścią art. 286 § 1 k.k. przestępstwa oszustwa dopuszcza się ten kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Ustawodawca typizując to przestępstwo, kładzie akcent na trzy elementy: 1) sprawca działa ,,w celu osiągnięcia korzyści majątkowej”, 2) ,,doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem”, 3) ,,za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania”. Wbrew twierdzeniom skarżącego, wszystkie te elementy zawiera opis czynu przypisanego oskarżonemu P. D.. Sąd Rejonowy uznał go przecież za winnego, tego że w dniu 10.05.2019 roku, za pomocą wprowadzenia w błąd, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem D. G. w kwocie 13.065,42 złotych, w ten sposób, że mając świadomość o braku możliwości wywiązania się z ciążących na firmie (...) (...)-(...) P., ul. (...) przeterminowanych zobowiązań finansowych, zawarł umowę w imieniu i na rzecz właścicielki firmy (...), w ramach której zaciągnął nowe zobowiązanie wynikające z faktury nr (...) na zakup 2 sztuk bydła z odroczonym terminem płatności. Z tegoż opisu czynu wynika zatem, że oskarżony wprowadził w błąd pokrzywdzonego, doprowadzając go do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem. W jego opisie zostało także zwarte sformułowanie, że oskarżony działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, co determinuje jego zamiar. Działanie celowe, ,,w celu”, przesądza bowiem o działaniu umyślnym, w zamiarze bezpośrednim, kierunkowym.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt I i odmienne orzeczenie co do istoty sprawy, poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z powodów omówionych powyżej, wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie.

3.5 .

2 ) Podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonego P. D. zarzut obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 k.p.k., poprzez wybiórczą, jednostronną i zarazem dowolną, a nie swobodną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności materiału dowodowego w postaci:

b) zeznań D. G., poprzez budowanie na ich podstawie zasadniczych ustaleń co do winy i sprawstwa oskarżonego P. D. i pominięcie tych fragmentów depozycji pokrzywdzonego, które potwierdzają wyjaśnienia oskarżonego i świadczą na jego korzyść m.in. co do okoliczności poprzednich współprac, w zakresie podtrzymywania kontaktu z pokrzywdzonym przez oskarżonego po transakcji z 10 maja 2019 r. oraz czynienia starań o spłatę zobowiązania przez P. D.;

c) zeznań świadków Ł. S. i M. D., poprzez ich pominięcie i uznanie, że nie mają one znaczenia dla ustalenia faktów, w sytuacji, gdy zeznania w/w korespondują w pełni z wyjaśnieniami oskarżonego P. D. i świadczą o istnieniu spirali zadłużenia, w którą w połowie 2019 r. z obiektywnych przyczyn, związanych z nierzetelnym rozliczaniem się przez kontrahentów oskarżonego, wpadła firma przez niego prowadzona, nadto dowodzą tego, że P. D. pomimo opóźnień w płatnościach czynił aktywne starania o zaspokojenie wszystkich wierzycieli, upłynniając majątek firmy, co w dużej mierze się udało i w żadnym razie nie kierował się zamiarem oszukańczym;

d) opinii biegłej w dziedzinie analizy ekonomicznej, księgowości i rachunkowości oraz podatków, poprzez wyciągnięcie zbyt daleko idących i sprzecznych z treścią opinii wniosków i przyjęcie, że wnioski opinii świadczą de facto o świadomości oskarżonego P. D. w chwili zawierania umowy o braku możliwości wywiązania się z zobowiązania, w sytuacji, gdy z opinii wynika li tylko, że na dzień zawierania umowy sytuacja finansowa firmy nie była zadowalająca, wskutek czego nie była ona w stanie uregulować w terminie przedmiotowego zobowiązania, zatem ustalenie Sądu, że opinia potwierdza istnienie zamiaru oszukańczego po stronie oskarżonego pozostaje nieuprawnionym domniemaniem, skoro ekspertyza wskazuje jedynie na krótkotrwałą niemożność zaspokojenia zobowiązania, nie zaś na niemożność wykonania zobowiązania w ogóle;

a w konsekwencji powyższego:

3) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, iż oskarżony P. D. za pomocą wprowadzenia w błąd, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził D. G. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym, mając świadomość o braku możliwości wywiązania się z ciążących na firmie przeterminowanych zobowiązań finansowych zawarł umowę, w ramach której zaciągnął nowe zobowiązanie wynikające z faktury nr (...) na zakup 2 sztuk bydła z odroczonym terminem płatności, w sytuacji, gdy ustalenia te stoją w rażącej opozycji względem materiału dowodowego sprawy, w chwili zawierania umowy z pokrzywdzonym P. D. nie działał z góry powziętym zamiarem niewywiązania się ze zobowiązania, a nadto na podstawie ówczesnych okoliczności nie miał świadomości niewypłacalności firmy i mógł w uzasadniony sposób przypuszczać, że wywiązanie się z warunków umowy będzie obiektywnie możliwe, albowiem:

a) oskarżony od 10 maja 2019 r. wykazywał zamiar zrealizowania zobowiązania, o czym świadczy dokonanie częściowej zapłaty na rzecz pokrzywdzonego w wysokości 1.500,00 zł oraz obecne sukcesywne płacenie rat na jego rzecz według planu spłaty wierzycieli w postępowaniu upadłościowym, od 2020 r. oskarżony nie mógł dokonywać samodzielnych wpłat na rzecz wierzycieli, ponieważ syndyk masy upadłości stał się dysponentem finansów firmy, a oskarżonego obowiązywała kolejność spłaty wierzycieli ujęta w planie spłaty, ponadto poza dokonywaniem wpłat, P. D. utrzymywał stały kontakt z pokrzywdzonym po 10 maja 2019 r., wierzytelność D. G. została zgłoszona do syndyka masy upadłości, został złożony wniosek o ogłoszenie upadłości, zatem firma pomimo zakończenia działalności nie pozostawiła wierzycieli i zmierzała do ich możliwie najpełniejszego zaspokojenia;

c) w dniu 10 maja 2019 r. wobec firmy oskarżonego nie toczyło się żadne postępowanie egzekucyjne lub upadłościowe, znaczna część zobowiązań firmy, na które powołuje się Sąd meriti w treści uzasadnienia nie istniała w dacie 10 maja 2019 r, a zaciągnięte natenczas kredyty były spłacane i pełniły funkcję zabezpieczenia finansowego wierzycieli; oskarżony nie miał świadomości niewypłacalności firmy, którą prowadził z powodzeniem od 2015 r., postrzegał problemy finansowe jako przejściowe, które okresowo występowały także wcześniej, wobec czego o ile sytuacja finansowa firmy nie była zadowalająca, to jednak nie była na tyle zła, aby oskarżony miał obejmować świadomością, że nie będzie w stanie zrealizować faktury, a pozostawał w usprawiedliwionym przekonaniu, że - jak to bywało w przeszłości - będzie w stanie dokonać zapłaty na rzecz kontrahenta, tym bardziej, że w maju 2019 r. oskarżony posiadał wraz z małżonką odpowiednie zabezpieczenie finansowe na wypadek utraty płynności finansowej firmy w postaci zaciągniętych kredytów oraz ruchomości (m.in. pojazdów do przewozu bydła, samochodu osobowego), które po upłynnieniu dawały gwarancję dokonania przynajmniej częściowej spłaty wierzycieli;

4) obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a to art. 5 § 2 k.p.k., poprzez rozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości w zakresie istnienia zamiaru oszustwa na niekorzyść oskarżonego, w sytuacji, gdy pomimo przeprowadzenia wszystkich dostępnych dowodów nie udało się wykazać ponad wszelką wątpliwość, że oskarżony działał z góry powziętym zamiarem pokrzywdzenia wierzyciela, zatem skoro powstała niemożność dowodowego rozstrzygnięcia zasadniczej dla sprawy kwestii, oskarżonego winna chronić reguła in dubio pro reo.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty apelacyjne, powołujące się na naruszenie przepisów procesowych oraz błędy w ustaleniach faktycznych, które miałyby mieć istotny wpływ na uznanie oskarżonego P. D. za winnego zarzucanego mu czynu, nie są trafne. Wbrew bowiem wywodom skarżącego, ocena wartości zgromadzonych w sprawie dowodów, została dokonana przez Sąd meriti zgodnie z zasadami logiki oraz doświadczeniem życiowym i jako taka, korzysta z ochrony art. 7 k.p.k. Sąd I instancji - zgodnie z zasadą obiektywizmu - ustosunkował się również do wszystkich najistotniejszych dowodów, przeprowadzonych w sprawie. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd meriti wskazał, w sposób – co prawda lakoniczny – jednakże przekonywujący, jakie były powody uznania, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał dyspozycję przepisu art. 286 § 1 k.k.

Apelacja nie zdołała natomiast w skuteczny sposób wykazać, aby rozumowanie Sądu meriti oceniającego zgromadzone w sprawie dowody, a także w zakresie wyprowadzonych z tychże dowodów wniosków dotyczących przestępstwa zarzucanego oskarżonemu P. D., było dowolne, wadliwe lub nielogiczne, jak też nie przedstawiła przekonywujących argumentów, które mogłyby podważyć ustalenia Sądu I instancji. Zarzuty przedstawione w skardze apelacyjnej mają w istocie charakter polemiczny i opierają się na subiektywnej oraz wybiórczej ocenie zebranych w sprawie dowodów.

Wbrew stanowisku apelacji, Sąd meriti prawidłowo ocenił osobowe źródła dowodowe oraz dowód z opinii biegłej z zakresu analizy ekonomicznej, księgowości i rachunkowości oraz podatków. Skarżący analizuje osobno każdy z tych dowodów, zapominając, że Sąd musi brać pod uwagę całokształt materiału dowodowego, oceniając go łącznie. Taka kompleksowa ocena, dokonana przez Sąd I instancji, doprowadziła go do słusznych konkluzji odnośnie zamiaru, jakim kierował się oskarżony, zawierając przedmiotową umowę z D. G..

Nie można także zgodzić się ze skarżącym, że sytuacja finansowa oskarżonego, w chwili zaciągania inkryminowanego zobowiązania wobec D. G., była jeszcze dobra, a kłopoty finansowe firmy (...), miały jedynie charakter przejściowy.

Z opinii biegłej z dziedziny analizy ekonomicznej księgowości i rachunkowości oraz podatków wynika, że w okresie zawierania przedmiotowej umowy zakupu żywca przez oskarżonego P. D. w imieniu firmy (...), firma ta miała już liczne i wymagalne zobowiązania, wynikające z kredytów bankowych oraz zadłużenia wobec osób fizycznych (brak płatności za towary i usługi, począwszy od IV kwartału 2018 roku). Już co najmniej od początku IV kwartału 2018 roku sytuacja ekonomiczna firmy (...) była zła, o czym świadczy niski dochód za 2018 roku, co groziło utratą płynności finansowej i niewypłacalnością. Do tego dochodził brak płatności rolnikom ryczałtowym, począwszy od kwietnia 2019 roku oraz brak środków trwałych i aktywów finansowych. W samym 2019 roku firma (...) już ponosiła straty rzędu ponad 9 tysięcy złotych miesięcznie, przez co koszty jej działalności gospodarczej przekraczały przychody. Wszystkie te okoliczności doprowadziły – jak wynika z opinii biegłej – do utraty możliwości regulowania bieżących zobowiązań. W pełni też zgodzić się należy z Sądem I instancji, że oskarżony, który zajmował się prowadzeniem działalności gospodarczej w ramach firmy, zarejestrowanej na jego żonę, w chwili dokonywania zakupu od D. G. dwóch sztuk bydła, musiał zdawać sobie sprawę z sytuacji finansowej firmy, w tym o posiadanym zadłużeniu wobec wielu podmiotów i faktycznych możliwościach regulowania zaciągniętych zobowiązań i bieżących płatności.

Ustalenia faktyczne sprawy potwierdzają zatem stanowisko organu prokuratorskiego, iż oskarżony, dokonując zakupu dwóch sztuk bydła od D. G. z odroczonym terminem płatności, wprowadził pokrzywdzonego w błąd, co do możliwości zapłaty za to zamówienie, która to zapłata rzeczywiście nie nastąpiła. Jednocześnie oskarżony, zawierając przedmiotową umowę, zdawał sobie sprawę jaka jest rzeczywista sytuacja ekonomiczna firmy (...). Świadczyć to musi o tym, iż oskarżony działał w zamiarze pokrzywdzenia swojego kontrahenta. Taki sposób prowadzenia działalności, to nic innego jak swego rodzaju kredytowanie funkcjonowania własnej firmy kosztem innego podmiotu, który działa w zaufaniu do nabywcy towaru. Oskarżony jednostronnie, bez poinformowania o tym kontrahenta, uzależnił realizację zaciągniętych zobowiązań, od powodzenia własnej działalności, a zatem od zdarzenia przyszłego i niepewnego. Zaciąganie przez oskarżonego, znajdującego się w trudnej sytuacji finansowej, kolejnych zobowiązań można by nazwać podejmowaniem ryzyka gospodarczego, jednakże było to ryzyko podejmowane na rachunek, nieświadomej jego istnienia, pokrzywdzonego. Oszustwo zachodzi także wtedy, gdy sprawca uzależnia dotrzymanie uzgodnionego terminu zapłaty od ewentualnego powodzenia w przyszłości własnych przedsięwzięć gospodarczych.

Niczego w tej ocenie nie zmienia tak akcentowany przez skarżącego fakt, że w chwili dokonywania zakupu od D. G., oskarżony prowadził bieżącą działalność gospodarczą, posiadał przychody, regulował niektóre wydatki, a niewypłacalność firny nastąpiła dopiero później. W orzecznictwie wielokrotnie podkreślano, że do realizacji znamienia art. 286 § 1 kk ,,wprowadzenia w błąd lub wyzyskania błędu” dochodzi bowiem nie tylko wtedy, gdy już w chwili zawierania umowy sprawca nie miał w ogóle zamiaru uiszczenia całości należności za uzyskiwany towar lub inne świadczenie, ale także wtedy, gdy świadomie zataił przed kontrahentem obiektywnie istniejącą sytuację, która ma wpływ na możliwość realizacji warunków transakcji wynikających z umowy. Do wprowadzenia w błąd skutkującego niekorzystnym rozporządzeniem mieniem dochodzi również w wyniku wywołania błędnego wyobrażenia o okolicznościach decydujących o rozporządzeniu lub sposobie rozporządzenia. Znamiona przestępstwa oszustwa zrealizowane są w sytuacji niewyjawionego kontrahentowi uzależnienia zapłaty od zdarzeń przyszłych i niepewnych, w szczególności jeżeli zawarciu umowy towarzyszy powzięty z góry zamiar niedotrzymania uzgodnionego terminu zapłaty i odłożenia go na czas bliżej nieokreślony oraz uzależnienia zapłaty od ewentualnego powodzenia określonych inwestycji dokonanych w przyszłości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2017 roku, sygn. V KK 240/17; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2015 roku, sygn.. III KK 148/15; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 4 marca 2014 roku, sygn. II AKa 16/14; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 16 czerwca 2014 roku, sygn. II AKa 197/14 , wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 marca 2016 roku, II AKa 21/16 sygn. II AKa 197/14; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 czerwca 2003 roku, sygn. II AKa 52/03; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 31 marca 2013 roku, sygn. II AKa 308/12; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 9 czerwca 2013 roku, sygn. II AKa 157/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 24 stycznia 2013 roku, sygn. II AKa 250/12; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 sierpnia 2016 roku sygn. II AKa 194/16).

Oskarżony działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej poprzez dofinansowanie swojej działalności gospodarczej (bez wymaganego ekwiwalentu pieniężnego z jego strony na rzecz kontrahenta). W świetle zebranego materiału dowodowego należy przyjąć, że oskarżony w najkorzystniejszej dla niego wersji, nie wywiązał się z zawartej umowy z D. G., gdyż pozyskane środki z pieniężne z nabytych dwóch sztuk bydła, a następnie sprzedanych do ubojni, przeznaczył na inne cele, a nie na zaspokojenie swojego wierzyciela. Determinująca sprawstwo oskarżonego jest korelacja pomiędzy datami 10 maja, a 24 maja 2019 (termin płatności faktury). Co się stało w ciągu dwóch tygodni, że oskarżony nie wykonał zobowiązania zapłaty ? Oskarżony w sposób racjonalny tego nie wyjaśnił. A przecież dokonując zakupu bydła od rolnika, oskarżony sprzedawał je bezpośrednio do zakładu prowadzącego ubój zwierząt, co wynika ze specyfiki obrotu zwierzętami żywymi. Z tego tytułu uzyskał przychód, gdyż z żadnego obiektywnego dowodu nie wynika, aby ubojnia zwierząt nie uregulowała w terminie faktury za dostarczony towar przez firmę (...). Oskarżony dysponował zatem pieniędzmi, które powinny być w pierwszej kolejności przeznaczone dla pokrzywdzonego, który dostarczył mu bydło. Pieniędzy tych nie przelał jednak na rzecz D. G.. Wytłumaczeniem tego stanu rzeczy jest zła kondycja firmy (...) i wykorzystanie w krótkim czasie tych pieniędzy na inne cele. Oznacza to, iż okoliczności przekazywane kontrahentowi przy zawieraniu umowy były nieprawdziwe, bowiem oskarżony, działając w imieniu firmy (...) nie miał zamiaru wywiązać się ze zobowiązania na warunkach przedstawianych drugiej stronie, a przede wszystkim w umówionym terminie. Oskarżony chciał pozyskać od pokrzywdzonego żywiec, a realizację zobowiązania wzajemnego odłożyć na bliżej nieokreśloną przyszłość, warunkowaną ewentualną poprawą swojej sytuacji gospodarczej. Zapłata dla pokrzywdzonego nie została mu ostatecznie przekazana. Tym samym nie sposób uznać za przekonującą wersję oskarżonego, jakoby istniała po jego stronie wola wykonania umowy w granicach akceptowalnych przez kontrahenta. Gdyby tak faktycznie było, to pozyskanie pieniędzy od finalnego odbiorcy zakupionego bydła umożliwiało oskarżonemu wywiązanie się z umowy zawartej z D. G.. Rzecz jednak w tym, że w przypadku inkryminowanej transakcji brak spłaty pokrzywdzonego nie wynikała z powodu nieprzewidzianych okoliczności, a przyjętej przez oskarżonego określonej strategii wykorzystania kontrahenta, pozostającego w błędnym przekonaniu, że otrzyma zapłatę za wydany towar, w terminie określonym w umowie. Oskarżony nie mógł być też zaskoczony ogólną sytuacją finansową firmy, gdyż to on osobiście zajmował się jej sprawami finansowymi. Prowadzenie działalności gospodarczej niewątpliwie obarczone jest ryzykiem, ale nie może być ono utożsamiane z podejmowaniem decyzji prowadzących do pokrzywdzenia innych podmiotów, które w żadnym razie nie ponoszą odpowiedzialności za taki stan rzeczy. Wbrew twierdzeniom skarżącego, na ocenę zachowania oskarżonego, pod kątem wyczerpania znamion art. 286 § 1 k.k., nie ma wpływu okoliczność, iż na poczet zaległej faktury, oskarżony wpłacił pokrzywdzonemu w późniejszym terminie 1.500 złotych. Nie zmienia to bowiem istoty rzeczy, że oskarżony doprowadził pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, mając świadomość braku możliwości wywiązania się z ciążących na firmie (...) przeterminowanych zobowiązań finansowych. Zaciągając w imieniu tej firmy nowe zobowiązanie, wynikające z faktury zakupu bydła z odroczonym terminem płatności, wprowadził pokrzywdzonego w błąd, co do możliwości zapłaty za pobrany towar, wykorzystując przy tym błędne przekonanie pokrzywdzonego, co do rzeczywistej sytuacji majątkowej i faktycznych możliwości regulowania zaciągniętych zobowiązań oraz bieżących płatności prowadzonej przez siebie firmy. Z odpowiedzialności tego rodzaju nie można natomiast zwolnić się, wpłacając niewielką część zaległej należności za pobrany towar. Ta, podnoszona przez obronę, okoliczność, jak również czynione przez oskarżonego starania o spłatę licznych wierzycieli, wcześniejsza dobra współpraca z pokrzywdzonym, nie mogły mieć wpływu na wyczerpanie przez oskarżonego znamion przypisanego mu przestępstwa, mogły natomiast zostać poczytane na jego korzyść przy wymiarze kary.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt I i odmienne orzeczenie co do istoty sprawy, poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ponieważ także i powyższe zarzuty nie okazały się zasadne, wniosek o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego nie mógł zostać uwzględniony.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Poza zmianami, wskazanymi w dziale 5.2.1 – pozostała część zaskarżonego wyroku.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Jak już wyżej wskazano w dziale 3.4 – 3.5, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji w kierunku zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonego P. D. od zarzucanego mu czynu. Dlatego też zaskarżony wyrok w części przesądzającej sprawstwo i winę oskarżonego P. D. – jako słuszny i odpowiadający prawu – należało utrzymać w mocy .

1.8. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

a) uniewinnienie oskarżonej A. D. od popełnienia zarzucanego jej czynu;

b) uznanie, iż przypisany oskarżonemu P. D. w pkt 1 czyn stanowi wypadek mniejszej wagi, wyczerpujący dyspozycję art. 286 § 1 i 3 k.k. w zw. art. 4 § 1 k.k. i w miejsce orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności, wymierzenie oskarżonemu P. D. na podstawie art. 286 § 3 k.k. kary 200 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych;

c) uchylenie pkt 3 – 6 zaskarżonego wyroku;

d) w miejsce rozstrzygnięcia z pkt 7 zaskarżonego wyroku na podstawie art. 46 § 1 k.k. zasądzenie od oskarżonego P. D. na rzecz D. G. kwotę 7.135,26 złotych tytułem obowiązku naprawienia szkody.

Zwięźle o powodach zmiany

Ad. a) przyczyny zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej A. D. zostały szczegółowo omówione w dziale 3.1 i 3.2 niniejszego uzasadnienia. Nie ma tu potrzeby ponownego przytaczania tych powodów

Ad. b) Jak już wyżej było to omówione, apelacja nie zdołała wykazać, aby zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwalał na przypisanie oskarżonemu P. D. zawinienia w zakresie przypisanego mu czynu. Sąd odwoławczy uznał natomiast, że popełniony przez oskarżonego P. D. występek stanowi wypadek mniejszej wagi z art. 286 § 1 i 3 k.k. Wypadek mniejszej wagi to sytuacja, w której okoliczności popełnienia przestępstwa, zwłaszcza zaś przedmiotowo-podmiotowe, charakteryzują się przewagą elementów łagodzących, które sprawiają, iż czyn nie przybiera zwyczajnej postaci, lecz zasługuje na łagodniejsze potraktowanie. Za przyjęciem tego rodzaju kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu czynu przemawiały zwłaszcza: okoliczności popełnienia przestępstwa, stosunkowo niska wartość powstałej szkody, częściowe naprawienie szkody, czy też stopień zawinienia oskarżonego. Odnośnie tego ostatniego elementu zauważyć należy, że przestępstwo oszustwa ma różne odcienie. Oszustwem jest np. tak rozpowszechniona w ostatnim czasie metoda oszustwa ,,na wnuczka” i inne jego mutacje. Sprawcy takiego przestępstwa tworzą oszukańczą od samego początku ,,legendę”, osaczając z góry upatrzoną, najczęściej nieporadną życiowo, ofiarę, stosując podstęp i socjotechniczne manipulacje. Tego rodzaju przestępstwo, pomimo takiej samej kwalifikacji prawnej, jest zupełnie nieporównywalne z działaniem przypisanym oskarżonemu, który prowadził przecież realną działalność gospodarczą, wcześniej już kupował bydło od pokrzywdzonego, za które regulował zapłatę, a niniejsza sprawa miała przede wszystkim podłoże w problemach finansowych, jakie popadła prowadzona przez niego firma. Ta okoliczność także przemawia więc za odmiennym, nieco łagodniejszym, potraktowaniem czynu, jakiego dopuścił się w przedmiotowej sprawie oskarżony.

Zdaniem Sądu odwoławczego wymierzenie oskarżonemu kary 200 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych, będzie adekwatną reakcją karną, uwzględniając też jego aktualną sytuację rodzinno – majątkową. W ten sposób ukształtowana kara, będzie współmierna do stopnia winy oskarżonego i stopnia społecznej szkodliwości popełnionego czynu, stanowić będzie dla oskarżonego realną dolegliwość, a także – stanowiąc wystarczającą nauczkę i przestrogę na przyszłość – spełni wobec niego zapobiegawczy i ogólnoprewencyjny cel oddziaływania kary.

Ad. c) wobec uniewinnienia oskarżonej A. D. i zmiany rodzaju wymierzonej oskarżonemu P. D. kary, rozstrzygnięcia z pkt 3 - 6 zaskarżonego wyroku, stały się bezprzedmiotowe i należało je uchylić.

Ad. d) Jest to również konsekwencja wydania wyroku uniewinniającego wobec oskarżonej A. D.. Z tego względu jedynym skazanym zobowiązanym do naprawienia szkody pozostaje oskarżony P. D.. Jeśli chodzi o wysokość zasądzonego odszkodowania, to od kwoty 13065,42 złotych wynikającej z faktury VAT (...) nr (...), należało odjąć kwotę 1500 złotych, jako zapłaconą pokrzywdzonemu jeszcze przed wyrokowaniem w niniejszej sprawie. Należało także uwzględnić i odliczyć ją od kwoty zasądzonego odszkodowania, kwotę wynikającą z planu spłaty ustalonego w sprawie V Gup 291/21 Sądu Rejonowego w (...), którą spłaca w 36 ratach A. D. na rzecz pokrzywdzonego D. G..

1.9. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6. Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3-4

O kosztach postępowania odwoławczego przypadających od oskarżonego P. D. Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o treść art. 634 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k. i art. 633 k.p.k., przy czym wysokość opłaty za obie instancje została ustalona na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz.U. z 1983 roku, Nr 49, poz. 223 z późn. zmianami). Sąd Okręgowy nie znalazł jednocześnie podstaw do zwolnienia oskarżonego z kosztów postępowania. W istniejących realiach ekonomicznych, oskarżony nie powinien mieć problemów ze znalezieniem pracy zarobkowej, a wysokość zasądzonych kosztów nie jest nadmiernie duża i można ubiegać się o ich spłatę w ratach.

Wobec uniewinnienia oskarżonej A. D., zgodnie z treścią art. 634 k.p.k. i art. 632 pkt 2 k.p.k. kosztami procesu należało w tej części obciążyć Skarb Państwa.

7. PODPIS

1.11. Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika					1
Podmiot wnoszący apelację					obrońca oskarżonej A. D.
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja					całość wyroku
0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść		☒ w całości
		☐ w części	☐		co do winy
			☐		co do kary
			☐		co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
☐	art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
☐	art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
☒	art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
☒	art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
☒	art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
☐	art. 439 k.p.k.
☐	brak zarzutów
0.1.1.4. Wnioski
☐	uchylenie			☒	zmiana

1.12. Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika					2
Podmiot wnoszący apelację					Obrońca oskarżonego P. D.
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja					Całość wyroku
0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść		☒ w całości
		☐ w części		☐	co do winy
				☐	co do kary
				☐	co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
☐	art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
☐	art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
☒	art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
☒	art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
☐	art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
☐	art. 439 k.p.k.
☐	brak zarzutów
0.1.1.4. Wnioski
☐	uchylenie		☒		zmiana

Dodano: 10 lipca 2025, Opublikował(a): Karol Depczyński
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim
Data wytworzenia informacji: 21 marca 2025