Portal Orzeczeń

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 85/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 21 października 2022 roku sygn. akt II K 877/20

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

podniesiony przez prokuratora:

zarzut obrazy prawa procesowego, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia tj.:

- art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, polegające na wybiórczej, niekompleksowej ocenie dowodów w postaci: porozumienia z dnia 1 grudnia 2014 roku w sprawie wzajemnych relacji oraz ogólnych zasad współpracy pomiędzy (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ a ORGANIZACJĄ (...) w (...) SP. Z O.O., jednolitego tekstu Statutu (...), po wprowadzeniu zmian uchwalonych przez XXVII KRAJOWY ZJAZD DELEGATÓW (...) w dniach 8 - 9 października 2014 roku, jednolitego tekstu Statutu (...), po wprowadzeniu zmian uchwalonych przez XXVIII KRAJOWY ZJAZD DELEGATÓW (...) w dniu 25 listopada 2016 roku, wydruków korespondencji Przewodniczącego Komisji Zakładowej (...) SP. Z O.O. T. J. z Kierownikiem D. (...) w spółce (...), protokołu roboczego ze spotkania przedstawicieli pracodawcy z przedstawicielami związków zawodowych z dnia 27 lutego 2015 roku, wykazów członków związku zawodowego w rozpatrywanym czasookresie, deklaracji członkowskich, oświadczeń pracowników o wystąpieniu ze związku zawodowego, depozycji: T. S., A. P., M. G. (1), analiz kryminalnych, wyjasnień T. J., a w konsekwencji prowadzące do uniewinnienia oskarżonego od zarzucanego mu czynu,

- art. 366 § 1 k.p.k. w zw. z art. 167 w zw. z art. 201 k.p.k. poprzez zaniechanie przeprowadzenia z urzędu dowodu z opinii biegłego w zakresie analizy kryminalnej celem rozstrzygnięcia ponad wszelką wątpliwość, braku sposobności wydania opinii prowadzącej do kategorycznych ( nie mającej wariantowego charakteru ) wniosków w sytuacji, gdy przewodniczący kieruje rozprawą i czuwa nad jej prawidłowym przebiegiem, bacząc aby zostały wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności sprawy,

- art. art. 366 § 1 k.p.k. w zw. z art. 167 w zw. z art. 201 k.p.k. poprzez zaniechanie przeprowadzenia z urzędu dowodów z przesłuchania R. K., opinii biegłego w zakresie analizy pisma ręcznego celem ustalenia autentyczności podpisu R. K. na deklaracjach członkowskich do związku zawodowego w sytuacji, gdy przewodniczący kieruje rozprawą i czuwa nad jej prawidłowym przebiegiem, bacząc aby zostały wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności sprawy,

zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mającego wpływ na treść wyroku, polegającego na niewłaściwej ocenie zgromadzonego w toku postępowania karnego materiału dowodowego i przyjęciu błędnego poglądu, iż zachowanie T. J. nie wypełniło znamion zarzucanego mu czynu zabronionego, podczas gdy prawidłowe wartościowanie zarówno osobowych, jak i nieosobowych źródeł dowodowych - w szczególności porozumienia z dnia 1 grudnia 2014 roku w sprawie wzajemnych relacji oraz ogólnych zasad współpracy pomiędzy (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ a ORGANIZACJĄ (...) w (...) SP. Z O.O., jednolitego tekstu Statutu (...), po wprowadzeniu zmian uchwalonych przez XXVII KRAJOWY ZJAZD DELEGATÓW (...) w dniach 8 - 9 października 2014 roku, jednolitego tekstu Statutu (...), po wprowadzeniu zmian uchwalonych przez XXVIII KRAJOWY ZJAZD DELEGATÓW (...) w dniu 25 listopada 2016 roku, wydruków korespondencji Przewodniczącego Komisji Zakładowej (...) SP. Z O.O. T. J. z Kierownikiem D. (...) w spółce (...), protokołu roboczego ze spotkania przedstawicieli pracodawcy z przedstawicielami związków zawodowych z dnia 27 lutego 2015 roku, wykazów członków związku zawodowego w rozpatrywanym czasookresie, deklaracji członkowskich, oświadczeń pracowników o wystąpieniu ze związku zawodowego, depozycji: T. S., A. P., M. G. (1), analiz kryminalnych - dają podstawę do uznania, iż oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu:

podniesiony przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego (...) sp. z o.o.:

zarzut obrazy przepisów postępowania, mogącej mieć wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 170 § 1 pkt. 2 i 5 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. w zw. z art. 366 § 1 k.p.k. co nastąpiło poprzez niezasadne oddalenie przez sąd pierwszej instancji wniosku oskarżyciela posiłkowego o przeprowadzenie dowodów z zeznań świadków wskazanych w piśmie procesowym z dnia 20 lipca 2022 roku na okoliczność złożenia przez ww. osoby rezygnacji z członkostwa w Organizacji (...) w (...) sp z o.o., daty i sposobu złożenia ww. rezygnacji i brak przeprowadzenia ww. dowodów, co z kolei doprowadziło do wydania wyroku w oparciu o niekompletny materiał dowodowy i bez wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy oraz błędnego ustalenia, że ww. osoby nie złożyły skutecznej rezygnacji z członkostwa w Organizacji (...) w (...) sp z o.o., a w konsekwencji że w każdym z miesięcy objętych aktem oskarżenia liczba członków związku zawodowego - pracowników spółki (...) sp z o.o. wynosiła co najmniej 152 osoby ( z wyłączeniem sierpnia 2017 roku );

zarzut obrazy przepisów postępowania, mogącej mieć wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 170 § 1 pkt. 2 i 5 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. w zw. z art. 366 § 1 k.p.k. co nastąpiło poprzez niezasadne oddalenie przez sąd pierwszej instancji wniosku oskarżyciela posiłkowego o przeprowadzenie dowodów z zeznań świadków wskazanych w piśmie procesowym z dnia 20 lipca 2022 roku na okoliczność ustalenia czy i kiedy ww. osoby wypełniały i podpisywały deklaracje członkowskie dotyczące przystąpienia do Organizacji (...) w (...) sp z o.o., i brak przeprowadzenia ww. dowodów, co z kolei doprowadziło do wydania wyroku w oparciu o niekompletny materiał dowodowy i bez wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy oraz błędnego ustalenia, że ww. osoby podpisywały deklaracje członkowskie dotyczące przystąpienia do Organizacji (...) w (...) sp z o.o., a w konsekwencji że w każdym z miesięcy objętych aktem oskarżenia liczba członków związku zawodowego - pracowników spółki (...) sp z o.o. wynosiła co najmniej 152 osoby ( z wyłączeniem sierpnia 2017 roku );

zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mogącego mieć wpływ na treść wyroku, polegającego na uznaniu, iż:

- sporządzane przez pracowników oświadczenia o rezygnacji z członkostwa w związku zawodowym, które były przekazywane związkowi zawodowemu przez pracodawcę nie były skuteczne i sprzeczne ze statutem związku zawodowego,

- liczba członków związku zawodowego - pracowników spółki (...) sp z o.o. w każdym z miesięcy objętych aktem oskarżenia wynosiła co najmniej 152 osoby ( ( z wyjątkiem sierpnia 2017 roku ),

- oskarżony nie miał zamiaru bezpośredniego wprowadzenia pracodawcy w błąd i doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem,

- oskarżony był obiektywnie przekonany, że liczba członków związku zawodowego, będących pracownikami spółki (...) sp z o.o. w każdym z miesięcy objętych aktem oskarżenia wynosiła co najmniej 152 osoby,

zarzut obrazy prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, tj. art. 271 § 1 k.k., co polegało na błędnej wykładni ww. przepisu poprzez przyjęcie, iż wystawiane przez oskarżonego wnioski o udzielenie dni wolnych od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, które były przesłane prze oskarżonego do spółki (...) sp z o.o. nie stanowiły dokumentów w rozumieniu ww. przepisu, a zatem nie mogły być przedmiotem czynności wykonawczej opisanej w ww. przepisie

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty skarżących nie są zasadne. Sąd orzekający, zaprezentował słuszny pogląd, że zachowanie oskarżonego T. J. nie stanowi występku wyłudzenia poświadczenia nieprawdy w dokumencie z art. 271 § 1 k.k., uwzględnionego w kumulatywnej kwalifikacji zaproponowanej w akcie oskarżenia. Należy się z tym zgodzić, bowiem sporządzone przez oskarżonego ( który może być uznany za podmiot tego przestępstwa, w szczególności za inną niż funkcjonariusz publiczny osobę uprawnioną do wystawienia dokumentu ) wiadomości mailowe przesyłane pocztą elektroniczną do D. (...) sp. z o.o. Zakład w R., nie zawierały w swojej treści poświadczenia, któremu przysługiwałaby cecha zaufania publicznego, a w związku z nią domniemanie prawdziwości.

W generowanych przez siebie comiesięcznie pismach adresowanych do pracodawcy , tj do (...) sp. z o.o., ww. jako Przewodniczący zakładowej organizacji związkowej (...) zawierał informacje dotyczące aktualnej liczby członków przynależnych do tejże organizacji i jednocześnie wnioskował o przyznanie godzin związkowych należnych pracownikom pełniącym funkcje w zarządzie organizacji związkowej ( a więc również jego osobie, nawet w przeważającej części z uwagi na zakres obowiązków wynikający z pełnionej funkcji Przewodniczącego ). Niczego zatem nie poświadczał a jedynie oświadczał w imieniu zarządu organizacji związkowej ( a więc w swoim i pozostałych trzech członków tego zarządu ) i we własnej sprawie tego zarządu (a więc przyznania jego członkom zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w trybie art. 31 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych i § 4 ust. 2 pkt. 1, 3, 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 1996 roku w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy ), a zatem nie wykazywał się aktywnością w cudzym interesie i na cudzą rzecz, której cecha zaufania publicznego by przysługiwała.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że nie można utożsamiać sporządzenia dokumentu z jego wystawieniem oraz że uprawnienie „innej osoby” do wystawienia dokumentu winno stanowić uzupełnienie kompetencji funkcjonariusza publicznego i nie może być utożsamiane z ogólną kompetencją do udziału w obrocie prawnym, nadto że dokument przez tę osobę wystawiony winien zawierać w swojej treści poświadczenie, któremu przysługuje cecha zaufania publicznego, a w związku z tym domniemanie prawdziwości. Nie wchodzi zatem w grę odpowiedzialność z art. 271 § 1 k.k., gdy osoba składa oświadczenie we własnym imieniu i we własnej sprawie (zob. np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 9 maja 2002 r., V KKN 323/99, OSNKW 2002, z. 9 -10, poz. 71; z dnia 11 lipca 2006 r.,III KK 463/05; z dnia 30 sierpnia 2011 r., IV KK 190/11; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 2008 r., II KK 68/08, OSNKW 2008, z. 10, poz. 84), jak miało to miejsce w rozważanym stanie faktycznym.

Sąd odwoławczy zgodził się zatem z poglądem sądu pierwszej instancji, że w niniejszej sprawie nie doszło do wyczerpania znamion art. 271 § 1 k.k., bowiem Przewodniczący Komisji Zakładowej (...) we wnioskach o przyznanie godzin związkowych oświadczał w imieniu zarządu tej organizacji, że jego członkom należą się dni wolne od pracy dla realizacji celów i zadań statutowych organizacji związkowej, w określonej wysokości, odpowiadającej podawanej przez niego liczbie członków ( choć liczba ta za każdym razem była niezgodna z rzeczywistym stanem rzeczy ) a nie poświadczał we wnioskach nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne. Oświadczenie o spełnieniu warunków do przyznania zwolnienia z pracy członkom zarządu w określonej liczbie dni, dla prowadzenia działalności związkowej i zapewnienia prawidłowego funkcjonowania organizacji związkowej, zawarte we wnioskach, stanowiło jedynie środek do popełnienia ewentualnie innego przestępstwa ( wyłudzenia poświadczenia nieprawdy czy też wyłudzenia świadczenia pieniężnego w postaci wynagrodzenia), w którym uczestniczyłby, w granicach jego zamiaru.

Sporządzenie nieprawdziwych wniosków o przyznanie godzin związkowych, mieściło się - jak słusznie wywiódł sąd pierwszej instancji - w ramach stosunku pracy i służyło wyłącznie wewnętrznym potrzebom zakładu pracy - określeniu zakresu czasowego w skali danego miesiąca ( godzinowego ) zwolnienia pracowników pełniących jednocześnie funkcje związkowe, od obowiązku świadczenia pracy na rzecz pracodawcy w odniesieniu do tego, co wynikało z zawartych umów o pracę. Dokumenty te z uwagi na ich treść i znaczenie, wywoływały zatem wyłącznie skutki prawne w ramach stosunków pracy, jakie łączyły uprawnionych związkowców z pracodawcą , tj. (...) sp. z o.o., a w żadnej mierze nie wywoływały skutków poza zakładem pracy i nie dotyczyły sfery publicznej. Pozbawione były waloru publicznego, gdyż nie posiadały istotnego znaczenia na "zewnątrz", a jedynie wywoływały skutek w ramach stosunku pracy i tylko pomiędzy jego stronami ( pracownikami będącymi związkowcami i pracodawcą ). Przedmiotem czynności sprawczej występku z art. 271 § 1 k.k., nie mogą być takie dokumenty, których treść i znaczenie prawne nie wykraczają poza zwykły zakres łączącego strony szeroko rozumianego stosunku cywilnoprawnego, w tym stosunku pracy. Dlatego stwierdzić trzeba, że należycie, wyczerpująco i przekonująco wywiedziono w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, iż dokumenty objęte zarzutem aktu oskarżenia, nie spełniały warunków określonych wskazanym przepisem prawa karnego.

Zgodzić należy się także z sądem pierwszej instancji, że zgromadzony w przedmiotowej sprawie materiał dowodowy nie dawał podstaw do nie budzącego wątpliwości ustalenia, że oskarżony T. J. zrealizował inkryminowanym mu zachowaniem znamiona przestępstwa oszustwa stypizowanego w art. 286 § 1 k.k. Sąd ten stosując określoną przepisem art. 7 k.p.k. zasadę swobodnej oceny dowodów przeprowadził wszechstronną i szczegółową ich analizę, która nie wykazuje, wbrew twierdzeniom skarżących, błędów natury faktycznej czy logicznej oraz jest zgodna ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. W realiach dowodowych przedmiotowej sprawy prawidłowe było poczynienie, kontestowanego przez skarżących, ustalenia braku podstaw do przypisania ww. działania z zamiarem bezpośrednim kierunkowym wprowadzenia w błąd pracodawcy co do liczby osób przynależnych do struktur związkowych w okresie od kwietnia do grudnia 2017 roku, w szczególności poprzez deklarowanie tejże za każdym razem na poziomie wyższym niż 150, i aby towarzyszył mu cel doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem spółki prawa handlowego, poprzez wypłatę nienależnego wynagrodzenia za czas niewykonywanej pracy, w którym realizowane były przez członków zarządu zadania statutowe organizacji związkowej. Charakter wyłącznie polemiczny ma przywołana przez skarżących argumentacja jakoby oskarżony świadomie zawyżał liczbę członków związku zawodowego wiedząc, że jest ona niższa niż 150 i czynił tak w celu uzyskania nienależnych dni wolnych od pracy dla przedstawicieli organizacji związkowej z zachowaniem przez nich również nienależnego prawa do wynagrodzenia ( korzyści majątkowej ) za ten okres niewykonywanej pracy na rzecz pracodawcy.

Przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. jest przestępstwem umyślnym zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Ustawa wymaga aby zachowanie sprawcy było ukierunkowane na określony cel, którym w przypadku oszustwa jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Sprawca podejmując działanie musi mieć wyobrażenie pożądanej dla niego sytuacji, która stanowić ma rezultat jego zachowania. Powyższe ujęcie znamion strony podmiotowej wyklucza możliwość popełnienia oszustwa z zamiarem ewentualnym. Zamiar bezpośredni powinien obejmować zarówno cel działania sprawcy, jak i sam sposób działania zmierzający do zrealizowania tego celu. Sprawca musi chcieć tego właśnie sposobu działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i cel ten musi stanowić punkt odniesienia każdego ze znamion przedmiotowych przestępstw.

Przypisując zatem sprawcy popełnienie przestępstwa określonego w art. 286 § 1 k.k. należy wykazać, że obejmował on swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim (kierunkowym) nie tylko to, że wprowadza w błąd inną osobę, ale także i to, że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem - i jednocześnie chce wypełnienia tych znamion (L. Gardocki, Prawo Karne, Warszawa 2002, s.306).

Przekładając powyższe poglądy na realia niniejszej sprawy należy stwierdzić, że sąd rejonowy należycie wykazał brak po stronie oskarżonego T. J. zamiaru bezpośredniego wprowadzenia w błąd pracodawcy, skutkujący niekorzystnym rozporządzeniem przez niego mieniem. Trafnie bowiem wywiódł, że oskarżony ( jak i pozostali członkowie zarządu organizacji związkowej uczestniczący w procesie ustalania liczby związkowców w poszczególnych miesiącach objętych zarzutem skargi publicznej ) swoje przekonanie co do przynależności związkowej osób objętych generowanymi informacjami przekazywanymi pracodawcy pocztą elektroniczną, opierał na racjonalnych i rozsądnych podstawach. Ustalając liczbę członków w poszczególnych przedziałach czasowych nie uwzględniał bowiem oświadczeń woli członków związku zawodowego dotyczących wystąpienia ze związku, składanych przez takie osoby u pracodawcy. Kształtował swoje wewnętrzne przeświadczenie co do braku skuteczności prawnej takowych rezygnacji z członkostwa, na przepisach wewnątrzzwiązkowych - § 9 ust. 2 i § 13 ust. 1 i 2 statutu (...), wydanej przez zewnętrzny podmiot opinii prawnej z dnia 17 sierpnia 2016 roku oraz uchwale nr 12 z dnia 24 lipca 2016 roku podjętej przez Komisję Zakładową (...) "(...)."

Mając na uwadze literalną treść wskazanych powyżej przepisów statutowych stwierdzić trzeba, iż ww. był uprawniony do dokonania interpretacji tychże regulacji prawnych w taki sposób jak to uczynił, a mianowicie prawidłowo rozumował, że skoro kandydat na członka składa deklarację członkowską do komisji zakładowej, która podejmowaną uchwałą przyjmuje go w poczet członków organizacji zakładowej, to również wystąpienie członka ze związku w formie pisemnego oświadczenia woli skierowanego do właściwej komisji zakładowej, powinno być zaadresowane do tej komisji i do niej złożone, a nie do pracodawcy. Takie jego rozumowanie znajdowało wsparcie w zasięgniętej ekspertyzie prawnej radcy prawnego R. H. (1) prezentującego pogląd, że owe wypowiedzenia składane nie we władzach związku lecz u pracodawcy dotknięte były licznymi wadami formalnymi, gdyż nie wskazywały adresata do którego były kierowane i nie wskazywały pełnej nazwy organizacji, do której dany członek przynależał ( budziły szereg wątpliwości interpretacyjnych, gdyż nie sposób było nawet określić czy pismo było skierowane do pracodawcy oraz z członkostwa której organizacji związkowej funkcjonującej w (...) sp. z o.o. pracownik rezygnował). Przede wszystkim autor opinii stał na stanowisku, że skuteczne przyjęcie rezygnacji następuje dopiero z chwilą faktycznego otrzymania tejże przez Komisję Zakładową (...) "(...)." Tymczasem do tej ostatniej, sporne rezygnacje z członkostwa docierały w formie elektronicznej i przybierały postać skanów przesyłanych przez pracowników D. (...) sp. z o.o, a więc nie były to oryginały pism opatrzonych własnoręcznym podpisem ich autorów. Depozycje świadków A. P. i T. S. jakoby oryginały wypowiedzeń były wrzucane do skrzynki na korespondencję należącej do organizacji związkowej, nie stanowi wystarczającego wsparcia do przyjęcia zasadności twierdzeń skarżących, że oskarżony pisma te otrzymał. On sam tego nie potwierdził, a zważyć trzeba że dostęp do tego miejsca oprócz niego mieli też inni członkowie zarządu. Natomiast przedstawiciele pracodawcy nie zadbali o stosowne potwierdzenie dokonania przekazania przez nich tych dokumentów organizacji związkowej, jak również o stosowne potwierdzenie ich odbioru przez przedstawicieli związku, pomimo ich istotności z punktu widzenia interesów obu stron sporu ( członków zarządu i (...) sp. z o.o. ).

Natomiast podejmując w dniu 24 lipca 2016 roku uchwałę w przedmiocie składania przez pracownika pisemnej rezygnacji z przynależności do organizacji zakładowej (...) "(...)." Komisja Zakładowa (...) " (...) sp. z o.o ustaliła, że jedyną prawidłową formą złożenia rezygnacji ( wystąpienia ) z przynależności do tejże, jest forma pisemnego oświadczenia woli kierowana ( składana ) przez zainteresowanego bezpośrednio do rąk członków Komisji Zakładowej (...) sp. z o.o. bądź w drodze korespondencji wysłanej pocztą na adres organizacji, listem poleconym za potwierdzeniem odbioru przez adresata. Dopuszczała także przesłanie pocztą elektroniczną informacji o rezygnacji zawierającej skan pisma, wyraźnie zaznaczając charakter informacyjny takiego sposobu postąpienia, nie stanowiącego podstaw do skreślenia takiej osoby z listy członków organizacji.

Sąd pierwszej instancji w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku przedstawił zatem rozsądne powody, przy których nie było dostatecznych podstaw do przyjęcia, że przy podejmowaniu inkryminowanych zachowań oskarżonemu towarzyszyła świadomość ( rozeznanie i wiedza ), że deklarowana pracodawcy liczba osób przynależnych do zakładowej organizacji związkowej jest nieprawdziwa, a przede wszystkim co do tego, że jest niższa niż 150. Nawet gdyby założyć, że przyjmowany przez oskarżonego sposób interpretacji przepisów wewnątrzzwiązkowych był nieprawidłowy czy też sprzeczny z przepisami prawa cywilnego co do uznania oświadczeń woli za skuteczne i określania momentu z którym skuteczność tą należało wiązać, to i tak nie byłoby to wystarczające dla przypisania mu działania z zamiarem oszukańczym. Błąd co do wykładni i stosowania prawa, nawet nieusprawiedliwiony nie byłby tożsamy z umyślnym, zabarwionym kierunkowością, zamiarem wytworzenia u pokrzywdzonej osoby przeświadczenia o określonych faktach czy okolicznościach, pomimo towarzyszącej świadomości o ich sprzeczności z obiektywną rzeczywistością. W realiach dowodowych przedmiotowej sprawy nie mamy przecież do czynienia z niezastosowaniem się przez oskarżonego do jasnych, nie budzących wątpliwości interpretacyjnych norm prawnych, które nie mogłyby być tłumaczone błędnymi zabiegami interpretacyjnymi, gdy ich przejrzystość i bezsporność nie dopuszczałaby możliwości odmiennej wykładni przepisów nawet dla osób nie będących prawnikami.

Sąd pierwszej instancji w należyty sposób rozważył zatem zarówno ten aspekt zachowania oskarżonego, który wiązał się z jego świadomością co do prawnej nieskuteczności wypowiedzeń członkostwa w związku składanych przez pracowników u pracodawcy, jak i ten dotyczący dokładnego wskazania liczby związkowców w każdym miesiącu objętym czasookresem zarzutu aktu oskarżenia. Zasadnie wywiódł, że niesporne ustalenie tej liczby nie było zabiegiem łatwym i mogło być obarczone marginesem niezamierzonego ( niecelowego ) błędu, którego podłoża można było doszukiwać się zarówno w dynamice zmian kadrowych w zakładzie pracy obejmujących osoby deklarujące wolę wstąpienia lub wystąpienia ze związku, jak i w braku należytej staranności i skrupulatności po stronie oskarżonego i pozostałych członków zarządu, zajmujących się weryfikacją rejestru członków organizacji zakładowej na swoich zmianach pracowniczych i w poszczególnych działach organizacyjnych przedsiębiorstwa. Opinia biegłego analityka kryminalistyki R. H. (2), na której oparł się sąd orzekający wykazała, że liczba aktywnych zawodowo członków związku była wyższa niż podana ośmiokrotnie przez oskarżonego liczba 152 i wynosiła od 153 do 158, a w jednym miesiącu - sierpniu 2017 roku była niższa o dwie osoby - wyniosła 150. Oznacza to zatem, że oskarżony w pismach kierowanych do pracodawcy nie podał stanu rejestrowego członków związku w sposób zgodny z rzeczywistością. I choć przedstawił te okoliczności pracodawcy w sposób obiektywnie nieprawdziwy, to sąd merytoryczny zasadnie nie potraktował tego postąpienia jako działania w zamiarze wyłudzenia świadczeń od pracodawcy, dopatrując się po jego stronie niedbałości w liczeniu deklaracji członkowskich lub pomyłki w tychże wyliczeniach, mogących świadczyć co najwyżej o zamiarze ewentualnym, nie pozwalającym na przypisanie mu odpowiedzialności za zarzucane przestępstwo oszustwa. Brak zamiaru doprowadzenia pracodawcy do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, sąd ten wytłumaczył logicznie faktem, że oskarżony uśredniał liczbę związkowców "w dół " a nie " w górę ", czyli zaniżył ją. Działał zatem na niekorzyść organizacji związkowej, a nie na niekorzyść pracodawcy, bo precyzyjne wyliczenia pozwalałyby na domaganie się za okres objęty zarzutem skargi publicznej, dodatkowych 27 godzin związkowych, na których de facto zaoszczędził pracodawca.

Brak jest również podstaw do przyjęcia, że sąd pierwszej instancji dopuścił się naruszenia prawa procesowego w zakresie nieuwzględnienia wniosku o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków wskazanych w piśmie procesowym pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego z dnia 20 lipca 2022 roku ( karta 1130 - 1136 ) na okoliczność wypełniania i podpisywania deklaracji członkowskich dotyczących przystąpienia do zakładowej organizacji związkowej, jak i na okoliczność daty i sposobu złożenia rezygnacji z członkostwa. Ta inicjatywa dowodowa została oceniona przez ten sąd przez pryzmat przesłanek z art. 170 § 1 pkt. 2 i 5 k.p.k., a przeprowadzona przezeń analiza doprowadziła do zasadnego przeświadczenia co do braku potrzeby przeprowadzania dowodów z tych osobowych źródeł, gdyż kwestia członkostwa wskazanych świadków w związku zawodowym i skuteczności wypowiadania tego członkostwa, stanowiła zagadnienie natury prawnej, podlegające kompetencji sądu orzekającego. Zdaniem sądu odwoławczego, przeprowadzanie postępowania dowodowego w zakresie przesłuchania wnioskowanych przez oskarżyciela posiłkowego świadków, zmierzającego do obiektywnego ustalenia liczby związkowców w poszczególnych miesiącach 2017 roku, niczego nie zmieniłoby w kwestii stwierdzonego po stronie oskarżonego braku świadomego kierunkowego działania przybierającego postać oszukańczych zabiegów. Gdyby nawet dodatkowe dowody doprowadziły do ustalenia niższej liczby członków związku zawodowego niż liczba 150 w okresie zarzucanym aktem oskarżenia, to i tak nie byłoby pewności dla potraktowania tego rodzaju zachowań oskarżonego jako intencjonalnych zabiegów oszukańczych w rozumieniu art. 286 § 1 k.k. Nawet zakładając, że zawyżenie liczby związkowców ponad liczbę 150 było następstwem świadomego, wadliwego uwzględnienia w niej osoby, która takiego statusu nie posiadała, to zważywszy na eksponowany w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wieloosobowy krąg członków zarządu uczestniczących w ustalaniu tej liczby, nie byłoby uchwytnego a zarazem pewnego dowodu do przyjęcia, że uchybienie takie wiązało się z działaniem właśnie oskarżonego, a nie innej osoby ze składu zarządu, względnie że oskarżony był świadomy tej nieprawidłowości.

Nie został również naruszony art. 9 § 1 k.p.k. dotyczący działania organów procesowych z urzędu i zaniechania przez to przesłuchania świadka R. K. i przeprowadzenia dowodu z opinii grafologicznej dotyczącej autentyczności jego podpisu na deklaracji członkowskiej. Sąd rejonowy nie miał obowiązku przeprowadzać dowodów niezgłoszonych przez strony. Nadto podnoszona przez prokuratora obraza art. 366 § 1 k.p.k . w zw. z art. 167 k.p.k. nie może sprowadzać się do wymagania przez stronę, aby Przewodniczący na rozprawie podejmował czynności za daną stronę, która ma przecież prawo do składania wniosków dowodowych. Art. 427 § 3a k.p.k. dotyczy możliwości podnoszenia w środku odwoławczym zarzutu nieprzeprowadzenia dowodu z urzędu, kiedy okoliczność, która ma być udowodniona, ma istotne znaczenie dla ustalenia popełnienia czynu zabronionego i jego charakteru – ale nie zawiera żadnego nakazu ani zakazu skierowanego do organu sądowego. Zważyć trzeba, że prokurator nie zarzucił oskarżonemu T. J. podrobienia podpisu R. K., a zatem przesłuchanie osoby tego ostatniego i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego w zakresie analizy pisma ręcznego, celem ustalenia autentyczności jego podpisu na deklaracji członkowskiej, uznać należy jako bezprzedmiotowe. Nie jawi się jako celowe badanie autentyczności podpisu R. K., czy też podpisów innych pracowników na poszczególnych deklaracjach członkowskich, skoro nie ma podstaw do wnioskowania, że oskarżony ich ewentualnej nieautentyczności był świadomy.

Niezrozumiałym jest także zarzut prokuratora dotyczący zaniechania przeprowadzenia przez sąd rejonowy z urzędu uzupełniającej opinii biegłego w zakresie analizy kryminalnej w celu rozstrzygnięcia ponad wszelką wątpliwość braku sposobności wydania opinii prowadzącej do kategorycznych wniosków. Wariantowy charakter tej opinii wynikał przecież z braku kompetencji biegłego do rozstrzygania zagadnienia prawnego, jakim była ocena skuteczności prawnej rezygnacji z członkostwa w związku zawodowym, złożonej przez pracownika u pracodawcy ( wbrew regulacji statutowej ). Dlatego zarzut naruszenia art. 201 k.p.k. jest chybiony.

Odwoływanie się z kolei przez prokuratora do depozycji świadka M. G. (2) w kwestii jego postępowania w związku z wypowiedzeniem członkostwa, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, gdyż ww. zwolnił się z pracy 23 stycznia 2017 roku i nie był uwzględniany w opiniowaniu przez biegłego analityka kryminalistyki.

Zauważyć natomiast trzeba, że spośród 21 osób wskazanych w piśmie procesowym pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego z dnia 20 lipca 2022 roku ( karta 1130 - 1136 ) trzy osoby: A. Z., M. H. i D. K., zostały potraktowane przez opiniującego jako aktywni członkowie związku zawodowego. Jak wynika z akt sprawy związkowej II K 9/19 Sądu Rejonowego w Radomsku, ich pisemne oświadczenia nie wywołały skutków prawnych, gdyż pierwsza z wymienionych umieściła pismo w skrzynce związkowej na korespondencję bez potwierdzenia jego odbioru przez adresata ( dopiero w terminie późniejszym, tj w 2019 lub 2020 roku złożenie powtórnej rezygnacji pozbawiło ją członkostwa ), a kolejne dwie osoby złożyły swoje wypowiedzenia członkostwa u pracodawcy, a nie w związku zawodowym, jak przewidywał statut (...) "(...).

Wniosek

wniosek prokuratora i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wnioski skarżących o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania są niezasadne, z przyczyn wskazanych powyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie uniewinniające oskarżonego T. J. od popełnienia zarzucanego mu czynu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok jest słuszny, a zarzuty skarżących okazały się chybione.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Z powodu nieuwzględnienia apelacji wywiedzionej na niekorzyść oskarżonego Sąd odwoławczy zasądził od oskarżyciela posiłkowego (...) sp. z o.o. kwotę 60 złotych opłaty za postępowanie odwoławcze i kwotę 10 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym. Podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego stanowiły przepisy art. 636 § 1 i 2 k.p.k., art. 633 k.p.k. i art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych ( tekst jednolity: Dz. U. z 1983 roku, Nr 49, poz. 223 z późniejszymi zmianami ) oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 roku w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym ( Dz. U. 108, poz.1026 z późniejszymi zmianami ).

3.

Kosztami postępowania odwoławczego w części dotyczącej nieuwzględnionej apelacji prokuratora, został obciążony Skarb Państwa, stosownie do treści art. 636 § 1 i 2 k.p.k.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie uniewinniające oskarżonego T. J. od popełnienia zarzucanego mu czynu

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie uniewinniające oskarżonego T. J. od popełnienia zarzucanego mu czynu

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana