Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSA Stanisław Tomasik (spr.)

Sędziowie SO Agnieszka Szulc-Wroniszewska

del. SR Piotr Koćmiel

Protokolant Agnieszka Olczyk

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Janusza Omyły

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2014 roku

sprawy K. J.

oskarżonego z art. 288§1 kk; z art. 245 kk w zw. z art. 12 kk

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 20 listopada 2013 roku sygn. akt II K 461/13

na podstawie art. 437 § 1 i 2 kpk, art. 438 pkt 1 i 4 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw, art. 624 § 1 kpk oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami)

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
1. przyjmuje, iż przypisany oskarżonemu czyn opisany w punkcie I aktu oskarżenia stanowi wykroczenie z art. 124 § 1 kw i za to na podstawie art. 124 § 1 kw wymierza oskarżonemu K. J. karę aresztu w rozmiarze 20 (dwudziestu) dni;

2. uchyla rozstrzygniecie zawarte w punkcie 2 zaskarżonego wyroku;

3. na podstawie art. 85 kk w zw. z art. 86 § 1 kk łączy kary jednostkowe pozbawienia wolności orzeczone za czyny opisane w pkt II i III aktu oskarżenia i wymierza oskarżonemu K. J. karę łączną 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

4. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

5. zwalnia oskarżonego od opłaty za obie instancje i zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt IV Ka 108/14

UZASADNIENIE

K. J. oskarżony został o to, że:

I.  w dniu 26 listopada 2012 roku przed sklepem (...) znajdującym się w Z. na ulicy (...), woj. (...) w sposób umyślny dokonał uszkodzenia mienia w postaci potykacza dwustronnego z naklejkami stanowiącego własność A. K. w ten sposób, że kopnął w niego nogą co w następstwie spowodowało rozpadnięcie się go na kawałki, powodując straty w kwocie 344 złotych na szkodę w/w pokrzywdzonego, tj. o czyn z art. 288 § 1 k.k.;

II.  w okresie od 4 lutego 2013 roku do dnia 8 marca 2013 roku w sklepie (...) na ulicy (...) w Z. działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru kierował wobec B. K. słowne zapowiedzi wyrządzenia krzywdy fizycznej poprzez spowodowanie uszkodzenia ciała lub pozbawienia życia celem wywarcia wpływu na nią jako świadka w sprawie Ds. 256/13 Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie (RSD 382/12 Komisariatu Policji w Z.) i zmuszenia jej do wycofania lub zmiany zeznań złożonych w w/w sprawie przeciwko mieniu, przy czym groźby te wzbudziły u pokrzywdzonej uzasadnioną obawę ich spełnienia, tj. o czyn z art. 245 k.k. w zw. z art. 12 k.k.;

III.  w okresie od 4 lutego 2013 roku do dnia 8 marca 2013 roku w sklepie (...)na ulicy (...)w Z.działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru kierował wobec D. P.oraz A. K.słowne zapowiedzi wyrządzenia krzywdy fizycznej poprzez spowodowanie uszkodzenia ciała lub pozbawienia życia celem wywarcia wpływu na nich jako świadków w sprawie Ds. 256/13 Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie (RDS 382/12 Komisariatu Policji w Z.) i zmuszenia ich do wycofania lub zmiany zeznań złożonych w w/w sprawie przeciwko mieniu, przy czym groźby te wzbudziły u pokrzywdzonych uzasadnioną obawę ich spełnienia, tj. o czyn z art. 245 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

Wyrokiem z dnia 20 listopada 2013 roku w sprawie II K 461/13 Sąd Rejonowy w Bełchatowie:

1.  oskarżonego K. J. uznał za winnego dokonania zarzucanych mu czynów i za czyn opisany w punkcie I aktu oskarżenia na podstawie art. 288 § 1 k.k. wymierzył mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności, a za czyny opisane w punkcie II i III aktu oskarżenia na podstawie art. 245 k.k. wymierzył mu kary po 10 (dziesięć) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  na podstawie art. 85 i 86 k.k. wymierzył oskarżonemu karę łączną 1 (jednego) roku i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

3.  wymierzył oskarżonemu kwotę 300 (trzystu) złotych tytułem opłaty i zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 300 (trzystu) złotych tytułem zwrotu wydatków.

Apelację od powyższego wyroku wniósł Prokurator Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze na korzyść oskarżonego.

Apelacja oskarżyciela publicznego wywiedziona z art. 438 pkt 1 k.p.k. wyrokowi temu zarzuciła obrazę przepisów prawa materialnego w postaci art. 288 § 1 k.k. poprzez zastosowanie art. 288 § 1 k.k. do określenia czynu opisanego w punkcie I aktu oskarżenia, podczas gdy w dacie orzekania przepis ten nie mógł zostać przez Sąd zastosowany, bowiem czyn polegający na umyślnym zniszczeniu, uszkodzeniu lub uczynieniu niezdatnej do użytku cudzej rzeczy, jeżeli szkoda nie przekracza ¼ minimalnego wynagrodzenia, nie stanowi przestępstwa określonego w art. 288 § 1 k.k., a wykroczenie stypizowane w art. 124 § 1 k.w. i Sąd ten przepis winien zastosować dla określenia czynu opisanego w punkcie I aktu oskarżenia i wymierzenia kary K. J..

W konkluzji oskarżyciel publiczny wnosił o uchylenie wydanego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 11 kwietnia 2014 roku Prokurator Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim popierał skargę apelacyjną Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie i wnioski w niej zawarte z tą modyfikacją, że w konkluzji wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie, że czyn opisany w punkcie I wyroku stanowi wykroczenie z art. 124 § 1 k.w. i wymierzenie za ten czyn kary 20 dni aresztu oraz orzeczenie nowej kary łącznej obejmującej kary jednostkowe za czyny opisane w punktach II i III aktu oskarżenia i wymierzenie oskarżonemu kary łącznej 1 roku pozbawienia wolności. W pozostałej części Prokurator wnosił o utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie zmodyfikowana na rozprawie apelacyjnej przez Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim jest zasadna w takim stopniu, że w wyniku jej uwzględnienia powstały podstawy do zmiany zaskarżonego wyroku poprzez:

- przyjęcie, iż przypisany oskarżonemu czyn opisany w punkcie I aktu oskarżenia stanowi wykroczenie z art. 124 § 1 k.w. i za to na podstawie art. 124 § 1 k.w. wymierzył oskarżonemu K. J. karę aresztu w rozmiarze 20 (dwudziestu) dni,

- uchylenie rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 2 zaskarżonego wyroku,

- połączenie kar jednostkowych pozbawienia wolności orzeczonych za czyny opisane w punkcie II i III aktu oskarżenia i wymierzenie oskarżonemu K. J. kary łącznej 1 (jednego) roku pozbawienia wolności.

Niewątpliwie rację ma oskarżyciel publiczny podnosząc w apelacji, iż Sąd Rejonowy w Bełchatowie dopuścił się obrazy prawa materialnego poprzez błędną subsumpcję zachowania oskarżonego i uznanie go za winnego popełnienia czynu z art. 288 § 1 k.k. w sytuacji, gdy z realiów niniejszej sprawy w sposób jednoznaczny wynika, iż czyn oskarżonego stanowi wykroczenie, a nie przestępstwo.

Podczas orzekania Sąd I instancji nie uwzględnił bowiem, iż ustawą z dnia 27 września 2013 roku o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r., poz. 1247) zmieniono między innymi przepisy kodeksu wykroczeń. Chodzi tu oczywiście o to, że na mocy art. 2 ustawy nowelizującej przesunięto granicę, od której czyny zabronione skierowane przeciwko mieniu stanowią przestępstwa.

Do 9 listopada 2013 roku wspomnianą granicą była kwota 250 złotych. Jeżeli zatem wartość szkody wyrządzonej czynem polegającym na umyślnym zniszczeniu, uszkodzeniu lub uczynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy nie przekroczyła tej kwoty czyn traktowany był jako wykroczenie z art. 124 § 1 k.w. Jeżeli natomiast wartość szkody była wyższa niż 250 złotych czyn stanowił przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. zagrożone sankcjami przewidzianymi przez prawo karne.

Wspomniana nowelizacja kodeksu wykroczeń uzależniła zaś granicę pomiędzy wykroczeniem, a przestępstwem od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, którym zgodnie z dodanym nowelizacją art. 47 § 9 k.w. jest wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2002 r. Nr 200, poz. 1679 ze zm.). Limit dzielący wykroczenie i przestępstwo został ustalony na poziomie 1/4 minimalnego wynagrodzenia za pracę. Na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 2012 roku w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2013 roku minimalne wynagrodzenie za pracę ustalono w wysokości 1600 złotych, co oznacza, że do końca 2013 roku granicą kwotową między wykroczeniem, a przestępstwem było 400 złotych. Aktualnie w 2014 roku, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 września 2013 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2014 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 1680 złotych. W konsekwencji powyższa granica ustalona została na kwotę 420 złotych.

W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy w Bełchatowie rozstrzygał o odpowiedzialności karnej oskarżonego K. J. m.in. za czyn polegający na umyślnym uszkodzeniu mienia w postaci potykacza dwustronnego stanowiącego własność A. K., gdzie wartość uszkodzonego mienia wynosiła 344 zł. Sąd I instancji z obrazą przepisów prawa materialnego uznał, iż czyn oskarżonego wyczerpuje dyspozycję art. 288 § 1 k.k sankcjonującego umyślne niszczenie cudzej rzeczy, jej uszkadzanie bądź czynienie jej niezdatną do użytku. Chodzi tu oczywiście o to, że nie dostrzegł, iż oskarżony K. J. dopuścił się przypisanego mu czynu 26 listopada 2012 roku, a więc przed wejściem w życie przywoływanej nowelizacji. Sąd I instancji natomiast wydał zaskarżony wyrok 20 listopada 2013 roku. Bezspornie zatem w dacie wyrokowania obowiązywały zmiany, do których doszło na skutek wejścia w życie 9 listopada 2013 roku ustawy nowelizującej kodeks wykroczeń. Zgodnie ze zmienionym art. 124 § 1 k.w. kto cudzą rzecz umyślnie niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, jeżeli szkoda nie przekracza ¼ minimalnego wynagrodzenia, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. W konsekwencji Sąd Rejonowy w Bełchatowie winien zakwalifikować czyn oskarżonego jako wykroczenie z art. 124 § 1 k.w., a nie przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. i wymierzyć oskarżonemu karę przewidzianą przez przepisy kodeksu wykroczeń.

Warto przy tym nadmienić, iż fakt obrazy prawa materialnego wynika ponadto z lektury uzasadnienia zaskarżonego wyroku, w którym Sąd meriti przyznał¸ iż wydając wyrok nie uwzględnił zmiany art. 124 § 1 k.w. wprowadzonej ustawą z dnia 27 września 2013 roku o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego i niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r., poz. 1247).

W związku z powyższym Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, iż poprawił kwalifikację prawną czynu zarzucanego oskarżonemu w punkcie I aktu oskarżenia przyjmując, że wyczerpuje on znamiona art. 124 § 1 k.w. Wymierzając oskarżonemu karę stosownie do sankcji przewidzianych w art. 124 § 1 k.w. (przewiduje on zagrożenie karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny) Sąd Okręgowy brał pod uwagę te okoliczności, jakimi posiłkował się Sąd Rejonowy w Bełchatowie. Sąd zważył, iż oskarżony przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu oraz był gotów poddać się karze wymierzonej przez Sąd. Nie mniej jednak uprzednia karalność oraz nagminność zniszczeń dokonywanych przez oskarżonego w sklepie pokrzywdzonego A. K. uzasadniała surowsze potraktowanie oskarżonego. Wobec tego Sąd Okręgowy wymierzył K. J. karę 20 dni aresztu.

Wymierzając oskarżonemu karę Sąd kierował się dyrektywami określonymi w art. 53 k.k. Oznaczył jej rozmiar według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

W związku z tym, że doszło do zmiany kwalifikacji prawnej czynu opisanego w punkcie I aktu oskarżenia i wymierzenia przez Sąd Okręgowy kary aresztu, orzeczona bezwzględna kara łączna 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności nie mogła się ostać. Sąd Okręgowy uchylił zatem rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 2 zaskarżonego wyroku i na nowo określił karę łączną za czyny opisane w punktach II i III aktu oskarżenia.

Sąd Okręgowy wymierzając oskarżonemu karę łączną miał na uwadze granice wyznaczone przez art. 86 § 1 k.k. Sąd poruszał się w przedziale od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa tj. 10 miesięcy pozbawienia wolności do sumy jednostkowych kar pozbawienia wolności, mianowicie 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności.

„Jakkolwiek przy wymiarze kary łącznej możliwe jest zastosowanie zarówno zasady pełnej kumulacji, jak i pełnej absorpcji to jednak należy pamiętać, że są to rozstrzygnięcia skrajne, które znajdują zastosowanie w zupełnie wyjątkowych, nietypowych sytuacjach. Całkowitą absorpcję można zastosować wówczas gdy wszystkie czyny wykazują bardzo bliską więź podmiotową i przedmiotową, a przesłanka prognostyczna pozwala na stwierdzenie, że kara łączna w wysokości najwyższej z wymierzonych kar jednostkowych jest wystarczającą oceną zachowania się sprawcy- co in concreto nie ma miejsca. Z reguły bowiem już popełnienie dwóch lub więcej przestępstw jest czynnikiem prognostycznym przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej od wynikającej z dyrektywy pełnej absorpcji. Znamienna dla oceny intensywności wspomnianego wyżej związku pozostaje przy tym ocena wielości czynów przestępczych, rodzaj i podobieństwo dóbr chronionych prawnie, a naruszonych przestępstwami dokonanymi przez skazanego.” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 28 listopada 2013 r. II AKa 194/2013 LexPolonica nr 8125793).

Mając na uwadze powyższe stwierdzenia i uznając je za słuszne Sąd Okręgowy zastosował w przedmiotowej sprawie zasadę asperacji zbliżoną do zasady pełnej absorpcji i wymierzył oskarżonemu K. J. karę łączną 1 roku pozbawienia wolności.

Ukształtowana przez Sąd Okręgowy kara łączna uwzględnia potrzeby prewencji generalnej i indywidualnej, a nade wszystko będzie dla oskarżonego skuteczną przestrogą na przyszłość. W ocenie Sądu taki stopień dolegliwość kary - w przypadku sprawcy nagminnie lekceważącego porządek prawny - ma szansę w sposób trwały i widoczny wpłynąć na jego zachowanie. Zdaniem Sądu orzeczona kara nie utwierdzi oskarżonego w przekonaniu o bezkarności oraz realnej możliwości uniknięcia odpowiedzialności karnej. Będzie stanowiła dla niego przestrogę przed ponownym popełnieniem przestępstwa.

W pozostałej części Sąd Okręgowy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy uznając, iż odpowiada on przepisom prawa.

W oparciu o przepisy powołane w sentencji wyroku Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego od opłaty za obie instancje oraz od zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym uznając, że ich uiszczenie z powodu zmiany zaskarżonego wyroku - zawinionej przez Sąd I instancji - byłoby niesłuszne.