Portal Orzeczeń

UZASADNIENIE

Tytułem wstępu Sąd wyjaśni powody odstąpienia od sporządzenia uzasadnienia na formularzu. Sporządzanie uzasadnienia na formularzu wymusiłoby wielokrotne powtarzanie tych samych kwestii, względnie odwoływanie się do różnych rubryk formularza, zmuszając czytelnika do wielokrotnego wertowania tekstu w poszukiwaniu odniesień, czyniąc z tego dokumentu zawiłą szaradę. Dlatego Sąd Okręgowy odstąpił od sporządzenia uzasadnienia na formularzu, gdyż sporządzenie go w tej formie przy specyfice omawianej sprawy byłoby nieczytelne dla stron i nie zapewniłoby pełnej transparentności, a tym samym swobodnej realizacji prawa do obrony naruszając prawo stron do rzetelnego procesu. Ma to również oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2021 roku w sprawie III KK 77/21, opubl. Legalis).

Oskarżony zarzucił wyrokowi obrazę prawa procesowego poprzez zaniechanie przeprowadzenia postępowania dowodowego. Analiza tych zarzutów oraz akt sprawy prowadzi do wniosku, że przewód sądowy należy powtórzyć w całości, co powoduje konieczność uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji ( art. 437 § 2 zdanie II kpk).

Sąd Okręgowy skorzysta z dyspozycji art. 436 kpk ograniczając przeprowadzony poniżej wywód do analizy tych uchybień, które przemawiają za uchyleniem wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania w całości, gdyż rozpoznanie sprawy w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, a rozpoznanie pozostałych uchybień byłoby przedwczesne.

W niniejszej sprawie oskarżony nie przyznawał się do winy, konsekwentnie wyjaśniał, że rower został mu skradziony przez A. Ł. (1). W toku przeszukania znaleziono przedmiotowy rower w zabudowaniach należących do w/w A. Ł. (1), ale ten w złożonych przez siebie zeznaniach zaprzeczał, aby go ukradł, twierdził, że oskarżony oddał mu go na przechowanie (k. 23). Wersję A. Ł. (2) wsparł swoimi zeznaniami świadek I. N. twierdząc, że A. Ł. (1) powiedział mu, że wziął ten rower na przechowanie ( k. 21). Oskarżony zaprzecza słowom tych świadków.

Zatem przedmiotowa sprawa wcale nie jest jednoznaczna, wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego, w tym bezpośredniego przesłuchania przez Sąd świadków A. Ł. (1) i I. N. i wyjaśnienia rozbieżności między ich zeznaniami, a wyjaśnieniami oskarżonego.

Zgodnie z art. 405 § 2 kpk „automatycznemu” ujawnieniu z chwilą zamknięcia przewodu sądowego podlegają te dokumenty ( w tym protokoły zeznań świadków), które „ podlegają odczytaniu” na rozprawie. O tym, kiedy można odstąpić od bezpośredniego przesłuchania świadka i odczytać jego zeznania decydują przepisy art. 391 § 1 kpk i art. 392 § 1 kpk. Żaden z tych warunków nie był w tej sprawie spełniony, protokoły zeznań świadków A. Ł. (1) i I. N. nie mogły być od tak odczytane ( więc nie podlegały odczytaniu w rozumieniu art. 405 § 2 kpk ), bo zeznania obu wobec nieprzyznawania się oskarżonego do winy są zbyt doniosłe i sprzeczne z tymi wyjaśnieniami co nie pozwala uznać, że bezpośrednie przeprowadzenie tych dowodów przez Sąd nie jest niezbędne ( brak warunków do zastosowania art. 392 § 1 kpk).

Tymczasem Sąd Rejonowy zadziałał niczym sąd kapturowy – na rozprawę poza prokuratorem nikt się nie stawił, więc „ujawnił” sobie przez odczytanie dowód w postaci wyjaśnień oskarżonego po czym wydał wyrok ( protokół rozprawy k. 61). Takie procedowanie stanowi fikcję postępowania dowodowego – całe to postępowanie wymaga więc powtórzenia, albowiem poza sztuką czytania na głos Sąd Rejonowy nie wykazał się żadnym przeprowadzeniem jakiegokolwiek dowodu. W dodatku uczynił to w sprawie niejednoznacznej, w której bezpośrednie przeprowadzenie dowodów z aktu oskarżenia, a także uzupełnienie materiału dowodowego ( o czym za chwilę ) jest niezbędne. To nie było rzetelne postępowanie dowodowe – to była jego iluzja. Takie postępowanie rażąco narusza przepisy proceduralne, nie może być zaakceptowane przez Sąd odwoławczy.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości, o której mowa w art. 437 § 2 zdanie drugie in fine KPK, jako powód uchylenia przez sąd odwoławczy zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, zachodzi wówczas, gdy orzekający sąd pierwszej instancji naruszył przepisy prawa procesowego, co skutkowało, w realiach sprawy, nierzetelnością prowadzonego postępowania sądowego, uzasadniającą potrzebę powtórzenia (przeprowadzenia na nowo) wszystkich czynności procesowych składających się na przewód sądowy w sądzie pierwszej instancji ( por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2019 roku w sprawie I KZP 3/19 opubl. Legalis). Uchybienia natury dowodowej uzasadniają potrzebę ponownego przeprowadzenia przewodu sądowego w całości, gdy m. in nieprawidłowe przeprowadzenie większości dowodów przez sąd pierwszej instancji wywołało niemożność poddania ocenie tych prawidłowo przeprowadzonych i w konsekwencji spowodowało, że postępowanie dowodowe zrealizowane przez sąd meriti okazało się całkowicie nieprzydatne dla wydania rozstrzygnięcia o przedmiocie procesu ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2024 roku w sprawie I KS 20/24, opubl. Legalis ).

Tak właśnie jest w przedmiotowej sprawie. Sąd Rejonowy „odegrał” iluzję postępowania dowodowego, faktycznie go nie przeprowadzając, a już na pewno nie robiąc tego rzetelnie. Postępowanie to okazało się całkowicie nieprzydatne dla wydania rozstrzygnięcia o przedmiocie procesu, w istocie stanowiło jedynie stratę czasu. Wymaga to powtórzenia przewodu sądowego w całości, co uzasadnia uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Po zwrocie sprawy Sąd Rejonowy: powtórzy przewód sądowy w całości i umożliwi oskarżonemu złożenie wyjaśnień oraz przesłucha świadków A. Ł. (1) i I. N. oraz wskazanych w postepowaniu odwoławczym świadków A. R. i M. S. ( k. 146-147). Będzie również pamiętał o zakazie reformationis in peius. Co do świadka I. M., przysługuje jej prawdo do odmowy składania zeznań o czym należy ją pouczyć.

Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy zwrot nieopłaconych kosztów obrony świadczonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym. Wynagrodzenie dla obrońcy z urzędu, z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym, Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o treść § 17 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 4 ust. 3 w zw. z § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 14 maja 2024 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 763), biorąc pod uwagę, że obrońca brał udział w trzech terminach rozpraw apelacyjnych w dniach: 5 kwietnia 2024 roku (k. 114), 14 czerwca 2024 roku ( k. 144) i w dniu 28 marca 2025 roku.

Wobec powyższego orzeczono jak w wyroku.