Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 kwietnia 2015 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Ireneusz Grodek

Sędziowie SO Tadeusz Węglarek (spr.)

SO Agnieszka Szulc-Wroniszewska

Protokolant sekr. sądowy Agnieszka Olczyk

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Izabeli Stachowiak

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2015 roku

sprawy B. O.

oskarżonego z art.284§2 kk w zw. z art.12 kk

z powodu apelacji wniesionej przez oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 14 stycznia 2015 roku sygn. akt VII K 258/13

na podstawie art. 437 § 2 kpk i art. 438 pkt 2 kpk uchyla zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego B. O. i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim.

Sygn. akt IV Ka 141/15

UZASADNIENIE

B. O. został oskarżony o to, że w okresie czasu od stycznia 2006 roku do 2009 roku w P. przywłaszczył sobie powierzone mu przez ojca F. O. pieniądze w kwocie 50.000 zł , złożone w banku na jego konto w ten sposób, że po cofnięciu ojcu pełnomocnictwa do swobodnego dysponowania nimi rozporządzał w/w pieniędzmi jak własnymi, działając na szkodę pokrzywdzonego F. O. tj o czyn z art. 284 § 2 kk w zw z art. 12 kk.

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb wyrokiem z dnia 14 stycznia 2015 r. w sprawie sygn. akt II VII K 258/13 :

1. na podstawie art. 1 § 2 kk w zw z art. 17 § 1 pkt 3 kpk postępowanie karne wobec oskarżonego B. O. umorzył

2. kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa

Powyższy wyrok zaskarżył oskarżyciel posiłkowy, który bez wskazania podstawy prawnej wyrokowi zarzucił w istocie uchybienia proceduralne, które mogły mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku, w szczególności przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz niepełność postępowania dowodowego, dowolność oceny zebranych dowodów oraz naruszenie zasad obiektywizmu.

W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację w części zmierzającej do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania należy uznać za zasadną.

Należyte wartościowanie zeznań istotnych świadków i wyjaśnień oskarżonego wymagało w niniejszej sprawie dokonania przez sąd I instancji szczególnie wnikliwej , ostrożnej i wszechstronnej oceny dowodów opartej na całokształcie materiału dowodowego ujawnionego na rozprawie.

Sąd I instancji tym wymaganiom nie sprostał i nie wyczerpał możliwości wnikliwego rozpoznania sprawy .

Uchybienie sądu polegało na błędnej, wybiórczej i jednostronnej analizie zebranych w sprawie dowodów, zarówno osobowych, jak i nieosobowych, a nadto nie dążył do wszechstronnego i rzetelnego wyjaśnienia okoliczności sprawy wskutek zaniechania wykorzystania w sposób prawidłowy wszystkich możliwych źródeł dowodowych.

Tak więc na gruncie przedmiotowej sprawy zaistniały względne przyczyny odwoławcze wyrażone w art. 438 pkt 2 k.p.k.., na skutek naruszenia w szczególności nakazów wynikających z treści art. 7 kpk, art. 167 kpk w zw z art. 92 kpk.

Prawidłowość rozstrzygnięcia sprawy zależy od należytego wykonania przez sąd dwóch podstawowych obowiązków .

Pierwszy z nich dotyczy postępowania dowodowego i sprowadza się do prawidłowego – zgodnego z przepisami postępowania karnego – przeprowadzenia wszelkich dowodów potrzebnych do ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia o winie oskarżonego, kwalifikacji prawnej czynu, oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu i kwestii ewentualnego wymiaru kary. Drugi ze wspomnianych obowiązków sprowadza się do prawidłowej oceny całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej . Dopiero wywiązanie się przez sąd orzekający z tych wskazań jest gwarancją rzetelnego procesy karnego, gwarancją, że organ procesowy z pełnym obiektywizmem dążył do ustalenia prawdy materialnej i wydania sprawiedliwego orzeczenia.

Przechodząc do rozważań szczegółowych stwierdzić należy, że lektura zaskarżonego wyroku i zebranego w sprawie materiału dowodowego wskazuje, iż sąd I instancji wyrokując w sprawie nie rozważył wszystkich okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia tej sprawy. Materiał dowodowy – jak słusznie zauważył sąd I instancji – prezentuje dwie rozbieżne wersje, wykluczające się co do istotnych jego okoliczności.

Według pierwszej wersji prezentowanej przez oskarżonego B. O., którego wspiera matka M. O., siostra A. O. i żona R. O. na konto B. O. przekazana została kwota z tytułu odszkodowania z (...) w związku z pożarem nieruchomości, w której zamieszkiwał oskarżyciel F. O. wraz z żoną M. i córką A.. Spowodowane to było tym, że F. O. nie posiadał konta w banku, a wypłata odszkodowania mogła być dokonana jedynie przelewem na konto w banku. Kwota ta miała być wydatkowana na odbudowę domu i utrzymanie członków rodziny co było uzgodnione z F. O. , któremu B. O. udzielił pełnomocnictwa do dysponowania pieniędzmi z tego konta.

Pełnomocnictwo to jednak zostało wycofane po przelaniu pieniędzy z (...), jak twierdzi oskarżony, z obawy, iż F. O. dokona wypłaty pieniędzy z konta i wbrew wcześniejszym ustaleniom wypłacone pieniądze przeznaczy na alkohol, albowiem jest on osobą ze skłonnościami do nadużywania alkoholu.

Jednakże pieniądze te zostały rozdysponowane zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami za zgodą i wiedzą F. O. . Tę wersję sąd meriti uznał za w pełni wiarygodną, popadając tym samym w sprzeczność, iż doszło w tej sytuacji do wyczerpania znamion występku z art. 284 § 2 w zw z art. 12 kk, a jedynie stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu dot. przywłaszczenia niebagatelnej przecież kwoty 50.000 zł jest znikomy.

Druga wersja, która została odrzucona przez sąd meriti jako niewiarygodna, sprzeczna z wiarygodnymi dowodami, prezentowana przez oskarżyciela posiłkowego F. O. i jego syna P. O. zbieżna jest jedynie w tym zakresie z pierwszą, iż przelane zostały pieniądze z tytułu odszkodowania na konto oskarżonego, do którego upełnomocniony został oskarżyciel oraz to, że pełnomocnictwo zostało wycofane po dokonaniu przelewu na konto przez firmę ubezpieczeniową. Wg tej drugiej wersji ok. 17000 zł. rozdysponowane zostało przez oskarżonego za zgoda oskarżyciela posiłkowego, natomiast kwota 50.000 zł. nie została oskarżycielowi zwrócona.

Rozbieżności w materiale dowodowym , wynikające z osobowych źródeł dowodowych obligowały sąd meriti do drobiazgowej analizy dowodów, którymi dysponował oraz nieprzeprowadzenia wszystkich dostępnych dowodów pozwalających na weryfikację rozbieżnych relacji prezentowanych przez strony i świadków wspierających ich wersję.

W szczególności sąd I instancji nie załączył i nie wykorzystał akt sprawy karnej Sądu Rejonowego w Opocznie, w której został oskarżony F. O. o czyn z art. 270 § 1 kk w zb z art. 286 § 1 kk i w zw z art. 11 § 2 kk.

Jak wynika z odpisu aktu oskarżenia / k. 35 -38/ oskarżenie zostało skierowane w czerwcu 2006 roku, a więc na długo przed zainicjowaniem postępowania w przedmiotowej sprawie, a opis zarzutu wskazuje , że akta tej sprawy mogą mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia w tej sprawie i być cennym źródłem do ustalenia wysokości odszkodowania wypłaconego przez ubezpieczyciela w związku z pożarem nieruchomości w miejscowości (...) gm. P., zaistniałym w miesiącu wrześniu 2005 roku, osób uprawnionych do odszkodowania, sposobu wypłaty odszkodowania z (...) i ewentualnie innych ubezpieczycieli.

Nie uzyskał sąd z banku, w którym oskarżony miał konto i na które zostały przelane pieniądze z (...) w związku z likwidacją szkody po pożarze w nieruchomości wskazanej powyżej, informacji niezbędnych dla prawidłowej oceny wiarygodności wersji prezentowanej przez osobowe źródła dowodowe.

Chodzi tu przede wszystkim o ustalenie kiedy i w jakiej wysokości wpłynęły pieniądze z (...) w związku z likwidacja szkody, o czym była już mowa powyżej, daty upełnomocnienia oskarżyciela posiłkowego F. O. do dysponowania środkami z konta oskarżonego i daty cofnięcia tego pełnomocnictwa, pozyskanie historii o rachunku należącym do oskarżonego za okres zarzutu na okoliczności ewentualnych przelewów celem realizacji zobowiązań F. O., które zdaniem oskarżonego były realizowane z środków pieniężnych przelanych na konto.

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku , że zaskarżony wyrok zapadł z obrazą prawa procesowego, które mogły mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd Rejonowy , a sprawiły, że nie jest możliwe merytoryczne ustosunkowanie się przez sąd odwoławczy co do trafności zaskarżonego wyroku.

Nieprawidłowości te powodują, że zaskarżony wyrok należało uchylić i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Tryb VII Wydział Karny.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy sąd I instancji powinien w szczególności:

- przeprowadzić ponownie postępowanie dowodowe, szczegółowo przesłuchując oskarżonego, oskarżyciela posiłkowego oraz świadków min. na okoliczność od jakiego okresu czasu oskarżyciel posiłkowy ma problem alkoholowy, jakie i kiedy roztrwonił środki finansowe z uwagi na powyższy problem oraz jakie materiały i prace zostały sfinansowane przez oskarżonego z pieniędzy uzyskanych z odszkodowania, które zostały przelane na jego konto;

- załączyć akta sprawy karnej Sądu Rejonowego w Opocznie, o której była już mowa w rozważaniach powyżej oraz wskazane powyżej informacje z banku, w którym konto posiada oskarżony i na które zostały przelane pieniądze z (...) w związku z pożarem nieruchomości położonej w miejscowości (...) gm. P.;

- odnieść się do treści aktu notarialnego w kwestii własności nieruchomości, w której wybuchł pożar i kolejno jej losów w aspekcie dwóch rozbieżnych prezentowanych wersji , o czym była mowa powyżej, jak również odnieść się do okoliczności postępowania rozwodowego z których wynika, że małżonkowie już po pożarze nie zamieszkali razem, a oskarżyciel wykazywał malejące zainteresowanie losami i sytuacją materialną swojej rodziny;

- baczyć aby w ewentualnym pisemnym uzasadnieniu wyroku /zawierającym wszystkie wymagane elementy – art. 424 kpk/ został przedstawiony tok rozumowania sądu i to w taki sposób, żeby było można skontrolować słuszność rozumowania sądu i jego zgodność z materiałem dowodowym, co niestety nie udało się sądowi wydającemu uchylony obecnie wyrok;

- sąd meriti winien dokonać wnikliwej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, zgodnie z treścią art. 4kpk, art. 5 § 2 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk, mając na względzie poczynione powyżej uwagi oraz zarzuty podniesione w apelacji oskarżyciela , których pełna ocena jest aktualnie przedwczesna;

-mając na uwadze całość materiału dowodowego sąd meriti winien rozważyć , czy ewentualnie zachowanie oskarżonego nie wyczerpuje znamion innego występku niż ten, który został mu obecnie przypisany przez sąd meriti;

-jednocześnie podkreślić należy, że sąd odwoławczy nie wyraża swojego stanowiska ani też sugestii, co do merytorycznego zakończenia sprawy , pozostawiając w tym zakresie decyzję sądowi I instancji, który podejmie ją po przeprowadzeniu ponownie postępowania dowodowego i dokonaniu kompleksowej i wyczerpującej oceny dowodów w oparciu o reguły wskazane powyżej.