Portal Orzeczeń

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 445/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 5 czerwca 2024 roku w sprawie II K 364/24.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Oskarżony zaskarżył wyrok w części dotyczącej kary. Wyrokowi zarzucił naruszenie: art. 42 Konstytucji RP, art. 6 ust. 3 pkt c Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz art. 6 i art. 79 § 1 pkt 4 kpk poprzez naruszenie prawa oskarżonego do obrońcy w toku całego postępowania sądowego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ustawodawca ograniczył możliwość zaskarżenia wyroków wydanych w trybach konsensualnych, wprowadzając zakaz stawiania w apelacji zarzutów co do ustaleń faktycznych oraz wymiaru kary, środka karnego lub innego środka. A contrario z art. 447 § 5 kpk wynika, że wyrok wydany w trybie konsensualnym może zostać zaskarżony z powodu obrazy przepisów prawa materialnego lub obrazy przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia (art. 438 pkt 1, 1a i 2 kpk ), a także w wypadku zaistnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 kpk. Celem tej regulacji jest przeciwdziałanie instrumentalnym zachowaniom oskarżonych. W apelacji od wyroku wydanego w trybie konsensualnym nie można zatem podważać ustaleń, które spowodowały przypisanie oskarżonemu sprawstwa określonego czynu, gdy jednocześnie nie kwestionuje się prawidłowości procedowania w jednym z trybów konsensualnych. W sytuacji, gdy w toku postępowania przed sądem I instancji oskarżony jest reprezentowany przez obrońcę, który złożył wniosek o dobrowolne poddanie się oskarżonego karze określając zakres sankcji karnej, a oskarżony przyłączył się do wniosku obrońcy, zaś prokurator nie sprzeciwił się wnioskowi oskarżonego, wniosek taki wiąże oskarżonego. Apelacja wniesiona przez oskarżonego od wyroku wydanego w trybie konsensualnym jest dopuszczalna z uwagi na to, że wskazano w niej zarzut nieobjęty zakazem wyprowadzanym z treści art. 447 § 5 kpk, w tym przypadku chodzi o obrazę prawa procesowego w postaci naruszenia prawa oskarżonego do obrony w postępowaniu. Zakaz wynikły z treści art. 447 § 5 kpk wyłącznie służy zapewnieniu trwałości przyjętych przez strony procesu (a więc i oskarżonego) warunków skazania. Jednakże w sytuacji gdy oskarżony zarzuca, że te warunki w sposób oczywisty uchybiają zasadom dotyczącym gwarancji podstawowych praw procesowych stron postępowania, powinny - w tym zakresie - podlegać kontroli odwoławczej. Ewentualna bezzasadność tego zarzutu zaktualizuje zakaz stawiania w apelacji zarzutów co do wymiaru kary, środka karnego lub innego środka (art. 438 pkt 3 i 4) i uwzględnienia, że apelacja wniesiona na tej podstawie jest niedopuszczalna z mocy ustawy i samodzielnie nie będzie podlegać rozpoznaniu.

Po przesłuchaniu P. R. w charakterze podejrzanego i wskazaniu przez niego, że leczył się neurologicznie, psychiatrycznie i odwykowo, choruje na padaczkę, ADHD i jest upośledzony umysłowo w stopniu lekkim ( k 63 odw. ) prokurator 27 lutego 2024 roku dopuścił dowód z opinii sądowo-psychiatrycznej dla weryfikacji przesłanek, o których mowa w art. 202 § 5 kpk. Jednocześnie tego samego dnia wystąpił do Sądu Rejonowego w Radomsku o wyznaczenie P. R. obrońcy z urzędu ( art. 79 § 1 pkt 3 kpk ). W dniu 28 lutego 2024 roku na tej podstawie został podejrzanemu wyznaczony obrońca z urzędu w osobie adw. T. W. ( k 168 ). W opinii sądowo-psychotycznej z dnia 15 marca 2024 roku dwaj biegli psychiatrzy przyjęli, iż P. R.:

- jest osobą upośledzoną w stopniu lekkim, cierpi na zespół uzależnienia od alkoholu;

- w czasie popełnienia zarzucanych mu czynów miał zachowaną zdolność do rozpoznania ich znaczenia i pokierowania swoim postępowaniem;

- w aktualnym stanie zdrowia psychicznego może on brać udział w toczącym się przeciwko niemu postępowaniu karnym ( w czasie toczącego się postępowania miał zachowaną poczytalność ) i prowadzić rozsądną obronę;

- nie zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że pozostawanie opiniowanego na wolności spowoduje popełnienie przez niego podobnego czynu zabronionego pod warunkiem leczenia odwykowego, psychiatrycznego i utrzymywania abstynencji.

Biegli stwierdzili, ze P. R. funkcjonuje na poziomie intelektualnym nieznacznie poniżej normy. Nie prezentuje objawów psychotycznych, w szczególności zaburzeń myślenia formalnych ani treści, zaburzeń spostrzegania czy zmian świadomości. Przeważają u niego objawy charakterystyczne dla uzależnienia od alkoholu, ale pomimo odbycia terapii nie utrzymuje abstynencji. Opisywane zaburzenia nie są na tyle głębokie, aby stanowić istotną i trwałą przeszkodę w ocenie przez niego sytuacji, czy rozumienia norm społecznych, w tym konsekwencji spożywania alkoholu ( k 281-282 ).

W dniu 22 kwietnia 2024 roku prokurator wystąpił do Sądu Rejonowego w Radomsku o cofnięcie oskarżonemu wyznaczenia obrońcy z urzędu ( w związku z wnioskami opinii sądowo-psychiatrycznej ) ( k 304 ), a w dniu 29 kwietnia 2024 roku wniósł do sądu akt oskarżenia, w którym nie wykazał, że P. R. ma obrońcę z urzędu.

Sąd Rejonowy w Radomsku nie zarządził doręczenia obrońcy odpisu aktu oskarżenia. Po wpływie aktu oskarżenia ( 29 kwietnia 2024 roku ) – sędzia referent wezwał obrońcę z urzędu wymienionego oskarżonego na rozprawę główną ( 8 maja 2024 roku - k 332 ) – na dzień 5 czerwca 2024 roku. Sąd I instancji w dniu 22 kwietnia 2024 roku po uwzględnieniu wniosku prokuratora cofnął P. R. wyznaczenie obrońcy z urzędu ( k 405 ), a po załączeniu do akt dokumentacji lekarsko-terapeutycznej dotyczącej oskarżonego, w dniu 17 maja 2024 roku wyznaczył mu ponownie obrońcę z urzędu w osobie adw. T. W. ( art. 79 § 1 pkt 3 i 4 kpk ) ( k 386 ). Obrońca ten w dniu 22 maja 2024 roku uczestniczył w posiedzeniu sądu w przedmiocie tymczasowego aresztowania ( k 394-395 ) oraz w dniu 5 czerwca 2024 roku na całej rozprawie głównej, na której za zgodą oskarżonego zapadł wyrok w trybie konsensualnym ( k 416-424 ).

W wypadku powzięcia przez organ procesowy uzasadnionych wątpliwości: czy zdolność oskarżonego do rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania swoim postępowaniem nie była w czasie popełnienia tego czynu wyłączona lub w znacznym stopniu ograniczona (art. 79 § 1 pkt 3 kpk ), albo też czy stan jego zdrowia psychicznego pozwala na udział w postępowaniu lub prowadzenie obrony w sposób samodzielny oraz rozsądny (art. 79 § 1 pkt 4 kpk ), udział obrońcy w postępowaniu staje się obligatoryjny. Stan obrony obligatoryjnej trwa przy tym tak długo, dopóty sąd - uznając za uzasadnioną opinię biegłych lekarzy psychiatrów, że czyn oskarżonego nie został popełniony w warunkach wyłączenia lub znacznego ograniczenia zdolności rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania swoim postępowaniem i że stan zdrowia psychicznego oskarżonego pozwala na udział w postępowaniu i prowadzenia obrony w sposób samodzielny i rozsądny - nie orzeknie, że udział obrońcy nie jest obowiązkowy (art. 79 § 4 kpk). Obrona obligatoryjna powstaje z chwilą, gdy organ procesowy powziął wątpliwości, o których mowa w art. 79 § 1 pkt 3 i 4 kpk i aby wyjaśnić te wątpliwości dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy psychiatrów na podstawie art. 202 § 1 kpk. Stan obrony obligatoryjnej opartej na art. 79 § 1 pkt 3 i 4 kpk nie ustaje z chwilą wydania opinii biegłych psychiatrów usuwającej wątpliwości organu procesowego, ale dopiero z chwilą wydania postanowienia przez sąd - art. 79 § 4 kpk. To nie sama treść opinii sądowo - psychiatrycznej stanowi o istnieniu lub braku obligatoryjnej obrony oskarżonego na rozprawie (art. 79 § 3 kpk ), ale przesądza o tym dopiero postanowienie sądu wydane po tym, jak opinia biegłych lekarzy psychiatrów zostanie złożona do akt sprawy. Za tym zapatrywaniem przemawia wyraźna stylistyka art. 79 § 4 kpk w obecnym brzmieniu, w zestawieniu z poprzednią treścią tego przepisu, a także gwarancyjny charakter tego unormowania w zakresie prawa oskarżonego do obrony (art. 6 kpk).

Ten stan trwał w toku postępowania sądowego od 28 lutego 2024 roku do 22 kwietnia 2024 roku, a następnie od 17 maja 2024 roku.

Zgodnie z art. 79 § 4 kpk, to sąd orzeka o tym, że udział obrońcy w postępowaniu nie jest obowiązkowy. Istotą tej regulacji jest przyjęcie, że to sąd dokonać powinien oceny opinii biegłych lekarzy psychiatrów i dopiero po akceptacji wywodów i wniosków opinii dojść może do zwolnienia obrońcy z jego obowiązków, przy czym sama czynność zwolnienia może być dokonana zarówno przez sąd jak i prezesa sądu. Sąd I instancji wyznaczył oskarżonemu ponownie obrońcę z urzędu, powołując omyłkową podstawę prawną - art. 79 § 1 pkt 3 i 4 kpk ( przepis art. 79 § 1 pkt 4 kpk odnosi się do osób, które – pomimo defektów stanu psychicznego – są wciąż zdolne do udziału w postępowaniu . Wymóg udziału obrońcy ma za zadanie jedynie rekompensować niezdolność do prowadzenia „samodzielnej i rozsądnej” obrony spowodowanej określonymi zaburzeniami psychicznymi ); w istocie sąd ten odwołał się do art. 79 § 2 kpk, gdyż kwestie związane z art. 79 § 1 pkt 3 i 4 kpk rozstrzygnęli biegli psychiatrzy, a opinia sądowo-psychiatryczna nie była przez ten sąd kwestionowana. Podstawa obrony obligatoryjnej przewidziana w art. 79 § 2 kpk przewiduje dyskrecjonalną kompetencję dla sądu orzekającego w sprawie do oceny, czy nawet jeśli w sprawie do czynienia nie mamy ze stwierdzonym przez biegłych stanem ograniczenia lub zniesienia poczytalności, nie zachodzi konieczność zapewnienia podsądnemu profesjonalnej obrony. Za okoliczności utrudniające obronę w rozumieniu art. 79 § 2 kpk można uznać nieporadność życiową oskarżonego, jego upośledzenie umysłowe, które nie mieści się jednak w dyspozycji art. 79 § 1 pkt 3 kpk czy inne okoliczności powodujące trudności w porozumieniu się z oskarżonym. Decyzja, czy zachodzi przesłanka takiej obrony określona w tym przepisie, należy do organu procesowego. Powinna być podejmowana w oparciu o kryteria zobiektywizowane, tym niemniej ma ona charakter ocenny (…) ocena ta nigdy nie ma charakteru całkowicie dowolnego i zawsze musi dostrzegać realia konkretnej sprawy - to sięgnięcie po instrument z art. 79 § 2 KPK zależy wyłącznie od oceny organu procesowego ( postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 9 lipca 2024 r. IV KS 21/24, Legalis ). Rozstrzygnięcie o wyznaczeniu oskarżonemu ponownie obrońcy z urzędu miało charakter progwarancyjny i stanowiło wyraz troski sądu o realizację praw konkretnego oskarżonego z uwagi na jego indywidualne cechy. Rolą sądu jest właśnie zapewnienie by w procesie karnym oskarżony miął równe szansę w postępowaniu, w którym po drugiej stronie występuje państwo, z całym swoim profesjonalnym instrumentarium oskarżycielskim.

W wypadku powzięcia przez organ procesowy uzasadnionych wątpliwości: czy zdolność oskarżonego do rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania swoim postępowaniem nie była w czasie popełnienia tego czynu wyłączona lub w znacznym stopniu ograniczona (art. 79 § 1 pkt 3 kpk), albo też czy stan jego zdrowia psychicznego pozwala na udział w postępowaniu lub prowadzenie obrony w sposób samodzielny oraz rozsądny (art. 79 § 1 pkt 4 kpk ), udział obrońcy w postępowaniu staje się obligatoryjny. Stan obrony obligatoryjnej trwa przy tym tak długo, dopóty sąd - uznając za uzasadnioną opinię biegłych lekarzy psychiatrów, że czyn oskarżonego nie został popełniony w warunkach wyłączenia lub znacznego ograniczenia zdolności rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania swoim postępowaniem i że stan zdrowia psychicznego oskarżonego pozwala na udział w postępowaniu i prowadzenia obrony w sposób samodzielny i rozsądny - nie orzeknie, że udział obrońcy nie jest obowiązkowy (art. 79 § 4 kpk ).

Stan obrony obligatoryjnej z w/w powodów trwał w postępowaniu sądowym od wniesienia aktu oskarżenia do dnia 22 kwietnia 2024 roku. Następnie sąd I instancji, uznając, że oskarżony powinien mieć obrońcę z uwagi na inne okoliczności uzasadniające obronę ( art. 79 § 2 kpk ) w dniu 17 maja 2024 roku ponownie wyznaczył mu obrońcę z urzędu.

Okoliczności utrudniające obronę wiążą się przede wszystkim z właściwościami osobistymi oskarżonego, które - co prawda - nie uniemożliwiają realizacji prawa do obrony materialnej bezpośrednio przez samego oskarżonego, ale w znaczący sposób ją utrudniają. Stwierdzenie okoliczności utrudniających obronę było związane z właściwościami fizycznymi (wiek, stan zdrowia, sprawność poszczególnych narządów zmysłów), psychicznymi (stopień sprawności umysłowej, zaradność lub nieporadność) oraz intelektualnymi (stopień inteligencji ogólnej, wiedzy w dziedzinie stanowiącej materię przedstawionych zarzutów) oskarżonego P. R. w zestawieniu z treścią zarzutów mu przedstawianych. Przy czym obowiązek posiadania obrońcy powstaje od momentu wydania postanowienia, w którym sąd uznał obronę za z tego powodu niezbędną. To sąd decyduje, czy oskarżony musi mieć obrońcę ze względu na okoliczności utrudniające obronę. Tylko niewykonanie przez sąd własnej decyzji rodzi skutki z art. 439 § 1 pkt 10 kpk. Tak więc obrona uregulowana w art. 79 § 2 kpk ma charakter względnie obowiązkowy, gdyż jej istnienie jest zależne od decyzji sądu.

Nieobecność obrońcy obligatoryjnego na rozprawie w przypadku braku wydania przez sąd postanowienia stwierdzającego brak obligatoryjności obrony stanowi uchybienie będące bezwzględną przyczyną odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 10 kpk.

Nie zaszła więc w odniesieniu do P. R. bezwzględna przyczyna odwoławcza określona w art. 439 § 1 pkt 10 kpk, również nie doszło w odniesieniu do tego oskarżonego do naruszenia prawa do obrony.

Nie sposób twierdzić, że obrona miała charakter „iluzoryczny” skoro obrońca brał czynny udział w postępowaniu sądowym, uczestniczył w posiedzeniu aresztowym i rozprawie głównej, bral udział w kształtowaniu wyroku w trybie konsensualnym, korzystnego jednak dla oskarżonego ( nadzwyczajne złagodzenie kary ), uczestniczył w rozprawie odwoławczej i zajął w niej merytoryczne stanowisko. Obowiązkowy udział obrońcy w rozprawie nie jest realizowany przez samą tylko fizyczną obecność obrońcy na rozprawie, ale decydująca jest możliwość wykonywania obrony w sposób efektywny. Pozostaje to w zgodzie z europejskim standardem w zakresie prawa do rzetelnego procesu sądowego (art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka). Stosownie do treści art. 366 § 1 kpk przewodniczący kieruje rozprawą i czuwa nad jej prawidłowym przebiegiem, bacząc, aby zostały wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności sprawy. Czuwanie nad prawidłowym przebiegiem rozprawy obejmuje także dążenie do tego, aby prawo oskarżonego do obrony (art. 6 kpk ) i związane z tym gwarancje procesowe zostały w pełni zrealizowane. W tym zakresie nie doszło do naruszenia standardów obrony oskarżonego. Sposób zachowania oskarżonego na sali rozpraw stanowił realizację przyjętej przez niego linii obrony i nie powodował wątpliwości stron, co do jego poczytalności. W tym zakresie twierdzenia strony skarżącej są gołosłowne, nie przedstawiono bowiem w apelacji dokumentacji medycznej, uzasadniającej formułowanie takich wątpliwości i podważających opinię sądowo-psychiatryczną.

Wniosek

Wniosek o nadzwyczajne złagodzenie kary i zamianę jej na przymusowe leczenie w zakładzie psychiatrycznym.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Przepis art. 93g § 1 kk określa przesłanki szczegółowe stosowania środka zabezpieczającego w postaci pobytu w zakładzie psychiatrycznym wobec kategorii sprawców, którzy popełnili czyn zabroniony w stanie określonym w art. 31 § 1 kk, a więc w stanie całkowitej niepoczytalności. Przesłanką szczegółową orzeczenia izolacyjnego środka zabezpieczającego wobec niepoczytalnego sprawcy jest: 1) popełnienie przez niego czynu zabronionego: a) o znacznej społecznej szkodliwości, b) w związku z chorobą psychiczną lub upośledzeniem umysłowym, oraz 2) wysokie prawdopodobieństwo, że popełni on ponownie czyn zabroniony: a) o znacznej społecznej szkodliwości, b) w związku z chorobą psychiczną lub upośledzeniem umysłowym.

Przepis art. 93g § 2 kk przewiduje, że skazując sprawcę, odnośnie do którego biegli orzekli, że jego poczytalność została ograniczona w stopniu znacznym, na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, karę 25 lat pozbawienia wolności lub karę dożywotniego pozbawienia wolności, sąd orzeka pobyt w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym, jeżeli istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że popełni on czyn zabroniony o znacznej społecznej szkodliwości w związku z chorobą psychiczną lub upośledzeniem umysłowym. Przepis dotyczy skazanego na bezwzględną karę pozbawienia wolności sprawcy, który popełnił przestępstwo, znajdując się w stanie poczytalności ograniczonej w stopniu znacznym.

W stosunki do oskarżonego nie zachodzą więc przesłanki do orzeczenia środka zabezpieczającego pobytu w zakładzie psychiatrycznym.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Jest możliwym jest dokonanie kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku, nie tylko w sposób określony w apelacji, ale również w szerszym zakresie, w oparciu o art. 440 kpk, gdyż ta szersza kontrla jest aktualna w przypadku skutecznego wywiedzenia apelacji.

Zakaz wynikły z treści art. 447 § 5 kpk wyłącznie służy zapewnieniu trwałości przyjętych przez strony procesu warunków skazania. Jednakże w sytuacji, gdy te warunki w sposób uchybiają zasadom dotyczącym współmierności kary, to one - w tym zakresie - powinny podlegać kontroli odwoławczej. Stąd też sąd odwoławczy - stosownie do nakazu z art. 440 kpk - dostrzegając z urzędu rażącą niesprawiedliwość wydanego wobec oskarżonego zaskarżonego wyroku wynikłą z surowości kary, te okoliczności uwzględnił przy tym, gdy rozważał zarzuty związane z naruszeniem prawa oskarżonego do obrony.

Przepis art. 60 § 1 kk pozwala na zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary m.in. w odniesieniu do młodocianego, jeżeli przemawia za tym wzgląd, aby sprawcę wychować (vide art. 54 § 1 kk ). Nadzwyczajne złagodzenie kary w odniesieniu do młodocianego nie wymaga od sądu uzasadnienia, że nawet najniższa kara wymierzona za dany czyn lub kara innego rodzaju byłaby niewspółmiernie surowa (M. Kulik (w:) Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, LEX/el. 2023, art. 60). Tożsame wnioski wypływają z orzecznictwa Sądu Najwyższego, zgodnie z którym w wypadku nadzwyczajnego złagodzenia kary młodocianemu wystarczające jest wskazanie, iż przemawiają za tym względy wychowawcze i nie jest konieczne wykazywanie, że z uwagi na szczególne okoliczności sprawy, nawet najniższa kara przewidziana za przestępstwo w ramach ustawowego zagrożenia byłaby niewspółmiernie surowa (zob. m.in. wyrok SN z dnia 8 października 2015 r., V KK 158/15, LEX nr 1866896).

Uwzględniając wiek oskarżonego, jego dotychczasowe życie i sylwetkę, stan rozwoju umysłowego i emocjonalnego ( częściowe ubezwłasnowolnienie oskarżonego ), sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że obniżył wobec niego karę pozbawienia wolności za czyn I do jednego roku, a wysokość kary łącznej pozbawienia wolności do jednego roku i jednego miesiąca.

Brak jest przesłanek do dalszego łagodzenia oskarżonemu kary.

Dyrektywa określona w art. 54 § 1 kk nie wyłącza stosowania art. 53 kk, a ma jedynie charakter wiodący. Jej realizacja nie oznacza jednak obowiązku orzeczenia wobec sprawcy młodocianego kary łagodnej (zob. wyrok SN z dnia 17 listopada 2011 r., III KK 198/11, LEX nr 1109319). Pamiętać należy, że rażąco łagodna kara w przypadku najpoważniejszych przestępstw, może nie tylko nie wywrzeć pożądanego skutku wychowawczego wobec oskarżonego, ale zadziałać wręcz odwrotnie - spowodować przekonanie, że zaatakowanie najwyższego chronionego prawem karnym dobra jakim jest życie ludzkie, może spotkać się z pobłażliwym potraktowaniem przez organy wymiaru sprawiedliwości (vide wyrok SA w Warszawie z dnia 23 stycznia 2013 r., II AKa 2/13, LEX nr 1316290).

Status młodocianego i „względy wychowawcze”, nie mają samodzielnego bytu jako podstawa szczególnego kształtowania wymiaru kary, a stanowią jedynie punkt wyjściowy i muszą być zestawione z pozostałymi okolicznościami podmiotowymi i przedmiotowymi mającymi znaczenie dla wymiaru kary. Przy czym istotnymi przesłankami przy ustaleniu kary młodocianemu sprawcy winien być też stopień jego zdemoralizowania, tryb życia przed popełnieniem przestępstwa, motywy i sposób działania, a te przesłanki są dla oskarżonego obciążające.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Powody te zostały wskazane wyżej

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wina i sprawstwo za czyny I i II

Kara 6 miesięcy pozbawienia wolności za czyn II

Obowiązek naprawienia solidarnie szkody ( punkt 7 )

Zaliczenie na poczet kary łącznej pozbawienia wolności rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie ( punkt 8 )

Zasądzenie od Skarbu Państwa wynagrodzenia dla obrońcy z urzędu ( punt 10 )

Zwolnienie oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie przed sądem I instancji.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Brak podstaw faktycznych i prawnych do korekty wyroku w tych zakresach.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że obniżył karę pozbawienia wolności za czyn I do jednego roku, a wysokość kary łącznej pozbawienia wolności do jednego roku i jednego miesiąca.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany zostały wskazane wyżej.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

4

Sąd odwoławczy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy z urzędu 1033, 20 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Trudna sytuacja materialna i życiowa oskarżonego uzasadniała zwolnienie go od opłaty za drugą instancję i wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżony

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana