Portal Orzeczeń

UZASADNIENIE

Apelacja prokuratora nie jest zasadna, a jej wniesienie spowodowało zmianę wyroku na korzyść oskarżonego C. A..

Sąd pierwszej instancji poczynił błędne ustalenia faktyczne przyjmując, że zachowanie ostatnio wymienionego polegało na usiłowaniu wyłudzenia odszkodowania w kwocie 5 250 zł od Skarbu Państwa z tytułu niewątpliwie niesłusznego zatrzymania jego osoby, poprzez złożenie zeznań w charakterze świadka w sprawie III Ko 184/16 przed Sądem Okręgowym w Piotrkowie Trybunalskim, wskazujących na uzyskiwanie miesięcznego dochodu w łącznej kwocie 1 300 – 1 600 złotych netto.

Materiał aktowy sprawy w sposób bezsporny wskazuje na to, że oskarżony działając przy pomocy swojego pełnomocnika wystąpił do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z wnioskiem o odszkodowanie w kwocie 5 250 złotych, w związku z bezzasadnym i nielegalnym zatrzymaniem, które było powodem przedwczesnego rozwiązania z nim przez pracodawcę stosunku pracy z dniem 21 lutego 2016 roku, a podstawą tego żądania było otrzymywane - z tytułu wykonywanej w zatrudniającej go w okresie poprzedzającym zatrzymanie na podstawie umowy zlecenia firmie (...) s.c. w W. - wynagrodzenie w kwocie 500 zł brutto miesięcznie, za okres na jaki ta umowa była zawarta, czyli do końca 2016 roku (10,5 miesiąca pozostałych do końca okresu umowy x 500 zł brutto, czyli roszczenie opiewało na kwotę 5 250 złotych).

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie odszkodowawczej faktycznie nie zaakceptował żądanej kwoty 5 250 zł, ale nie dlatego, że wnioskodawca podawał niezgodnie z prawdą wysokość otrzymywanego wynagrodzenia, tylko z tego powodu, że od miesiąca lipca 2016 roku podjął on inną pracę, z tytułu której otrzymywał wynagrodzenie. Sąd ten zasądził więc odszkodowanie za okres od 21 lutego 2016 roku do końca czerwca 2016 roku i z tej przyczyny ograniczył odszkodowanie do kwoty 1 594 złotych. Swoje rozstrzygnięcie uzasadnił w taki sposób, że za podstawę naliczenia odszkodowania przyjął wynagrodzenie jakie otrzymywałby oskarżony z tytułu umowy zlecenia za okres kiedy pozostawał on bez zatrudnienia, z tym że w obliczeniach przyjął kwotę wynagrodzenia netto, a nie brutto, na którą opiewał wniosek o odszkodowanie. Powodem takiego wyliczenia był fakt, że odszkodowanie w przeciwieństwie do wynagrodzenia nie podlega obowiązkowi podatkowemu, co oznacza że wysokość utraconego zarobku nie może być określona w oparciu o te elementy wynagrodzenia, które w rzeczywistości nie są wypłacane pracownikowi tj. zaliczkę na podatek dochodowy i składkę na ubezpieczenie społeczne. Stąd właśnie kwota zasądzonego odszkodowania dla C. A. była niższa (z uwagi na podatek, jaki powinien był od niej potrącony w przypadku, gdyby była wypłacona w formie wynagrodzenia), niż ta żądana przez niego we wniosku. Kwota, na którą opiewał pierwotny wniosek o odszkodowanie znajdowała natomiast podstawę w umowie o pracę i w wynagrodzeniu, które z tytułu tej umowy wnioskodawca pobierał. Nie ma więc żadnych podstaw w materiale aktowym ku temu, aby wyprowadzić wniosek, że oskarżony chciał wyłudzić nienależne odszkodowanie w kwocie 5 250 zł. Gdyby C. A. nie pracował od lipca do grudnia 2016 roku, to Sąd odszkodowawczy opierając się na tej umowie zlecenia zasądziłby właśnie kwotę około. 3 924,59 złotych ( co stanowiłoby 5 250 złotych brutto, o którą to kwotę wnosił pełnomocnik, a więc przedstawiciel procesowy wnioskodawcy błędnie wyliczając wysokość roszczenia według wynagrodzenia brutto zamiast netto ). Zważyć przy tym należy, iż wnioskodawca nie modyfikował żądania.

Mając na uwadze powyższe rozważania sąd odwoławczy nie zgodził się z ustaleniem sądu rejonowego w niniejszej sprawie, który powielił zarzut z aktu oskarżenia co do tego, że działania oskarżonego realizują znamiona usiłowania wyłudzenia odszkodowania w kwocie 5 250 złotych i z tego powodu sąd odwoławczy wyeliminował z opisu czynu zarówno działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, jak i działanie w celu usiłowania wyłudzenia odszkodowania, a tym samym z kwalifikacji prawnej czynu wyeliminował przepisy art. 13 & 1 kk , art. 286 & 1 kk i art. 11 & 2 kk, ograniczając ją do przepisu art. 233 & 1 kk.

Sąd odwoławczy zaakceptował bowiem ustalenia sądu merytorycznego w zakresie dotyczącym złożenia przez C. A. fałszywych zeznań w sprawie III Ko 184/16 Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim. Oskarżony na rozprawie przed tymże rzeczywiście powiedział, że otrzymywał oprócz wynagrodzenia przelewanego na jego rachunek bankowy przez pracodawcę , dodatkowe wynagrodzenie w formie gotówki i dlatego osiągał łącznie dochody w kwocie ok. 1 300 – 1 600 zł netto miesięcznie (karta. 36 akta III Ko 184/16). Te twierdzenia oskarżonego nie znalazły jednak potwierdzenia w relacjach pracodawcy M. W., który wyraźnie stwierdził, że C. A. otrzymywał tylko i wyłącznie wynagrodzenie wynikające z umowy zlecenia, jak i innego pracownika tej firmy – A. S., który będąc zatrudnionym również jako ochroniarz zarabiał 500 złotych brutto i nie otrzymywał żadnych innych pieniędzy za świadczoną pracę. Dlatego też brak było podstaw dowodowych ku temu, aby przyjąć za wiarygodne twierdzenia oskarżonego, że rzeczywiście otrzymywał on dodatkowe pieniądze w formie gotówkowej. Gdyby istotnie tak było, to oskarżony powinien być uniewinniony od zarzutu składania fałszywych zeznań. Tymczasem sąd odwoławczy podziela argumentację sądu rejonowego, że w przedmiotowej sprawie nie można przyjąć, że oskarżony otrzymywał dodatkowe wynagrodzenie gotówką, bo nie ma na to w materiale aktowym żadnego potwierdzenia.

Należy natomiast zgodzić się z sądem rejonowym, co do oceny stopnia społecznej szkodliwości zachowania oskarżonego polegającego na składaniu fałszywych zeznań. Tenże sąd słusznie zaakcentował, że sąd odszkodowawczy uznał za nieistotne dla meritum swojego rozstrzygnięcia twierdzenia C. A. o otrzymywaniu dodatkowego wynagrodzenia w formie gotówkowej. Sąd ten nie tylko uznał tę część zeznań C. A. za nieistotną, ale w ogóle nawet nie poruszył tej kwestii w ramach swojego uzasadnienia. Tym samym trudno w takiej sytuacji zaprzeczać, że takie zachowanie oskarżonego cechuje się znikomym stopniem społecznej szkodliwości.

Oczywiście zeznania C. A. złożone w sprawie odszkodowawczej miały znaczenie prawne, bo przecież stanowiły dowód w sprawie i tym samym jak każdy inny dowód podlegały ocenie i miały znaczenie dla oceny zasadności wniosku o odszkodowanie, to jednak z uwagi na to, że Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim orzekając w sprawie III Ko 184/16 nie przywiązywał wagi do tych twierdzeń, zasadnie sąd pierwszej instancji rozstrzygający niniejszą sprawę karną ocenił, że mamy do czynienia ze znikomym stopniem społecznej szkodliwości czynu wyczerpującego od strony formalnej znamiona występku stypizowanego w art. 233 & 1 kk.

Rację ma prokurator w tym zakresie w jakim twierdzi, że uzasadnienie sądu pierwszej instancji jest zbyt lakoniczne i dlatego nie realizuje wymogów z art. 424 k.p.k. Nie sposób jednak tylko z tej przyczyny uwzględnić apelacji prokuratora. Zgodnie bowiem z art 455a k.p.k. nie można uchylić wyroku tylko z tego powodu, że jego uzasadnienie nie spełnia wymogów określonych w art. 424 k.p.k. Innymi słowy to, że uzasadnienie sądu pierwszej instancji nie do końca odpowiada wymogom ustawowym, nie stanowi podstawy uchylenia takiego wyroku.

Przy wyznaczaniu stopnia społecznej szkodliwości czynu należało wziąć pod uwagę okoliczności wymienione w przepisie art. 115 & 2 kk, związane z czynem - z jego stroną przedmiotową i podmiotową, a nade wszystko motywację przyświecającą postawie oskarżonego zaprezentowanej przed Sądem Okręgowym w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie III Ko 184/16 ( relacja dotycząca uzyskiwania jeszcze dodatkowego wynagrodzenia w gotówce, miała posłużyć tylko do wzmocnienia argumentacji zawartej we wniosku o odszkodowanie ).

Mając na względzie wskazane okoliczności, sąd okręgowy dokonał korekty zaskarżonego wyroku w sposób opisany w części dyspozytywnej.

Kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciążono Skarb Państwa, na podstawie przepisu powołanego w wyroku.