Portal Orzeczeń

UZASADNIENIE

Odpowiedzialność za wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 kp może wchodzić w grę tylko wówczas, gdy nie zaistniała przyczyna, która należycie usprawiedliwiałaby niewypłacenie należnych pracownikom świadczeń ( por. komentarz do art. 282 kp w: A. Sobczyk (red.), Kodeks pracy. Komentarz. Wyd. 5, Warszawa 2020 ). W związku z powyższym Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie zasadnie zwracał uwagę, iż nie jest tak, że osoba zobowiązana do wypłacania świadczeń pieniężnych, jeżeli dojdzie do niewypłacenia ich w terminie, zawsze odpowiada z art. 282 k.p. Odpowiedzialności karnej (za przestępstwa i wykroczenia) podlega bowiem tylko ten, kto dopuszcza się czynu, który jest jednocześnie karalny, karygodny i zawiniony. Aby zatem móc przyjąć zawinienie sprawcy, należy ustalić, że nie istniała przyczyna, która należycie usprawiedliwiałaby niewypłacenie należnych pracownikom świadczeń. Przyczyną taką, może być np. (między innymi) brak dochodów po stronie zakładu pracy, powodujący że jego sytuacja finansowa stała się na tyle trudna, iż nie pozwala na regularną wypłatę zobowiązań. ( wyrok SN z 23.9.2009 r., IV KK 66/09, OSNK 2009, Nr 1, poz. 1887). Jeżeli zatem powodem, dla których do wypłaty świadczeń nie doszło, było przekonanie pracodawcy ( osoby działającej w jego imieniu ), że wymagane przez pracownika świadczenia w rzeczywistości mu nie przysługują ( np. że nie ma podstaw prawnych do ich wypłaty z jakiegokolwiek powodu ), a przekonanie to okazałoby się uzasadnione, wówczas odpowiedzialność za wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 kk w grę wchodzić nie będzie. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy – zasadność żądania wypłaty tożsamych świadczeń, do jakich odwołuje się wniosek o ukaranie, zweryfikowana została w postępowaniu prowadzonym przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb,. IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie IV P 117 / 19. Wyrokiem z dnia 24 marca 2021 r. sąd powództwo M. W. o ich zapłatę prawomocnie oddalił, uznając ich dochodzenie za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, przyznając de facto, że odmowa ich wypłaty przez obwinionego była uzasadniona. Podzielając argumentację przedstawioną w uzasadnieniu tego wyroku, tym samym uznać należy, iż oskarżony odmawiając wypłaty tych świadczeń, nie wyczerpał znamion wykroczenia, o jakim mowa w art. 282 § 1 pkt 1 kp.

W tej sytuacji jedynie już na marginesie sąd odwoławczy zwraca uwagę, iż w obecnym stanie prawnym, środki oddziaływania wychowawczego przewidziane w art. 41 kw mogą być stosowane wyłącznie przed wszczęciem postępowania sądowego, przez organ, który wykroczenie ujawnił lub przez inny uprawniony podmiot, zatem ich orzekanie przez sąd w wyroku po wniesieniu wniosku o ukaranie nie jest dopuszczalne. ( por. komentarz do art. 41 kw w: P. Daniluk (red.), Kodeks wykroczeń. Komentarz. Wyd. 2, Warszawa 2019, Legalis oraz przywoływane tam piśmiennictwo ).

Wobec uniewinnienia obwinionego, stosownie do treści art. 119 § 2 pkt 2 kpw, sąd orzekł o ponoszeniu przez Skarb Państwa kosztów procesu, w tym również obejmujących uzasadnione wydatki obwinionego poniesione w związku z udziałem jednego obrońcy. Wysokość zwrotu tych wydatków ustalona została z uwzględnieniem stawek minimalnych określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, mając na uwadze, iż żądanie uprawnionego ograniczało się wyłącznie do zwrotu wydatków za drugą instancję ( k. 181 ) oraz, iż nie towarzyszyło temu wykazywanie podstaw zwrotu tego wynagrodzenia ponad stawkę minimalną. W tym kontekście sąd uwzględnił, iż wysokości kwot zasądzanych z tego tytułu limitowane są z jednej strony wysokością rzeczywiście poniesionych kosztów, z drugiej zaś nie mogą przekraczać sześciokrotności stawek minimalnych, obliczanych przy uwzględnieniu przepisów w/w rozporządzenia. Sąd, podejmując decyzję o zasądzeniu zwrotu wydatków poniesionych przez stronę z tytułu zastępstwa procesowego, ustalenia wynikające z realizacji cywilnoprawnej umowy zawartej pomiędzy obrońcą, a klientem, bierze pod uwagę o tyle, że kształtują one górną granicę, w jakiej zwrot może nastąpić. W pozostałym zakresie o wysokości zwrotu kosztów poniesionych z tytułu ustanowienia obrońcy z wyboru decydują przepisy przywoływanego wyżej rozporządzenia, ze szczególnym uwzględnieniem jego § 15 ust. 3, wedle którego opłatę w sprawach wymagających przeprowadzenia rozprawy ustala się w wysokości przewyższającej stawkę minimalną, która nie może przekroczyć sześciokrotności tej stawki, ani wartości przedmiotu sprawy, jeśli uzasadnia to niezbędny nakład pracy adwokata, w szczególności poświęcony czas na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczba stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjęte w sprawie, w tym czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu; wartość przedmiotu sprawy; wkład pracy adwokata w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie; rodzaj i zawiłość sprawy, w szczególności tryb i czas prowadzenia sprawy, obszerność zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów, o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności. Sąd Okręgowy uznał, iż w realiach niniejszej sprawy kwota stanowiąca równowartość stawki minimalnej jest adekwatną do kryteriów, do jakich odwołują się wyżej wymienione przepisy. Zasądzenia zwrotu według stawek wyższych winno być zarezerwowana dla spraw o wyższym stopniu skomplikowania i złożoności – czy to pod względem faktycznym, czy prawnym. Tytułem przykładu można wskazać na sprawy, w których postawiono oskarżonemu większą ilość zarzutów, obejmujące obszerny materiał aktowy, wymagające przesłuchania świadków, dopuszczania opinii biegłych itp. Niniejsza sprawa tego typu kryteriów nie spełniała. Materiał aktowy ograniczał się do w zasadzie do jednego tomu, w postępowaniu odwoławczym nie słuchano świadków, nie przeprowadzono dowodów z opinii biegłych, a obecność obrońcy ograniczyła się do udziału w jednym posiedzeniu, bez wykazywania ponadprzeciętnej aktywności, mającej istotny wpływ dla ostatecznego jej rozstrzygnięcia.