Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2013 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Tadeusz Węglarek (spr.)

Sędziowie SO Sławomir Gosławski

del. SR J. N.

Protokolant Dagmara Szczepanik

przy udziale Prokuratora Rejonowego w Bełchatowie del. do Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim - U. S.

po rozpoznaniu w dniu 04 października 2013 roku

sprawy A. K. (1)

oskarżonego z art.280§1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 14 czerwca 2013 roku sygn. akt II K 343/13

na podstawie art.437§1 kpk, art.636§1 kpk utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

wydatkami poniesionymi w postępowaniu odwoławczym obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IV Ka 508/13

UZASADNIENIE

M. Z., K. K. (1), A. K. (1), K. S., zostali oskarżeni o to, że:

w dniu 24 lutego 2013 roku około godziny 03:20 przy skrzyżowaniu ulicy (...) z ulicą (...) w T. województwo (...) działając wspólnie i w porozumieniu używając przemocy wobec R. L. (1) i M. P. (1) polegającej na biciu pięściami i kopaniu w twarz, spowodowali upadek R. L. (1) na chodnik z kieszeni spodni zabrali mu papierosy marki R. (...) w ilości 16 szt. pieniądze w kwocie 10 zł oraz telefon komórkowy marki S. (...), a następnie zabrali podręczny bagaż należący do R. L. (1) w postaci torby koloru czarnego z obszyciami szaro-czerwonymi, torby koloru czarno-niebieskiego, swetra szarego w paski, ubrania roboczego, wiertarki in­ki E. mocy 710 W, poziomicy 30 cm, miary zwijanej o długości 3 metry, przedłużacza 220 V o długości 7,5 m zwijanego z czterema gniazdami, których łączna wartość wynosi 490 zł i podręczny bagaż należący do M. P. (1) w postaci pokrowca wraz obszyciami kijkami i nartami S. oraz reklamówki z zawartością piwa Ż. i T. o łącznej wartości 515 zł w wyniku czego M. P. (1) doznał urazu głowy i otarcia naskórka okolicy szczękowej prawej i nosa, a R. L. (1) doznał stłuczenia prawej strony twarzy

tj. o czyn z art. 280 § 1 kk

Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim w II Wydziale Karnym wyrokiem z dnia 14 czerwca 2013 roku w sprawie II K 343/13 :

1. oskarżonych M. Z., K. K. (1), K. S. i A. K. (1) w ramach zarzucanego im czynu uznał za winnych tego, że w dniu 24 lutego 2013 roku około godziny 03.00, przy skrzyżowaniu ulicy (...) z ulicą (...) w T., województwo (...), działając wspólnie i w porozumieniu, używając przemocy wobec R. L. (1) i M. P. (2) polegającej na biciu ich pięściami w twarz, spowodowali upadek R. L. (1) na chodnik, w wyniku czego doznał on stłuczenia prawej strony twarzy, a M. P. (2) doznał urazu głowy i otarcia naskórka okolicy szczękowej prawej i nosa, po czym z kieszeni spodni R. L. (1) zabrali papierosy marki R. (...) w ilości 16 szt. i pieniądze w kwocie 10 zł , a następnie zabrali podręczny bagaż należący do R. L. (1) w postaci torby koloru granatowego z czerwonymi lamówkami z zawartością torby koloru czarno-niebieskiego, w której znajdowały się telefon komórkowy marki S. (...), sweter szary w paski, ubranie robocze, wiertarka m-ki E. mocy 710 W, poziomica 30 cm, miara zwijana o długości 3 metry, przedłużacz 220 V o długości 7,5 m zwijany z czterema gniazdami i inne drodze rzeczy, których łączna wartość wynosi 490 zł i podręczny bagaż należący do M. P. (2) w postaci pokrowca wraz obszyciami, w którym znajdowały się kijki i narty marki S. oraz reklamówki z zawartością piwa Ż. i T., o łącznej wartości 515 zł tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 280 § 1 kk w stosunku do oskarżonych M. Z., K. K. (1) i K. S., zaś wobec oskarżonego A. K. (1) czynu stanowiącego wypadek mniejszej wagi wyczerpujący dyspozycję art. 283 kk w związku z art. 280 § 1 kk i za to:

a. na podstawie art. 280 § 1 kk i art. 33 § 2 kk wymierzył oskarżonym M. K. K. i K. S. kary po 2 lata pozbawienia wolności oraz kary grzywny w ilości po 50 stawek dziennych przyjmując wartość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych;

b. na podstawie art. 283 kk i art. 33 § 2 kk wymierzył oskarżonemu A. K. (1) karę 1 roku pozbawienia wolności oraz karę grzywny w ilości 50 stawek dziennych przyjmując wartość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych;

2.  na podstawie art. 46 § 2 kk orzekł solidarnie od oskarżonych M. Z., K. K. (1), K. S. i A. K. (1) na rzecz pokrzywdzonych M. P. (2) i R. L. (1) nawiązki w kwocie po 2.000 złotych;

3.  na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu M. Z. okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 24 lutego 2013 roku do dnia 14 czerwca 2013 r.;

4.  na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu K. K. (1) okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 24 lutego 2013 roku do dnia 19 kwietnia 2013 roku i od dnia 29 kwietnia 2013 roku do dnia 14 czerwca 2013 r.

5.  na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu K. S. okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 24 lutego 2013 roku do dnia 14 czerwca 2013 r.

6.  na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu A. K. (1) okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 24 lutego 2013 roku do dnia 25 lutego 2013 roku i od dnia 08 kwietnia 2013 roku do dnia 14 czerwca 2013 r.

9. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. W. z Kancelarii Adwokackiej w T. M.. kwotę 516,60 złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu K. S. z urzędu w postępowaniu sądowym;

10.  zasądził od oskarżonego K. S. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 400 złotych tytułem opłaty oraz kwotę 177,25 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych w sprawie, zwalniając go od pozostałej części kosztów sądowych,

11.  zasądził od oskarżonych M. Z. i K. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwoty po 400 złotych, zaś od oskarżonego A. K. (1) kwotę 280 złotych tytułem opłaty oraz kwoty po 177,25 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych w sprawie.

Powyższy wyrok na zasadzie art. 425 § 1 i 2 kpk art. 444 kpk i art. 447 § 2 kpk w części na niekorzyść oskarżonego A. K. (1) w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o karze zaskarżył prokurator.

Na podstawie art. 427 § 2 kpk i art. 438 pkt 3 i 4 kpk wyrokowi zarzucił:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia który miał wpływ na jego treść a polegający na bezpodstawnym przyjęciu przez Sąd I instancji, ze czyn zarzucany oskarżonemu wyczerpuje dyspozycję art. 283 kk w zw. z art. 280 § 1 kk i stanowi wypadek mniejszej wagi, podczas gdy prawidłowa analiza zgromadzonego materiału dowodowego, a zwłaszcza okoliczności przedmiotowych i podmiotowych przestępstwa – sposób działania wspólnie i w porozumieniu wszystkich sprawców, czas i miejsce przestępstwa oraz skutki, nie uzasadnia zastosowania w/w art. co do osoby oskarżonego;

- rażącą niewspółmierność kary wyrażającej się orzeczeniem wobec oskarżonego kary jedynie 1 roku pozbawienia wolności oraz grzywny 50 stawek dziennych po 10 złotych każda i solidarnie nawiązki, podczas gdy stopień społecznej szkodliwości czynu zarzucanego oskarżonemu, także rodzaj i charakter naruszonego dobra jakim jest zdrowie pokrzywdzonych przestępstwem rozboju, wskazują na konieczność wymierzenia kary 2 lat pozbawienia wolności – tj. orzeczonej w stosunku do pozostałych współsprawców.

W konkluzji wniósł o zmianę wyroku sądu I instancji poprzez:

- wyeliminowanie z zastosowanej przez Sąd kwalifikacji prawnej art. 283 kk,

- wymierzenie oskarżonemu kary 2 lat pozbawienia wolności a w pozostałym zakresie utrzymanie wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja prokuratora jest bezzasadna i to w stopniu oczywistym.

W odniesieniu do oskarżonego A. K. (2) sąd meriti ustalił:

⚫

A. K. (1) stał podczas zajścia w pewnym oddaleniu – około 2 do 5 metrów od miejsca w którym byli bici M. P. (1) i R. L. (2)­m.;

⚫

jednakże nie protestował on (A. K. (1)) przeciwko karygodnemu po­stępowaniu swoich kolegów;

⚫

nie uderzył żadnego z pokrzywdzonych (osobiście);

⚫

nie zabrał im (osobiście) żadnej rzeczy

– aczkolwiek –

⚫

część łupów ukryto w korytarzyku prowadzącym do piwnicy domu w któ­rym tenże oskarżony zamieszkuje;

⚫

znaleziono u niego papieros tej samej marki jaki skradziono pokrzywdzo­nym (wszystko to z ustaleń faktycznych, karty 833 i 835).

Co prawda sąd meriti użył nietrafnego sformułowania, że A. K. (1) swoim zachowaniem bezpośrednio nie wypełnił znamion przestępstwa rozboju to odnosząc się zaś do tych ustaleń w innej części sprawozdania ze swego rozu­mowania (karta 839) – celnie przywołuje organ I instancji argumenty odno­szące się do znamion czasownikowych przestępstwa rozboju i to z powołaniem się na judykaturę. Rzecz jasna nie pomija Sąd Rejonowy w swych wywodach również kwestii odnoszących się do współsprawstwa, konstatując tę proble­matykę stwierdzeniem następującym, zaczerpniętym z orzecznictwa Sądu Najwyższego: „wykonuje czyn zabroniony wspólnie i w porozumieniu z inną osobą także ten, kto nie biorąc osobiście udziału w czyn­ności sprawczej tego czynu, swoim zachowaniem zapewnia realizację uzgod­nionego z tą osobą wspólnego przestępczego zamiaru”.

Trzeba przy tej sposobności zaakcentować, że działanie wspólnie i w poro­zu­mieniu w rozumie­niu art. 18 § 1 k.k. nie ogranicza się tylko do sytuacji, gdy wszelkie elementy i przebieg podjętego działania wynikają z uprzedniego uzgodnienia między współdziałającymi, lecz mieści w sobie również takie działania, których podjęcie dyktuje czy wymusza dynamiczny rozwój wyda­rzeń, o ile postawa współdziałającego nie dostarczy podstaw do przyjęcia, iż nie akceptuje on działań uprzednio między sprawcami nieuzgodnionych, wy­kraczających poza zakres wstęp­nego porozumie­nia, gdyż jedynie wówczas możliwe jest uznanie, iż sprawca ten ponosi odpo­wiedzialność w granicach swego pierwotnego zamiaru, z wyłą­czeniem czynno­ści stanowiących nieak­ceptowany eksces współdziałającego.

Gdy chodzi o wymiar kary i uznanie czynu przypisanego A. K. (1).

Przy ocenie zasadności wymierzonych oskarżonym kar nie można zapomi­nać także o wewnętrznej sprawiedliwości wyroku, którą należy rozu­mieć jako konieczność zachowania właściwych proporcji kar w stosunku do wszystkich sprawców danego czynu i to nawet bez względu na to, czy sprawa toczyła się w jednym postępowaniu, czy też oddzielnie.

W tej sytuacji trudno dociec, czemuż to apelujący akceptując najniższy usta­wowy wymiar kary dla sprawców dominujących, oczekuje takiej samej represji dla sprawcy, którego rola (w realiach sprawy) okazała się podrzędna, co wykazano powyżej.

Z satysfakcją trzeba również odnotować trafność wywodów sądu meriti odnoszących się do uznania omawianego przypadku rozboju (co do oskarżo­nego A. K. (1)) za typ uprzywilejowany.

Wywody Sądu Rejonowego są w tej kwestii przekonujące (karty 840, 841), nie ma więc powodów by powta­rzać je po raz kolejny w tym miejscu, wszak nie takim celom postępowanie odwoławcze ma służyć.

Wypada jednak odnotować następujący pogląd wypowiedziany w orzeczeniu Sądu Apelacyjnego w Krakowie, w wy­roku w sprawie II AKa 128/02 z 5 czerwca 2002 roku, KZS 2002/6/16: „Za rozbój typu uprzywilejowanego przez wypadek mniejszej wagi uznaje się w praktyce te odmiany czynów typu pod­stawowego, w których stopień społecz­nej szkodliwości oraz wina sprawcy są znacznie niższe niż w przypadku typu podstawowego, a nie są jeszcze submi­nimalne, jak w razie znikomości tych znamion, zupełnie odejmującej czynowi charakter przestępczy.

Wypadek mniejszej wagi jest stanem pośrednim między brakiem treści mate­rialnej prze­stępstwa a stanem uznawanym za przestępstwo typu podstawo­wego. Za wy­padki mniejszej wagi uznaje się więc takie zachowania, wyczer­pujące zna­miona formalne, gdy szkoda wyrządzona lub zamierzona jest nie­wielka, sprawca działa z niewielką winą, nagle, bez zastanowienia, czasem motywo­wany wyzywającym zachowaniem pokrzywdzonego. Niektórzy dodają waru­nek, by poprzednie życie sprawcy bądź jego zachowanie po popełnieniu prze­stępstwa świadczyły, że przestępstwo było w jego życiu incydentem od­biega­jącym od linii jego życia. Sąd Apelacyjny tego dodatkowego obostrzenia nie wymaga, bo są to okoliczności życiorysowe, tyczące osoby sprawcy, a nie jego czynu. Prawo karne jest prawem czynu, a nie prawem sprawcy - jak prawo nie­letnich”.

Natomiast początkowo wątpliwości sądu odwoławczego budziło rozstrzygnięcie Sądu meriti, w zasądzeniu od oskarżonych solidarnie nawiązek na rzecz pokrzywdzonych. Poza sporem jest, że ukazało się wiele orzeczeń Sądu Najwyższego i sądów powszechnych dopuszczające orzeczenie środka karnego z art. 46 § 1 kk, wbrew zasadzie indywidualizacji kary, w postaci solidarnego zobowiązania współsprawcy przestępstwa do naprawienia szkody.

Akcentuje się w orzecznictwie kompensacyjny charakter środka karnego określonego w art. 46 kk. Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 17 maja 2012 roku w sprawie II Aka 150/12 opubl. KZS 2012/10/50 podkreśla, iż z uwagi przede wszystkim na dobro pokrzywdzonego, celowe jest nakładanie na współsprawców właśnie solidarnego obowiązku naprawienia szkody bowiem inne rozwiązanie naraża podmiot pokrzywdzony przestępstwem na nieuzyskanie wyrównania szkody w pełnej wysokości.

Z. jest więc przerzucanie właśnie na oskarżonych współsprawców ciężaru wytaczania ewentualnych roszczeń regresowych po naprawieniu szkody przez któregokolwiek z nich, stosownie do treści art. 441 § 2 kc.

Z kolei Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 27 marca 2012 roku w sprawie Ii Aka 37/12 opubl. w zbiorze orzeczeń LEX za nr (...) orzekł, iż użyte w art. 46 § 2 kk sformułowanie „zamiast” oznacza możliwość zastąpienia karnoprawnego obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę za pomocą nawiązki i potwierdza tożsamość celów powyższych instytucji służących kompensacie szkód i krzywd wynikających z przestępstwa.

Tak więc w ocenie sądu odwoławczego, uwzględniając kompensacyjny charakter środka karnego określonego w art. 46 kk, dopuszczalne jest orzeczenie solidarnie obowiązku określonego w art. 46 § 1 kk jak również nawiązki określonej w art. 46 § 2 kk.

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji.