IV Ka 528/24 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim z 2025-02-10
UZASADNIENIE |
||||||||||||||||||||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
IV Ka 528 / 24 |
||||||||||||||||||
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
2 |
|||||||||||||||||||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
||||||||||||||||||||
0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
Wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 28 maja 2024 roku o sygnaturze akt II K 700 / 23 |
||||||||||||||||||||
0.11.2. Podmiot wnoszący apelację |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel posiłkowy |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel prywatny |
||||||||||||||||||||
☒ obrońca |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||||||||||
☐ inny |
||||||||||||||||||||
0.11.3. Granice zaskarżenia |
||||||||||||||||||||
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||||||||||||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||||||||||||||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||||||||||||||||
☐ |
co do kary |
|||||||||||||||||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||||||||||||||||
0.11.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||||||||||||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||||||||||||||||
☐ |
||||||||||||||||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||||||||||||||||
0.11.4. Wnioski |
||||||||||||||||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
|||||||||||||||||
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
||||||||||||||||||||
0.12.1. Ustalenie faktów |
||||||||||||||||||||
0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||||||
1 |
||||||||||||||||||||
0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||||||
0.12.2. Ocena dowodów |
||||||||||||||||||||
0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
||||||||||||||||||
1 |
||||||||||||||||||||
0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
||||||||||||||||||
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Zarzut |
|||||||||||||||||||
1. |
1. mającej wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazy przepisów postępowania, tj. art. 7 kpk oraz art. 410 kpk; 2. rażącej surowości wymierzonych kar, środków karnych oraz kompensacyjnych |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny ☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||||||||||||||||||||
Ad. zarzutów z punktu 1. Zarzuty te, kwestionując prawidłowość przedstawionej przez sąd I instancji oceny zebranych w sprawie dowodów oraz poczynionych na ich podstawie ustaleń faktycznych, koncentrowały się przede wszystkim na próbie wykazania braku podstaw do uznania zeznań pokrzywdzonych za wiarygodne, przy jednoczesnej – jego zdaniem, bezzasadnej – odmowie przydania takiego waloru wyjaśnieniom oskarżonego, a także na podniesieniu, że nienależycie została uwzględniona wymowa relacji części, wskazanych imiennie w apelacji, świadków, którzy przywoływali fakty dla oskarżonego korzystne. Zdaniem skarżącego, ocena tych dowodów charakteryzuje się tendencyjnie nierównym podejściem do nich, z korzyścią dla pokrzywdzonych. Na poparcie tego stanowiska skarżący przywoływał, iż w/w świadkowie nigdy nie zaobserwowali u pokrzywdzonych obrażeń, ani też nie byli obserwatorami jakiejkolwiek awantury wszczętej przez oskarżonego, czy też innych jego zachowań świadczących o realizacji czynności mogących być ocenianymi w kategoriach „ znęcania się ”, jak również, że pokrzywdzeni, np. wobec pracowników (...), przedstawiali informacje, które odbiegały od ich późniejszych zeznań, w szczególności nie potwierdzając przed ich złożeniem, by byli zagrożeni postawą oskarżonego w domu. Przywoływał też – posiłkując się dokumentacją fotograficzną – iż w czasie, kiedy miało dochodzić do znęcania się oskarżonego nad członkami rodziny, T. B. wraz z żoną i dziećmi spędzali czas na wspólnych spotkaniach i wyjazdach rodzinnych, których uwidoczniona na zdjęciach atmosfera nie odzwierciedlała, jakoby między nimi dochodziło do przemocy o tak dużej skali intensywności i długotrwałości. Rzeczywiście zgodzić się należy, iż kluczowymi dla oceny zasadności stawianych oskarżonemu zarzutów były zeznania trójki pokrzywdzonych. Specyfiką spraw dotyczących przemocy domowej jest jednak, że zazwyczaj trudno o inne źródła dowodowe, aniżeli oskarżony i pokrzywdzeni, względnie inne jeszcze osoby wspólnie z nimi zamieszkujące. Sprawcy rzadko kiedy dopuszczają się bowiem tych występków w obecności osób postronnych. Jeśli więc naganne zachowania o znamionach znęcania mają miejsce, to z reguły odbywają się „ w czterech ścianach ” i tylko sami domownicy bezpośrednio ich doświadczają, bądź obserwują, a reszta zeznających to świadkowie przede wszystkim „ ze słuchu ”, a więc tacy, którzy o konflikcie rodzinnym wiedzą tyle, ile opowiedzą im sami zainteresowani. Najczęściej są to osoby, które z racji pokrewieństwa lub relacji towarzyskich, „ sympatyzują ” z jedną ze stron i w związku z tym liczyć się należy, że wiedzą o konflikcie szafować mogą oszczędnie i selektywnie, a zwłaszcza wbrew obiektywnej rzeczywistości w korzystnym świetle przedstawiać tylko jedną z jego stron. Tym niemniej w niniejszej sprawie sąd I instancji dysponował dowodami obiektywnymi o takiej wymowie i charakterze, by móc miarodajnie wypowiedzieć się, którą ze wzajemnie wykluczających się wersji ( jedną z nich stanowiły wyjaśnienia oskarżonego, drugą zeznania pokrzywdzonych ) można uznać za wiarygodną – chodzi przede wszystkim o opinie biegłych z zakresu psychologii ( M. P. ) oraz psychiatrii dziecięcej ( K. G. ), sporządzonymi w związku z zeznaniami, badaniem i dokumentacją medyczną z leczenia małoletniego pokrzywdzonego D. B.. Z dowodów tych wprost więc wybrzmiewają także wnioski, iż dziecko bezpośrednio doświadczało przemocy domowej ze strony ojca ( opinia M. P. ) oraz, że występuje u niego zespół stresu pourazowego w związku z przeżytą traumą, której towarzyszą symptomy świadczące o stosowaniu wobec niego przemocy fizycznej i psychicznej. W zestawieniu z treścią zeznań małoletniego, doświadczania tej przemocy tej nie da się zidentyfikować z zachowaniami jakiejkolwiek innej osoby, aniżeli oskarżonego. Jako zaś, że relacje D. B. korelują z zeznaniami pozostałych pokrzywdzonych, trudno więc wiarygodności odmówić także im. Z ich bowiem wszystkich relacji wyłaniał się niezwykle spójny, rozległy i przekonujący, a jednocześnie nad wyraz dojmujący obraz tego, jak na przestrzeni lat wyglądało ich wspólne życie z oskarżonym, charakteryzujące się systematycznym doświadczaniem z jego strony fizycznych dolegliwości oraz cierpień natury psychicznej. Oskarżony przy tym na każdym niemal kroku i polu starał się narzucać i potwierdzać swoją dominację nad nimi, bezwzględnie, a nierzadko też brutalnie i wulgarnie, ją egzekwując. Z zeznań pokrzywdzonych przekonująco wybrzmiewa wynikające stąd poczucie ówczesnego braku bezpieczeństwa i bezradności. W szczególności zaś zauważyć należy, iż oskarżony uczucia takie wzbudzał przede wszystkim u pokrzywdzonej i z tym właśnie wiązać należy, iż pozostając pod taką jego presją zdecydowała się zmienić postawę procesową podczas uprzednio prowadzonej sprawy karnej o tożsamym przedmiocie, jak również spowodowanie, że taką samą postawę zajęły wówczas także ich dzieci. Nie dyskwalifikuje zeznań pokrzywdzonych, że czy to w kontaktach z pracownikami (...), czy to innymi osobami ( opiekunami szkolnymi, członkami dalszej rodziny, czy wobec znajomych ), nie zawsze dzielili się informacjami o tym, czego ze strony oskarżonego doświadczali. Notorycznie wręcz znana sądowi jest okoliczność, że na zewnątrz, czy to w kontaktach z krewnymi, czy to w relacjach ze znajomymi, pokrzywdzeni zazwyczaj starają się stwarzać pozór poprawnego funkcjonowania rodziny, jednocześnie przez lata biernie znosząc ciężar bycia ofiarą przemocy domowej. Ukrywają prawdziwą sytuację domową np. także podczas wspólnego spędzania czasu, czy podczas pozowania do wspólnych zdjęć, kiedy to dla potrzeby chwili przybierają pozy i mimikę osoby, po których trudno dostrzec objawy doznawania takiej przemocy. Ad. zarzutu z punktu 2. W ocenie sądu odwoławczego nie było dostatecznych podstaw, aby uznać, by w odniesieniu do którejkolwiek z kar orzeczonych wobec oskarżonego – czy to jednostkowych, czy też łącznej – można byłoby wyprowadzić wniosek o ich rażącej surowości. Skarżący, przywołując okoliczności działające na korzyść oskarżonego, pomija te o wymowie dla niego przeciwnej. W przypadku czynu przypisanego w punkcie 1. uwzględnić choćby tylko na jego niekorzyść należało wielość osób pokrzywdzonych, rozpiętość czasową przypisanego czynu, wielość i charakter zachowań sprawczych, wyjątkowo daleko idące ich następstwa, skalę i intensywność doznawanych przez nich cierpień oraz stopnia natężenia złej woli po stronie oskarżonego. W przypadku czynu z punktu 2. pamiętać także należało, że adresatami bezprawnych jego wpływów na zeznania były aż trzy osoby oraz, że tego rodzaju zachowanie tuszować miało realną skalę już wcześniej doznawanych przez pokrzywdzonych cierpień, po którym oskarżony nie zmienił swojego postępowania. Jeśli zaś chodzi o wymiar kary łącznej – zastosowanie postulowanej w apelacji zasady łączenia kar bardziej dla oskarżonego korzystnej wchodziłoby w grę jedynie w przypadku wyjątkowego nagromadzenia korzystnych dla niego okoliczności, do jakich odwołuje się art. 85a kk. Przypomnieć należy, iż kara łączna jest swego rodzaju podsumowaniem całej przestępczej działalności sprawcy. Nie może więc być wymierzana w sposób, który stanowiłby niezrozumiałą – z punktu widzenia dyrektyw, do jakich odwołuje się art. 85a kk – premię dla niego z tego tylko powodu, że popełnił większą ilość przestępstw. Innymi słowy, sprawca nie powinien być premiowany z powodu intensywności przestępczego działania. Tymczasem rozpiętość tej działalności, będąca przedmiotem zainteresowania z punktu widzenia zaskarżonego wyroku, sięga dwóch wielorodzajowych występków popełnionych na przestrzeni znacznego okresu czasu, godzących w odrębne od siebie dobra prawne. Pierwszy z tych czynów ( jeśli chodzi o chronologie ich popełnienia ) w postaci nakłaniania do składania fałszywych zeznań, zapewne wzbudził w oskarżonym poczucie przekonania, że dalsze działania na szkodę pokrzywdzonych mogą być bezkarne także w przyszłości, jeśli będzie mógł na nich wywrzeć podobną presję, wykorzystującą stosunek najbliższego pokrewieństwa oraz wspólnego zamieszkiwania. Sąd odwoławczy nie przychylił się także do żądania o obniżenie orzeczonych środków kompensacyjnych w związku z doznaną przez pokrzywdzonych krzywdą. Kwoty zasądzane z tego tytułu winny bowiem prowadzić do możliwie pełnej finansowej kompensaty doznanych przez nich krzywd. Jakkolwiek ani przepisy kodeksu karnego, ani cywilnego nie zawierają precyzyjnych kryteriów, jakimi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia ( bądź stanowiącej jej substytut nawiązki ), tym niemniej sąd winien brać pod uwagę okoliczności konkretnej sprawy, które w jej niepowtarzalnych realiach mają wpływ na rozmiar doznanej krzywdy. Innymi słowy, zadośćuczynienie, mając na swój sposób charakter uznaniowy, nie może być od tych realiów oderwane. Przede wszystkim jednak musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość, adekwatną w stosunku do doznanej krzywdy i utrzymaną w rozsądnych granicach. Zasądzone przez sąd I instancji kwoty cechy te spełniają. Ich obniżenie do poziomu postulowanego przez skarżącego prowadziłoby do sytuacji, że nawiązki miałyby poziom li tylko symboliczny. W związku z powyższym zostały one przez sąd odwoławczy uznane za adekwatne, należycie uwzględniające rozmiar doznanych przez poszczególnych pokrzywdzonych krzywd, wynikających z wielości zachowań oskarżonego, ich różnorodności oraz ich rozpiętości czasowej. 1 |
||||||||||||||||||||
Wniosek |
||||||||||||||||||||
o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego czynu, ewentualnie poprzez złagodzenie wymierzonych mu kar oraz środka kompensacyjnego |
☐ zasadne ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadne |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||||||||||||||||||||
Omówiono powyżej |
||||||||||||||||||||
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
||||||||||||||||||||
1. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
||||||||||||||||||||
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
||||||||||||||||||||
0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
0.11. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
|||||||||||||||||||
0.1W całości |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
||||||||||||||||||||
Omówiono powyżej |
||||||||||||||||||||
0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
0.0.11. |
Przedmiot i zakres zmiany |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach zmiany |
||||||||||||||||||||
0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
||||||||||||||||||||
1.1. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
||||||||||||||||||||
4.1. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
||||||||||||||||||||
0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||||||||
6. Koszty Procesu |
||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||||||||
III |
Mając na uwadze, iż sąd odwoławczy nie uwzględnił apelacji wniesionej na korzyść oskarżonego, stosownie do treści art. 636 § 1 kpk obciążono go kosztami procesu za II instancję. |
|||||||||||||||||||
7. PODPIS |
||||||||||||||||||||
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim
Data wytworzenia informacji: