Portal Orzeczeń

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 577 / 23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

5

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz. z dnia 27 marca 2023 r. w sprawie II K 629 / 20

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

a)  podniesione w apelacji obrońcy oskarżonego A. G. (1) zarzuty mogących mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazy prawa procesowego, tj. art. 4 kpk, 7 kpk, 168 kpk, 410 kpk oraz 5 § 2 kpk,

b)  podniesione w apelacji obrońcy oskarżonego A. G. (1) zarzuty mogących mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku błędnych ustaleń faktycznych;

c)  podniesione w apelacji obrońcy oskarżonego A. G. (1) zarzuty obrazy przepisy prawa materialnego, tj. art. 18 § 3 kk w zw. z art. 300 § 2 kk w zw. z art. 12 § 1 kk oraz art. 4 § 1 kk;

art. 66 § 1 i 2 kk w zw. z art. 67 § 1 i 3 kk ortz art. 43a § 1 kk, a nmadto art. 22 § 1 kp w zw. z art. 83 § 1 kc oraz art. 58 kc;

d)  podniesione w apelacji prokuratora w odniesieniu do oskarżonego A. G. (1) zarzuty mogących mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku błędnych ustaleń faktycznych, skutkujących nieuzasadnionym warunkowym umorzeniem postępowania wobec niego, zamiast wymierzenia mu kary;

e)  podniesiony w apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych zarzut obrazy przepisu prawa materialnego, tj. art. 46 § 1 kk;

f)  podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonego S. B. (1) zarzut obrazy przepisów prawa materialnego, tj. art. 300 § 2 kk oraz art. 72 § 1 pkt 1 i 8 kk;

g)  podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonego S. B. (1) zarzuty mogących mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazy prawa procesowego, tj. art. 7 kpk;

h)  podniesione w apelacji obrońcy oskarżonych S. B. (1) oraz M. K. zarzuty mogących mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazy prawa procesowego, tj. art. 7 kpk, 410 kpk oraz 424 kpk.

☐ zasadne

☒ częściowo zasadne

☐ niezasadny

Z uwagi na uniewinnienie przez sąd odwoławczy, wypowiadanie się A. G. (1) co do nich jest bezprzedmiotowe

☐ zasadne

☒ częściowo zasadne

☐ niezasadny

☐ zasadne

☒ częściowo zasadne

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. zarzutów z punktów a), b) oraz c).

Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wybrzmiewa, iż sąd I instancji jako ustaloną okoliczność przyjął, iż pomiędzy oskarżonymi A. G. (1), a M. K. ( w związku z prowadzeniem przez nią działalności gospodarczej ) nawiązany został stosunek prawny, w ramach którego pierwszy z wymienionych miał na rzecz drugiego świadczyć usługi prawnicze. Nie kwestionowanym także ustaleniem sądu I instancji jawi się, iż A. G. (1) oraz M. K. podpisali dokument oznaczony jako umowa o pracę, przez co od strony formalnej nadali zawartemu między sobą stosunkowi prawnemu postać odpłatnego świadczenia usług w ramach stosunku pracy. Jednocześnie jednak sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przeprowadził obszerny wywód na rzecz wykazania pozorności tak oznaczonego stosunku prawnego oraz pozorności sygnującego go dokumentu, gdyż zdaniem sądu tak naprawdę odpłatnie świadczone przez oskarżonego A. G. (1) usługi prawnicze realizowane były w ramach cywilnoprawnej umowy zlecenia. Zdaniem sądu I instancji – co wyprowadzić można wprost z treści zaskarżonego wyroku, w którym przypisano A. G. (1) czyn w postaci nie zmienionej w porównaniu do tej ujętej w akcie oskarżenia – sporządzenie i podpisanie przez oskarżonych dokumentu oznaczonego jako umowa o pracę, podjęte było w zamiarze, by oskarżona mogła uszczuplić zaspokojenie oskarżycieli posiłkowych o kwotę 450000 złotych. Tezy aktu oskarżenia oraz powielające je ustalenia zaskarżonego wyroku opierały się zatem na przyjęciu, iż powodem sporządzenia między A. G. (1), a M. K. dokumentu oznaczonego jako zawarta między nimi umowa o pracę była możliwość późniejszego poddania się przez M. K. w drodze aktu notarialnego egzekucji na rzecz A. G. (1) po to, aby oskarżyciele posiłkowi, jako wierzyciele M. K., zostali uszczupleni w zaspokojeniu dochodzonych przez siebie wierzytelności. Innymi słowy, konstrukcja ta opiera się na przypisaniu oskarżonym przestępczej formy współdziałania na osiągnięcie takiego właśnie celu.

W ocenie sądu odwoławczego, w oparciu o zebrane w sprawie dowodowy, takiego wniosku wyprowadzić się nie da i to nawet przy zaakceptowaniu, iż sąd I instancji przedstawił szereg racjonalnych argumentów świadczących o tym, iż realny charakter świadczonych przez oskarżonego A. G. (1) na rzecz M. K. bardziej zbliżony był do umowy zlecenia, a nie umowy o pracę. Poza bowiem tą analizą, jaką przedstawił w tej materii sąd I instancji, uwzględnić należało wymowę innych jeszcze okoliczności, których znaczenie sąd I instancji jeśli nie pominął, to zbagatelizował, a do których nawiązuje apelacja obrońcy oskarżonego A. G. (1).

W pierwszej kolejności w ślad za skarżącym przypomnieć należy, iż w okresie bezpośrednio poprzedzającym nawiązanie współpracy pomiędzy A. G. (1), a M. K., nad oskarżoną zaczęła realnie ciążyć nieuchronna perspektywa dolegliwych kroków prawnych, jakie – jako jej wierzyciele – zamierzali podjąć przedstawiciele pokrzywdzonych spółek w celu zaspokojenia swoich należności. Niedwuznacznie wskazywały one na zamiary nie tylko pozyskania na drodze sądowej orzeczeń zasądzających odpowiednie kwoty z racji nieopłaconych w terminie faktur, ale nadto na ich następcze wyegzekwowania na drodze egzekucji komorniczej. Oskarżona przyznawała – i w świetle okoliczności przywołanych w zdaniu poprzednim nie sposób zakwestionować wiarygodności jej relacji – iż zważywszy na skalę powstałego zadłużenia, bliskiej perspektywy czasowej tego rodzaju następstw oraz ich znaczenia dla jej sytuacji majątkowej, oczywistym jawiło się poszukiwanie osoby mogącej udzielać jej bieżącej, wyspecjalizowanej pomocy prawnej z zakresu szeroko rozumianego prawa gospodarczego, cywilnego oraz egzekucyjnego. Z racji wielości zobowiązań i ich rzędu, wielości już prowadzonych i potencjalnych postępowań przed sądami oraz organami egzekucyjnymi, złożoności postępowań zabezpieczających i egzekucyjnych, oczywistym jawi się także, że współpraca z podmiotem świadczącym na jej rzecz usługi prawne nie mogła jawić się jako krótkotrwała, sporadyczna, okazjonalna, czy ograniczona do pojedynczych porad prawnych oraz sporządzania pojedynczych, prostych pism procesowych i wokółprocesowych. Logicznym jawiła się konieczność systematycznej i długotrwałej współpracy z wyspecjalizowanym w tego rodzaju sprawach prawnikiem, oparta na bieżącym zajmowaniu się jej sprawami, a w szczególności bieżącą obsługą licznych oraz złożonych postępowań sądowych i egzekucyjnych wytaczanych przez wierzycieli. Nie ma zatem powodów, aby kwestionować wyjaśnienia oskarżonych, że A. G. (1) oraz M. K. rzeczywiście tego rodzaju współpracą byli zainteresowani oraz, że jej podjęcie następnie wdrożyli w życie. W ocenie sądu odwoławczego A. G. (1), będąc doświadczonym radcą prawnym i dysponującym wiedzą z zakresu prawa cywilnego, pracy oraz postępowania egzekucyjnego oraz mając świadomość rozległości i skali zadłużenia M. K., jak również przewidując z tego powodu, iż jej wierzyciele w nieodległej przyszłości mogą z tego tytułu doprowadzić w toku postępowań egzekucyjnych do ograniczeń w rozporządzaniu przez nią jej majątkiem, w szczególności w formie swobody wypłat gotówkowych oraz dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunkach bankowych ( co do których mogło dojść do zajęć komorniczych i ich późniejszego rozdysponowania przez komornika wedle przewidzianych przepisami pierwszeństw zaspokajania ), chcąc zapewne w możliwie najdalej idącym stopniu zabezpieczyć swoje interesy majątkowe w związku ze świadczonymi na rzecz M. K. usługami, dążył do tego, by od strony formalnoprawnej istniejący pomiędzy nimi stosunek prawny opierał się na konstrukcji zatrudnienia pracowniczego. Uświadamiając sobie z racji doświadczenia zawodowego korzyści, jakie tego rodzaju zatrudnienie może dla niego nieść w odróżnieniu od cywilnoprawnej umowy zlecenia, miał prawo dążyć do tego, by nakłonić M. K. do zaakceptowania podpisania z nim stosownej umowy o pracę, a następnie także do poddania się przez nią egzekucji wskutek stosownego aktu notarialnego, dzięki czemu mógł zapewnić sobie przywileje egzekwowania wynagrodzeń pracowniczych przed tymi jej innymi wierzycielami, którzy egzekwowali należności z kontraktów cywilnoprawnych. Zastrzec jednak należy, iż cały czas chodziło o zabezpieczenie zapłaty za usługi, które miały być przez oskarżonego A. G. (1) realnie świadczone. Innymi słowy, oskarżony miał prawo dążyć do wyegzekwowania zawarcia umowy o świadczenie usług na zasadach, które w możliwie daleki sposób zabezpieczą jego własne interesy, nawet jeśli dla M. K. jego zatrudnienie pracownicze jawiło się jako mniej korzystne, aniżeli umowa zlecenia. Innymi słowy – co jest kluczowe, zważywszy na jasno przez ustawodawcę określoną stronę podmiotową i kierunkowy charakter występku z art. 300 § 2 kk – zgodzić się z obrońcą oskarżonego należy, iż oskarżony A. G. (1) nie działał z zamiarem ukierunkowanym na udaremnienie, czy uszczuplenie wierzytelności dochodzonych przez oskarżycieli posiłkowych – jego celem było możliwie pełne, prawne zabezpieczenie własnych interesów w związku z zamiarem realnego świadczenia usług na rzecz M. K., wyrażające się jak najdalej idącym uprzywilejowaniem jego własnych wierzytelności na wypadek ich ewentualnego egzekwowania równocześnie z innymi wierzycielami. Działanie wyłącznie w celu zabezpieczenia własnych interesów w prawnie dopuszczalnej formie i związaną z tym umiejętność wyegzekwowania od drugiej strony – w ramach swobody zawierania umów – takiego ułożenia od strony formalnej charakteru stosunku prawnego, by możliwie maksymalnie zabezpieczyć własne interesy, nie można utożsamiać z działaniem w celu udzielenia pomocy drugiej stronie umowy „ udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia ” jej wierzyciela. Z tego rodzaju zamiarem mielibyśmy do czynienia w sytuacji sporządzenia i podpisania umowy o pracę między A. G. (2), a M. K. w sytuacji, gdyby A. G. (2) na rzecz M. K. prawnych usług nie zamierzał świadczyć, gdy umowa o pracę i akt notarialny o poddaniu się egzekucji sporządzone zostały wyłącznie po to, by kwotę 45000 złotych skutecznie wyłączyć spod egzekucji pozostałych wierzycieli i pozostawić ją przy M. K.. Z kolei wydaje się, że z ewentualnym bezprawnym ich współdziałaniem mogącym realizować znamiona występku z art. 302 § 1 kk mielibyśmy do czynienia jedynie wtedy, gdyby A. G. (1) oraz M. K. od początku umówili się na to, że zawarty między nimi stosunek prawny ma charakter zlecenia i w taki następnie sposób był on między nimi cały czas realizowany i dopiero, gdyby w perspektywie dochodzenia wobec niej należności przez innych wierzycieli, dla zabezpieczenia wierzytelności A. G. (1) na szkodę ( „ kosztem ” ) wierzycieli pozostałych, sporządzono antydatowany dokument umowy o pracę, stwarzający z mocą wsteczną poświadczenie nieprawdy, że usługi (...) świadczone były w ramach zatrudnienia pracowniczego.

W świetle powyższego sąd odwoławczy uznał, że do wydania wyroku uniewinniającego względem A. G. (1) wystarczające jest rozpoznanie tych zarzutów jego obrońcy, które zmierzały do zakwestionowania ustaleń z zakresu tzw. strony podmiotowej, tj. o działaniu przez niego w z góry powziętym zamiarem udzielenia pomocy M. K. w udaremnieniu lub uszczuplenia zaspokojenia wierzytelności przysługujących pokrzywdzonym spółkom. W tym stanie rzeczy, z powołaniem się na treść art. 436 kpk, odstąpiono od odnoszenia się do pozostałych zarzutów obrońcy tego oskarżonego, jako że jawi się to już jako bezprzedmiotowe.

Co do zarzutów opisanych wyżej w punktach f), g) oraz h).

Jako, że w dominującej ich części zarzuty te ( niezależnie od sposobu ich nazwania ), co do istoty oraz sposobu argumentowania, są do siebie zbliżone, w tym zakresie sąd odwoławczy odniesie się do nich łącznie. Chodzi tu przede wszystkim o te zarzuty, w ramach których skarżący podnosili, że w oparciu o ustalony przez sąd I instancji stan faktyczny nie da się wyprowadzić wniosku o zrealizowaniu przez oskarżonych wszystkich znamion występku z art. 300 § 2 kk przy uwzględnieniu, iż należy on do tzw. przestępstw skutkowych. To bowiem oznacza, że kryminalizacją ustawodawca nakazał obejmować tylko takie zachowania opisane w tym przepisie, które prowadzą do wystąpienia skutku w postaci bądź to udaremnienia, bądź to zaspokojenia wierzyciela, rozumianych jako niemożność zaspokojenia wierzyciela w ogóle ( udaremnienie zaspokojenia ) albo możliwość zaspokojenia go jedynie w części ( uszczuplenie zaspokojenia ). Innymi słowy, dla przypisania występku z art. 300 § 2 kk należy wykazać, iż poszczególne czynności sprawcze ( bądź ich suma ) skutkują jednym z opisanych w zdaniu poprzednim negatywnych dla wierzyciela następstw. Tymczasem wedle skarżących, nawet pomimo podjętych przez M. K. i S. B. (1) prawnych i faktycznych czynności opisanych w akcie oskarżenia i ich skutków, M. K. cały czas dysponowała – i wciąż dysponuje – majątkiem o wartości na tyle przewyższającym łączną wysokość zadłużenia względem oskarżycieli posiłkowych, że daje gwarancję ich zaspokojenia w całości.

Odnosząc się do tak ujmowanych zarzutów – sąd odwoławczy nie kwestionuje skutkowego charakteru występku z art. 300 § 2 kk, który choćby tylko w świetle utrwalonego już orzecznictwa SN uznać należy za bezsporny ( por. np. choćby wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 27 lutego 2002 r., V KKN 83 / 00; z dnia 4 listopada 2002 r., III KK 283/02; z dnia 22 września 2005 r., III KK 140 / 05, z dnia 3 lipca 2007 r., II KK 336 / 06, czy z dnia 8 stycznia 2008 r., III KK ). Oczywiste jest zatem, iż rozważając kwestie odpowiedzialności za czyn z art. 300 § 2 kk należy badać, czy podjęte względem majątku dłużnika czynności, do jakich odwołuje się treść tego przepisu, wywarły realny wpływ na zaspokojenie wierzyciela. Tyle tylko, iż tak rozumiany skutek skarżący zdają się utożsamiać wyłącznie z przypadkami, gdy następstwem sprawczych czynności jest doprowadzenie do stanu, w którym pozostały dłużnikowi majątek posiada niższą wartość, aniżeli suma jego zobowiązań i gdy z tego powodu nie istnieje już możliwość doprowadzenia do w pełni skutecznego zaspokojenia wierzyciela. Prezentując taki pogląd podnoszą, że w realiach niniejszej sprawy, przy należytym oszacowaniu majątku oskarżonej, ze szczególnym uwzględnieniem wartości należących do niej nieruchomości, jego wartość znacząco przewyższa łączną kwotę egzekwowanych przez oskarżycieli posiłkowych wierzytelności i nawet uwzględniając pozostałe jej zobowiązania, egzekwowane przez innych wierzycieli, pozwala na ich pełne zaspokojenie.

Odnosząc się do tak sformułowanych zarzutów w pierwszej kolejności zasygnalizować należy, iż brak jest normatywnych podstaw do takiej jedynie wykładni przepisu art. 300 § 2 kk, jak ta wybrzmiewająca z apelacji. Przywołać w tym miejscy należy zasługujący na aprobatę pogląd wyrażony w uzasadnieniu wyroku SN z dnia 3 października 2023 r., III KK 201 / 23 ( Legalis el. ), w ramach którego mając na względzie, iż przestępstwo z art. 300 kk jest przestępstwem materialnym, do którego istoty należy spowodowanie skutku w postaci udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia roszczeń wierzyciela, SN równocześnie przyjmował, iż w pewnych sytuacjach zachowanie dłużnika tylko utrudniającego wierzycielom dochodzenie ich roszczeń, może przybrać takie natężenie i formę, że w istocie prowadzi do faktycznego udaremnienia ich zaspokojenia. Jednocześnie SN rozumowanie to uzupełniał o wniosek, iż nawet jeśli w takich sytuacjach finalnie okazałoby się, że oskarżeni nie doprowadzili swoim zachowaniem do udaremnienia lub co najmniej do uszczuplenia zaspokojenia swoich wierzycieli, to przecież nie jest wykluczona w takiej sytuacji forma stadialna zarzucanego im przestępstwa w postaci usiłowania ( art. 13 § 1 kk ), skoro oskarżeni w takim właśnie celu działali – w przypadku bowiem, gdy sprawca dokonuje czynności prawnej z zamiarem udaremnienia lub uszczuplenia w ten sposób zaspokojenia swojego wierzyciela, to chociażby skutek taki faktycznie nie nastąpił, dopuszcza się on karalnego usiłowania przestępstwa z art. 300 kk – por. też postanowienie SN z dnia 27 maja 2021 r., V KO 23 / 21 ).

Akceptując przedstawiony wyżej pogląd i odnosząc go do realiów niniejszej sprawy, uwypuklić należy w pierwszej kolejności następujące kwestie. Po pierwsze, wszystkie zachowania ujęte w ramach zarzuconych oskarżonym M. K. oraz S. B. (1) czynów, podjęte i skumulowane zostały na przestrzeni stosunkowo krótkiego okresu czasu. Po drugie, do ich realizacji oskarżeni przystąpili będąc w obliczu wysokiego, graniczącego już wręcz z pewnością, prawdopodobieństwa przystąpienia przez oskarżycieli posiłkowych do egzekwowania przysługujących im wierzytelności w najbliższej perspektywie czasowej. Po trzecie, realnym następstwem tych czynności było uniemożliwienie oskarżycielom posiłkowym, aby na bieżąco, stosunkowo szybko i prosto zaspokoili się z ruchomości M. K., względnie z kwot pieniężnych. Po czwarte, każdorazowym beneficjentem tych czynności był formalnie albo S. B. (1), albo dzieci oskarżonych, a więc osoby, z którymi M. K. tworzyła wspólne gospodarstwo domowe. De facto więc, wszystkie te bez wyjątku czynności, godzące w interesy oskarżycieli posiłkowych w związku z dochodzonymi przez nich wierzytelnościami, jedynie z formalnego tylko punktu widzenia stanowiło wyzbycie się przez nią praw majątkowych, ich ograniczenie, bądź obciążenie.

Podsumowując – zważywszy na wielość, charakter oraz faktyczne i prawne następstwa skumulowanych na przestrzeni stosunkowo krótkiego odcinka czasu opisanych w akcie oskarżenia czynności S. B. (1) oraz M. K., ocenianych w perspektywie okoliczności, w jakich doszło do ich podjęcia, nieodpartym jawi się wniosek, iż były one pochodną objętego wspólnym zamiarem w/w oskarżonych dążenia co najmniej do ograniczenia ( zminimalizowania ) szans zaspokojenia się przez oskarżycieli posiłkowych oraz maksymalnego utrudnienia wyegzekwowania przez nich wierzytelności, jednocześnie de facto bez uszczerbku ( bądź z jak najmniejszym uszczerbkiem ) dla własnej sytuacji majątkowej. Każdorazowo bowiem beneficjentem tych czynności okazywał się albo pozostający ze wspólnym pożyciu z M. K. S. B. (1), albo ich wspólne dzieci.

Podkreślić w tym miejscu należy, iż wbrew poglądom prezentowanym przez skarżących, przepis art. 300 § 2 kk nie wymaga, by ujęte w nim tzw. sprawcze czynności czasownikowe miały charakter czynności prawnych lub faktycznych obarczonych mniej lub dalej idącą wadą prawną. Nawet zatem, jeśli nie miałyby one charakteru bezprawnego, to o ile podjęte zostały w określonym zamiarze (w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego ) oraz, by osiągnęły określony w tym przepisie skutek ( w postaci udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia swojego wierzyciela ), to przypisanie występku stypizowanego w tym przepisie będzie uzasadnione.

Jednocześnie w ocenie sądu odwoławczego, zważywszy na dalszy, wieloletni bezskuteczny tok postępowań egzekucyjnych wszczynanych przez oskarżycieli posiłkowych, opisane w zaskarżonym wyroku zachowania oskarżonych M. B. przyjmowały taką ilość, takie natężenie i formę, a nadto odnosiły się do mienia i praw o tak znacznej wartości, że wynikłe stąd utrudnienie wierzycielom dochodzenie ich roszczeń, już teraz w istocie prowadzi do faktycznego udaremnienia ich zaspokojenia w zracjonalizowanym z punktu widzenia ich interesów gospodarczych i majątkowych czasie, jednocześnie de facto prowadząc do sytuacji, gdy pomimo wciąż prowadzonych postępowań egzekucyjnych, ich pełne zaspokojenie jawi się jako li tylko już iluzoryczne. Z punktu widzenia więc poglądu zaprezentowanego w przywołanym wyżej orzeczeniu SN, przypisanie realizacji skutku ujętego w art. 300 § 2 kk w postaci uszczuplenia zaspokojenia ich wierzytelności jawi się już teraz jako uzasadnione. Czynności sprawcze zarzucone oskarżonym doprowadziły bowiem do sytuacji, w której jedynym już majątkiem M. K., do którego egzekucja może zostać skutecznie skierowana, są jej trzy, szczegółowo opisane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nieruchomości ( z informacji pozyskanej przez sąd odwoławczy od komornika M. R. wynika, iż egzekucja z ładowarki zaspokoiła innych, aniżeli oskarżyciele posiłkowi, wierzycieli ). Nieodzowną jest w tym miejscu wzmianka, iż egzekucja z nieruchomości jest sposobem egzekucji o największym stopniu złożoności, długotrwałości i braku pewności co do jej skuteczności, a w praktyce statystycznie najmniej skuteczną. Nieodzowne jest też przypomnienie, że potencjalnie najbardziej wartościowy składnik majątku oskarżonej, jaki jej pozostał, w postaci jednej z tych nieruchomości, został przez M. K. i S. B. (2) obciążony wskutek zawarcia między nimi długotrwałej, dziesięcioletniej umowę dzierżawy. Tym samym oskarżeni, zawierając tego rodzaju długoterminową umowę, doprowadzili do sytuacji, w której znalezienie nabywcy na tak obciążona nieruchomość będzie niezmiernie utrudnione, o ile nie nierealne – co potwierdził i potwierdza przebieg dotychczasowej egzekucji z tej nieruchomości, która nie cieszy się ze strony potencjalnych nabywców żadnym wymiernym zainteresowaniem. Podkreślić przy tym należy, iż dwie nieruchomości pozostałe mają łączną wartość niższą, aniżeli suma dochodzonych przez oskarżycieli posiłkowych wierzytelności.

Marginalnie już więc w istocie w tej sytuacji podnieść należy, iż przedstawione na etapie postępowania odwoławczego, a pochodzące od komorników informacje o stanie prowadzonych przez nich egzekucji skierowanych do wspomnianych trzech nieruchomości M. K., do innych wniosków nie uprawniają. W przypadku komornika M. R., łączna liczba prowadzonych przez niego czynnych egzekucji przeciw M. K. zamyka się liczbą 16, a jedynym składnikiem jej majątku, do którego czynności mogą być skierowane, to nieruchomość położona w miejscowości B., gmina I., dla której prowadzona jest księga wieczysta KW (...), aktualnie oszacowanej wprawdzie na kwotę 781.600 złotych, jednakże obciążonej hipotecznie na rzecz Bank (...) SA – hipoteka na kwotę 515417,81 złotych. Łączna kwota egzekwowanych przez komornika należności wynosi już 2.220.869,72 złotych. Kwota ta sukcesywnie ulega istotnemu powiększeniu, albowiem samo naliczanie od nich odsetek sumę tę powiększa aż o kwotę 14159,40 złotych co miesiąc. M. K. nie dokonuje w toku tych postępowań jakichkolwiek wpłat, zatrudniona jest z minimalnym, nie podlegającym egzekucji, wynagrodzeniem w firmie swojego partnera, S. B. (1). Nawet jednak zakładając, że do sprzedaży w/w nieruchomości doszłoby po cenie oszacowania, to dla innych wierzycieli, aniżeli w/w bank, pozostawałaby do podziału zaledwie kwota 266182,19 złotych. Komornik wykazał też, iż udziały oskarżonej w spółce (...), jeśli chodzi o ich znaczenie z punktu widzenia skutecznej egzekucji, są bezwartościowe. Jeśli zaś chodzi o egzekucje prowadzone przez komornika B. W., także i tu skierowane są one jedynie wobec dwóch nieruchomości M. K.. Wedle ostatnich oszacowań, ich łączna wartość wynosi 1.858.400 złotych, z czego jedna z nich oszacowana została na kwotę 225 300 złotych, zaś druga na kwotę 918400 złotych, powiększoną o wartość zainstalowanych na niej maszyn i urządzeń o wartości 714.700 złotych. Łączna wartość egzekwowanych z nich obecnie należności ( należności główne, odsetki, koszty procesu, koszty zastępstwa procesowego i inne koszty ) opiewa na kwotę 1.572.960,51 złotych. Podkreślić też należy – co przy uwzględnieniu dotychczasowego, wieloletniego, bezskutecznego toku egzekucji skierowanych do w/w nieruchomości jawi się jako nieodzowne – iż sama tylko nominalna wartość szacunkowa tych nieruchomości na wskazanym wyżej poziomie nie oznacza, że ta ich wyjściowa wartość jest tą, która będzie – po ewentualnym spieniężeniu – przedmiotem podziału pomiędzy wierzycieli. Rzecz bowiem w tym, że w oparciu o przebieg dotychczasowych czynności egzekucyjnych, taki wniosek jawi się jako nieuprawniony. Racjonalnie należy zakładać, że w toku kolejnych licytacji, nieruchomości te – o ile w ogóle zostaną zlicytowane – to na poziomie znacząco niższym. Po raz wtóry należy też przypomnieć, iż teoretycznie najbardziej wartościowa nieruchomość oskarżonej, została obciążona na rzecz S. B. (1) wieloletnią dzierżawą, w świetle której jej atrakcyjność dla potencjalnych nabywców ulega drastycznemu zminimalizowaniu.

Odnosząc się do zarzutu obrońcy S. B. (1) w związku z brakiem przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego w celu oszacowania wartości składników majątkowych oskarżonej – jak wyżej stwierdzono, z punktu widzenia możliwości zaspokojenia się przez wierzycieli, w grę w istocie wchodziłby szacunek wartości wspomnianych trzech nieruchomości, jednakże takiej konieczności sąd odwoławczy nie dostrzega, skoro nieruchomości te – co wynika z korespondencji przedstawionej przez komorników – były stosunkowo niedawno przedmiotem oszacowań na użytek prowadzonych przez nich postępowań egzekucyjnych. Dzięki tym oszacowaniom możliwe jest określenie ich wartości na tyle miarodajne, by móc wypowiedzieć się o zasadności przypisanych oskarżonym czynów.

Sąd odwoławczy uznał natomiast brak podstaw ku temu, by oskarżonej M. K. przypisać czyn z punktu II części wstępnej zaskarżonego wyroku ( przypisany w punkcie 2. jego sentencji ). Nawet bowiem gdyby na założyć, że A. G. (1) nie był pracownikiem zatrudnionym przez oskarżoną w ramach stosunku pracy, to jego umieszczenie na złożonej w sądzie liście płac, nie czyni z tej listy dokumentu podrobionego w rozumieniu art. 270 § 1 kk. Dokument jest podrobiony bowiem jedynie wówczas, gdy nie pochodzi od tej osoby, w imieniu której został sporządzony, zaś przerobiony jest wtedy, gdy osoba nieupoważniona zmienia dokument autentyczny. Jeżeli jednak żadna z tych sytuacji nie występuje, zaś jedynym „ mankamentem ” dokumentu jest to, że poświadcza nieprawdę, to w grę wchodzić może jedynie odpowiedzialność za występek z art. 271 § 1 kk, o ile jednak spełnione są odpowiednie ku temu warunki. Przepis ten zakłada bowiem bezprawność karną tylko takiego poświadczenie nieprawdy, którego dopuścić miałby się funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu i wyłącznie w takim dokumencie, któremu przysługuje cecha zaufania publicznego. Poświadczeniem, o jakim mowa w art. 271 § 1 kk, cechować się mogą jedynie dokumenty „ wystawiane ” na użytek publiczny, przeznaczone do dowodzenia okoliczności w nich poświadczonych bez potrzeby potwierdzania ich innymi dowodami, korzystające z domniemania prawdziwości, a tym samym obdarzane zaufaniem publicznym. Nie będą więc już należeć do tego zakresu dokumenty wewnętrzne pracodawcy w postaci list płac ( tak wprost w SN w wyroku z dnia 15 lutego 2017 r., III KK 347 / 16, Legalis el. ).

Ad. zarzutu z punktu f) oraz e) w zakresie odnoszącym się do zarzutu obrazy przepisu art. 72 § 1 pkt 8 kk.

Nie negując możliwości dochodzenia od sprawcy przestępstwa z 300 § 2 kk naprawienia tej szkody, którą wyrządził swoim zachowaniem powodującym udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenie roszczeń wierzyciela, stwierdzić trzeba, że niedopuszczalnym jawi się nałożenie tego obowiązku w sposób postulowany w apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych, tj. poprzez określenie wysokości szkody jako „ sumy należności wynikających z wskazanych przez Sąd w wyroku nakazów zapłaty ”. W nakazach tych orzeczono bowiem o obowiązku zapłaty stosownych kwot wynikających ze stosunków cywilnoprawnych i zdarzeń gospodarczych, które zaistniały przed popełnieniem przez S. B. (1) przypisanego mu czynu i które go nie dotyczyły. W sposób oczywisty nie była to więc jeszcze szkoda wynikające z przypisanego mu przestępstwa. W realiach niniejszej sprawy bezspornie ze szkodą taką utożsamiać należało natomiast sytuację, gdy w następstwie jednego z aktów poddania się przez M. K. egzekucji, S. B. (1) wespół z oskarżycielami posiłkowymi partycypował w podziale sum wyegzekwowanych przez komornika M. R. od M. K.. W tym więc przypadku bezpośrednio wskutek czynności sprawczej opisanej w akcie oskarżenia i przypisanej w wyroku, realnie wówczas możliwe pełniejsze zaspokojenie wierzycieli pomniejszone zostało o kwotę przyznaną S. B. (1) ( oscylującą powyżej 120 000 złotych ). Gdyby nie ta czynność sprawcza, kwota powyższa, przyznana przez komornika S. B. (1), z pominięciem niego podzielona zostałaby pomiędzy oskarżycieli posiłkowych. Stąd też w oparciu o przepis art. 46 § 1 kk orzeczono o częściowym obowiązku naprawienia szkody od tego oskarżonego na rzecz każdego z oskarżycieli posiłkowych w kwotach równych.

Z podobnych względów sąd odwoławczy za uzasadniony uznał zarzut obrony, że skoro na S. B. (1) nie nałożono obowiązku zapłaty w żadnym z orzeczeń, które zostały wymienione w punkcie 12. sentencji zaskarżonego wyroku, to nakładanie na niego solidarnego obowiązku ich zapłaty wespół z M. K. ( wyłącznie której orzeczenia te dotyczyły ) na podstawie art. 72 § 1 pkt 8 kk nie znajduje normatywnego uzasadnienia.

Wniosek

Wnioski obrońców wszystkich oskarżonych o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonych od zarzuconych czynów

Wniosek pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez nałożenie obowiązku odszkodowawczego

Wniosek prokuratora o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez skazanie A. G. (1)

☐ zasadny

☒ częściowo zasadne

☐ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

z powodów wyżej opisanych

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Uwzględniony w oparciu o przepis art. 440 kpk brak podstaw prawnych do przypisania M. K. czynu, do którego nawiązuje rozstrzygnięcie z punktu 2. sentencji zaskarżonego wyroku.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Omówiono powyżej.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Omówiono powyżej

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Omówiono powyżej

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1Omówiono powyżej

Zwięźle o powodach zmiany

Opisano powyżej

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS