Portal Orzeczeń

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 606/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 9 sierpnia 2024 roku w sprawie II K 407/24.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

( Obrońca ) Obraza prawa materialnego art. 11 § 2 kk przez niezastosowanie polegające na błędnym uznaniu, iż opisane w zarzutach I i II zachowania stanowią dwa odrębne czyny zabronione, w następstwie błędne odrębne zakwalifikowanie czynu II z art. 178a § 1 kk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Pogląd, że zachowanie sprawcy kierującego pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po użyciu środka odurzającego, który w następstwie naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu powoduje wypadek komunikacyjny, stanowi dwa odrębne czyny zabronione, jeden określony w art. 178 a § 1 lub 2 kk, drugi zaś w art. 177 § 1 lub 2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk, nie stracił swojej aktualności i jest powszechnie akceptowany w orzecznictwie. Tego rodzaju subsumpcja ustaleń faktycznych pod powołane wyżej przepisy ustawy karnej stanowi więc zasadę, zaś ewentualna redukcja ocen prawnokarnych polegająca na przyjęciu, że występek zakwalifikowany z art. 178a § 1 lub 2 kk stanowi współukarane przestępstwo uprzednie ( lub jeden czyn wyczerpujący znamiona przestępstw określonych w art. 177 § 1 lub 2 i w art. 178a § 1 kk ), może być dokonana jedynie wyjątkowo, z uwzględnieniem okoliczności konkretnego przypadku.

W sprawie oskarżony po pracy samochodem wyjechał z miejscowości K. K., wypadek miał miejsce w odległości 522 m od znaku K. K.. Wypadek nie nastąpił więc bezpośrednio po uruchomieniu pojazdu i rozpoczęciu jazdy, a tym samym stan abstrakcyjnego zagrożenia, spowodowanego prowadzeniem pojazdu w stanie nietrzeźwości, nie trwał na tyle krótko, aby po porównaniu stopnia społecznej szkodliwości obu czynów dojść do konkluzji, że czyn zakwalifikowany z art. 177 § 2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk, który stanowiłby podstawę skazania, w pełni pozwalałby na oddanie stopnia bezprawia kryminalnego całego zachowania sprawcy ( zob. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 18 czerwca 2008 r. III KK 41/08, postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 19 lipca 2006 r. III KK 139/06, Legalis ). W dniu zdarzenia, oskarżony naruszył nie tylko ciążący na kierującym obowiązek trzeźwości, co samo w sobie rodziło już odpowiedzialność karną na podstawie art. 178a § 1 kk, ale także przekroczył inne zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym wskazane w ramach czynu II, czego następstwem był wypadek drogowy obejmujący dwóch uczestników ruchu ( dwa pojazdy ). Takie zaś zachowanie nie tylko nie należy do znamion przestępstwa z art. 178a § 1 kk, ale wyczerpuje znamiona innych czynów zabronionych i w zależności od skutków wypadku może rodzić odrębną odpowiedzialność za przestępstwo z art. 177 § 1 lub 2 kk. Przywołać trzeba w tym miejscu pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 marca 2002 r. I KZP 4/02 (OSNKW 2002, z. 5-6, poz. 37), w którym uznano, że: „zachowanie sprawcy, kierującego pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po użyciu środka odurzającego, który w następstwie naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu powoduje wypadek komunikacyjny, stanowi dwa odrębne czyny zabronione - jeden określony w art. 178a § 1 lub 2 kk, drugi zaś - w art. 177 § 1 lub 2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk (...)”.

Zdaniem sądu odwoławczego jednak bliskość przedmiotowa, czasowa i terytorialna obu czynów powinna wpływać na wymiar kary łącznej orzekanej w takich realiach na zasadzie zbliżonej do absorpcji kar jednostkowych, czego nie uwzględnił sąd I instancji.

Wniosek

( Obrońca ) Wniosek o :

1. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji,

2. alternatywnie o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych czynów lub zmianę zaskarżonego wyroku i zakwalifikowanie czynów z punktu I i II jako jeden czyn zabroniony, ewentualnie wyeliminowanie z opisu czynu art. 178 kk albo przy uznaniu wyłącznie zarzutów w zakresie wymiaru kary orzeczenie kary łagodniejszej,

3. dopuszczenie dowodu z opinii toksykologicznej, zakresu medycyny sądowej w celu ustalenia wpływu ujawnionych u pokrzywdzonego w organizmie środków odurzających oraz możliwego usprawiedliwionego pozostawania przez oskarżonego w poczuciu trzeźwości w momencie prowadzenia pojazdu;

4. dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego ds. rekonstrukcji wypadków drogowych w celu ustalenia przebiegu wypadku, możliwości zaobserwowania jadącego rowerzysty przez oskarżonego, możliwej reakcji oskarżonego w celu uniknięcia wypadku.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Poczynione przez sąd ustalenia faktyczne odnośnie przedmiotowego czynu znajdują odpowiednie oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Brak jest podstaw faktycznych i prawnych do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Argumenty wywiedzione w apelacji nie mogły też doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonego, bowiem nie pozwala na to ocena istotnych w sprawie dowodów. Weryfikacja materiału dowodowego w instancji odwoławczego doprowadziła jedynie sąd odwoławczy do uzupełnienia analiz w zakresie oceny dowodów.

Za represję rażąco niewspółmierną uznaje się taką karę, która - pomijając dyrektywy wymiaru kary - w sposób istotny lub wręcz drastyczny odbiega od tej, jaką należałoby wymierzyć przy uwzględnieniu okoliczności przedmiotowych charakteryzujących czyn przypisany sprawcy oraz podmiotowych, związanych z jego osobą. Do uznania zasadności zarzutu opartego na podstawie art. 438 pkt 4 kpk konieczne jest wykazanie przez skarżącego sądowi I instancji konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego przy ocenie znaczenia ustalonych okoliczności (tak podmiotowych, jak i przedmiotowych), czy też w zakresie nakazu ich kompletnego uwzględnienia – mających, stosownie do brzmienia art. 53 kk, znaczenie dla wymiaru kary. Apelacja w odniesieniu do reakcji karnej za czyny jednostkowe takich przekonujących argumentów nie przedstawiła.

Zdaniem sądu odwoławczego jednak bliskość przedmiotowa, czasowa i terytorialna obu czynów powinna wpływać na wymiar kary łącznej orzekanej w takich realiach na zasadzie zbliżonej do absorpcji kar jednostkowych, czego nie uwzględnił sąd I instancji. Dlatego obniżył wymiar orzeczonej oskarżonemu kary łącznej pozbawienia wolności do 4 lat i 1 miesiąca.

Sąd odwoławczy po rozważeniu stanowiska odwołującego się uznał, że oskarżonemu - przy prawidłowym uwzględnieniu dyrektyw wymiaru kary – nie mogą podlegać zmianie na korzyść kary jednostkowe wymierzone za czyn I i II; stanowisko w tym zakresie wyraził we wcześniejszym uzasadnieniu; kara za czyn I uwzględnia stopień przyczynienia się pokrzywdzonego.

Sąd odwoławczy z drugiej strony podkreśla, iż naruszenie zasad bezpieczeństwa przez oskarżonego w ruchu drogowym było rażące. Oskarżony miał wpływ na sposób kierowania swojego samochodu i zaniechał w danych warunkach ruchu prowadzenia go w sposób bezpieczny. To zaniechanie było zależne od niego. To z zachowania kierującego wynika wniosek, że lekceważy on zasady ostrożności i bezpieczeństwa innych uczestników ruchu, przez co stwarza zagrożenie w komunikacji.

To z zachowania kierującego wynika wniosek, że lekceważy on zasady ostrożności i bezpieczeństwa innych uczestników ruchu, przez co stwarza zagrożenie w komunikacji.

Brak jest argumentów, aby kary jednostkowe mogły być skorygowana w kierunku ich złagodzenia. W odniesieniu do kar jednostkowych – zdaniem sądu odwoławczego - stopień wykorzystania sankcji karnej w tym zakresie przewidzianej za przedmiotowe przestępstwa uznać należy za adekwatny ( i umiarkowanie niski ), co wpłynęło przy całościowej ocenie reakcji karnej na ocenę, że omawiane kary nie są niewspółmiernie surowe, a w szczególności w stopniu uznanym za rażący.

Odnośnie uznania inkryminowanych zachowań za jeden czyn oraz wniosków z punktu 3 i 4 sąd odwoławczy zajął stanowisko we wcześniejszym uzasadnieniu.

3.2.

( Obrońca ) Obraza prawa procesowego poprzez:

I. naruszenie prawa procesowego art. 2 § 2 kpk, art. 201 kpk, art. 410 kpk i art. 167 kpk przez oddalenie wniosków dowodowych zgłoszonych przez obrońcę na rozprawie w dniu 2 sierpnia 2024 r.:

a) dowodu z opinii biegłego ds. rekonstrukcji wypadków drogowych,

b) dowodu z opinii lekarzy z zakresu toksykologii i zakresu medycyny sądowej;

II.naruszenie art. 7 kpk przez błędną ocenę dowodów zgromadzonych w toku postępowanie, co w następstwie doprowadziło do błędnych ustaleń faktycznych wskazanych w kolejnym zarzucie;

III. błąd ustaleń faktycznych mających istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku polegający na błędnym ustaleniu:

1. iż przyczyną wypadu była nienależyta obserwacja przedpola jazdy;

2. iż stopień winy oskarżonego nie jest warunkowany przyczynieniem się pokrzywdzonego do zaistniałego wypadku;

3. iż oskarżony obejmował swoją świadomością fakt pozostawania w stanie nietrzeźwości;

4. iż oskarżony znajdował się w stanie nietrzeźwości;

5.sytuacji osobistej oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty te zostaną rozpoznane łącznie, co pozwoli zarazem uniknąć powielania tych samych rozważań i o cen.

Analizując całokształt zebranych w sprawie dowodów należy uznać, że sąd rejonowy zebrał je w sposób wystarczający do merytorycznego rozstrzygnięcia i nalżycie ocenił, co pozwoliło mu na wyprowadzenie prawidłowych ustaleń faktycznych co do sprawstwa oskarżonego. Sąd ten ustosunkował się do wszystkich istotnych dowodów w sprawie, mając w polu widzenia określone między nimi rozbieżności i stanowisku swemu dał wyraz w zasługującym na aprobatę uzasadnieniu. Dlatego też podzielając ocenę dowodów zaprezentowaną przez sąd merytoryczny, sąd okręgowy nie widzi zasadniczych powodów, aby powtarzać okoliczności wyprowadzone w motywach zaskarżonego wyroku, co wiązałoby się z cytowaniem ich obszernych fragmentów. Poczynione przez sąd ustalenia faktyczne znajdują bowiem odpowiednie oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, który został poddany analizie oraz ocenie, respektującej wymogi art. 4 kpk, art. 5 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk. Konfrontując ustalenia faktyczne z przeprowadzonymi na rozprawie głównej dowodami trzeba stwierdzić, iż dokonana przez sąd rejonowy rekonstrukcja zdarzeń i okoliczności popełnienia przypisanego oskarżonej przestępstwa nie wykazuje błędu i jest zgodna z przeprowadzonymi dowodami, którym sąd ten dał wiarę i się na nich oparł.

Ma rację sąd I instancji, iż kardynalnym dowodem inicjującym przedmiotową sprawę w odniesieniu do oskarżonego jest opinia biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych M. D., Biegły ten opiniował nie tylko w oparciu o materiał dowodowy zebrany w sprawie, ale również dokonał oględzin miejsca zdarzenia 13 i 14 października 2023 roku, oraz jego inspekcji w dniach 14 i 17 października 2024 roku od godziny 18.00 do 18.20 pod katem widoczności na miejscu wypadku. Biegły ten przeanalizował charakterystykę „zmierzchu cywilnego” i zestawił ją z warunkami panującymi na miejscu zdarzenia, oraz zbadał tam widoczność w podobnych warunkach pogodowych, w takim czasie, gdy doszło do tego czynu po jednym i po czterech dniach, a wyniki tych badań utrwalił w formie dokumentacji fotograficznej.

Z opinii jednoznacznie wynika, że A. L. zareagował na rower znajdujący się przed jego pojazdem około 16,7 m przed jego najechaniem, przy przyjęciu, że czas reakcji wynosiłby w 1,2 s. Biorąc pod uwagę, że miał możliwość zobaczyć nieoświetlonego rowerzystę, we własnych światłach mijania, z odległości co najmniej 50 m, to oznacza, że spóźnił się z reakcją na podjęcie manewrów obronnych w postaci redukcji rozwijanej prędkości jazdy do prędkości kierującej rowerem. Uwzględniając prędkość rowerzysty wynoszącą 19,3 km/h, to docinek drogi, jakim dysponował kierujący pojazdem marki R. (...) na redukcję z rozwijanej prędkości 62 kmh do prędkości rowerzysty, wynosił około 72,6 m. Do całkowitego zatrzymania pojazdu z prędkości rzędu 62,0 km/h, przy uwzględnieniu suchej nawierzchni jezdni A. L. potrzebował odcinka drogi wynoszącego około 45,2 m. Do redukcji prędkości z 62 km/h do prędkości rowerzysty przy uwzględnieniu suchej nawierzchni jezdni, kierujący pojazdem R. (...) A. L. potrzebował odcinka drogi wynoszącego około 43,1 m. Zatem, A. L., prowadząc staranną obserwację przedpola jazdy, poruszając się z prędkością około 62 km/h, miał możliwość wykonania skutecznego manewru obronnego, przez redukcję prędkości do prędkości rowerzysty, a co za tym idzie dysponował obiektywną możliwością uniknięcia potrącenia rowerzysty. Z kolei gdyby rower kierowany przez D. K. wyposażony był w obowiązkowe tylne światło pozycyjne barwy czerwonej, to kierujący rowerem mógłby być widoczny dla kierującego samochodem z odległości co najmniej 150 m. W takiej sytuacji kierujący pojazdem R. nie musiałby wykonywać gwałtownych manewrów obronnych, w celu zmniejszenia prędkości samochodu do prędkości pojazdu poprzedzającego - jednośladu. Jazda przez D. K. pojazdem jednośladowym prawym pasem ruchu bez wymaganego tylnego oświetlenia, w warunkach ograniczonej widoczności w czasie tzw. zmierzchu powodowała zagrożenie dla kierującego tym pojazdem i innych uczestników ruchu, ponieważ kierujący jadący za rowerem pozbawieni zostali możliwości dostrzeżenia z odpowiedniej odległości poprzedzającego pojazdu i wykonania zawczasu skutecznych manewrów obronnych. Oględziny roweru D. K. (wykonane przez biegłego) pokazały, że rower nie był wyposażony w tylne światło oraz w tylny odblask. Na miejscu zdarzenia także nie ujawniono lampki tylnej roweru jak i tylnego odblasku. Nie ujawniono też elementów mocujących takową lampkę i odblask. W miejscu zdarzenia prędkość dopuszczalna administracyjnie to było 90 km/h. D. K. poruszał się po drodze bez wymaganego przepisami oświetlenia, przez co przyczynił się do zdarzenia, bo był widzialny dla innych uczestników ruchu drogowego z odległości co najmniej

50 m, zamiast z odległości około 150 m. Powyższa niesprawność roweru w postaci braku wymaganego oświetlenia (tylnego), w warunkach w jakich doszło do zdarzenia (zmniejszonej widoczności, z uwagi na porę dnia) miała wpływ na możliwość dostrzeżenia kierującego rowerem z dostatecznej odległości, a co za tym idzie na przebieg zdarzenia oraz jego skutki.

Przedstawiona przez biegłego M. D. opinia, zawierająca przyczyny i przebieg tego wypadku, rolę każdego z jego uczestników , jest jasna, pełna i rzetelna, ma zakotwiczenie w materiale dowodowym, który był wystarczający do tego rodzaju opiniowania, a okoliczności, które aktualizowałyby potrzebę zasięgnięcia uzupełniającej opinii tej samej lub innego biegłego nie zachodzą. Uznanie opinii za jasną i pełną w rozumieniu art. 201 kpk jest domeną organu procesowego, a nie strony procesowej. Podstawą do stosowania art. 201 kpk nie może stać się okoliczność, że strona wdając się samodzielnie w spekulacje myślowe natury specjalistycznej, dochodzi w rezultacie do prze­konania, że wnioski natury ściśle fachowej i to w dziedzinie, w której z natury rzeczy sądowi i stronom merytorycznie brakuje wiadomości specjalistycznych, są błędne. Jeżeli dowód z opinii jest przekonujący i zrozumiały dla sądu, to fakt, że dowód ten nie jest przekonujący dla stron, nie może stwarzać podstawy do ponownego powoływania biegłych lub zasięgania opinii nowych biegłych. Aby skutecznie podważyć opinię biegłego (biegłych) strona musi wykazać, że opinia dotknięta jest jedną z wad określonych w art. 201 kpk. Skarżący w żaden sposób nie wykazał, na czym miałoby polegać naruszenie tego przepisu. Opinię biegłego ocenia sąd i ten organ procesowy decyduje, czy jest ona dla niego zrozumiała i przekonująca w treści, czy odpowiada na pytania zakreślające jej przedmiot i granice, czy jest wewnętrznie spójna i niesprzeczna oraz, czy nie rodzi wątpliwości co do jej merytorycznej trafności. Ponadto przepisy procedury karnej nie określają i nie mogą określać zakresu i metod badań specjalistycznych przeprowadzonych przez biegłych, w tej bowiem materii zasadnicze znaczenie mają specjalistyczne kwalifikacje biegłych i wymagania poszczególnego przypadku. Sąd z natury nie może ingerować w te kwestie, albowiem nie posiada wiadomości specjalnych, warunkujących zajmowanie stanowiska w tej kwestii. Jedynie w szczególnych sytuacjach, gdy zakres przeprowadzonych badań zdaje się wykraczać poza obszar zakreślony postanowieniem o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego bądź też sąd poweźmie wątpliwość co do zasadności lub przydatności poszczególnych czynności biegłego składających się na przeprowadzoną ekspertyzę, albo rzetelności ich przeprowadzenia może podjąć działania zmierzające do zweryfikowania i wyjaśnienia powyższych kwestii. W konsekwencji nie należy także do kompetencji stron decydowanie o tym, jakie metody badawcze, dla stwierdzenia okoliczności mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, okażą się przydatne w razie konieczności wykorzystania wiadomości specjalnych posiadanych przez powołanych w sprawie biegłych. Decydują o tym bowiem wyłącznie biegli, mając na względzie podlegające ocenie okoliczności, potrzeby uzyskania danych do opinii i specjalistycznego opracowania zebranego w sprawie materiału dowodowego zgodnie z przedmiotem opinii, aktualny stan nauki i stosowane w konkretnej dyscyplinie nauki dostępne metody badawcze.

A. L. zadeklarował, ze rano pojechał do swojej pracy, która polega na sprawowaniu opieki nad końmi. W pracy od godziny 8 - ej do godziny 10.30 wpił 4 piwa, każde o pojemności 0,5 litra ( w pracy nie spożył posiłku ).

Badanie stanu trzeźwości A. L. wykonane o godzinie 18.57 wykazało 0,36 mg/1 alkoholu w wydychanym powietrzu; o godzinie 19.14 — 0,36 mg/1; o godzinie 19.26 — 0,31 mg/1; o godzinie 19.30 — 0,28; o godzinie 20.03 - 0,20 mg/1; o godzinie 20.34 - 0,12 mg/1 ( k 3 i 5 ).

Analiza materiału dowodowego przez sąd w tym zakresie jest niespójna. Sąd uwzględnia wyniki badań oskarżonego na stan trzeźwości, oraz akceptuje w pełni opinię toksykologiczną dotyczącą tego oskarżonego, jednocześnie nie weryfikuje podanych przez niego danych odnoście czasu i ilości pożytego alkoholu, które od tych obiektywnych dowodów odbiegają. Wyniki badania stanu trzeźwości i opinia toksykologiczna dotycząca oskarżonego obiektywizują jego wersję odnośnie ilości i czasu spożywania alkoholu. Z opinii tej stanowczo wynika, ze w przypadku spożycia alkoholu na czczo, czas jego wchłaniania wynosi średnio 1,5 godziny, zaś po posiłku nawet do 3 godzin. Faza wyrównywania stężeń może trwać od 5 do 20 minut – faza ta jest swoistym łącznikiem pomiędzy fazą wchłaniania a fazą eliminacji. Od 10. 30 ( zakończenie picia piwa według oskarżonego ) do pierwszego badania o godzinie 18.57 upłynęło około 8 godzin i 45 minut. Weryfikacja dokonana przez biegłego wykluczyła możliwość spożywania przez oskarżonego takiej ilości i rodzaju alkoholu o tej porze. Nie prowadziłaby ona do wyników ustalonych w badaniach stanu trzeźwości oskarżonego. Opinia wskazała, że zawartość alkoholu w organizmie A. L. w dniu 13 października 2023 r. o godzinie 18.20 i kilka minut przed (czyli o godzinie, kiedy doszło do zdarzenia) była między 0,88, a 0,82 promila, ze średnią na poziomie 0,85 promila. Analiza retrospektywna jasno wskazała, że A. L. w czasie wypadku znajdował się w stanie nietrzeźwości ( k 326-328 ).

W tym przypadku o ustaleniach w tym zakresie decyduje treść wyroku sądu I instancji, który w przypisanym zarzucie uwzględnił dane wynikające z opinii toksykologicznej dotyczącej A. L., opartej na badaniach jego stanu trzeźwości.

Z opinii toksykologicznej dodatkowo wynika, że wykryte u A. L. stężenie alkoholu w jego organizmie miało na niego realny i znaczny wpływ. Dotyczyło to jego stanu psycho-fizycznego, utrzymania prawidłowej postawy, logicznego myślenia, podejmowania szybkich i sensownych decyzji, odróżnienia odległości. Zestawiając wnioski opinii z określoną w art. 115 § 16 kk definicją stanu nietrzeźwości należy stwierdzić, iż alkohol spożyty przez oskarżonego przed wypadkiem prowadził do stężenia alkoholu w jego organizmie na w trakcie jazdy samochodem na poziomie około 0,85 promila. Oznacza to, że oskarżony był w czasie obu czynów w stanie nietrzeźwości. Stan nietrzeźwości jest kategorią stopniowalną i jego ostatecznie jego stężenia jest na tyle wysokie, że stanowi albo okoliczność obciążającą.

Biorąc pod uwagę czasokres faz wchłaniania, równowagi i wydalania alkoholu z organizmu, należy podnieść, iż oskarżony spożywał alkohol później niż zadeklarował albo w większej ilości; wypicie „ciągiem” czerech piw półlitrowych ( bez jedzenia ) musi powodować odczuwanie jego wpływu, gdyż prowadzi do upicia się, co nie jest pomijalne nawet po wielu godzinach. Oskarżony stosując taki wymiar picia, nie mógł uznać, że nie jest pod wpływem alkoholu, bowiem nie pozwalała na to jakakolwiek racjonalna analiza, mająca punkt wyjścia w jego odurzeniu się, która nie pozwalała by po kilku godzinach od spożywania „piwa”, mógł odjechać samochodem z miejsca pracy z przeświadczeniem, że jest trzeźwy. Do pracy przyjechał on samochodem i spożywając taką ilość alkoholu w tym dniu wykluczył się z grona kierowców. Mając wskazany model picia alkoholu, oskarżony przed podjęciem decyzji o jeździe powinien skorzystać z „prywatnego” alkomatu, albo zgłosić się na posterunek Policji w celu zweryfikowania swojej trzeźwości. Czas i spożyta ilość alkoholu, w kontekście weryfikacji jego trzeźwości przez badania wskazuje, jak również odczuwalne skutki jego nadużycia w czasie czynu, determinują, że miał on świadomość znajdowania się pod jego wpływem podczas podróży samochodem po pracy.

W zakresie zawartości substancji psychoaktywnych w organizmie rowerzysty D. K. miarodajna jest opinia biegłego toksykologa, z której wynika, że stwierdzono u niego:

- (...) -C., (...) C., które jakościowo potwierdzono widmem (...). Brak jest krzywych kalibracji do wykonywania analizy ilościowej dihydro-chlorometkatynonu i nie oznaczono ich poziomu. Ponadto brak jest wyczerpujących danych publikujących, na podstawie których można by wyciągnąć wnioski w jakim stanie oskarżony mógł się znajdować. Brak tych wskazań uniemożliwia określenie ich wpływu na organizm pokrzywdzonego;

- śladowe ilości środków farmaceutycznych ( diazepan, nordiazepan, temazepan, fentanyl ) używanych przez służby ratunkowe i w anestezjologii. Środki te mogły być użyte wobec pokrzywdzonego po wypadku przez służby ratunkowe, co wymagałoby dalszej weryfikacji;

- nieaktywny metabolit (...) – główny składnik psychoaktywny produktów ziela konopi innych niż włókniste w śladowych ilościach poniżej 5 ng/ml. Konkretnego oznaczania nie dokonano. Stan po użyciu substancji psychotropowej tej grupy występuje powyżej 1 mg/ml, stan pod wpływem – powyżej 2, 50 ng/ml. Po upływie aktywności środka odurzającego, we krwi może znajdować się nieaktywny narkotycznie metabolit (...), który nie wywołuje skutków w zakresie czynności psychomotorycznych. Wykrycie w organizmie metabolitu tego związku przesądza o istnieniu stanu po zażyciu środka odurzającego. Wymieniony metabolit pozostawał już w organizmie pokrzywdzonego nieaktywny, a więc nie oddziaływał na ośrodkowy układ nerwowy i wskazywał jedynie na to, że w przeszłości, której nie sposób określić, dana osoba zażywała środek odurzający zawierający (...).

D. K. zaprzeczył, aby przed wypadkiem zażywał substancje odurzające i opinia toksykologiczna nie podważa jego twierdzeń.

Biegły z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych przedstawił obliczenia, z których wynika, że manewry obronne skuteczne, poprzez zredukowanie prędkości samochodu do prędkości roweru, były możliwe do wykonania przy prędkości, z jaką jechał oskarżony i przy odcinku 50 metrów, jakim dysponowałby gdyby prawidłowo obserwował przedpole jazdy. Oskarżony, gdyby to robił, to widząc rowerzystę nieoświetlonego, podjąłby, w miarę gwałtowny, lecz realny manewr hamowania, redukując skutecznie prędkość do prędkości rowerzysty, skutkiem czego nie doprowadziłby do najechania rowerzysty. Z opinii wynika też jasno, że oba pojazdy, przed zdarzeniem, jechały równoległym do osi jezdni, a więc i względem siebie, torem ruchu. Rowerzysta znajdował się w odległości około 60 cm od krawędzi jezdni, samochód uderzył rower od tyłu w obrębie przedniego prawego reflektora samochodu. Koresponduje to z zeznaniami D. K. o torze jego ruchu przed zdarzeniem, który był poprawny i w tym zakresie nie pozostawał w żadnym związku przyczynowym ze zdarzeniem. Z wyjaśnień oskarżonego wynika, że zobaczył pokrzywdzonego w swoich światłach mijania, w zasadzie chwilę przed uderzeniem. Ta kwestia też została przez biegłego omówiona. Mianowicie w opinii biegłego ślady ujawnione na miejscu zdarzenia, korespondują z wersją oskarżonego, a w konsekwencji potwierdzają opinię biegłego o tym, iż oskarżony nieuważnie obserwował drogę, bo gdyby było przeciwnie, to zobaczyłby rowerzystę wcześniej, a zarazem automatycznie wcześniej by rozpoczął hamowanie, które - jak pokazują obliczenia - zakończyłoby się sukcesem, to jest uniknięciem najechania rowerzysty.

Natomiast brak jest dowodów, aby przyjąć, że ruch pojazdu pokrzywdzonego miał był niestabilny i to wpłynęło na zaistnienie tego wypadku.

Ma rację sąd I instancji, że z zebranych dowodów wynika, iż tor ruchu rowerzysty przed wypadkiem był prawidłowy. Jedyne - pozostające w zawiązku przyczynowym ze zdarzeniem – przyczynienie D. K. do zaistniałego zdarzenia, polegało na braku tylnego oświetlenia w jego rowerze, przez co był gorzej ( z mniejszej odległości) widzialny dla innych uczestników ruchu, stwarzając przez to zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu. Ewentualna zawartość środków psychoaktywnych w organizmie pokrzywdzonego, z uwagi na to, że został najechany od tyłu, podczas gdy jechał prawidłowym torem ruchu, w prawidłowej odległości od krawędzi jezdni i w sposób do niej równoległy, z prędkością rzędu około 20 km/h, nie ma znaczenia dla ustalenia przyczyn wypadku i nie pozostaje w związku przyczynowym z jego wystąpieniem.

Ponowiona opinia toksykologiczna jest zbędna, gdy stwierdzenie danych okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy może nastąpić bez wiadomości specjalnych, w oparciu o doświadczenie i wiedzę sędziowską. Dowód z opinii biegłego może być dopuszczony wyłącznie wówczas, gdy w sprawie zachodzi potrzeba stwierdzenia okoliczności mającej istotne znaczenie dla rozstrzygania (zatem nie jakiejkolwiek) i aby to ustalić konieczne są wiadomości specjalne (art. 193 § 1 kpk ). Rolą biegłych jest podzielenie się swoją specjalistyczną wiedzą i ułatwienie sądowi dokonania oceny dowodów a na jej podstawie ustaleń faktycznych. Poddając analizie wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, sąd musi ocenić, czy istnieje realna możliwość wydania opinii i czy uzupełniająca opinia toksykologiczna dotycząca D. K. będzie przydatna do rozpoznania sprawy. Słusznie sąd I instancji uznał, iż:

- nie jest przedmiotem niniejszej sprawy, czy rowerzysta znajdował się w czasie czynu pod wpływem środków odurzających, co wymagałoby dookreślenia, czy w trakcie interwencji medycznej po wypadku dawkowano mu diazepan i pochodne, czy też takie substancje zażył przed wypadkiem;

- okoliczność ta nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, z uwagi wyżej wymienione przyczyny rozpatrywanego wypadku.

Reasumując: przedmiotem dowodu mogą być wyłącznie okoliczności mające znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. O dopuszczeniu dowodu nie decyduje subiektywne przekonanie wnioskodawcy, że dowód jest istotny, ale obiektywne i weryfikowalne przekonanie sądu, że ma on znaczenie dla rozstrzygnięcia. To sąd musi ocenić, czy istnieje realna możliwość wydania opinii i czy będzie ona przydatna do stwierdzenia okoliczności, w związku z którymi została zawnioskowana.

Już sąd I instancji przyjął, iż pokrzywdzony przyczynił się do tego wypadku drogowego, gdyż powinien mieć włączone oświetlenie wymagane w okresie od zmierzchu do świtu (ustawa Prawo o ruchu drogowym art. 51 ust. 6 ). Gdyby pokrzywdzony miały tylne światła w rowerze, byłyby lepiej widoczne dla innych uczestników ruchu. Zdaniem sądu odwoławczego jego przyczynienie nie jest jednak znaczne, bowiem oskarżony w danych warunkach jazdy ( dobrej widoczności przy rozpoczynającym się zmierzchu ) powinien zauważyć rowerzystę, gdyby prawidłowo obserwował przedpole jazdy. Stan zagrożenia by nie powstał, gdyby kierowca samochodu należycie obserwował drogę i po dostrzeżeniu rowerzysty co najmniej z 50 metrów realizację manewru obronnego rozłożył w dłuższym czasie.

Przyczynienie się do wypadku przez współuczestnika ruchu drogowego, powinno być uwzględnione na korzyść sprawcy. Naruszenie przez współuczestnika ruchu drogowego zasad bezpieczeństwa tego ruchu i przyczynienie się do wypadku jest elementem zmniejszającym winę sprawcy i dlatego powinno być traktowane jako okoliczność łagodząca, chyba że owe przyczynienie się nie miało istotnego wpływu na zaistnienie wypadku (uchw. SN z 28.2.1975 r., V KZP 2/74, OSNKW 1975, Nr 3–4, poz. 33, teza 38; wyr. SN z 4.3.1981 r., V KRN 35/81, OSNPG 1981, Nr 6, poz. 67). Obrońca nie może jednak wyolbrzymiać okoliczności, że ofiara wypadku swoim nieprawidłowym zachowaniem się wywołała go ( a w najgorszym dla oskarżonego przypadku przyczyniła się w sposób znaczący ), jeżeli rowerzysta jechał prawidłowo „swoją” krawędzią drogi i pomimo nie posiadania tylnego oświetlenia roweru, jego zachowanie w danych warunkach powinno być widoczne dla kierowcy samochodu

( zbliżającego się ) jadącego w tym samym kierunku z co najmniej 50 metrów, jednakże percepcja oskarżonego była zakłócona nadużytym alkoholem i nie dokonywał on pewnego rozpoznaniem przedpola jazdy.

Wniosek

Jak wyżej

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Jak wyżej

3.3.

( Obrońca ) IV. Rażąca niewspółmierność kary, polegająca na wymierzeniu kary rażąco surowej.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd odwoławczy nie znalazł jakichkolwiek podstaw do dalszego złagodzenia tak ukształtowanych kar jednostkowych i kary łącznej.

Waga popełnionego czynu II nie uzasadnia złagodzenia kary pozbawienia wolności do wysokości wnioskowanej w apelacji; prowadziłoby to do bezpodstawnego i niezrozumiałego w danych realiach łagodnego traktowania sprawcy i nie osiągałoby zakładanych celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Sąd odwoławczy nie zgodził się z obrońcą , iż wymierzone oskarżonemu w zaskarżonym wyroku kary pozbawienia wolności; jednostkowe i łączna ( po korekcie ) są rażąco surowe. Zgodnie z treścią art. 53 kk sąd wymierza karę bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Decydując o wymiarze kary sąd uwzględnia także rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, motywację i sposób zachowania się sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu. Kara bowiem musi być sprawiedliwa, nie jest formą odwetu za popełniony czyn.

Sąd I instancji w sposób jednoznaczny przyjął, że stopień społecznej szkodliwości przypisanych oskarżonemu czynów jest wysoki. Stan nietrzeźwości sprawcy dochodził do 0.85 promila ( art. 115 § 16 kk ) i powodował upośledzenie zdolności psychofizycznych sprawcy. W ciągu dnia spożywał on duże ilości alkoholu i pomimo tego wsiadł do samochodu, wiedząc, iż jest pod jego wpływem. W takim stanie jeździł pojazdem po drodze publicznej i dużym ruchu, w porze zaczynającego się zmierzchu. Był on uprzednio karany za prowadzenie samochodu po wpływem alkoholu lub środków odurzających. Z wyjaśnień oskarżonego wynika łatwość podjęcia decyzji przez sprawcę o popełnieniu tego przestępstwa. Przestępstwo z art. 178a § 1 kk zagrożone pozbawiania wolności do lat 3. Sąd I instancji wymierzył oskarżonemu za ten czyn karę 1 roku pozbawienia wolności, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat ( oraz obligatoryjne świadczenie pieniężne w kwocie 5000 złotych ). Taka kumulacja okoliczności obciążających musi mieć wpływ na wybór rodzaju reakcji karnej, która może mieć w tym przypadku zastosowanie. Ponadto orzeczenie przez sąd rejonowy w zaskarżonym wyroku wobec oskarżonego środka karnego ( zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych wszystkich kategorii ) w wysokości 3 lat nastąpiło w dolnej granicy zagrożenia ustawowego.

Przestępstwo z art. 177 § 2 kk w zw. z art. 178 § 1a pkt 1 kk zagrożone jest karą pozbawiania wolności do lat 3 lat do 16. W następstwie tego wypadku kierowca drugiego pojazdu odniósł ciężkie obrażenia ciała.

Okoliczności wypadku ewidentnie wskazują, iż oskarżony przed wypadkiem nie obserwował należycie przedpola jazdy, co spowodowało najechanie samochodem na tył poprzedzającego go rowerzysty. W takiej sytuacji sąd I instancji przyjął, że jego zachowanie nie ograniczało się do błędu związanego z niezachowaniem wymaganej ostrożności, ale niepewna jazda była spowodowana zwłaszcza nadużyciem alkoholu charakterystycznym dla umyślności. Sąd odwoławczy podkreśla, iż naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym przez sprawcę było rażące. Oskarżony mógł uniknąć wypadku, jednak zbyt późno zmienił parametry jazdy. Nie ma zatem wątpliwości, że to oskarżony ( w ramach ustaleń sądu I instancji ) nie stosując się do obowiązujących nakazów obserwowania stale przedpola jazdy, naruszył zasady gwarantujące bezpieczeństwo w ruchu drogowym, które w realiach tej sprawy miały zapobiec zaistnieniu wypadku drogowego - zdarzenie to urzeczywistnił. Zgodnie z art. 115 § 2 kk, dokonując oceny stopnia karygodności, sąd bierze pod uwagę: rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych obowiązków, motywację sprawcy, postać zamiaru, ale też rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Przy ustalaniu stopnia społecznej szkodliwości czynu należy uwzględnić wagę naruszonych przez oskarżonego obowiązków i reguł określonych w prawie o ruchu drogowym oraz sposób ich naruszenia, rodzaj dobra prawnego, jakim jest zdrowie ludzkie, a także bezpieczeństwo w komunikacji. Sąd rejonowy prawidłowo wskazał, że powyższe okoliczności mają decydujące znaczenie dla określenia stopnia społecznej szkodliwości czynu, zaznaczając, że na stopień społecznej szkodliwości czynu miała również wpływ okoliczność, że oskarżony spowodował ciężkie obrażenia ciała pokrzywdzonego ( chorobę realnie zagrażającą życiu, powodującą długotrwałe leczenie i skutki, znaczące dolegliwości bólowe u ofiary ). Ten ciężki skutek należy odczytywać w kontekście naruszenia reguł ruchu drogowego, a inkryminowane zachowanie ma charakter obciążający. Skutek ten był spowodowany uderzeniem pojazdu oskarżonego w inny pojazd, który był nieprawidłowo oświetlony, ale powinien być zauważony przez sprawcę w odpowiednio wcześnie, aby uniknąć tego wypadku. Stopień winy powiązany jest ściśle z przesłankami zawinienia, a zatem o poziomie winy będą decydować m.in. właściwości sprawcy (np. wiek, stan zdrowia), okoliczności rzutujące na proces motywacyjny, jak również rodzaj i liczba naruszonych reguł ostrożności (M. Kalitowski, Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek, Kodeks karny. Komentarz, t. II, Gdańsk 2001, s. 94). Brak jest okoliczności z uwagi na właściwości sprawcy zmniejszające stopień zawinienia.

Oskarżony nie wskazał ważnego powodu odwrócenia uwagi od pola jazdy, i uwarunkowania tego zaniechania są dla niego obciążające. Przy przestępstwie spowodowania wypadku w komunikacji na wymiar kary niewątpliwie w znaczący sposób wpływa sposób popełnienia przestępstwa i jego skutki. Należy podkreślić, iż oskarżony jechał z dozwoloną administracyjne prędkością, co ma walor łagodzący, jednak z drugiej strony miał dłuższy czas od reakcji obronnej, i gdyby prawidłowo obserwował przedpole jazdy – mógłby uniknąć wypadku.

Ocena prawidłowości zachowania pokrzywdzonego ma bardzo istotne znaczenie w perspektywie odpowiedzialności karnej oskarżonego, zwłaszcza że temu kierowcy pojazdu uczestniczącego w wypadku można przypisać współprzyczynienie się. Gdyby jego rower miał prawidłowe tylne oświetlenie byłby widoczny z około 150 metrów.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazywano, iż co do zasady okoliczności należące do znamion danego przestępstwa nie mogą być traktowane jako wpływające na zaostrzenie lub złagodzenie kary. Jednak w sytuacji, gdy okoliczności takie podlegają stopniowaniu co do ich nasilenia, jakości lub nagromadzenia, mogą być przyjmowane jako okoliczności obciążające przy wymiarze kary mimo, że należą do ustawowych znamion danego typu przestępstwa ( wyrok SN z dnia 14 listopada 2014 r., III KK 212/14, Legalis ). Z tego punktu widzenia, w sytuacji skutkiem przestępstwa z art. 177 § 2 kk są ciężkie obrażenia ciała jednej osoby, nie jest to okoliczność samodzielnie determinująca znaczące zaostrzenie kary.

Trzecia ogólna dyrektywa sądowego wymiaru kary to dyrektywa prewencji indywidualnej. Wymierzona kara ma oddziaływać na sprawcę poprzez osiągnięcie celu zapobiegawczego i wychowawczego. Cel zapobiegawczy zostaje osiągnięty, jeśli ukarany sprawca w przyszłości nie popełni już przestępstwa, natomiast cel wychowawczy odnosi się do zmiany osobowości sprawcy, jego postawy, w szczególności do wykształcenia u niego poszanowania dla norm prawnych. Kluczowym kryterium przy orzekaniu kary w perspektywie prewencji indywidualnej jest osobowość sprawcy. Sąd jest zobligowany do postawienia prognozy kryminologicznej, zgodnie z kryteriami wskazanymi w art. 53 § 2 i 3 kk. Taka prognoza kryminologiczna powinna stanowić bazę do dokonywania wyboru optymalnej sankcji, mając na względzie zarówno rodzaj, jak i surowość kary (M. Szczepaniec, Wybór optymalnej..., s. 42). Oskarżony jest kawalerem ,nie ma nikogo na utrzymaniu, ma wykształcenie podstawowe, bez zawodu. Pracował. Był karany zagranicą za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających. Dane osobopoznawcze sprawcy nie mają waloru łagodzącego.

Sąd II instancji miał na uwadze również dyrektywę prewencji ogólnej, tj. „kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa”. Jest to dyrektywa pozytywnej prewencji ogólnej, która nie może być pojmowana wyłącznie jako odstraszanie społeczeństwa, a więc wymierzanie konkretnemu sprawcy surowej kary, nawet ponad stopień winy. Tylko, bowiem kara sprawiedliwa, współmierna do stopnia społecznej szkodliwości konkretnego czynu, a przy tym wymierzona w granicach winy sprawcy, może mieć pozytywny wpływ na społeczeństwo, budzić aprobatę dla wymierzonych kar oraz zaufanie do wymiaru sprawiedliwości - i w ten sposób stwarzać warunki do umacniania i kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Sąd II instancji uwzględnił przy wymiarze kary na korzyść oskarżonego: częściowe przyznanie się do winy. Oskarżony naruszył jednak podstawowe zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym i w świetle okoliczności i przyczyn tego wypadku, przyjęte okoliczności łagodzące nie mają istotnego waloru łagodzącego. Okoliczności łagodzące wskazane w apelacji związane z właściwościami i warunkami osobistymi sprawcy w procesie są wyolbrzymiane oraz nie mają tej wagi i znaczenia, aby doprowadzić do znacznej korekty orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności.

Wszystkie wymienione dyrektywy sądowego wymiaru kary są równorzędne i muszą znaleźć uwzględnienie podczas doboru rodzaju kary i miarkowania jej wysokości. Jednak równorzędność dyrektyw nie oznacza równomierności w ich stosowaniu. Właśnie dzięki zróżnicowanemu wpływowi poszczególnych dyrektyw na wymiar kary konkretnego sprawcy - proporcjonalnemu do okoliczności wskazujących najbardziej odpowiednie spośród nich dla realizacji celów kary w konkretnym przypadku - możliwa jest indywidualizacja kary, czyli dostosowanie jej rodzaju i wymiaru do oczekiwanej skuteczności.

Ustawowe zagrożenie karą wyraża abstrakcyjne przekonanie ustawodawcy o granicach społecznej szkodliwości danego przestępstwa, nagminności tego rodzaju przestępstw oraz względach prewencyjnych w zakresie zapobiegania przestępstw i względach na społeczne oddziaływania kar przez ustanowienie odpowiednio wysokiej sankcji karnej. Ustawowe zagrożenie karą wyznacza pierwszy etap wymierzania kary wobec konkretnego sprawcy. W przypadku czynu z art. 177 § 2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk orzaz z art. 178a §1 kk ustawodawca nie przewidział sankcji alternatywnej. Kara ma mieć postać sprawiedliwej odpłaty, ale dostosowanej do wszystkich kryteriów z art. 53 kk, będącej ich wypadkową – nie zaś zemstą, czy odwetem sprowadzającym się do braku właściwego, personalnego odniesienia jeśli chodzi o osoby, których dotyczy.

Dyrektywa stopnia społecznej szkodliwości ma sprzyjać wymierzeniu kary sprawiedliwej i powinna nie tylko wyznaczyć górny pułap kary współmiernej do stopnia społecznej szkodliwości konkretnego czynu, ale i przeciwdziałać wymierzeniu kary zbyt łagodnej w przypadku znacznej społecznej szkodliwości czynu; sąd przy wymiarze kary zobowiązany jest baczyć, aby jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy. Te dwie dyrektywy w tym przypadku wpływają jednak na surowość kary, która musi być dostoswana do wagi czynu i stopnia zawinienia sprawcy i w tej sprawie nie powinna oscylować w granicach dolnego zagrożenia ustawowego.

Z drugiej strony prawidłowo uwzględnione w instancji odwoławczej okoliczności łagodzące dla oskarżonego powinny proporcjonalnie wpływać łagodząco na wymiar tej kary określonej w zaskarżonym wyroku.

Kara wymierzona zgodnie z dyrektywą prewencji indywidualnej powinna osiągnąć cel zapobiegawczy, a zatem zapobiec popełnieniu w przyszłości przestępstwa przez sprawcę. W przypadku sprawców wypadków drogowych cel wychowawczy ma mniejsze znaczenie. Oczywistym jest, iż wychowanie sprawcy nie jest tożsame z pobłażaniem mu i koniecznością wymierzenia kary łagodnej, gdyż w określonych sytuacjach to właśnie kara izolacyjna odpowiednio wymierzona spełnia nie tylko rolę odwetu za popełnione przestępstwo, ale jest też czynnikiem wychowawczym, pozwalającym na uzmysłowienie sprawcy nie tylko faktu nieopłacalności łamania prawa, ale i związanych z tym konsekwencji. Jest też wyraźnym sygnałem dla społeczeństwa, że sprawcy tak lekkomyślnie godzący w podstawowe dobra człowieka, jakim są życie i zdrowie, nie mogą liczyć na pobłażliwe traktowanie. Celem tej kary jest także przywrócenie w środowisku poczucia naruszonego bezpieczeństwa oraz to, aby przez właściwy wybór rodzaju kary, zapewnić realność ochrony najważniejszych dóbr chronionych przez prawo karne.

Zdaniem sądu odwoławczego karą współmierną do stopnia zawinienia oraz do stopnia społecznej szkodliwości przedmiotowego czynu, a także czyniącą zadość innym ustawowym dyrektywom wymiaru kary za czyn I jest kara 4 lat pozbawienia wolności. Jest ona uzupełniona innymi rozstrzygnięciami: zakazem prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 14 lat ( łącznym okresem tego zakazu na okres 15 lat ), nawiązką w kwocie 10000 złotych.

Brak jest argumentów, aby kara mogły być skorygowana w kierunku dalszego jej złagodzenia.

Adekwatna reakcja karna nie może służyć premiowaniu skazanego przez ograniczenie jego odpowiedzialności karnej lecz rzeczywistemu oddaniu zawartości kryminalnej czynu, jakiego się dopuścił.

Wymierzenie takiej kary prowadziłoby do bezpodstawnego i niezrozumiałego w danych realiach łagodnego traktowania sprawcy i nie osiągałoby zakładanych celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej.

Uwzględniając bliski związek przedmiotowy, czasowy i terytorialny pomiędzy przypisanymi czynami, względy w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej, które wskazują, iż sprawca będzie poddany i tak długotrwałemu oddziaływaniu penitencjarnemu i należnej odpłacie – sąd odwoławczy orzekł za zbiegające się przestępstwa karę łączną pozbawienia wolności w wysokości 4 lat i 1 miesiąca.

Wniosek

Jak wyżej

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Jak wyżej

3.4.

( Prokurator ) Obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż kwalifikacja prawna czynu tj. art. 42 § 3 kk poprzez przyjęcie wyjątkowego wypadku, uzasadnionego szczególnymi okolicznościami i orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 14 lat, podczas gdy okoliczności nie przemawiały za przyjęciem wyjątkowego wypadku, uzasadnionego szczególnymi okolicznościami i determinowały do orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Stanowisko sądu I instancji w tym zakresie jest zasadne albowiem za przyjęciem wyjątkowego wypadku, uzasadnionego szczególnymi okolicznościami ( art. 42 § 3 kk ) przemawiają okoliczności zmniejszające jednak wagę czynu I:

- stan nietrzeźwości sprawcy ma charakter stopniowalny i nie powodował znaczonego obniżenia zdolności psychofizycznych sprawcy;

- obrażenia odniesione przez pokrzywdzonego mają charakter stopniowalny i do znamion tego przestępstwa należy również skutek w postaci śmierci człowieka;

- przyczynienie się pokrzywdzonego do wypadku;

- jazda samochodem przez sprawcę z niższą niż administracyjnie wskazana prędkością, co z pewnością miało znaczenie dla skutków wypadku.

Wniosek

( Prokurator ) Wniosek o zmianę wyroku w zakresie punktu 3 i 6 rozstrzygnięcia poprzez orzeczenie dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, a w pozostałym zakresie pozostawienie wyroku bez zmian.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Łączną reakcję karną należy uznać za współmierną. Nie ma konieczności podwyższania oskarżonemu środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych za czyn I i łącznego, zwłaszcza, że został on ostatecznie ukształtowany w wysokości 15 lat. W realiach niniejszej sprawy nie można go uznać za rażąco łagodny, jeżeli uwzględni się okoliczności tego wypadku, w kontekście wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r.
w sprawie SK 22/21, którego analizy sad odwoławczy – mimo braku publikacji – uznaje za własne.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wina i sprawstwo w odniesieniu do czynów I i II.

5-letni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych za czyn I.

Świadczenie pieniężne za czyn I.

Dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych za czyn II.

Nawiązka na rzecz Pokrzywdzonego M. B. w kwocie 10000 złotych.

Łączny dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych za czyny I i II.

Koszty zastępstwa procesowego na rzecz oskarżycieli posiłkowych: A. S. i M. B..

Zasądzenie od oskarżonego na rzecz Skarby Państwa częściowych wydatków w kwocie 4000 złotych; zwolnienie od tych wydatków w pozostałej części.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Brak jest podstaw faktycznych i prawnych do korekty zaskarżonego wyroku w tych zakresach.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że orzeczoną w stosunku do oskarżonego karę łączną pozbawienia wolności obniżył do 4 lat i 1 miesiąca.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany zostały podane we wcześniejszej części uzasadnienia.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

4

5

Sąd odwoławczy zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego 840 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postepowaniu odwoławczym ( art. 634 kpk, art. 627 kpk , art. 616 § 1 pkt 2 kpk ).

Sąd odwoławczy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy z urzędu 1033,20 złotych, w tym 23 % VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym.

Sąd odwoławczy zwolnił oskarżonego od opłaty za obie instancje i zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym, uznając, ze z uwagi na sytuację osobistą, materialną i obciążenia finansowe już wynikające dla niego z wyroku, ich uciszenie byłoby dla sprawcy zbyt uciążliwe.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina

Kara

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Środek karny zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana