Portal Orzeczeń

UZASADNIENIE

J. B. został obwiniony to, że w bliżej nieokreślonym czasie, nie później niż do 20 października 2022 roku, w S. przy ul. (...) dokonał przywłaszczenia rzeczy przedstawiającej wartość niemajątkową w postaci segregatora z dokumentami firmy (...), S. (...), Organizacja (...)’’ z siedzibą w (...), (...)-(...) W. w postaci umów z klientami na organizację imprez na szkodę T. B., tj. o wykroczenie z art. 126 § 1 k.w.

Sąd Rejonowy w Radomsku wyrokiem z dnia 1 sierpnia 2024 roku, w sprawie sygn. akt II W 471/23, uznał obwinionego J. B. za winnego popełnienia zarzucanego mu wykroczenia przyjmując, iż czyn zaistniał w październiku 2022 roku i za to wymierzył mu karę 1.000 złotych grzywny.

Powyższy wyrok został zaskarżony apelacją obrońcy obwinionego. Apelacja, skarżąc wyrok Sądu Rejonowego w całości, zarzuciła mu naruszenie przepisów prawa procesowego, a w szczególności art. 7 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k. w zw. z art. 8 k.p.s.w. i błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia oraz wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie obwinionego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W wyniku wniesienia apelacji zaistniały podstawy do uchylenia zaskarżonego wyroku i umorzenia niniejszego postępowania wykroczeniowego wszczętego wobec J. B..

W przedmiotowej sprawie zaistniała bowiem ujemna przesłanka procesowa. o jakiej mowa w art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w. W takiej sytuacji, zgodnie z treścią art. 104 § 1 pkt 7 k.p.s.w., sąd odwoławczy musi uchylić zaskarżone orzeczenie, niezależnie od granic zaskarżenia, podniesionych zarzutów i wpływu uchybienia na treść orzeczenia.

Zaskarżony wyrok w dotychczasowej postaci nie mógł się ostać, a to z uwagi na fakt, że zarzucane (a następnie przypisane) zachowanie obwinionego należy rozpatrywać w kategoriach przestępstwa z art. 276 k.k., a nie wykroczenia z art. 126 § 1 k.w. Tym samym zaistniała sytuacja braku skargi uprawnionego oskarżyciela, czyli aktu oskarżenia wniesionego, bądź zatwierdzonego przez prokuratora (Policja, która wniosła niniejszy wniosek o ukaranie nie może być oskarżycielem publicznym w sprawach o przestępstwa).

Trudno zrozumieć, dlaczego organy ścigania (czego nie dostrzegł następnie Sąd Rejonowy), potraktowały zachowanie J. B., jako wykroczenie z art. 126 § 1 k.w. Przecież zawierane przez firmę (...) umowy organizacji przyjęcia (k. 15 – 32 akt), których wydania odmówił J. B., stanowiły niewątpliwie dokumenty w rozumieniu art. 115 § 14 k.k., nie zaś jedynie rzeczy, przedstawiające wartość niemajątkową, czy też sentymentalną. Umowy te, jak wskazuje ich treść, zawierały m.in.: datę zaplanowanego przyjęcia, ilość goszczonych osób, uzgodnioną cenę, prawa i obowiązki zleceniodawcy oraz wykonawcy, podpisy osób reprezentujących strony umowy, jak również wysokość pobranego zadatku. Umowy te stanowiły zatem nośnik informacji, z którymi było związane określone prawo, a także stanowiły dowód zawarcia stosunku prawnego, zawierając okoliczności mające znaczenie prawne.

Nie może też budzić żadnych wątpliwości, że J. B. nie miał wyłącznego prawa rozporządzania ww. umowami, skoro zawierała je T. B. i na wszystkich tych umowach widniał jej podpis, jako wykonawcy umowy. Nie ma tu znaczenia podnoszona przez obronę okoliczność, że to J. B. miał faktycznie zorganizować przyjęcia, które były przedmiotem powyższych umów. Zresztą Sąd Rejonowy ustalił, iż w tym zakresie istniał właśnie spór pomiędzy stronami i od października 2022 roku T. B. nie wyrażała zgody, aby to J. B. miał być organizatorem przyjęć, o których mowa w przedmiotowych umowach.

Tak więc, w sytuacji odmowy wydania przez J. B. przedmiotowych dokumentów T. B., należało zakwalifikować jego zachowanie, jako występek z art. 276 k.k. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem i poglądami doktryny uważa się, że usuwanie dokumentu obejmuje wszelkie czynności prowadzące do uczynienia go niedostępnym dla osoby uprawnionej, choćby znane było miejsce przechowywania tego dokumentu. Zaprzeczenie posiadania dokumentu i przetrzymywanie oraz nie wydanie go, mimo żądania osobie uprawnionej, może też stanowić ukrywanie dokumentu w rozumieniu art. 276 k.k. Znamię ,,ukrywa” odnosi się bowiem nie tylko do przypadków umieszczenia dokumentu w miejscu niewidocznym, ale także oznacza bezprawne nieujawnienie rzeczy lub nieudostępnienie jej dla osoby uprawnionej. Chodzi tutaj zatem o wywołanie stanu, w którym dokument staje się niedostępny dla osoby uprawnionej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9.08.2000 roku – V KKN 208/00; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9.12.2010 roku – II AKa 397/10; W. Wróbel, w: A. Zoll, Kodeks Karny Komentarz. Część szczególna, t. 2, 2006, s. 1363; R. Stefański [red.], Kodeks karny. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2025 ).

W konsekwencji uznania, iż w czynie objętym wnioskiem o ukaranie występują znamiona przestępstwa, a nie wykroczenia, zachodzi ujemna przesłanka procesowa, określona w art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w. (brak skargi uprawnionego oskarżyciela), co skutkować musi umorzeniem postępowania wykroczeniowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2023 roku – V KK 278/23; postanowienie Sądu Najwyższego dnia 24 stycznia 2022 roku – III KK 269/20). Z kolei, wyrok wydany w takiej sprawie przez Sąd I instancji, dotknięty jest bezwzględną przyczyną odwoławczą, o której mowa w art 104 § 1 pkt 7 k.p.s.w. W razie wystąpienia takowej, przepis ten nakazuje sądowi odwoławczemu uchylenie zaskarżonego wyroku, niezależnie od granic zaskarżenia, podniesionych zarzutów i wpływu uchybienia na treść orzeczenia. Dlatego też Sąd Okręgowy zmuszony był uchylić zaskarżony wyrok i – zgodnie z treścią art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w. – umorzyć postępowanie w niniejszej sprawie.

Oczywiście nie zamyka to drogi do przeprowadzenia postępowania w oparciu o przepisy Kodeksu postępowania karnego i nie rodzi stanu res iudicata. Prokurator, któremu Sąd Rejonowy przekaże akta, jako gospodarz niniejszej sprawy, będzie władny wnieść akt oskarżenia, bądź też w inny sposób – przewidziany w przepisach k.p.k. – zakończyć to postępowanie.

Natomiast o kosztach dotychczasowego postępowania należało orzec na podstawie art. 119 § 2 pkt 1 k.p.s.w. i art. 121 § 1 k.p.s.w. w zw. z art. 632a § 1 k.p.k. Zgodnie z treścią tego ostatniego przepisu Sąd odwoławczy ma możliwość obciążenia obwinionego kosztami procesu, mimo, że nastąpiło umorzenie postępowania. Sąd Okręgowy, kierując się względami słuszności, postanowił nie obciążać kosztami procesu obwinionego, za wyjątkiem poniesionych przez niego samego kosztów ustanowienia obrońcy z wyboru. Tym samym nie podlegał uwzględnieniu zawarty w apelacji wniosek o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz obwinionego kosztów obrony z wyboru.