Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2015 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSA w SO Stanisław Tomasik

Sędziowie SO Ireneusz Grodek

SO Agnieszka Szulc-Wroniszewska (spr.)

Protokolant sekr. sądowy Agnieszka Olczyk

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Janusza Omyły

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2015 roku

sprawy W. S.

oskarżonego z art. 278§5 kk w zw. z art. 275§1 kk w zw. z art. 276 kk w zw. z art. 11§2 kk

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 7 października 2014 roku sygn. akt II K 429/14

na podstawie art. 437 § 1 i 2 kpk, art. 438 pkt 1 kpk, art. 624 § 1 kpk i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami) :

- zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, iż eliminuje z opisu czynu przypisanego oskarżonemu W. S. w punkcie 1 zabór w celu przywłaszczenia portfela z zawartością pieniędzy oraz przyjmuje, że oskarżony dopuścił się go, działając w ciągu pięciu lat od odbycia kary pozbawienia wolności w wymiarze co najmniej sześciu miesięcy orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne, czym wyczerpał dyspozycję art. 278 § 1 i 5 kk w zw. z art. 275 § 1 kk w zw. z art. 276 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i art. 11 § 2 kk;

- w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

- zwalnia oskarżonego od wydatków poniesionych w toku postępowania odwoławczego oraz od opłaty za drugą instancję.

Sygn. akt IV Ka 681/14

UZASADNIENIE

W. S. został oskarżony o to, że 1 w dniu 16 marca 2014 roku w B. woj. (...), na ulicy (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia dokumentów w postaci prawa jazdy o numerze (...) oraz karty bankomatowej wydanej przez bank (...), czym działał na szkodę T. D., tj. o czyn z art. 278 § 5 k.k. w zw. z art. 275 § 1 k.k. w zw. z art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy w Bełchatowie wyrokiem z dnia 7 października 2014 roku w sprawie II K 429/14 oskarżonego W. S. w ramach zarzucanego mu czynu uznał za winnego tego, że w dniu 13 marca 2014 roku w B. woj. (...) na ulicy (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia portfela koloru brązowego z zawartością dokumentów w postaci; prawa jazdy o numerze (...) wydanego na nazwisko T. D., karty bankomatowej (...) wydanej na nazwisko T. D., imiennego biletu okresowego (...) numer 933/105 wydanego na nazwisko T. D., karty M. (...) numer (...) wydanej na nazwisko T. D., karty rabatowej numer (...), kart (...)moje doładowania” numer (...) wydanej na nazwisko J. D. oraz pieniędzy w kwocie co najmniej 30 złotych czym działał na szkodę T. D., tj. czynu wyczerpującego dyspozycje art. 278 § l i § 5 k.k. w zw. z art. 275 § 1 k.k. w zw. z art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 33 § 2 i § 3 k.k. wymierzył karę 6 miesięcy pozbawienia wolności i karę grzywny w wysokości 50 stawek dziennych, a stawkę dzienną ustalił na kwotę 10 złotych.

Na podstawie art. 69 § l i § 2 k.k. w zw. z art. 70 § l pkt l k.k. warunkowo zawiesił oskarżonemu wykonanie wymierzonej kary pozbawienia wolności na okres próby 3 lat.

Zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 90 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w sprawie oraz kwotę 220 złotych tytułem opłaty.

Apelację od powyższego wyroku wniósł Prokurator Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie .

Apelacja Prokuratora została wywiedziona z podstawy art. 438 pkt 1 k.p.k. i wyrokowi zarzuciła naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 64 § 1 k.k., poprzez błędną subsumcję zachowania oskarżonego tj. uznanie go za winnego popełnienia czynów z art. 278 § l i § 5 k.k. w zw. z art. 275 § 1 k.k. w zw. z art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., zamiast z art. 278 § l i § 5 k.k. w zw. z art. 275 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

W konkluzji skarżący wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Na rozprawie apelacyjnej Prokurator Okręgowy popierał apelację Prokuratora Rejonowego w Bełchatowie z tą modyfikacją, że w konkluzji wnosił o zmianę zaskarżonego orzeczenia i uzupełnienie podstawy prawnej skazania o przepis art. 64 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga apelacyjna Prokuratora Rejonowego zmodyfikowana na rozprawie apelacyjnej przez Prokuratora Okręgowego zasługuje na uwzględnienie, w szczególności poprzez zmianę podstawy prawnej skazania W. S. (i inne) .

Zgodnie z art. 64 § 1 k.k. recydywa specjalna podstawowa zachodzi, gdy sprawca skazany za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności, w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary, umyślnie popełnia przestępstwo podobne do tego, za które był już skazany. W przedmiotowej sprawie W. S. niewątpliwie popełnił przestępstwo w warunkach recydywy specjalnej podstawowej. Zgodnie z poglądem ugruntowanym w orzecznictwie i doktrynie, jeżeli Sąd skazuje takiego sprawcę, to w podstawie prawnej skazania powołuje przepis art. 64 § 1 k.k., by kwalifikacja prawna odpowiadała w pełni opisowi czynu. Natomiast Sąd meriti z obrazą przepisu prawa materialnego w podstawie prawnej skazania pominął przepis art. 64 § 1 k.k., pomimo, iż prawidłowo ustalił datę popełnienia czynu na dzień 13 marca 2014 roku oraz prawidłowo ustalił karalność oskarżonego, w szczególności załączył do akt dokumenty potwierdzające poprzednie skazania W. S., w tym obliczenia odbytych przez w/w kar pozbawienia wolności (wydruki (...).80-86, odpis wyroku łącznego SO w/m III K 32/03 z obliczeniem kary k.43-46). Również kwestii spełnienia warunków „recydywy” poświęcił należytą część swoich rozważań, konkludując właściwie o spełnieniu warunków do zastosowania art. 64 § 1 k.k., jednak mylnie pomijając jego zastosowanie w dokonanej zmianie opisu czynu i przyjętej podstawie prawnej skazania.

Sąd Okręgowy zważył, iż W. S. był skazany prawomocnym wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim wydanym w dniu 29 maja 2003 roku w sprawie sygn. akt III K 32/03. Wyrokiem tym zostały objęte skazania z prawomocnych wyroków Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 28.06.2002 roku w sprawie sygn. akt III K 59/02 – skazanie za przestępstwo z art. 280 § 2 k.k. i inne na karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności i 50 stawek dziennych grzywny po 20 złotych stawka oraz Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 10.06.2002 roku w sprawie sygn. akt II K 300/02 – skazanie za przestępstwa z art. 279 § 1 k.k. i inne na karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i 70 stawek dziennych grzywny po 10 złotych stawka oraz Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 04.11.2002 roku w sprawie sygn. akt II K 357/02 – skazanie za przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. i inne na karę 2 lat pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych grzywny po 10 złotych stawka. Po połączeniu w/w wyroków Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim wymierzył W. S. karę łączną 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz 150 stawek dziennych grzywny po 10 złotych stawka. Przedmiotowego przestępstwa W. S. dopuścił się w dniu 13 marca 2014 roku, a nie jak mylnie, prawdopodobnie jedynie ze zwykłej omyłki pisarskiej, przyjął pierwotnie w akcie oskarżenia oskarżyciel publiczny. Na właściwą datę popełnienia czynu wskazują w niniejszej sprawie tak: notatka urzędowa k.1 i 9, dane z systemu (...), jak i protokół przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie oraz zeznania pokrzywdzonego T. D..

Zabór w celu przywłaszczenia, jakiego dopuścił się oskarżony w przedmiotowej sprawie (odnośnie art. 278 § 5 k.k. podobieństwo rodzajowe czynów umieszczonych w tym samym dziale Kodeksu karnego, ponadto podobieństwo z uwagi na cel działania tj. uzyskanie korzyści majątkowej), jest umyślnym przestępstwem podobnym do wszystkich trzech przestępstw, za które wymierzone W. S. kary jednostkowe pozbawienia wolności, które następnie zostały objęte wyrokiem łącznym wydanym w sprawie sygn. akt III K 32/03. W wypadku orzeczenia wyrokiem łącznym kary łącznej pozbawienia wolności pięcioletni okres przewidywany w art. 64 § 1 k.k. biegnie od odbycia w całości lub w części co najmniej sześciu miesięcy kary łącznej, przy czym kara za przestępstwo poprzednie, do którego odnosi się podobieństwo przestępstwa ponownego, musi być orzeczona w rozmiarze co najmniej sześciu miesięcy pozbawienia wolności (wyrok SN z dnia 9 maja 2011 r., V KK 130/11, LEX nr 817562; wyrok SN z dnia 25 listopada 2010 r., V KK 331/10, LEX nr 667534). Z obliczenia kary, jakie załączono w poczet materiału dowodowego oraz na podstawie którego sąd rejonowy ustalał poprzednią karalność oskarżonego (k.43-46), iż karę pozbawienia wolności w orzeczonym rozmiarze 5 lat i 6 miesięcy ze sprawy sygn. III K 32/03 W. S. odbywał w okresach od: 20.03.2002r. do 02.12.2002r., od 14.03.2004r. do 29.03.2004r. oraz od 12.06.2004r. do 15.03.2009r. Tym samym popełnienie czynu w ustalonym dniu 13 marca 2014 roku oznacza, iż W. S. dopuścił się go w okresie krótszym, aniżeli pięć lat od odbycia co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo przeciwko mieniu. Załączone dodatkowo do akt dokumenty w postaci akt sprawy III K 32/03 potwierdzają także, iż ostatecznie w pierwszej kolejności wprowadzono oskarżonemu do wykonania karę zastępczą 75 dni pozbawienia wolności orzeczona w zamian za karę grzywny (odbywał ja w okresie od 29 marca 2004 roku do 12 czerwca 2006 roku), a dopiero później (we wskazanych powyżej okresach) karę łączną pozbawienia wolności, której wykonywanie zakończył w dniu 15 marca 2009 roku.

W tej sytuacji Sąd Okręgowy zważył, iż W. S. dopuszczając się przestępstwa w dniu 13.03.2014 roku będącego przedmiotem postępowania w tej sprawie, działał w warunkach recydywy w rozumieniu art. 64 § 1 k.k. W związku z tym Sąd Odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uzupełnił opis czynu poprzez wskazanie, iż sprawca dopuścił się go działając w ciągu pięciu lat od odbycia kary pozbawienia wolności w wymiarze co najmniej 6 miesięcy, orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne, a podstawę prawną skazania uzupełnił o przepis art. 64 § 1 k.k.

W tym także miejscu sąd odwoławczy zauważa, iż dokonana przez sąd pierwszej instancji zmiana opisu czynu przypisanego W. S. również wymagała modyfikacji. Otóż jak wynika z załączonego do akt postanowienia KPP w B. z dnia 17 marca 2014 roku wydanego w sprawie L.Dz. D-399/14, już na etapie postępowania przygotowawczego do odrębnego postępowania wyłączono materiały dotyczące kradzieży portfela z zawartością pieniędzy na szkodę T. D., jako wyczerpujące dyspozycję wykroczenia z art. 119 k.w. (k.7 akt). W tym także zakresie materiały zostały przekazane do Zespołu ds. Wykroczeń KPP w B. i uznać należało, iż ocena zachowania W. S., które polegało na zaborze portfela oraz pieniędzy na szkodę T. D. jest przedmiotem postępowania wykroczeniowego.

Ocenie sądu podlegało natomiast zachowanie związane z zaborem dokumentów, jakie w dniu 13 marca 2014 roku znajdowały się w portfelu należącym do T. D., które oskarżyciel oznaczył jako prawo jazdy i kartę bankomatową, natomiast sąd rejonowy wyszczególnił dokumenty znajdujące się w portfelu zgodnie z treścią protokołu przeszukania jako: prawo jazdy o numerze (...)wydane na nazwisko T. D., karta bankomatowa (...)wydana na nazwisko T. D., imienny bilet okresowy (...)przewóz numer 933/105 wydanego na nazwisko T. D., karty M. (...)numer (...)wydana na nazwisko T. D.i karta rabatowa numer (...), karty (...),, moje doładowania” numer (...)wydana na nazwisko J. D.. Zabór w/w dokumentów to zabór: karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego – karta bankomatowa (...)wydana na nazwisko T. D.(art. 278 § 5 k.k.), dokumentu stwierdzającego prawa majątkowe – imienny bilet okresowy (...)przewóz numer 933/105 wydanego na nazwisko T. D.(art. 275 § 1 k.k.) oraz dokumenty, którymi sprawca nie ma prawa wyłącznie rozporządzać – wszystkie pozostałe w portfelu pokrzywdzonego (art. 276 k.k.), w szczególności w/w imienny bilet okresowy „na przewóz” to dokument, który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa majątkowego, zbliżony w swej istocie do biletu miesięcznego (...), o którym pozytywnie jako o dokumencie w rozumieniu art. 275 § 1 k.k. wypowiedział się komentator w Komentarzu: Kodeks Karny pod red. prof. dr hab. Alicja Grześkowiak, prof. dr hab. Krzysztof Wiak (rok wydania: 2013, Wydawnictwo: C. H.Beck, Wydanie: 2).

Sąd Okręgowy rozważał także, czy prawidłowa kwalifikacja prawno-karna zaboru w celu przywłaszczenia prawa jazdy wydanego na nazwisko T. D. (oraz innych dokumentów, których nie zakwalifikowano jako stwierdzające tożsamość innej osoby bądź jej prawa majątkowe) nie powinna wskazywać na wykroczenie z art. 126 k.w., uznał jednak, iż w świetle dokonanych ustaleń faktycznych zabór przez oskarżonego przedmiotowego prawa jazdy i innych, a w szczególności niezwłoczne zaniesienie wszystkich do miejsca swojego pobytu, bez pozbycia się ich oraz przetrzymywanie przez okres dwóch tygodni - do czasu ich odnalezienia przez funkcjonariuszy policji i bez jakiegokolwiek uzewnętrznienia chęci ich wyzbycia się przed datą dokonanego przeszukania, świadczy o tym, iż prawidłowym jest uznanie, że w tej sytuacji zabór w/w dokumentów był jednoznaczny ze znamieniem usunięcia w rozumieniu art. 276 k.k. Usuwanie dokumentu obejmuje bowiem wszelkie czynności prowadzące do uczynienia go niedostępnym dla osoby uprawnionej, choćby znane było miejsce przechowywania tego dokumentu (por. W. Wróbel, [w:] Zoll, Kodeks karny, t. II, 2006, s. 1363). Sąd Okręgowy podziela w tym zakresie stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 1 marca 2001 r., II AKa 48/01 (Prok. i Pr. 2002, Nr 3, poz. 25), zgodnie z którym: „… Kradzież blankietu czeku, który niewątpliwie stanowi dowód zawarcia między wystawcą a trasatem rachunku bankowego i uprawnia do korzystania ze zgromadzonego na nim kapitału, a więc jest dokumentem w rozumieniu art. 115 § 14 KK, może być rozpatrywana jedynie w kategoriach usunięcia takiego dokumentu, o którym mowa w art. 276 KK, a więc zabrania go przez sprawcę z miejsca, w którym zgodnie z wolą właściciela i uprawnionego do dysponowania dokument ten się znajduje… Usunięcie dokumentu oznacza zabranie go z miejsca, w którym znajduje się on zgodnie z wolą osoby uprawnionej”, czy przez Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 14 sierpnia 2002 roku , II AKa 186/02 (Prok. i Pr. 2003, Nr 4, poz. 23, OSA rok 2003 Nr 2 poz.9), z którego wynika, że: „ Nie pozostaje w sprzeczności z wykładnią językową stwierdzenie, że wyjęcie blankietu czeku spod władztwa właściciela i pozbawienie go tym samym możliwości dysponowania tym blankietem, przedstawia się jako "usunięcie dokumentu". Również w orzecznictwie Sądu Najwyższego wielokrotnie „usunięcie” w rozumieniu art. 276 k.k. utożsamiano z pozbawieniem dotychczasowego dysponenta władztwa nad dokumentem, czyli uznawano, iż usunięcie może polegać także na zaborze – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2012 roku, sygn. V KK 283/11 (OSNKW 2012, Nr 5, poz. 54) podkreślający, iż przepis art. 276 k.k. daje ochronę dokumentom innym niż określone w art. 275 § 1 k.k. przed działaniami polegającymi na zawładnięciu nimi przez osoby nieuprawnione.

Reasumując: zdaniem Sądu Okręgowego, zważywszy na kierunek apelacji, a jednocześnie zarzuty postawione przez oskarżyciela publicznego (w szczególności fakt, iż skarżący nie wnosił o zmianę wymiaru orzeczonej wobec W. S. kary) uzasadnionym była zmiana zaskarżonego orzeczenia w dokonanym zakresie.

W pozostałej części Sad Okręgowy utrzymał wyrok w mocy, jako słuszny i dopowiadający przepisom prawa.

W oparciu o przepisy powołane w sentencji wyroku Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego od wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym, uznając, że ich uiszczenie z powodu zmiany zaskarżonego wyroku, zawinionej przez Sąd I instancji, byłoby zbyt uciążliwe dla oskarżonego w jego trudnej sytuacji rodzinnej i majątkowej.