IV Ka 750/24 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim z 2025-02-12
UZASADNIENIE |
||||||||||||||||||||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
IV Ka 750 / 24 |
||||||||||||||||||
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1. |
|||||||||||||||||||
CZĘŚĆ WSTĘPNA |
||||||||||||||||||||
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 23 października 2024 r. w sprawie II K 114 / 24 |
||||||||||||||||||||
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel posiłkowy |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel prywatny |
||||||||||||||||||||
☒ obrońca |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||||||||||
☐ inny |
||||||||||||||||||||
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||||||||||||||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||||||||||||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||||||||||||||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||||||||||||||||
☐ |
co do kary |
|||||||||||||||||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||||||||||||||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||||||||||||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||||||||||||||||
☐ |
||||||||||||||||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||||||||||||||||
1.4. Wnioski |
||||||||||||||||||||
☒ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
|||||||||||||||||
Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
||||||||||||||||||||
2.1. Ustalenie faktów |
||||||||||||||||||||
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||||||
- |
||||||||||||||||||||
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||||||
- |
||||||||||||||||||||
2.2. Ocena dowodów |
||||||||||||||||||||
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
||||||||||||||||||
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
||||||||||||||||||
STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Zarzut |
|||||||||||||||||||
1. obrazy przepisów prawa procesowego, mającej wpływ na treść wyroku, tj. art. 4 kpk, art. 5 § 2 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk, a nadto art. 167 kpk w zw. z art. 170 § 1 pkt 2 kpk, art. 399 kpk; 2. błędów w ustaleniach faktycznych, mających wpływ na treść zaskarżonego wyroku; 3. rażącej niewspółmierności wymierzonej oskarżonemu kary oraz środków kompensacyjnych. |
☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☐ niezasadny ☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☐ niezasadny ☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||||||||||||||||||||
Ad. zarzutów z punktów 1 i 2 w zakresie odnoszącym się do obrazy art. 4 kpk, art. 5 § 2 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk oraz błędów w ustaleniach faktycznych Wbrew sugestiom obrońcy, zaprezentowana przez sąd I instancji ocena dowodów w zakresie, w jakim odnosiła się ona do wykazywania sprawstwa R. W., nie jest ani dowolna, ani nielogiczna, nie pozostaje też w sprzeczności z doświadczeniem życiowym. Poprzedzona została ujawnieniem w toku rozprawy całokształtu okoliczności w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy i stanowi wynik rozważenia wszystkich dowodów i okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. Została też należycie – z uwzględnieniem reguł logiki i doświadczenia życiowego – argumentowana w uzasadnieniu. Nie doszło także do obrazy art. 5 § 2 kpk, albowiem nie jest trafnym stanowisko interpretujące zasadę in dubio pro reo jako konieczność wyboru spośród dwóch lub więcej możliwych wersji zdarzenia tej, która jest dla oskarżonego najbardziej korzystna. Zasada ta pozwala jedynie na rozstrzyganie na jego korzyść tych wątpliwości, których nie da się usunąć. Podkreślić jednak należy, że jeśli z materiału dowodowego wynikają różniące się od siebie wersje zdarzenia, to nie jest to równoznaczne z zaistnieniem „ nie dających się usunąć wątpliwości ”, o jakich mowa w art. 5 § 2 kpk. W takim bowiem przypadku sąd jest zobowiązany do dokonania ustaleń na podstawie swobodnej oceny dowodów oraz wyboru jednej z tych wersji, przy czym jeżeli wyboru tego dokona na podstawie nie budzącej zastrzeżeń ich oceny, a ustalenia te będą stanowcze, to nie może zachodzić obraza art. 5 § 2 kpk. Nie doszło do niej także w niniejszej sprawie, albowiem relacje osób pokrzywdzonych oraz opinie biegłych lekarzy uprawniały sąd I instancji do poczynienia takich ustaleń faktycznych, jak te przytoczone w zaskarżonym wyroku i jego uzasadnieniu. Jeśli chodzi o zeznania pokrzywdzonych – na plan pierwszy wysuwa się, że pomimo nagłości, nieprzewidywalności zajścia oraz jego dynamiki, nie było jakichkolwiek przeszkód do zaobserwowania ( zidentyfikowania ) przez nich, kto był napastnikiem stosującym wobec nich przemoc skutkującą powstaniem następstw w postaci obrażeń oraz rozstroju zdrowia przypisanych w zaskarżonym wyroku. Zajście miało miejsce w środku dnia, pokrzywdzeni byli trzeźwi, zachowywali logiczny kontakt z rzeczywistością, sprawcę widzieli naocznie i z bliska. Przebieg tego zajścia odtwarzali logicznie i rzeczowo, w sposób nie budzący wątpliwości co do identyfikacji napastnika oraz podejmowanych przez nich niego zachowań. Podkreślić należy, iż pokrzywdzeni nie mieli żadnego racjonalnego powodu, aby wbrew obiektywnej rzeczywistości wskazywać na oskarżonego jako na osobę, która ich pobiła, w sytuacji, gdyby uczynił to ktokolwiek inny. Na sprawstwo R. W. wskazywali zgodnie od samego początku i we wskazaniu tym do byli do końca konsekwentni. Znając go, w opisanych wyżej okolicznościach nie mógł pomylić go z inną osobą. Jednocześnie mając na uwadze reguły logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, w realiach niniejszej sprawy trudno byłoby z nimi pogodzić, by osoby w taki sposób potraktowane, nie mając w tym żadnego wyrazistego interesu – czy to faktycznego, czy procesowego – od razu i do końca wskazywały jako sprawcę na kogoś zupełnie innego, niż sprawca rzeczywisty. W tym świetle zeznaniom pokrzywdzonych w zakresie odnoszącym się do okoliczności pobicia i wskazywania sprawcy nie sposób było odmówić wiarygodności. To, że ich relacje nie znalazły – jeśli chodzi o identyfikację sprawcy – wprost potwierdzenia w nagraniu monitoringu, nie wynikało z faktu, iż były one z jego zapisem sprzeczne, czy wykluczające ich wiarygodność, a jedynie z tego, że nagranie było na tyle nieczytelne, iż nie pozwalało na bezsporne rozpoznanie osoby będącej napastnikiem. Podkreślić też należy, iż w zasadniczych aspektach, jeśli chodzi o odtwarzanie okoliczności i przebiegu zdarzenia oraz identyfikację sprawcy, ich relacje pozostawały ze sobą w zgodności. Rozbieżności nie dotyczą ani osoby sprawcy, ani czasu zdarzenia, ani jego miejsca, ani zasadniczych faktów odnoszących się do jego przebiegu. Eksponowane przez skarżącego wątpliwości co do niejednorodności ich przekazu, w istocie dotyczą okoliczności trzeciorzędnych, nieistotnych z punktu widzenia zasadniczych ustaleń, które mogą być złożone wyłącznie na karb dynamiki zdarzenia, jego nagłości i tego, że się go nie spodziewali. Trudno oczekiwać od osób znienacka zaatakowanych, których bieżące spostrzeganie przebiegu zajścia musi z istoty rzeczy być zaburzone w związku z koniecznością reagowania na przyjmowane ciosy i skoncentrowania się na własnej osobie, by potem z fotograficzną dokładnością odtwarzały każdy aspekt takiego zdarzenia. Nie można uznać także za błędne ustalenia odnośnie następstw przypisanego oskarżonemu czynu, jeśli chodzi o przypisany rozstrój zdrowia, jakiego doznać miała K. Z., skoro poczynienie takiego ustalenia – tak co do charakteru tego rozstroju, jego źródła, jak i rozmiaru – miało pełne uzasadnienie w świetle wymowy opinii biegłego z zakresu psychiatrii. Skarżący nie wykazał, by opinia ta była dotknięta którymkolwiek z mankamentów, do jakich odwołuje się art. 201 kpk. Apelację w tej części uznać należało jedynie za wyraz oczekiwania, że w kolejnej opinii inny biegły być może zmieni stanowisko w kierunku pożądanym przez obronę. Podkreślić jednak trzeba, że o wadliwości sporządzonej opinii nie może decydować jedynie subiektywne twierdzenie strony z niej niezadowolonej. Jeżeli opinia jest przekonywująca i zupełna dla sądu, to fakt, że nie spełnia ona oczekiwań jednej ze stron nie jest przesłanką dopuszczenia opinii kolejnej. Przedstawiona w toku procesu dokumentacja medyczna, odnosząca się do stanu zdrowia oskarżonego, nie ma takiej rangi i wymowy, by wskazywała na niemożność przemieszczania się przez niego w dniu zdarzenia oraz przedsiębrania takich prostych zachowań, które wyrażają się zadawaniem pojedynczych ciosów ręką i kopnięć na przestrzeni krótkiego okresu czasu. Oczywiście zasadnym jawi się natomiast zarzut o braku było podstaw faktycznych do kwalifikowania zachowania oskarżonego jako czynu o charakterze chuligańskim, albowiem nawet na bazie przyjętych przez sąd I instancji ustaleń, oskarżony nie działał publicznie. Zajście miało miejsce na polu, w miejscu odległym od zabudowań, w okolicznościach i czasie, w których co najwyżej mogły je zaobserwować pojedyncze osoby przemieszczające się biegnącą nieopodal drogą i to pod warunkiem, że akurat przypadkiem ich wzrok kierowałby się w tamtą stronę. Działanie publicznie zachodzi natomiast tylko wówczas, gdy bądź ze względu na miejsce bądź okoliczności działania sprawcy, jego zachowanie jest lub mogło być zauważalne (dostrzegalne) dla nieokreślonej liczby osób, przy czym sprawca mając świadomość tej możliwości co najmniej na to się godzi. Ad. zarzutu obrazy art. 167 kpk w zw. z art. 170 § 1 pkt 2 kpk Żadna z postulowanych przez obronę do przesłuchania osób nie była świadkiem zdarzenia. Ich relacje nie wniosłyby zatem niczego istotnego, co mogłoby miarodajnie pomóc wyjaśnić, co w tym konkretnym przypadku było powodem użycia wobec pokrzywdzonych przemocy, ich zachowań i postawy w czasie bezpośrednio poprzedzającym jej użycie, jak również dalszego przebiegu zajścia. W tym więc stanie rzeczy oddalenie wniosku dowodowego przez sąd I instancji jawi się jako uzasadnione i nie mogące mieć wpływu na treść zaskarżonego wyroku. Ad. zarzutu obrazy art. 399 kpk w zw. z art. 6 kpk Odniesienie się do tego niego poprzedzić należy uwagą, iż uprzedzenie o możliwości uwzględnienia w podstawie skazania przepisu art. 157 § 1 kk jawiło się od początku jako naturalna konsekwencja dopuszczenia dowodu z opinii biegłego psychiatry oraz wnioski w tej opinii wyprowadzone. Dowód ten dopuszczony został w obecności oskarżonego i jego obrońcy na rozprawie w dniu 3 kwietnia 2024 r. Z tezy dowodowej wprost wynika, iż biegły miał wypowiedzieć się min. co do tego, jak potencjalny rozstrój zdrowia pokrzywdzonej należałoby kwalifikować w kontekście przepisów art. 156 kk i art. 157 kk. Opinia powyższa wpłynęła do sądu w dniu 25 września 2024 r. i jakkolwiek expressis verbis nie przywoływała we wnioskach na realizację skutku z § 1 art. 157 kk, to jednak pozostała jej część ponad wszelką wątpliwość na to wskazywała. Biegły podnosił bowiem min., że K. Z. w związku z pobiciem doznała rozstroju zdrowia w postaci zespołu stresu pourazowego trwającego przez okres około 3 miesięcy oraz, że jednocześnie wykluczona jest kwalifikacja z art. 156 kk. Termin rozprawy, na którym stosownie do wniosków wynikających z tej opinii, uprzedzono o adekwatnej do nich możliwości przyjęcia w podstawie skazania art. 157 § 1 kk, odbył się w dniu 23 października 2024 r. Skarżący dysponował więc niemal miesięcznym okresem czasu, by zapoznać się z treścią tej stosunkowo krótkiej i nieskomplikowanej opinii oraz przygotować na ewentualność jej uwzględnienia na użytek kwalifikacji prawnej zarzuconego czynu. W takim dopiero kontekście przypomnieć należy, iż podniesienie przez stronę wniosku, o jakim mowa w art. 399 § 2 kpk, nie wiąże sądu, jeśli chodzi o obligatoryjną podstawę do przerwania lub odroczenia rozprawy w związku z uprzednim uprzedzeniem o możliwej zmianie kwalifikacji prawnej czynu. Przerwanie lub odroczenie rozprawy byłoby uzasadnione, celowe i pożądane, gdyby brak takiej decyzji w realny i istotny sposób godził w realizację możliwości obrończych strony. To zaś pozwala na konkluzję, że nieuwzględnienie wniosku, o jakim mowa w art. 399 § 2 kpk, nie może być zatem automatycznie uznane za uchybienie, które zawsze i w każdej sytuacji stanowi obrazę przepisów postępowania mogącą mieć wpływ na treść wyroku. Tak też jest w realiach niniejszej sprawy z powodów wyżej opisanych – uprzedzenie o zmianie kwalifikacji czynu było naturalną konsekwencją wymowy dowodu z opinii biegłego, który został przeprowadzony właśnie po to, aby móc co do tej kwalifikacji się miarodajnie w wyroku wypowiedzieć. Opinia ta wpłynęła do akt sprawy na tyle wcześnie przed rozprawą, a jej treść była na tyle jednoznaczna, że oskarżony i jego obrońca dysponowali możliwośą przygotowania się do podjęcia obrony na wypadek zasygnalizowania, że sąd bierze pod rozwagę uwzględnienie wniosków w niej zawartych i stosownego do nich uprzedzenia, o jakim mowa w art. 399 § 1 kpk. Ad. zarzutów z punktu 3. Okazał się on skuteczny jedynie wobec przyjęcia, iż w przypadku jednego z przypisanych oskarżonemu czynów odpadła obostrzająca karę i obciążająca go okoliczność w postaci niezasadnie przez sąd I instancji kwalifikacja jego chuligańskiego charakteru. W konsekwencji zatem proporcjonalnemu dla wagi tej okoliczności obniżeniu uległa kara orzeczona za ten czyn, a w konsekwencji także kara łączna. W pozostałym jednak zakresie przyjąć należy, iż obrońca, eksponując okoliczności przemawiające na korzyść oskarżonego, pomija istnienie i wagę całego szeregu tych o wymowie przeciwnej. Wystarczy tu choćby wskazać na przywoływaną przez sąd I instancji uprzednią karalność oskarżonego, w tym za przestępstwa podobne z użyciem przemocy, groźby jej użycia oraz nawoływania do jej użycia, działanie bez racjonalnego powodu, popełnienie przestępstw na szkodę aż trzech osób, ze szczególnym uwzględnieniem i napiętnowaniem, iż w przypadku jednego z tych czynów polegały one na zastosowaniu przemocy wobec: kobiety, nastolatka oraz osoby w podeszłym wieku ( 75 – cio letniej ). W odniesieniu do K. Z., oskarżony posunął się nawet do jej kopania i ciągania po podłożu, gdy po uprzednim zadaniu jej ciosu w głowę, powalił ją na ziemię. Już sama ranga i wymowa tych okoliczności obciążających oskarżonego uprawnia do wniosku, że jakiekolwiek inne kary jednostkowe – czy co do ich wysokości, czy to ich rodzaju – musiałyby zostać określone jako rażąco łagodne. Także wymiar kary łącznej jawi się jako trafne podsumowanie obu przestępczych zachowań oskarżonego. W żaden natomiast sposób nie jawią się jako nadmiernie wygórowane orzeczone na rzecz pokrzywdzonych kwoty nawiązek w związku z doznaną krzywdą. Jakkolwiek ani przepisy prawa karnego, ani cywilnego nie zawierają precyzyjnych kryteriów, jakimi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia ( bądź orzekanej w jego miejsce nawiązki ), tym niemniej zadośćuczynienie ( nawiązka ), mając na swój sposób charakter uznaniowy, musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość, adekwatną w stosunku do doznanej krzywdy i utrzymaną w rozsądnych granicach. W przypadku wyrządzenia realnej krzywdy czynem zabronionym przez prawo karne trudno odmówić osobie pokrzywdzonej prawa do zadośćuczynienia pieniężnego, ani też, by określać go na poziomie symbolicznym, a taką właśnie jawiłyby się nawiązki orzeczona na postulowanym przez skarżącego niższym poziomie w związku z okolicznościami i następstwami popełnionego czynu ( upokorzenie na oczach osób najbliższych, krzywdy wyrządzone bez powodu, zakres doznanych obrażeń i rozstroju zdrowia ). |
||||||||||||||||||||
Wniosek |
||||||||||||||||||||
o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconych czynu, względnie poprzez zakwalifikowanie zachowania oskarżonego z wyeliminowaniem z kwalifikacji prawnej jednego z czynów przepisów z art. 157 § 1 kk i 57a § 1 kk i wymierzenie kar łagodniejszych rodzajowo w postaci jednostkowych i łącznej kary ograniczenia wolności, odpowiednio na poziomie 6, 3 oraz 7 miesięcy, z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin co miesiąc. |
☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||||||||||||||||||||
Omówiono powyżej |
||||||||||||||||||||
OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
||||||||||||||||||||
1. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
||||||||||||||||||||
ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
||||||||||||||||||||
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
|||||||||||||||||||
Omówiono powyżej |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
||||||||||||||||||||
opisano powyżej |
||||||||||||||||||||
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
|||||||||||||||||||
Omówiono powyżej |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach zmiany |
||||||||||||||||||||
Omówiono powyżej |
||||||||||||||||||||
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
||||||||||||||||||||
1.1. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
||||||||||||||||||||
4.1. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
||||||||||||||||||||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||||||||
Koszty Procesu |
||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||||||||
3. |
Mając na uwadze, iż apelację uwzględniono jedynie częściowo, przy utrzymaniu w mocy skazującego charaktery wyroku w odniesieniu do obu przypisanych czynów, na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 627 kpk, oskarżonego obciążono kosztami procesu za postępowanie odwoławcze. |
|||||||||||||||||||
PODPIS |
||||||||||||||||||||
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim
Data wytworzenia informacji: