Portal Orzeczeń

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 776/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 30 sierpnia 2023 roku w sprawie sygn. akt II K 24/23.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

--------------------

----------------------------------------------------------

-------------

---------------

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

--------------------

----------------------------------------------------------

-------------

---------------

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1.

--------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

--------------

--------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzuty podniesione w apelacji obrońcy oskarżonego T. W. (1) :

1) błąd w ustaleniach faktycznych w zakresie uznania, że:

a) oskarżony brał aktywnie udział w pobiciu P. Z. (1) i K. K. (1), podczas gdy jego udział w zajściu był pasywny, tj. starał się bronić siebie i nie angażować w zajście, w szczególności nie uderzał po twarzy i innych częściach ciała pokrzywdzonych,

b) oskarżony pierwszy wyprowadził cios i uderzył P. Z., podczas gdy zrobił to drugi z oskarżonych tj. D. K. (1),

c) oskarżony zaatakował i uderzył J. J., podczas gdy T. W. zareagował jedynie na atak J. J. i w tym zakresie działał w ramach obrony koniecznej,

d) oskarżony nie jest chory psychicznie, podczas gdy oprócz zaburzeń psychicznych spowodowanych używaniem środków psychoaktywnych oskarżony cierpiał w dacie czynów i nadal na niezależne od w/w zaburzenia obsesyjno – kompulsyjne;

2) naruszenie przepisów postępowania poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego i ustalenie, że oskarżony popełnił zarzucane mu przestępstwa;

3) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 157 § 1 oraz 158 § 2 k.k. poprzez uznanie, że opisane w wyroku zachowania oskarżonego wypełniają znamiona opisanych w tych przepisach przestępstw, podczas gdy z okoliczności sprawy wynika, że oskarżonemu w związku z jego stanem zdrowia, warunkami zajścia oraz działaniem w warunkach obrony koniecznej nie można przypisać winy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty dotyczące błędu w ustaleniach faktycznych okazały się niezasadne.

Przed przystąpieniem jednak do wskazania powodów, dla których Sąd odwoławczy uznał zarzuty sformułowane w tym zakresie w wywiedzionej przez obrońcę oskarżonego apelacji za niezasadne, wskazać należy, że redakcja środka zaskarżenia wniesionego przez obrońcę oskarżonego pozostaje daleka od wymagań określonych w art. 427 § 1 k.p.k. oraz art. 438 k.p.k. Sąd Okręgowy ustalając zarzuty skargi, zmuszony był do dokonania interpretacji wniesionego środka, zgodnie z regułami wypracowanymi w orzecznictwie oraz doktrynie, uwzględniając zasadę niepodzielności środka odwoławczego, a więc interpretując jego petitum przez pryzmat uzasadnienia i wywodów skarżącego w nim zawartych, których istotą jest kwestionowanie rozstrzygnięcia sądu meriti. Z utrwalonej praktyki orzeczniczej wynika, że art. 438 k.p.k. wyznacza nie tylko katalog tzw. względnych przyczyn odwoławczych, ale wskazuje na swoistą kolejność zarzutów, które nie tylko powinny być odpowiednio formułowane w apelacji, ale również rozpatrywane przez sąd ad quem. Powyższe skutkuje także tym, że skarżący stawiając zaskarżonemu orzeczeniu zarzuty winien przede wszystkim wskazywać na takie uchybienie sądu meriti, które ma charakter pierwotny, nie zaś na konsekwencje tego naruszenia. W przypadku, gdy charakter pierwotny ma naruszenie przez sąd a quo przepisów prawa procesowego w zakresie w szczególności naruszenia zasad oceny dowód, oczywiste jest, że o ile miało to wpływ na treść wydanego w sprawie orzeczenia, to wspomniane uchybienie prowadzi do błędnego ustalenia stanu faktycznego, a w konsekwencji niekiedy do błędnej subsumcji, a tym samym naruszenia prawa materialnego. Trafnie zatem wskazuje się, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych może zostać podniesiony w sytuacji, w której w oparciu o prawidłowo przeprowadzone oraz trafnie ocenione dowody - też co do wiarygodności - sąd czyni ustalenia faktyczne, które z dowodów tych nie wynikają (błąd dowolności) albo gdy w oparciu o tak przeprowadzone i ocenione dowody nie poczynił ustaleń faktycznych, które z nich wynikały i miały znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (błąd braku) (por. wyr. SA w Poznaniu z 23.06.2021 r., II AKa 62/21, niepubl.).

Mając na uwadze powyższe, Sąd odwoławczy uznał, że skarżący zmierza w istocie do wykazania, że Sąd Rejonowy błędnie ustalił stan faktyczny, ponieważ dokonał błędnej oceny zebranych w sprawie dowodów, w tym zeznań pokrzywdzonych P. Z. (1), J. J. i K. K. (1) oraz wyjaśnień oskarżonych T. W. (1) i D. K. (1). Jednakże wbrew argumentacji obrońcy oskarżonego Sąd pierwszej instancji w sposób wyważony, klarowny i logiczny dokonał weryfikacji osobowych źródeł dowodowych, ale też dowodów z dokumentów oraz opinii biegłych. W reasumpcji, z przeprowadzonej przez Sąd Okręgowy kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia wynika, że ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego były prawidłowe i pozwoliły na jednoznaczne stwierdzenie, że oskarżony popełnił przypisane mu czyny. W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie o spójne i w zasadniczych kwestiach konsekwentne zeznania pokrzywdzonych P. Z. (1), J. J., K. K. (1), świadków J. P. (1), H. C., K. C., K. K. (2), N. M. i właściwą ich oceną zgodną z regułami art. 7 k.p.k. Otóż skarżący w pierwszej kolejności wskazuje na wadliwe zakwestionowanie przez Sąd Rejonowy wiarygodności wyjaśnień oskarżonego T. W. (1) poprzestając na postawieniu tezy, że te są konsekwentne i spójne, a wynika z nich, jakoby tenże był zaskoczony zajściem z udziałem P. Z. (1) i K. K. (1), a jego rola ograniczała się do pasywnego reagowania na zmieniająca się dynamicznie sytuację i obronę własnej osoby. Przyczyny dla których Sąd Rejonowy uznał dowód ten za niewiarygodny zostały tymczasem jasno wskazane w sekcji 2.2. uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Skarżący tymczasem poprzestaje wyłącznie na przytoczeniu bezpodstawności argumentowania niewiarygodności wyjaśnień oskarżonego tym, że są one sprzeczne z wadliwie uznanymi za wiarygodne, zeznaniami pokrzywdzonych i w/w świadków. Warto w tym miejscu przypomnieć, że zarzut wadliwego uznania za wiarygodne dowodów osobowych wymaga wskazania, dlaczego zdaniem skarżącego, taka ocena wykracza poza ramy oceny swobodnej. Konieczne jest przy tym odwołanie się w sposób konkretny i wyraźny choćby do tez wypowiedzi - twierdzeń osobowych źródeł dowodowych, a tego w apelacji próżno szukać. Skarżący w uzasadnieniu apelacji, kontestując ocenę sądu, poprzestaje na sformułowaniu tezy uchybienia „sprzeczności zeznań pokrzywdzonego P. Z. oraz J. P., złożonych w toku postępowania z zeznaniami oskarżonego T. W.”, oraz „sprzeczności zeznań P. Z. z pierwszymi wyjaśnieniami oskarżonego D. K.”, której nie przybliża. Podniesienie zarzutu sprzeczności zeznań świadka wymaga wykazania, tj. wskazania jakie relewantne fakty świadek podał, a jakie pominął w poszczególnych depozycjach. Warto przy tym pamiętać, że zarzut obrazy art. 7 k.p.k. wymaga nie tylko wykazania, że zaistniał (czego nie można utożsamiać z tezą uchybienia) ale i uprawdopodobnienia, że owa wadliwa ocena dowodu mogła mieć wpływ na treść wyroku. Jedyne elementy jakie wynikają z apelacji w kontekście opisywanego zarzutu to twierdzenie jakoby Sąd Rejonowy nieprawidłowo pozytywnie ocenił depozycje pokrzywdzonych i jednocześnie błędnie ocenił negatywnie wyjaśnienia oskarżonych, które w jego ocenie zasługiwały na wiarę. Skarżący postawił nawet tezę jakoby Sąd błędnie ocenił materiał dowodowy sugerując się przede wszystkim wcześniejszą epizodyczną karalnością oskarżonego. Nadto, usiłował wykazać, że oskarżony T. W. (1) bronił się przed agresją osób występujących jako pokrzywdzeni w sprawie i „na jego nieszczęście bronił się zbyt dobrze”. Nie zasługują również na uwzględnienie zarzuty koncentrujące się na występujących u oskarżonego T. W. (1) uzależnieniu od środków psychoaktywnych typu mieszanego (alkohol, narkotyki) z okresowymi dekompensacjami typu psychotycznego, albowiem z opinii biegłych psychiatrów w sposób jasny i klarowny wynika, że oskarżony nie jest chory psychicznie, ani upośledzony umysłowo, zaś w czasie popełnienia zarzucanych mu czynów miał zachowaną zdolność rozumienia znaczenia czynów i pokierowania swoim postępowaniem. Przedmiotowa opinia jest pełna, klarowna i wyczerpująca, a tym samym, podzielić należy stanowisko powołanych biegłych, umożliwiające na gruncie przedmiotowej sprawy, w kontekście innych obiektywnych dowodów, ustalenie stanu zdrowia psychicznego oskarżonego. Nie ma podstaw, by podważyć zarówno sposób przeprowadzenia opinii przez wskazanych biegłych, jak i wyrażonych przez nich poglądów oraz ostatecznych wniosków wysuniętych w wyniku wszechstronnej analizy materiału dowodowego. Bowiem, zdaniem Sądu Odwoławczego, biegli sądowi psychiatrzy w sposób przekonujący, logiczny i wyczerpujący odnieśli się do wszystkich kwestii istotnych z punktu widzenia oceny stanu zdrowia psychicznego oskarżonego.

Kolejną kwestią wymagającą omówienia jest podnoszenie zarzutu opartego na obrazie art. 5 § 2 k.p.k. – jakkolwiek przepis ten nie został przywołany przez skarżącego – polegającej na tym, że pomimo wielu wątpliwości dano wiarę pokrzywdzonym. Od dawna jednolicie prezentowany jest pogląd, że przepisy art. 7 k.p.k. i art. 5 § 2 k.p.k. mają charakter rozłączny. Dopiero w sytuacji, gdy Sąd przeprowadzi postępowanie w sposób pełny i kompletny i podda zebrane dowody ocenie spełniającej rygory art. 7 k.p.k., to zastosowanie zasady z art. 5 § 2 k.p.k. nastąpi dopiero wówczas, gdy tak przeprowadzona ocena dowodów potwierdzi istnienie wciąż niedających się - w oparciu o nią - usunąć wątpliwości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17.09.2014 r., V KK 127/14, Legalis). Równocześnie przepis art. 5 § 2 k.p.k. dotyczy wątpliwości, jakie może powziąć Sąd orzekający, a nie strona. Gdyby Sąd je powziął, a nie rozstrzygnął ich na korzyść oskarżonego, zasadny byłby zarzut naruszenia tego przepisu. Reasumując, zarzut naruszenia art. 5 § 2 k.p.k. może być uznany za skuteczny tylko wówczas, gdy zostanie wykazane, że orzekający sąd rzeczywiście powziął niedające się usunąć wątpliwości, jednak nie rozstrzygnął ich na korzyść oskarżonego. Dla zasadności tego zarzutu nie wystarczy zaprezentowanie przez stronę własnych wątpliwości co do zgromadzonego materiału dowodowego i wymowy poszczególnych dowodów. Jeżeli poczynione ustalenia faktyczne uzależnione są od obdarzenia wiarą tej, czy innej grupy dowodów, nie wchodzi w rachubę naruszenie reguły in dubio pro reo, jak w przedmiotowej sprawie. Jak wynika z tezy do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2021 r. w sprawie o sygn. akt V KK 528/21 przepis art. 5 § 2 k.p.k. dotyczy wątpliwości, które ma i nie jest w stanie rozstrzygnąć sąd rozpoznający sprawę, nie zaś wątpliwości którejś ze stron co do prawidłowości rozstrzygnięcia dokonanego przez ten sąd.

Tymczasem, Sąd I instancji prawidłowo – zgodnie z doświadczeniem życiowym i zasadami logicznego rozumowania – obdarzył walorem wiarygodności depozycje pokrzywdzonych i tym samym, nie zasługują na aprobatę twierdzenia skarżącego o rzekomej sprzeczności ich zeznań z pozostałym materiałem dowodowym. Bowiem okoliczność, że zeznania pokrzywdzonych nie korespondowały między innymi z wyjaśnieniami T. W. (1), co do których wyżej wymienieni składali obciążające zeznania w żadnym razie nie mogła świadczyć o ich niewiarygodności. Analiza zaś uzasadnienia wskazuje, że sąd I instancji po przeprowadzeniu szczegółowego postępowania nie miał wątpliwości w kwestii sprawstwa i winy oskarżonego T. W. (1) w zakresie przypisanych mu czynów.

W aspekcie powyższego, nie zasługują również na uwzględnienie twierdzenia skarżącego sprowadzające się do zanegowania prawidłowych ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego, albowiem nie przedstawiają jakichkolwiek przekonujących argumentów, podważających prawidłowość i słuszność rozumowania Sądu I instancji w tym względzie.

Odnosząc się zaś do zarzutu z punktu 3 (wskazano w nim naruszenie art. 157 § 1 k.k. i art. 158 § 2 k.k. poprzez ich zastosowanie) – który również nie został zaaprobowany przez sąd odwoławczy - w pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że Sąd Najwyższy odnośnie do tej przyczyny odwoławczej wyraził w wielu orzeczeniach istotne poglądy. Wskazał m.in., że odwołanie się do zarzutu rażącego naruszenia prawa materialnego może mieć miejsce jedynie wówczas, gdy skarżący zarzuca dokonanie błędnej wykładni zastosowanego przepisu, zastosowanie nieodpowiedniego przepisu lub niezastosowanie określonego przepisu w sytuacji, gdy jego zastosowanie jest obowiązkowe, ale pod jednym warunkiem – a mianowicie, że czyni to bez kwestionowania dokonanych przez sąd ustaleń faktycznych. Innymi słowy rzecz ujmując – obraza prawa materialnego może być przyczyną odwoławczą jedynie wtedy, gdy ma ona charakter samoistny (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 04.05.2005 r., II KK 478/04, Legalis). Podkreślić przy tym trzeba, że obraza przepisów prawa materialnego może wystąpić z różnych przyczyn, a w szczególności polegać może na błędnej wykładni danego przepisu, na zastosowaniu nieodpowiedniego przepisu lub zastosowaniu go w nieodpowiedni sposób, bądź też na zastosowaniu przepisu pomimo zakazu określonego rozstrzygnięcia lub niezastosowaniu normy, której stosowanie było obowiązkowe. Natomiast zgodnie z doktryną i utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego nie stanowi obrazy prawa materialnego generalnie samo nieskorzystanie przez sąd z przysługujących mu możliwości określonego rozstrzygnięcia (wyr. SN z 18.6.2003 r., IV KKN 101/00, Legalis). A zatem, może też polegać na niezastosowaniu przepisu bezwzględnie obowiązującego albo zastosowaniu przepisu pomimo bezwzględnego zakazu. Natomiast zastosowanie albo niezastosowanie przepisu dotyczącego instytucji o charakterze fakultatywnym nie stanowi obrazy przepisów prawa materialnego. Istotnie też należy zgodzić się, że obraza prawa materialnego powinna wynikać z samej treści wyroku (por. postanowieni Sądu Najwyższego z dnia 28.03.2017 r., III KK 498/16, Legalis). Błędem zaś w ustaleniach faktycznych, a nie obrazą prawa materialnego, jest także przyjmowanie za punkt wyjścia nie to co sąd ustalił, lecz to co sąd powinien był ustalić (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 05.01.2017 r., IV KK 430/16, KZS 2017, Nr 4, poz. 15). A zatem, obraza prawa materialnego ma miejsce wtedy, gdy stan faktyczny został w orzeczeniu prawidłowo ustalony, a nie zastosowano do niego właściwego przepisu prawa materialnego, a także w sytuacji niezastosowania określonego przepisu, gdy jego zastosowanie było obowiązkowe.

Reasumując zdaniem Sądu Okręgowego apelujący nie zdołał skutecznie podważyć zarówno oceny dowodów przeprowadzonych przed Sądem Rejonowym, ani też poczynionych na ich podstawie ustaleń faktycznych, co skutkowało uznaniem zarzutów za niezasadne.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od wszystkich zarzucanych mu czynów, ewentualnie o zmianę wyroku i wymierzenie oskarżonemu kary łącznej 1 roku pozbawienia wolności z zastosowaniem warunkowego zawieszenia wykonania kary.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z powodów określonych w rubryce powyżej brak podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w odniesieniu do oskarżonego T. W. (1).

Zdaniem sądu odwoławczego, w przedmiotowej sprawie, Sąd Rejonowy prawidłowo wyważył również okoliczności przedmiotowe i podmiotowe czynów oskarżonego T. W. (1) dostrzegając okoliczności obciążające, a mianowicie wskazując, że oskarżony działał w warunkach uprzedniej karalności oraz w stanie po użyciu alkoholu, a jednocześnie nie dostrzegając okoliczności łagodzących. Tym samym, Sąd Rejonowy poruszając się w ramach swobodnego uznania sędziowskiego dostosował jednostkowe kary orzeczone w stosunku do oskarżonego – będącego osobą uzależnioną od środków psychoaktywnych typu mieszanego (alkohol, narkotyki) z okresowymi dekompensacjami typu psychotycznego (przy czym w czasie popełnienia zarzucanych mu czynów oskarżony miał zachowaną zdolność rozumienia znaczenia czynów i pokierowania swoim postępowaniem) - za czyn polegający na wzięciu udziału w pobiciu i spowodowania u jednego z pokrzywdzonych obrażeń ciała stanowiących ciężki uszczerbek na zdrowiu w rozumieniu art. 156 § 1 k.k. oraz za czyn spowodowania m. in. naruszenia czynności narządów ciała na okres powyżej siedmiu dni, do indywidualnych potrzeb resocjalizacyjnych i wychowawczych, aby kara ta stwarzała realne możliwości osiągnięcia wobec wyżej wymienionego korzystnych efektów poprawczych, poprzez wyrobienie u oskarżonego poczucia odpowiedzialności i poszanowania prawa.

W aspekcie powyższego, Sąd pierwszej instancji słusznie uznał, że adekwatną reakcją karną będzie za poszczególne w/w czyny jednostkowe odpowiednio kary pozbawienia wolności w rozmiarze 1 roku i 4 miesięcy oraz 6 miesięcy pozbawienia wolności, a ostatecznie bezwzględnej kary łącznej w rozmiarze 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczona w systemie terapeutycznym jej wykonania.

Trzeba pamiętać, że z racji na ocenny charakter zasad wymiaru kary, niewspółmierność kary, środka karnego czy nawiązki musi być natury zasadniczej, tzn. w stopniu niedającym się zaakceptować. W orzecznictwie podkreśla się ugruntowany pogląd, iż „rażąca niewspółmierność kary występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą, czyli zasłużoną.” (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30.05.2017 r., sygn. II KK 156/17, opubl. Legalis nr 1604497). Zarzut rażącej niewspółmierności kary, środka karnego czy też nawiązki, jako zarzut z kategorii ocen można trafnie podnosić, gdy wymierzona kara lub środek nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przypisanego czynu, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy jest w odczuciu społecznym karą niesprawiedliwą (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.04.1985 r., V KRN 178/85, Lex 20053). Jak wskazuje się w orzecznictwie, zarzut niewspółmierności nie wymaga wskazania nowych, nieustalonych przez sąd okoliczności, polegać bowiem może na wykazaniu, że okoliczności prawidłowo ustalone mają takie znaczenie i ciężar gatunkowy, których orzeczona kara bądź nie uwzględnia w ogóle, bądź uwzględnia je w stopniu niedostatecznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.10.1974 r., V KRN 78/74, Lex 18899). Podkreślić również należy, iż orzekanie o karze ma charakter indywidualny i jest procesem do pewnego stopnia subiektywnym, obejmującym dokonanie wyboru oraz zastosowanie odpowiedniej represji karnej właściwej dla konkretnej sytuacji i konkretnego sprawcy. Z tych powodów zasady i dyrektywy orzekania w przedmiocie kary zawarte w art. 53 k.k. pozostawiają organowi orzekającemu pewien zakres swobody w procesie jej wymierzania. Decydujące zaś znaczenie dla wymiaru kary łącznej mają przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do osoby oskarżonej, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Natomiast wypracowane wcześniej przez orzecznictwo i doktrynę koncepcje wymiaru kary łącznej w oparciu o bliższą, lub dalszą więź przedmiotowo – podmiotową i czasowo – przestrzenną, zachodzącą pomiędzy poszczególnymi czynami jednostkowymi, także mogą mieć tu znaczenie, jednakże, co najwyżej, pomocnicze. Bowiem kara łączna powinna być postrzegana jako swoiste podsumowanie działalności przestępczej sprawcy. Stanowi ona wyraz potępienia w stosunku do postępowania sprawcy, jak również podkreśla nieopłacalność przestępczej działalności. Z drugiej strony, orzeczona kara łączna powinna być niezbędna dla osiągnięcia celów indywidualnego oddziaływania. W procesie orzekania kary łącznej sąd powinien mieć na względzie, czy w danym przypadku zachodzą okoliczności, które przemawiają za zsumowaniem dolegliwości, czy też przeciwnie – w imię racjonalizacji karania, wskazują na konieczność pochłonięcia części kar. Stosowanie zatem kumulacji albo absorpcji, jako że są to rozwiązania skrajne, wymaga istnienia szczególnych przesłanek przemawiających za jednym, albo drugim rozstrzygnięciem.

Przypisane oskarżonemu T. W. (1) czyny miały charakter zawiniony. W ustalonym bowiem stanie faktycznym oskarżony mógł zachować się zgodnie z prawem i nie zachodziły żadne okoliczności, które z uwagi na osobowość oskarżonego mogłyby wpływać ograniczająco na możliwość jej zachowania się w sposób zgodny z prawem, czy też okoliczności, które wyłączałyby jego winę. W związku z tym, zważywszy również, że nie były to zdarzenia incydentalne w dotychczasowym życiu oskarżonego (był osobą uprzednio jednokrotnie karaną za pobicie) w kontekście powyższych wniosków oraz mając na uwadze całokształt okoliczności związanych z naruszeniem przez oskarżonego porządku prawnego, w tym również okoliczność, że naruszenie porządku prawnego miało charakter umyślny, a oskarżony nie był jedynie osobą „wciągniętą w bójkę” i „broniącą własną osobę działającą w ramach obrony koniecznej” (jak wskazywał obrońca), a także fakt, iż w istocie rzeczy wina i stopień społecznej szkodliwości zarzucanych mu czynów, są znaczne, gdyż nie można tracić z pola widzenia niezwykle dotkliwych skutków pobicia pokrzywdzonego P. Z. (1) w postaci urazu głowy z krwiakiem okolicy prawego oka, odwarstwienia siatkówki, pęknięcia naczyniówki i złamania kości ściany oczodołu prawego, pokrzywdzonego J. J. w postaci złamania żuchwy, urazu głowy z krwiakiem podskórnym i rany twarzy, zaś u pokrzywdzonego K. K. (1) w postaci urazu głowy z podbiegnięciami krwawymi twarzy i w lewej gałce ocznej oraz uszkodzeniami błony śluzowej policzka prawego - w ocenie sądu odwoławczego – jedynie wyważoną i sprawiedliwą karą adekwatną jest izolacyjna kara pozbawienia wolności w rozmiarze 1 roku i 6 miesięcy. W ocenie Sądu Okręgowego, dolegliwość wymierzonej oskarżonemu T. W. (1) kary łącznej 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności - a więc na poziomie ukształtowanym orzeczeniem Sądu Rejonowego - jest współmierna w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości przypisanych mu czynów i spełnia zadania społecznego oddziaływania kary oraz cele szczególno - prewencyjne. Jest wynikiem trafnej oceny okoliczności przedmiotowych i podmiotowych czynu oraz właściwości i warunków osobistych oskarżonego T. W. (1) i jako spełniająca wymogi zakreślone dyrektywami przepisu art. 53 k.k., uznana być musi za karę prawidłowo ukształtowaną. Należy przy tym mieć nadzieję, że kara wymierzona oskarżonemu w niniejszym postępowaniu spełni swoje cele nie tylko w indywidualnym zakresie, ale zwiększy także świadomość innych osób.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymanie w mocy w całości zaskarżonego wyroku.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Apelacja w części odnoszącej się do meritum jest polemiczna. Obrońca nie wykazał, aby wyrok Sądu I instancji był w jakikolwiek sposób nieprawidłowy. W szczególności nie uprawdopodobnił, aby Sąd pominął jakiekolwiek istotne okoliczności czy dowody, lub by te wadliwie ocenił. Poprzestając na zwyczajnej negacji oceny materiału dowodowego, bez konkretnego wykazania rzekomych sprzeczności obrońca sam zaświadczył o tym, że rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego jest prawidłowe.

Podsumowując zatem, wyrok Sądu I instancji pozostaje w zgodzie z prawidłowo zebranym materiałem dowodowym, którego ocena dokonana przez Sąd Rejonowy jest w pełni prawidłowa. Zarzuty skierowane do rozstrzygnięcia przez obrońcę nie mogły spowodować zmiany orzeczenia. Podniesiona w apelacji argumentacja skarżącego w przedmiocie winy oskarżonego T. W. (1) nie mogła podważyć słusznych i uzasadnionych wniosków wywiedzionych przez Sąd Rejonowy. Z tego względu, wniosek obrońcy o zmianę wyroku poprzez uniewinnienie T. W. (1) nie został uwzględniony, a wyrok w całości utrzymano w mocy.

Reasumując stwierdzić należy prawidłowość rozstrzygnięcia Sądu I instancji w zakresie ustalenia sprawstwa oskarżonego T. W. (1), kwestii jego winy i kwalifikacji prawnej przypisanych mu czynów, a także orzeczonej kary.

Sąd Okręgowy, nie dopatrując się również uchybień podlegających uwzględnieniu z urzędu, określonych w art. 439 k.p.k. i art. 440 k.p.k., zaskarżony wyrok wobec oskarżonego utrzymał w mocy.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

-----------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.1.4.1.

-----------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-----------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Sąd Okręgowy stosownie do treści art. 627 k.p.k. w zw. z art. 636 § 1 k.p.k., art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. § 11 ust. 2 pkt 4, ust. 7, § 15 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1964 z późn. zm.) zasądził od oskarżonego T. W. (1) na rzecz oskarżyciela posiłkowego P. Z. (1) kwotę 840 złotych tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżycielowi posiłkowemu w postępowaniu przed sądem odwoławczym.

3

Koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu T. W. (1) w postępowaniu odwoławczym zasądzone zostały na rzecz obrońcy z urzędu radcy prawnemu R. M..

O kosztach zastępstwa procesowego na rzecz obrońcy z urzędu Sąd orzekł w ramach tzw. rozproszonej kontroli zgodności przepisów niższych rangą z Konstytucją RP na podstawie Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, analogicznych do regulacji zawartych w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu. Powyższy zabieg był konsekwencją podzielenia argumentacji prawnej zawartej w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 grudnia 2022 r. o sygn. akt SK 78/21, gdzie stwierdzono niezgodność z Konstytucją RP przepisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, określających wysokość wynagrodzenia za obronę z urzędu w ramach śledztwa oraz przed sądem rejonowym w postępowaniu zwyczajnym. Przy czym, choć wyrok nie dotyczył postępowania odwoławczego, argumenty jakie zaważyły na powołanym wyroku były aktualne co do wszystkich stawek wymienionych w tym rozporządzeniu, bowiem owa niezgodność z zapisami ustawy zasadniczej wynika z dysproporcji w stawkach minimalnych za obronę z wyboru i z urzędu. Podzielając takie stanowisko, Sąd Okręgowy w obecnym składzie, pominął normy niekonstytucyjne i zastosował regulację im najbliższą w sensie merytorycznym uwzględniając okoliczność, że obrońca z urzędu winien otrzymać wynagrodzenie za pomoc prawną udzieloną oskarżonemu w postępowaniu przed sądem odwoławczym.

4

Biorąc pod uwagę sytuację osobistą (konieczność odbycia kary pozbawienia wolności w warunkach izolacji penitencjarnej) i możliwości zarobkowe (brak regularnych dochodów) oskarżonego, jak również to, że spoczywa na nim obowiązek uiszczenia nawiązek na rzecz pokrzywdzonych w łącznej kwocie 15000 złotych, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 i 2 ustawy z 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn.: Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 z późn. zm.), zwolnił go od uiszczenia wydatków za postępowanie odwoławcze oraz od opłaty za drugą instancję.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego T. W. (1).

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 30 sierpnia 2023 roku w sprawie sygn. akt II K 24/23.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana