Portal Orzeczeń

Sprawstwo oskarżonej nie było kwestionowane i w świetle zebranych dowodów nie budzi wątpliwości. Prawidłowa jest też ocena prawna przypisanego oskarżonej czynu.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić, gdy kara ( środek karny ), jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą. Zmiana wysokości orzeczonej kary ( reakcji karnej ) mogłaby w wyniku postępowania odwoławczego nastąpić jedynie wówczas, gdyby kara ta ( w tym przypadku zakaz prowadzenia pojazdów ) jawiła się jako „rażąco niewspółmierna". Owa niewspółmierność w ustawie została poprzedzona określeniem „rażąca", co wyraźnie zaostrza kryterium zmiany wyroku z powodu czwartej podstawy odwoławczej.

Rażąca niewspółmierność przedmiotowego zakazu zachodzić może wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności mających zasadniczy wpływ na jego wymiar można by przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy tym środkiem, jaki należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej a wymierzonym w I instancji.

Sąd odwoławczy uznał, iż taka sytuacja na korzyść oskarżonej w przedmiotowej sprawie zachodziła.

Podstawową przesłanką zastosowania warunkowego umorzenia postępowania jest stwierdzenie, że wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne. Oznacza to przede wszystkim, że sąd, rozważając stosowanie tego środka, musi najpierw ustalić wszystkie przesłanki odpowiedzialności karnej (zob. post. SN z 27.11.2003 r., I KK 301/03, OSNKW 2004, Nr 1, poz. 9). Zwraca się także uwagę, że wymagany nieznaczny stopień winy powinien być w szczególności przyjmowany, gdy zachodzą kodeksowe okoliczności zmniejszające winę, tj. takie, z którymi ustawodawca karny łączy zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary lub odstąpienia od jej wymierzenia.

Ustalenie stopnia społecznej szkodliwości czynu następuje przede wszystkim na podstawie okoliczności wskazanych w art. 115 § 2 kk Stopień ten musi być wyższy od „znikomego”, ale niższy od „znacznego"]”. Oznacza to, że sąd, chcąc zastosować warunkowe umorzenie postępowania, może wziąć pod uwagę tylko te czyny zabronione, które charakteryzują się małą lub średnią szkodliwością społeczną (wyr. SA w Krakowie z 30.3.2005 r., II AKa 50/05, KZS 2005, Nr 5, poz. 33), poza zastosowaniem tej instytucji pozostają natomiast te przestępstwa, które charakteryzują się znacznym (wysokim) stopniem społecznej szkodliwości.

W tym kontekście należy uwzględnić, iż:

- przestępstwa z art. 178a § 1 kk są formalnymi i polegają na samym prowadzeniu pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Sam fakt prowadzenia pojazdu w takim stanie pociąga za sobą odpowiedzialność, chociażby pojazd był prowadzony prawidłowo i nie sprowadził konkretnego niebezpieczeństwa;

- nie zachodzą w sprawie okoliczności zmniejszające stopień winy oskarżonej. Musiała ona zdawać sobie sprawę z konsekwencji skazania w razie zatrzymania jej jako kierowcy prowadzącej samochód w stanie nietrzeźwości. Miała wtedy trojkę dzieci i w ciągu dnia

była kompletnie odurzona alkoholem. Przyjmując to ryzyko, musiała wliczać w nie odniesienie szkody przez członków jego rodziny, gdy zostanie „złapana”. Nie może więc teraz przekonująco uzasadniać łagodzenia kary pozbawienia wolności ich dobrem, zwłaszcza że dzieci mają jeszcze drugiego rodzica ( oskarżona żyje w związku partnerskim);

- oskarżona została zatrzymana około godziny 17.50 , gdy wyjeżdżała z targowiska przy ul. (...), samochodem, który nie trzymał toru jazdy. Kierowała samochodem w godzinach szczytu w ruchliwym miejscu. Po zatrzymaniu jej o godzinie miała 1.11 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu ( z tendencją wzrostową ). Jej stan nietrzeźwości przewyższał ponad czterokrotnie dolny ustawowy próg nietrzeźwości ( art. 115 § 16 kk ) i spowodował znaczne upośledzenie zdolności psychofizycznych sprawcy. Sama oskarżona podała, że w nocy piła alkohol i w dzień poprawiała to piwem. Tendencja wzrostowa świadczy o tym, iż przed wyjazdem musiała spożywać alkohol, czyli wsiadła do samochodu pomimo spożywania alkoholu, wiedząc, iż jest pod jego wpływem. W takim stanie jeździła autem po mieście.

Okoliczności popełnienia przypisanego jej czynu wskazują na znaczny stopień jego społecznej szkodliwości ( picie alkoholu przed jazdą, wysoki stan nietrzeźwości, w sposób ewidentny i znaczny godzący w zdolności psychofizyczne sprawcy, popełnienie czynu w terenie zurbanizowanym, w godzinach szczytu, nie trzymanie toru jazdy pojazdu ).

W konsekwencji w niniejszej sprawie nie zostały spienione przesłanki umożliwiające warunkowe umorzenie postępowania w postaci wymogu. aby wina i społeczna szkodliwość czynu nie były znaczne.

Z wyjaśnień oskarżonej wynika łatwość podjęcia decyzji o popełnieniu tego przestępstwa. W sprawie wystąpiła przewaga okoliczności obciążających nad łagodzącymi ( te drugie dotyczą wyłącznie sytuacji rodzinnej i osobistej sprawcy ), albowiem znacznymi były stopień społecznej szkodliwości czynu oraz stopień winy oskarżonej, a ocena tych okoliczności zaliczona została przez ustawodawcę do podstawowych dyrektyw wymiaru kary.

Przestępstwo z art. 178a § 1 kk zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawiania wolności do lat 2. Sąd wymierzył oskarżonej grzywnę ( czyli najłagodniejszy rodzaj kary ), zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 3 lat oraz świadczenie pieniężne w wysokości 5000 złotych ( oba środki w minimalnej ustawowej wysokości ). Sąd I instancji uwzględnił więc już w ramach zastosowanej reakcji karnej okoliczności łagodzące.

Akceptacja zmiany postulowanej przez skarżącą, cechującej się jednak niezwykłą łagodnością, której nie była ona w stanie racjonalnie uzasadnić. prowadziłaby do bezpodstawnego premiowania sprawcy i nie osiągałaby zakładanych celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Taka kumulacja okoliczności obciążających musi mieć wpływ na wybór rodzaju reakcji karnej, która może mieć w tym przypadku zastosowanie i przeciwstawia się orzeczeniu wobec oskarżonej wyłącznie środka probacyjnego.

Ponadto orzeczenie przez sąd rejonowy w zaskarżonym wyroku wobec oskarżonej środka karnego ( zakazu prowadzenia pojazdów ) w wysokości 3 lat nie jest reakcją karną rażąco surową. To z zachowania sprawcy wynika wniosek, że lekceważy on zasady ostrożności i bezpieczeństwo innych uczestników ruchu, przez co stwarza zagrożenie w komunikacji ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach - II Wydział Karny z dnia 26 lipca 2012 r.II AKa 250/12, L. ), jako potencjalny kierowca wszystkich pojazdów. Instytucja ta ma na celu eliminowanie z ruchu drogowego sprawców takich przestępstw, których okoliczności popełnienia wskazują, że prowadzenie przez nich pojazdu zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Sytuacja taka zachodzi w przypadku oskarżonej. Oprócz stopnia nietrzeźwości oskarżonego, kompletnego lekceważenia w tym zakresie porządku prawnego, wykonywania ryzykownej jazdy, dowodzi dodatkowo, że oskarżona nie dysponuje takimi cechami przynależnymi kierowcy, aby dawał rękojmię bezpiecznego uczestniczenia w ruchu drogowym.

Sytuacja zawodowa i rodzinna oskarżonego nie może wpłynąć na zmianę oceny sądu, iż oskarżona wykazała, że prowadzenie każdego samochodu przez nią może zagrażać bezpieczeństwu w komunikacji i niezbędne okazało się wyeliminowanie jej - z tego powodu - jako kierowcy z ruchu drogowego, co najmniej na minimalny 3-letni ustawowy okres za tego rodzaju przestępstwo. Oskarżona może wrócić do niego po wykonaniu przedmiotowego zakazu i ponownym zweryfikowaniu jej kwalifikacji do prowadzenia pojazdów. W okresie zakazu ciężar wykonywania obowiązków domowych musi przejąć partner oskarżonej.

Rażąca niewspółmierność kary, o jakiej mowa w art. 438 pkt 4 kpk ma miejsce zatem jedynie wówczas, gdy nie uwzględnia należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie realizuje potrzeb w zakresie prawidłowego kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa (społeczne oddziaływanie kary) oraz celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie ma kara osiągnąć w stosunku do skazanego.

Taka sytuacja w ocenie sądu odwoławczego - powodów wskazanych wyżej - w niniejszej sprawie nie zachodziła.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie warunkowego umorzenia postępowania oraz maksymalne obniżenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w strefie ruchu lądowego

☐ zasadny

☐częściowo zasadny

Xniezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Za represję rażąco niewspółmierną uznaje się taką karę, która - pomijając dyrektywy wymiaru kary - w sposób istotny lub wręcz drastyczny odbiega od tej, jaką należałoby wymierzyć przy uwzględnieniu okoliczności przedmiotowych charakteryzujących czyn przypisany sprawcy oraz podmiotowych, związanych z jego osobą. Do uznania zasadności zarzutu opartego na podstawie art. 438 pkt 4 kpk konieczne jest wykazanie przez skarżącego sądowi I instancji konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego przy ocenie znaczenia ustalonych okoliczności (tak podmiotowych, jak i przedmiotowych), czy też w zakresie nakazu ich kompletnego uwzględnienia – mających, stosownie do brzmienia art. 53 kk, znaczenie dla wymiaru kary. W tym zakresie apelacji nie można uznać za skuteczną.