Portal Orzeczeń

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 846/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 19 lipca 2019 r. w sprawie II K 572/16

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

T. G. (1)

- samochód F. (...) należący do oskarżonego został fizycznie przystosowany do przewożenia podczas jednego kursu wskazywanych przez oskarżonego ilości oleju (łącznie o masie do 4500 kg),

- brak jest możliwości oszacowania maksymalnej ładowności w/w pojazdu, który został zmodernizowany w warunkach rzemieślniczych,

- nie ustalono dokładnej daty w/w przeróbki,

- przewożenie takich ilości masy w/w samochodem po drogach publicznych nie jest dozwolone

ekspertyza

k. 964-967

wyjaśnienia oskarżonego

k.984

zeznania R. R.

k.983

zeznania K. Ż.

k.983

2.1.1.2.

T. G. (1)

- brak jest dokumentów finansowych, które same w sobie potwierdzałyby, iż oskarżony wystawił tzw.: "puste faktury" dla K. Ż. (2);

- w oparciu jedynie o w/w dokumenty finansowe nie ma możliwości w aktualnym stanie sprawy określenia faktycznej wysokości podatku należnego Vat obciążającego oskarżonego za okres od stycznia 2013r. do marca 2013r.

opinia Biura (...) (...)

k. 1121-1126

opinia biegłego z zakresu rachunkowości, podatków i ekonomii mgr T. B.

k. 887-897

2.1.1.3.

T. G. (1)

brak jest prawomocnej decyzji w sprawie rozliczenia podatku od towarów i usług za poszczególne okresy rozliczeniowe 2013r.firmy oskarżonego oraz orzekającej obowiązek zapłaty kwoty podatku wynikającego z faktur wystawionych przez firmę oskarżonego, o którym mowa w art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług za poszczególne okresy rozliczeniowe 2013r.

pismo Naczelnika US w B.

k.1322

2.1.1.4.

T. G. (1)

brak jest prawomocnej decyzji w sprawie podatku od towarów i usług za miesiące od marca 2012r. do kwietnia 2014r. co do (...)

pismo Naczelnika US we W.

k.1336

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

T. G. (1)

faktury wystawione przez oskarżonego objęte zarzutem nie dokumentują rzeczywistych zdarzeń gospodarczych powstałych z transakcji z firmą (...)

opinia Biura (...) (...)

k. 1122-1126

wyjaśnienia oskarżonego

k.445, 968-969, 984

zeznania R. R.

k.983

zeznania A. Czech

k.982v

zeznania K. K.

k.982c-983

zeznania P. S.

k.983

opinia biegłego z zakresu rachunkowości, podatków i ekonomii mgr T. B.

k. 887-889

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1., 2.1.2.1.

ekspertyza k.964-967, inne przywołane w punkcie 2.1.2.1.

Sąd Okręgowy odmiennie, aniżeli sąd I instancji, ocenił możliwości przewozowe pojazdu F. (...) należącego do oskarżonego T. G., a także ewentualną datę, w jakiej pojazd ów został poddany modernizacji w warunkach rzemieślniczych. Otóż, jak wynika z uzasadnienia sądu rejonowego, uznał on, iż załączona do akt na tą okoliczność prywatna ekspertyza (...) nr (...)-2001 z dnia 11.07.2018r. (zawarta na k.964-967, a załączona w poczet materiału dowodowego na k.1034) jest wiarygodna (str. 8 uzasadnienia), ale też - ponieważ została wykonana w 2018r. - to nie może potwierdzać, iż przy pomocy tak zmodyfikowanego pojazdu oskarżony prowadził firmę (przewoził olej) w roku 2013. Swój wniosek sąd wywiódł stąd, że pojazd równie dobrze mógłby być na przestrzeni 5 lat (2013-2018) modyfikowany wielokrotnie. Choć logicznym jest, iż bez dodatkowego dowodu, który pozwoliłby na podanie dokładnej daty przeróbki samochodu, wniosek o możliwości wielokrotnej jego modyfikacji w zakresie możliwości przewozowych na przestrzeni lat 2013-2018, jest uzasadniony, to jednak w sprawie występują liczne dowody, w tym nie tylko wyjaśnienia samego oskarżonego, ale też zeznania jego licznych kontrahentów (przywołane w punkcie 2.1.1.1.), które potwierdzają, że oskarżony jednak przewoził olej przy pomocy F. (...) w znacznych ilościach (przez siebie opisanych), a żaden dowód nie przeczy temu, iż już w 2013r. czynił to tak właśnie przerobionym pojazdem (oraz temu, iż pojazd odkupił waśnie po to, by udowadniać swoje racje). Ponadto, z zeznań świadka M. S. (pracownik US) wynika, iż w zakresie możliwości przewozowych oleju przez firmę oskarżonego oparł się na zapisach zawartych w dowodzie rejestracyjnym samochodu (k.970), gdzie dopuszczalna jego ładowność to 1430 kg (k.964) i dlatego uznał, iż oskarżony nie mógł przewozić nim oleju w podawanych przez siebie ilościach. Tymczasem, jak się okazało, oskarżony z pewnością zmodyfikował swój pojazd (widać powyższe na zdjęciach oraz wynika to ze szczegółowego opisu zawartego w ekspertyzie, co wymagało nakładów także finansowych) po to, by nim przewozić olej w ilościach znacznie większych, aniżeli dopuszczalna administracyjnie, nawet pomimo tego, iż poruszanie się takim pojazdem po drogach publicznych jest niedozwolone. Skoro nawet przed sądem oskarżony potwierdza niedopuszczalną, a przecież wykonaną na potrzeby przewożenia bardzo konkretnego asortymentu modyfikację pojazdu i przyznaje de facto, że wciąż popełniał w ten sposób wykroczenie, to równie dobrze mógł je popełniać także wcześniej np. w czasie transakcji z K. Ż.. Zapewne, co wydaje się matematycznie uzasadnione, porównanie zysków i strat wynikających z zarobku firmy i ewentualnego mandatu, nie stało na przeszkodzie poruszaniem się takim pojazdem po drogach publicznych. Potwierdzenie natomiast możliwości technicznych pojazdu oskarżonego, o jakich wyjaśniał T. G. (łącznie z innymi dowodami) stanowiło o ostatecznym uznaniu, iż w sprawie nie udowodniono, by sporne 6 faktur z K. Ż. nie odzwierciedlało faktycznych transakcji i były one tzw. "pustymi fakturami".

2.1.1.2., 2.1.2.1.

opinia biegłego z zakresu rachunkowości, podatków i ekonomii mgr T. B., opinia Biura (...) (...)

Zarówno opinia, jaką dopuścił w sprawie Sąd Rejonowy tj. opinia biegłego z zakresu rachunkowości, podatków i ekonomii mgr T. B., jak i opinia prywatna załączona do apelacji przez obrońcę adw. P. K.-K. tj. opinia Biura (...) sp. Z.o.o (k.1122-1126) są całkowicie zgodne co do tego, iż w aktach sprawy brak jest dokumentów finansowych, które same w sobie potwierdzałyby to, że oskarżony wystawił tzw.: "puste faktury" dla K. Ż. (2). Opiniom powyższym, w szczególności w zakresie opisanym powyżej dano wiarę, albowiem są tu zgodne i wzajemnie się uzupełniają. Sąd odwoławczy zważył bowiem, iż także opinia biegłego sądowego w swoich wnioskach końcowych jest jednoznaczna w zakresie tego podatku (w istocie także sąd rejonowy po dopuszczeniu dowodu z tego dokumentu, przemilczał wnioski końcowe zeń płynące). Biegły ów zasygnalizował, że to organy podatkowe winny przeprowadzić czynności sprawdzające wobec wszystkich kontrahentów T. G. (1) za okres styczeń-marzec 2013r. (kontrole krzyżowe), bo z dokumentów finansowych już załączonych do akt (na datę 5 kwietnia 2019r., a więc tuż przed zamknięciem przewodu sądowego) powyższe jednak nie wynika. Sąd odwoławczy zważył, że ustalenie oskarżyciela publicznego o wystawianiu "pustych faktur" ( a nawet udziale w "karuzeli podatkowej") opierało się nie tyle o dokumenty finansowe, ile o ich brak - ale z jednoczesnym uznaniem przez oskarżyciela, że już wcześniej K. Ż. sfałszował dokumenty wystawiając je oskarżonemu, bo transakcji jednak nie było. Tymczasem ostateczny wniosek, co do udowodnienia wystawienia przez T. G. przedmiotowych pustych faktur jest odmienny, aniżeli postawiony przez Sąd Rejonowy, a ustalenie to wynika z oceny całokształtu zebranych w sprawie dowodów: wyjaśnień oskarżonego potwierdzonych z jednej strony przez K. Ż., który potwierdził sprzedaż oleju posmażalniczego w warunkach opisywanych przez oskarżonego, a z drugiej strony zeznaniami jego licznych dalszych kontrahentów (dowody wymienione w punkcie 2.1.2.1.), którzy taki olej od oskarżonego kupowali. Kontrahenci ci (wymienieni świadkowie) potwierdzali także zapłatę gotówkową dokonywana bezpośrednio T. G., miejsce prowadzenia przez niego działalności i pojazd, jaki używał. Niewątpliwie chodzi o taki sam olej, który był po drodze "przetwarzany" przez firmę oskarżonego, a co do którego nie było prawnego obowiązku ścisłej jego reglamentacji przez lokale gastronomiczne. Porównanie jego ilości (kupionej i sprzedanej w spornym okresie) także samo w sobie nie mogło jeszcze potwierdzać tego, że akurat spornych transakcji nie było w ogóle (spornych ilości oleju K. Ż. nie mógł nabyć, a potem sprzedać oskarżonemu) .

2.1.1.3., 2.1.1.4.

informacje udzielone przez Naczelników Urzędów Skarbowych we W. i w B.

Żadna ze stron nie kwestionowała dowodu z dokumentów, co do aktualnych stanów postępowań podatkowych dotyczących oskarżonego i świadka K. Ż., a obejmujących sporne faktury. Pisma zostały sporządzone przez organy uprawnione do udzielenia informacji o stanie tych postepowań, a sam fakt zaskarżenia decyzji wydanych pierwotnie ustalony był już przez sąd rejonowy.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

załączone akta sprawy II K 17/18 Sądu rejonowego w Toruniu

Sam fakt, że w sprawie II K 217/18 Sądu Rejonowego w Toruniu uniewinniono oskarżonego D. K. ( (...) Sp. z o. o.), odbiorcę oleju od oskarżonego, gdzie wcześniej postawiono mu zarzut posługiwania się sfałszowanymi fakturami wystawionymi przez T. G., nie miał istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Załączona do akt sprawa dokumentuje w istocie jedynie fakt prowadzonych postępowań i ich efekt, zaś w niniejszej sprawie sąd w pełni uprawniony był do przeprowadzenia własnego postępowania i oceny zgłoszonych dowodów oraz rozstrzygnięcia o odpowiedzialności prawno - karnej oskarżonego, w oparciu o wszelkie dowody, oceniane przez pryzmat art. 7 k.p.k. Sam wyrok uniewinniający wydano wobec przyjęcia - na korzyść D. K. - nie dających się usunąć wątpliwości. Transakcje sprzedaży oleju przez oskarżonego licznym innym podmiotom dokumentują załączone do akt dokumenty finansowe i zeznania świadków, w tym wymienione w punkcie 2.1.2.1.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zawarty w apelacjach obu obrońców zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, mający wpływ na jego treść, a polegający na uznaniu przez Sąd I instancji, że:

- odpowiedzi, w tym niejednoznaczne, od lokali gastronomicznych przesądzają o braku możliwości dokonania transakcji sprzedaży oleju przez K. Ż. oskarżonemu;

- brak stosownych zezwoleń oraz zatrudnienie oskarżonego uniemożliwiały mu dokonywanie faktycznych transakcji w zakresie zakupu i sprzedaży oleju,

- wysnuciu wniosków całkowicie sprzecznych z twierdzeniami świadka K. Ż. (2) oraz innych odbiorców i dostawców oleju, współpracujących z oskarżonym dowolną, o fikcyjności istniejących pomiędzy nimi transakcji, co wynikało z dokonanej uprzednio: z zarzutem obrazy art. 7 k.p.k. i oderwanej od materiału dowodowego zebranego w sprawie niewłaściwej oceny zeznań świadków głownie A. C., K. K. (3), R. R. (2) i P. S. (2) .

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

A. (adw. P. K.-K.) zajął stanowisko, że do transakcji sprzedaży oleju posmażalniczego dokumentowanego fakturami VAT objętymi inkryminowanym zdarzeniem pomiędzy K. Ż. (2), a oskarżonym rzeczywiście dochodziło, a normą w okresie objętym aktem oskarżenia było, że właściciele lokali gastronomicznych w nieuczciwy sposób ewidencjonowali i zgłaszali odpowiednim organom rzeczywisty stan posiadania oleju w formie jego odpadu, tj. posiadali w rzeczywistości większe jego ilości, jak deklarowane na potrzeby Sanepidu-u, chcąc w ten sposób ukryć faktyczny obrót lokalu. Sąd odwoławczy zważył, że choć niedopuszczalne jest stawianie a piori tezy o zbiorowej nieuczciwości prowadzących lokale gastronomiczne podmiotów, to jednak istotnie odbiorca oleju posiadał jedynie kartę przekazania odpadu, która nie była w żaden sposób ewidencjonowana, czy zachowywana u sprzedawcy, bo takiego obowiązku już nie było. Powyższe mogło więc automatycznie nie tyle rodzić podejrzenie o jakieś nieprawidłowości rachunkowe, co choćby powodować niemożliwym jednoznaczne zweryfikowanie obrotu takimi olejami przez lokale. A. na poparcie swego stanowiska przekonująco odwołuje się do przeprowadzonej kontroli działalności restauracji (...) i choć oskarżony w swych wyjaśnieniach nie wspominał o współpracy nawiązanej z tym podmiotem, to nie jest wykluczone, że jednak w okresie objętym aktem oskarżenia w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zetknął się pośrednio z podmiotami, które wobec braku szczegółowych regulacji, nie ujawniały faktycznych sprzedaży tego towaru. Ważkim argumentem na poparcie tej tezy jest także fakt posiadania przez K. Ż. dokumentów z pieczątkami firm gastronomicznych, gdzie w/w nie mógł wejść w ich posiadanie samemu, a nie udowodniono, by sfałszował takie dokumenty w miejscu stawiania takich pieczęci.

Sąd odwoławczy w pełni także aprobuje stanowisko prezentowane w judykatach, na które powołuje się skarżący: istotnie w świetle tych zapatrywań brak posiadania stosownych zezwoleń przez K. Ż. (2), czy brak rejestracji bądź niezłożenie przez niego deklaracji podatkowych, nie stoi na przeszkodzie realizacji prawa neutralności podatku VAT. Taka sytuacja ma miejsce wówczas, gdy oskarżony jako podatnik nie miał bądź nie mógłby mieć świadomości, co do nieprawidłowości występujących po stronie kontrahenta. W ocenie sądu odwoławczego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwalał na jednoznaczne postawienie wniosku, iż spornych transakcji nie było. W sprawie istnieje szereg dowodów pośrednich, które oceniane łącznie, z uwzględnieniem zasad, o jakich mowa w art. 7 kpk powodują, iż możliwy jest jednak inny, równie logiczny wniosek, aniżeli taki, jaki wysnuł sąd rejonowy, zgodnie z którym którym oskarżony jednak nabywał zużyty olej w takich ilościach, o jakich informował w swoich wyjaśnieniach, a co najistotniejsze w drodze współpracy z K. Ż. (2), które transakcje K. Ż. potwierdził wystawiając 6 faktur wymienionych w opisie przypisanego czynu.

Przez prawdziwe ustalenie faktyczne rozumie się ustalenie, które zostało udowodnione ponad wszelką wątpliwość. Udowodnienie zachodzi wówczas, gdy w świetle przeprowadzonych dowodów fakt przeciwny dowodzonemu jest niemożliwy lub bardzo wysoce nieprawdopodobny. Udowodnienie nie musi oznaczać, że dane ustalenie ma zawsze wynikać bezpośrednio z konkretnych dowodów. Może ono także wypływać z nieodpartej logiki sytuacji stwierdzonej konkretnymi dowodami, jeżeli stanowi ona oczywistą przesłankę, na podstawie której doświadczenie życiowe nasuwa jednoznaczny i jedyny tylko wniosek, że dana okoliczność faktycznie istotnie wystąpiła. Możliwym jest jednak sytuacja, gdy w pełni zgromadzony materiał dowodowy, jaki można pozyskać w sprawie, nadal nie tyle pozwala na dokonanie jednoznacznego ustalenia w zakresie sprawstwa, co nie wyklucza jego braku. Istnienie takich nie dających się usunąć wątpliwości prawo nakazuje potraktować na korzyść oskarżonego, co skutkuje wydaniem wyroku uniewinniającego. Tak też ma miejsce w przedmiotowej sprawie.

O braku jednoznacznego udowodnienia sprawstwa oskarżonego świadczą oceniane łącznie, z uwzględnieniem owych pośrednich dowodów, przez pryzmat logiki i zasad doświadczenia życiowego okoliczności takie jak: kontrahenci oskarżonego, i nie chodzi tu tylko o K. Ż., potwierdzali zapłaty dokonywane T. G. także w formie gotówkowej; K. Ż. opisał sprzedaż oleju oskarżonemu w taki sposób, w jaki jego kupno opisał sam T. G.; dysponował pieczęciami firm gastronomicznych mających sprzedawać mu olej, oskarżony posiadał pojazd przetworzony we własnym zakresie w taki sposób, że mógł nim przewozić ilości oleju przez siebie opisywane (choć sprzeczne z wymogami ładowności pojazdu); sprzedawał olej dalej licznym ustalonym firmom; istnieją dokumenty w postaci kart przekazania odpadu przez K. Ż. przedstawione przez oskarżonego, które choć są częściowo powielane (wygląd i umiejscowienie wskazuje na co najmniej dwukrotne powielanie komputerowe tych samych pieczęci i podpisów), to nie wyklucza to ich częściowo zbiorczego, zgodnego jednak z prawem z prawem, wystawienia; oskarżony miał zaplecze techniczne do prowadzenia działalności gospodarczej związanej z magazynowaniem tak specyficznego towaru, jakim jest olej spożywczy w formie odpadu, wyrażające się prowadzeniem działalności w stodole oraz wynajętej hali i własnym dodatkowym samozatrudnieniu, w tym wysokim zaangażowaniem czasowym, nawet przy zatrudnieniu na pełen etat w innym miejscu pracy (powyższe nie umożliwiało, choć niewątpliwie utrudniało takie zatrudnienie).

W tym także miejscu sąd odwoławczy zauważa, iż faktycznie sam świadek K. Ż. (2) nie przedstawił dokumentów związanych i wytwarzanych w toku prowadzonej działalności, w szczególności w ramach współpracy z oskarżonym, jak dokumenty zawieranych umów, kupna produktu, korespondencji handlowej etc. Choć także jego twierdzenia o kradzieży tych dokumentów (a przynajmniej ich części), przy ustalonej "trudnej" współpracy z urzędem skarbowym są co najmniej mocno podejrzane, to jednak istnieją dowody i zeznania świadków pośrednio potwierdzające, że jednak jakiś olej posmażalniczy świadek ów kupował, a logika wskazuje, że sprzedawał go dalej (przecież po to dokonywał jego zakupu). Nie można jednoznacznie stwierdzić, że akurat ten konkretny olej posmażalniczy, o jaki chodzi w spornych 6 fakturach, nie został przez niego sprzedany T. G. (i akurat te konkretne transakcje, o jakich mowa w przypisanym mu czynie nie miały miejsca). Nawet także wykazywanie znikomych dochodów z działalności gospodarczej w 2013r. nie oznacza automatycznie, że akurat spornych 6 transakcji nie było, bo przecież potwierdzono liczne inne transakcje dokonywanie w tym samym okresie czasu przez T. G., które także wiązały się z dużą ich czasochłonnością.

W tym miejscu należy podnieść, iż racje ma także drugi z apelantów obrońca (apelacja adw. R. G.), gdy podnosi, iż z przekonujących i korespondujących ze sobą, a przez to wiarygodnych, zeznań świadków A. C., K. K. (3), R. R. (2) i P. S. (2) wynika, że rozliczali się oni z oskarżonym przede wszystkim w gotówce; T. G. (1) prowadził swoją działalność w okolicach miejsca zamieszkania w Ł.; beczki, w których przechowywany był olej miały do 120 litrów, a oskarżony korzystał z jednego i tego samego pojazdu - samochodu F. (...) do przewozu oleju - co ma znaczenie dla następczego wniosku w przedmiocie tego, czy transakcje także z innym podmiotem tj. z K. Ż. mogły mieć miejsce. Sąd odwoławczy zauważa, iż depozycje w/w świadków zostały uznane za wiarygodne także przez sąd meriti, choć istotnie błędnie uznano, iż nie mają znaczenia dla ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie, podczas gdy zeznania tych osób (jako przedsiębiorców z tego samego kręgu działalności) potwierdziły okoliczności opisywane przez T. G., co do form płatności, miejsca prowadzenia działalności, czy pojazdu, jaki w/w używał do przewozu oleju także w przeszłości .

Sąd odwoławczy zauważa, że porównanie wyników raportu wystawionego przez oskarżonego na potrzeby dokumentacji do Urzędu Marszałkowskiego o ilości nabytego oleju z tym, co wykazywał następnie na wystawianych fakturach nie jest tożsame, jednak powyższe nie oznacza jeszcze, że akurat spornych konkretnych 6 transakcji (a nie jakiś innych) nie mogło być, a tylko wówczas spełniono by przesłanki, o jakich mowa w art. 62 § 2 k.k.s.

Wniosek

o zmianę lub uchylenie orzeczenia

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Apelacje w zakresie podniesionego zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych były zasadne. Ostateczny wniosek o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego także okazał się zasadny, choć z powodu tego, iż ostatecznie uznano, że zgromadzony materiał dowodowy nadal nie pozwalał na jednoznaczne potwierdzenie jego sprawstwa. Innym natomiast powodem konieczności zmiany wyroku była kwestia obrazy prawa materialnego tj. art. 62 § 2 k.k. w zw. z art. 2 § 2 k.k.s. - o czym mowa poniżej.

3.2.

Zarzut obrazy przepisów postępowania mogącej mieć wpływ na treść orzeczenia, dotyczący.:

- art. 5 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k., 7 k.p.k., art. 366 § 1 k.p.k., art. 410 k.p.k. i art. 424 § 1 pkt. 1 k.p.k., poprzez:

- pominięcie przy wyrokowaniu wniosków zawartych w opinii biegłego w zakresie, w jakim biegły wskazał, że od K. Ż. (2) nie można było uzyskać potwierdzenia, co do przeprowadzonych transakcji, co z kolei było jedną z przyczyn przyjęcia, że do transakcji faktycznie nie doszło, co w kontekście późniejszych zeznań K. Ż. i przedstawionych przez niego dokumentów winno rozstać rozstrzygnięte na korzyść oskarżonego,

- powoływanie się w uzasadnieniu wyroku na nieprawdziwe okoliczności o rzekomym braku kontaktu z K. Ż. (2), podczas gdy organ ścigania nie był w ogóle zainteresowany przesłuchiwaniem świadka na etapie postępowania przygotowawczego,

- dokonanie nieobiektywnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, z pominięciem okoliczności korzystnych dla oskarżonych,

- rozstrzygnięcie wątpliwości, których nie usunięto w toku postępowania, na niekorzyść oskarżonego, w tym zwłaszcza co do środka transportu, jakim odbywało się przewożenie oleju,

- sprzeczną z zasadami logiki oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego odmowę waloru wiarygodności wyjaśnieniom T. G. (1) i zeznaniom K. Ż. (2) w kwestii zwłaszcza pojemności beczek, posiadania windy przy pojeździe i jego zmian konstrukcyjnych,

- art. 413 § 1 pkt 4 k.p.k. w związku z art. 113 § 1 k.k.s., poprzez zastosowanie w opisie czynu zabronionego w sentencji wyroku określenia „lub ” („działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności”), w sytuacji, gdy opis taki skutkuje niedookreślonością opisu czynu oraz nie pozwala na ustalenie, czy w ocenie Sądu I Instancji oskarżony działał zarówno w wykonaniu tego samego zamiaru, jak i z wykorzystaniem takiej samej sposobności, czy może tylko jeden z członów alternatywy jest prawdziwy, a jeśli tak, to który,

- art. 410 k.p.k. w związku z art. 113 § 1 k.k.s. poprzez pominięcie istotnych okoliczności, które wynikają z uznanych za wiarygodne przez Sąd Rejonowy faktur o wskazanych w przypisanym czynie numerach numerach, gdzie łączna suma kwot podatku wynikających z wymienionych faktur nie przekracza progu, o jakim mowa w art. 62 §2a k.k.s. - co dodatkowo połączono z obrazą prawa materialnego tj. art. 62 § 2a k.k.s. i który to zarzut omówiono jako odnoszący się do prawa materialnego,

- art. 167 k.p.k. w zw. z art. 193 § 1 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s., poprzez niedopuszczenie i nieprzeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu mechaniki samochodowej, na okoliczność przystosowania należącego do T. G. (1) pojazdu F. (...) do przewożenia podczas jednego kursu wskazanych przez oskarżonego ilości oleju oraz ustalenia, czy samochód ten był przerabiany od 2013 roku;

- art. 8 § 1 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s., poprzez zastąpienie samodzielnych ustaleń faktycznych sądu w zakresie rzetelności faktur od (...) .H.U. (...) K. Ż. (2) z siedzibą we W. oraz zamiaru posłużenia się nierzetelnymi fakturami przez oskarżonego ustaleniami dokonanymi przez organ podatkowy i oparcie rozstrzygnięcia na dokumentach z kontroli podatkowej, która nie była prowadzona wobec oskarżonego oraz na nieprawomocnej decyzji podatkowej wobec oskarżonego, która dotknięta jest licznymi błędami, opisanymi w załączonym do akt sprawy odwołaniu od decyzji,

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie sąd odwoławczy zauważa, iż z pisemnym motywów wyroku wynika, że ustalenia faktyczne dokonane przez sąd rejonowy, a dotyczące posłużenia się nieprawdziwymi fakturami zakupu towarów od K. Ż., opierały się na opinii biegłego (str. 6 uzasadnienia). To ten dowód - jako jedyny - na poparcie dosyć obszernego ustalenia o posłużeniu się nierzetelnymi dokumentami i uszczupleniu w podatku przywołał sąd meriti (w dużej części powielając „słowo w słowo” pkt 4 opinii). Tymczasem sąd odwoławczy zważył, iż przywołano tu tylko niektóre z wniosków końcowych tej opinii, zupełnie pomijając wniosek końcowy (zapisany jako ostatni pod pozycję nr 6), gdzie biegły stwierdził, że „ nie dysponuje materiałem dowodowym, który pozwoliłby do analizy i ustalenia wysokości podatku należnego VAT” obciążającego oskarżonego w analizowanym czasie, oraz, że „ co prawda z przedmiotowych akt wynika, iż T. G. (1) był buforem jednak żadne dokumenty nie potwierdzają, iż wystawiał on puste faktury” – bo należałoby przeprowadzić liczne kontrole krzyżowe u wszystkich kontrahentów z tego okresu czasu. Sąd rejonowy natomiast nie odniósł się już do wniosku nr 6, a jednocześnie z jednej strony: nie ustalił, że transakcje oskarżonego mają charakter karuzeli podatkowej (a jedynie, że mogą mieć), ale z drugiej strony ustalił, że faktury były nierzetelne. Przywołując przy tym jedynie w/w opinię popadł częściowo w sprzeczność. Sąd II instancji zauważa, że o ewentualnym przyjęciu, bądź nie, posłużenia się nierzetelnymi fakturami zadecydowała nie tyle opinia w/w biegłego, co całokształt materiału dowodowego tj. także wyjaśnienia oskarżonego i zeznania przesłuchiwanych świadków, oceniane przez pryzmat art. 7 k.p.k. Biegły sądowy w zakresie rachunkowości T. B. (2) nie oceniał przy tym zeznań świadka K. Ż. (2) i wyjaśnień oskarżonego pod kątem normy art. 7 k.p.k., lecz stwierdził, że w oparciu o same dokumenty finansowe, w tym faktury VAT, które zostały przedstawione biegłemu do przeprowadzenia analizy nie da się w jednoznaczny sposób ustalić okoliczności objętych tezą dowodową i brak jest w tej sytuacji podstaw do jednoznacznego stwierdzenia, iż oskarżony wystawiał tzw. „puste faktury”. W ocenie tego biegłego dopiero przeprowadzenie czynności sprawdzających wobec odbiorców oleju – wszystkich kontrahentów oskarżonego- mogłoby prowadzić do „pewnych” ustaleń w tym zakresie. Kwestia ta została omówiona w punkcie 2.1.1.2., gdzie dokonano oceny faktu związanego z posiadaniem przerobionego pojazdu, ustalonego przez sąd odwoławczy w oparciu m. inn. o dowód, który pojawił się dopiero w toku postępowania odwoławczego (jako załącznik do jednej z apelacji). To waśnie całość zgromadzonego materiału nie pozwalała na postawienie wniosku, że akurat sporne 6 faktur z pewnością nie dotyczyło realnych transakcji, albowiem krąg poszlak nie był dostatecznie zamknięty, by stwierdzić że prowadził do takiego, jedynie możliwego wniosku, a skoro tak, to z całą pewnością nie udowodniono sprawstwa T. G.

Ponadto w toku postępowania przygotowawczego w istocie organ je prowadzący nie miał w polu zainteresowania uzyskania zeznań K. Ż. (2) (nie przesłuchiwał go w sprawie karnej), co nie oznacza jeszcze, że można skutecznie zanegować ustalenia, co do roli oskarżonego także w oparciu o to źródło dowodowe, które podlega ocenie, jak każde inne. Zeznania tegoż świadka uzyskano przed sądem i opisał on sprzedaż oleju oskarżonemu w taki sam sposób i w taki samych warunkach (co do głównych elementów współpracy), jak wyjaśniał T. G.. Znajduje to potwierdzenie w słowach K. Ż. przekazanych do protokołu, kiedy przesłuchiwano go na potrzeby prowadzonego postępowania podatkowego (k.484 i nast.). Brak dokumentów rachunkowych (całości) dotyczących współpracy akurat z T. G., przy potwierdzeniu, iż jakąś działalność związaną ze sprzedażą oleju jednak świadek prowadził w spornym okresie czasu ( i inne dowody zgromadzone w sprawie), nie pozwalało natomiast na jednoznaczne ustalenie, że przedmiotowych kilku transakcji z pewnością nie było. Zasadnym był więc zarzut związany z niewłaściwą oceną osobowego materiału dowodowego, a głównie z części dotyczącej znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy zeznań kontrahentów oskarżonego w spornym okresie czasu.

Słusznym okazał się także zarzut związany z jakością sporządzonego przez sąd rejonowy pisemnego uzasadnienia wydanego orzeczenia, choć aktualnie treść takiego uzasadnienia co do zasady nie oznacza naruszenia prawa w rozumieniu art. 438 pkt 2 k.p.k., w tym sama w sobie nie może być już powodem np. uchylenia wyroku. Analizując jednak pisemne motywy wyroku I-szo instancyjnego nie sposób się oprzeć wrażeniu, że jego fragmenty stanowią dosłowne powielenie fragmentów uzasadnienia decyzji organu podatkowego i argumentacje związaną z czynem oszustwa, a sam sąd popada w wewnętrzne sprzeczności. Zarzut zawarty w akcie oskarżenia opierał się na uznaniu, iż oskarżony oszukał Skarb Państwa. Sąd Rejonowy w ślad za biegłym T. B. uznał, iż oskarżony nie może ponosić odpowiedzialności na postawie art. 56 § 1 k.k.s. albowiem nałożony na wystawcę fikcyjnej faktury obowiązek zapłacenia wskazanej w tej fakturze kwoty nie kreuje zobowiązania podatkowego wynikającego z faktycznie przeprowadzonej transakcji, a więc nie następuje narażenie na wymagane uszczuplenie podatku. Oskarżonemu przypisano jednak odpowiedzialność za posłużenie się nierzetelnymi fakturami mającymi potwierdzać transakcje z K. Ż., których nigdy nie było. Kiedy jednak sąd meriti przychodzi do rozważań w kwestii tego, czy tzw.: "puste faktury" mogą być przedmiotem przestępstwa z art. 62 § 2 k.k.s. , cytuje tezy orzeczeń, nie pasujące do realiów sprawy. Niektóre z jego myśli są ewidentnie niezakończone, co powoduje, iż trudno ocenić logikę wyciągniętych w następnej kolejności wniosków, jak np. na str. 5 uzasadnienia, gdzie czytamy: " Sam fakt istnienie faktur nie jest wystarczającym do uznania, że kwoty wynikające z tych dokumentów, np. dotyczących zakupu towarów handlowych od kontrahentów, z którymi nie jest możliwe potwierdzenie transakcji z uwagi na brak kontaktu." - koniec zdania. Najpierw sąd meriti stwierdza, że by mówić o podatku od towarów i usług "musi zaistnieć czynność", dalej przekonuje, iż już samo wystawienie faktury rodzi obowiązek podatkowy. W następnej kolejności stwierdza, że przedmiotem ochrony w art. 62 k.k.s. są obowiązki związane w wystawieniem rzetelnej i prawidłowej faktury lub rachunku "za wykonane świadczenia", ale już podnosi, iż art. 62 § 2 k.k.s penalizuje wystawienie rachunku lub faktury w sposób nierzetelny oraz posługiwanie się nierzetelnymi dokumentami podatkowymi, bez odniesienia, czy także "za wykonane świadczenia". Przytacza także odmienne zdania komentatorów, co do wzajemnej regulacji art. 62 k.k.s. i art. 271 k.k., bez wyraźnego własnego stanowiska, za która opcją i dlaczego się opowiada.

Rację ma także skarżący, gdy podnosi, iż dla poprawnego określenia sposobu działania sprawcy, gdzie przepis wskazuje na dwie możliwości takiego działania tj. „działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności” (alternatywa łączna) należy wskazać jedną (bądź obie) takie możliwości w opisie, a brak ich dookreślenia stanowiłby w takim przypadku obrazę art. 413 § 1 pkt 4 k.p.k. w związku z art. 113 § 1 k.k.s. Uwaga ta nie ma jednak znaczenia dla przedmiotowej sprawy, wobec ostatecznej zmiany wyroku poprzez uniewinnienie T. G., stąd ogólną ocenę wniosku w zakresie zarzutu związanego z obraza prawa procesowego uznano za „częściowo zasadną”.

Podzielić także należy wniosek o obrazie przepisu art. 167 k.p.k. w zw. z art. 193 § 1 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. a także art. 5 § 2 k.p.k. Kwestia daty wykonania przeróbek w pojeździe oskarżonego F. (...) miała znaczenie dla ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy, skoro ewentualny brak możliwości przewożenia oleju o masie wyższej nic dopuszczona w dowodzie rejestracyjnym pojazdu, był jedną z ważnych przesłanek, dla których prowadzący kontrolę podatkową świadek M. S. nie dał wiary słowom oskarżonego. Ostatecznie dokonano tu ustaleń, zgodnie z którymi w/w pojazd mógł przewozić już w 2013r. olej posmażalniczy w ilościach opisywanych przez oskarżonego (uwagi zawarto w punkcie 2.1.1.1.).

Nie przekonuje natomiast zarzut związany z pominięciem istotnych okoliczności, które wynikają z uznanych za wiarygodne przez Sąd Rejonowy faktur o wskazanych w przypisanym czynie numerach 6-ciu numerach, gdzie łączna kwota podatku nie przekracza granicy określonej w art. 62 §2a k.k.s. Otóż sąd rejonowy ustalił prawidłowo wartości wynikające z tych faktur ( suma kwot podatku wynikających z faktur w łącznej wysokości 17.710 złotych ma „małą wartość” w rozumieniu art. 53 § 14 k.k.s.), a kwestia tego, czy obrażono następnie przepis art. 62 § 2a k.k.s. nie stanowi wskazanej obrazy przepisów postępowania, a co najwyżej mogła stać się obrazą tego przepisu prawa materialnego w sytuacji ustalenia sprawstwa T. G..

Co do obrazy prawa procesowego tj. art. 8 § 1 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s., sąd odwoławczy zważył, iż godnie z art.8 § 1 i § 2 k.p.k. sąd rozstrzyga samodzielnie zagadnienia faktyczne i prawne oraz nie jest związany rozstrzygnięciem innego sądu lub organu, jednakże prawomocne rozstrzygnięcia sądu kształtujące prawo lub stosunek prawny są dla sądu wiążące. Przenosząc powyższe na realia niniejszej sprawy uznać należy, że sąd w celu rozstrzygnięcia sprawy nie musiał oczekiwać do zakończenia postępowania podatkowego toczącego się przed Naczelnikiem Urzędu Skarbowego w W., czy w B., gdyż decyzja określająca wysokość uszczuplonej należności publicznoprawnej nie należy do decyzji, o których mowa w art. 8 § 2 k.p.k. czyli kształtujących prawo lub stosunek prawny. Takie stanowisko wyraził Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie sygn. IV Kz 818/17, a które to stanowisko sąd rozpoznający wniesione apelacje w całości podziela. Sąd odwoławczy, podobnie jak sąd I instancji, był więc w pełni uprawniony do rozstrzygnięcia samodzielnie zagadnień faktycznych i prawnych, wyłonionych w niniejszej sprawie i orzekania na podstawie własnych ustaleń faktycznych. O braku możliwości jednoznacznego ustalenia, zgodnie z którym spornych transakcji z K. Ż. w rzeczywistości na pewno nie było, a oskarżony posłużył się "pustymi fakturami", zadecydowały jednak inne zgromadzone w sprawie dowody omówione powyżej.

Wniosek

o zmianę lub uchylenie orzeczenia

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Apelacje w zakresie podniesionych zarzutów obrazy prawa procesowego - zasadne w takim stopniu, że uzasadniały zmianę wyroku.

3.3.

Zarzut obrazy prawa materialnego:

- art. 62 § 2 kks w w. art. 2 § 2 kks poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na przypisaniu oskarżonemu sprawstwa czynu z art. 62 § 2 k.k.s. w brzmieniu z daty orzekania, tj. w brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 1 grudnia 2016 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2017 roku (Dz. U. z 2016 roku, poz. 2024), w sytuacji, gdy w czasie popełnienia przypisanego T. G. (1) przestępstwa skarbowego, art. 62 § 2 k.k.s. miał odmienne brzmienie i była to ustawa względniejsza dla sprawcy;

- art. 62 § 2a k.k.s., poprzez niezastosowanie typu uprzywilejowanego przestępstwa, w sytuacji, gdy suma kwot podatku wynikających z faktur w łącznej wysokości 17.710 złotych ma „małą wartość” w rozumieniu art. 53 § 14 k.k.s., co powinno skutkować rozpatrywaniem odpowiedzialności oskarżonego wyłącznie przez pryzmat art. 62 § 2a. k.k.s., a nie art. 62 § 2 k.k.s., jeżeli Sąd I Instancji zastosował art. 62 k.k.s. w brzmieniu z daty orzekania (art. 62 § 2a k.k.s. został dodany przez ustawę z dnia 1 ^: grudnia 2016 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2017 roku);

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut związany z obrazą art. 62 § 2a k.k.s. byłby zasadny jedynie wówczas, gdyby uprzednio niezasadnym okazał się zarzut obrazy art.62 § 2 k.k.s. w zw. z art. 2 § 2 k.k.s.

W niniejszej jednak sprawie – i co wymaga podkreślenia tylko przy ewentualnie odmiennych ustaleniach faktycznych, aniżeli ostatecznie dokonano - za zasadne rozważanoby hipotetycznie zastosowanie jako podstawy prawnej skazania tylko przepis art. 62 § 2 k.k.s. w zw. z art. 2 § 2 k.k.s. , a więc w brzmieniu z daty popełnienia czynu. To brzmienie literalne tego przepisu w dacie marzec 2013r. zadecydowało, iż sąd odwoalwczy uznał, iż ustawą względniejsządla sprawcy byłby tu Kodeks karny skarbowy obowiązujący w dacie popenienia czynu.

Przepis art. 62 § 2a k.k.s. został dodany przez ustawę z dnia 1 grudnia 2016 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2017 roku (Dz.U. z 2016 roku, poz. 2024) i przewiduje zagrożenie karą grzywny do 720 stawek dziennych albo karą pozbawienia wolności albo obu tym karom łącznie, podczas gdy przepis art. 62 § 2 k.k.s z daty popełnienia czynu przewidywał zagrożenie jedynie karą grzywny ( do 240 stawek dziennych), a dodatkowo ustalał odpowiedzialność jedynie za posłużenie się nierzetelną fakturą (rachunkiem) wystawionym za wykonanie świadczenia.

Tym samym jedyną możliwą podstawą prawną skazania T. G., gdyby ponad wszelką wątliwośc ustalono jego sprawstwo, bybyły przepis art. 62 § 2 k.k.s. obowiązujący w dacie popełnienia czynu i to jedynie wówczas, gdyby przyjąć, że dotyczył on także wystawiania tzw. “pustych faktur”.

Podzielić należy stanowisko obrońcy oskarżonego podnoszącego zarzut obrazy przepisów prawa materialnego. Obraza prawa materialnego polega na wadliwym jego zastosowaniu (lub niezastosowaniu) w orzeczeniu opartym na prawidłowych ustaleniach faktycznych. W aspekcie powyższego nie ulega wątpliwości, iż sąd meriti uchybił normom prawa materialnego, a mianowicie art. 2 § 2 kks, a w konsekwencji również art. 62 §2 k.k.s. Zważyć bowiem trzeba, iż art. 2 § 2 kks statuuje zasadę, według której, jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Przez obowiązywanie w czasie orzekania ustawy innej niż w czasie popełniania przestępstwa rozumieć należy cały obowiązujący w danym czasie stan prawny odnoszący się do badanego czynu. Dlatego też w prawie karnym skarbowym, z uwagi na powiązania norm karnych skarbowych z szeroko rozumianym prawem finansowym i częstą zmianą aktów wykonawczych do tych regulacji, przez zmianę ustawy rozumieć należy także zmiany w aktach finansowych, których naruszenie daje podstawę do karania za czyn określony w kks (por. wyrok SN z dnia 23.10.2003 r., II KK 209/03, opubl. OSNwSK 2003/1/2204). Przy czym, określony w art. 2§2 kks termin „ustawa” oznacza cały stan prawny obowiązujący w chwili popełnienia przestępstwa, jak i w chwili orzekania odnoszący się do badanego czynu (por. wyrok SN z dnia 18 kwietnia 1973 r., VI Kzp 5/73, OSNKW 1973/7-8/87).

Tymczasem sąd rejonowy bezpodstawnie zaniechał porównania, która z ustaw karnych jest względniejsza dla oskarżonego, a mianowicie ustawa obowiązująca w chwili popełnienia czynu (marzec 2013 r.), czy unormowania prawne obowiązujące w chwili (czasie) orzekania, czy może stan prawny istniejący pomiędzy tymi dwoma punktami granicznymi.

Ustawą "względniejszą dla sprawcy" w rozumieniu dyrektywy wypływającej z cytowanego powyżej przepisu jest ta ustawa, która zastosowana w konkretnej sprawie, po uprzedniej wszechstronnej ocenie całokształtu konsekwencji wynikających z zastosowania konkurujących ze sobą ustaw, przewiduje dla sprawcy najłagodniejsze konsekwencje. Decydują różne kryteria, przykładowo: surowość ustawowego zagrożenia karą, okres przedawnienia, możliwość stosowania kontratypu, nadzwyczajnego złagodzenia kary, warunkowego umorzenia postępowania itp. Przenosząc powyższe wywody na grunt niniejszej sprawy, wytknąć należy sądowi meriti, że nie zweryfikował, która z ustaw jest względniejsza dla sprawcy, juz choćby poprzez porównanie samego zagrożenia karą i bezkrytycznie przyjął, iż w tym konkretnym przypadku zachowanie oskarżonego wyczerpuje znamiona czynu stypizowanego w art. 62 § 2 k.k.s. w brzmieniu z daty orzekania - ustalonym przez ustawę z dnia 1 grudnia 2016 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2017 roku Dz.U. z 2016 roku, poz. 2024), podczas, gdy w czasie popełnienia przypisanego T. G. (1) czynu, art. 62 § 2 k.k.s. miał odmienne brzmienie i inne zagrożenie.

Art. 62 § 2 k.k.s. w brzmieniu z daty popełnienia czynu przewidywał znacznie łagodniejsze zagrożenie ustawowe – wyłącznie karę grzywny dodatkowo w niższym jak w obecnym brzmieniu – do 240 stawek dziennych. Kara ta od 1.1.2017 r. uległa znacznemu zaostrzeniu i obecnie ten, kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku albo obu tym karom łącznie. Popełnienie przestępstwa skarbowego z art. 62 § 2 k.k.s., gdy kwota podatku wynikająca z faktury albo suma kwot podatku wynikających z faktury jest dużej wartości, stanowi też obecnie przesłankę obligatoryjnego nadzwyczajnego obostrzenia kary (zob. art. 37 § 1a k.k.s.). Natomiast jeżeli kwota wolna od podatku wynikająca z faktury albo suma kwot podatku wynikających z faktur jest małej wartości, wówczas czyn traki realizuje znamiona typu uprzywilejowanego opisanego w art. 62 § 2a k.k.s., zagrożonego karą grzywny do 720 stawek dziennych albo karą pozbawienia wolności albo obiema tymi karami łącznie.

Jednocześnie zgodnie z ówczesnym brzmieniem art. 44§1 pkt 2 ustawy z dnia 10 września 1999 roku Kodeks Karny Skarbowy (Dz. U. z 1999 r., nr 83, poz. 930) w stosunku do tegoż przestępstwa obowiązywał 5 - letni okres przedawnienia karalności. Natomiast w aktualnie obowiązującej ustawie karnoskarbowej, przewidującej za ten czyn alternatywną sankcję karną także w postaci kary pozbawienia wolności od roku czasu, termin ten wynosi 10 lat i może być odpowiednio przedłużany na podstawie art. 44 § 5 k.k.s. - o 10 lat od zakończenia tego okresu, jeżeli w tym okresie zostanie wszczęte postępowanie przeciwko sprawcy.

Stąd też poprzez zastosowanie reguły wyrażonej w art. 2 § 2 k.k.s. w aspekcie faktu, iż czyn (ciągły) oskarżonego został popełniony w okresie styczeń - marzec 2013 roku, skazanie winno nastąpić na podstawie względniejszych przepisów wówczas obowiązującej ustawy karnej skarbowej, już choćby z powodu zagrożenia i okresu przedawnień.

Drugim istotnym problem jest to, że przepis art. 62 § 2 k.k.s. w brzmieniu obowiązującym w 2013 roku przewidywał dodatkowe znamię w postaci wymogu, aby faktura była fakturą “za wykonanie świadczenia”. Sąd Rejonowy w zakresie znaczenia użytego znamienia, które zawierał art. 62 § 1 kk.s., do którego odnosi się paragrał 2 tego artykułu i możliwości pociągnięcia do odpowiedzialniości osoby, która wytawia tzw. “puste faktury”, zawarł w uzasadnieniu obszerne wywody, jednak, co już podniesiono powyżej, przywoływał tezy wzajemnie sobie przeczące i bez przekonującego jednego stanowiska.

Pod rządem ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r.o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w praktyce orzeczniczej powstał problem traktowania osób wystawiających nierzetelne, w tym i tzw. puste faktury, również dla celów pozapodatkowych. W postanowieniu Sądu najwyższego z dnia 3 października 2001 r., V KKN 249/01, OSNKW 2002, nr 1-2, poz. 7, wskazano, że "wystawienie przez uprawnioną osobę faktury VAT, która nie dokumentuje rzeczywistego zdarzenia gospodarczego, tylko i wyłącznie w celu wprowadzenia w błąd innej osoby dla doprowadzenia jej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, a nie dla wykonania zobowiązania podatkowego, wyczerpuje dyspozycję art. 271 k.k." (poświadczenie nieprawdy w dokumencie wystawionym przez uprawnioną osobę co do okoliczności mającej znaczenie prawne). Sąd Najwyższy uznał tu, że prowadzący działalność gospodarczą, będący przy tym podatnikiem w rozumieniu u.p.t.u. z 1993 r., jest uprawniony (i zobowiązany) do wystawiania faktury, ale gdy czyni to w odniesieniu do niezaistniałego w ogóle zdarzenia gospodarczego, dla celów niezwiązanych ze sferą podatkową, wypełnia znamiona wskazanego przestępstwa pospolitego. Także w uchwale składu 7 sędziów NSA z dnia 22 kwietnia 2002 r., FPS 2/02, ONSA 2002, nr 4, poz. 136, przyjęto, że przy braku transakcji, której wystawiona faktura dotyczy, nie ma zastosowania art. 33 u.p.t.u. z 1993 r., wedle którego wystawca faktury jest zobowiązany do odprowadzenia tego podatku także wtedy, gdy dana sprzedaż nie była objęta tym podatkiem lub była od niego zwolniona, lecz w grę wchodzi odpowiedzialność karna za fałszerstwo dokumentu. W wyroku SN z dnia 25 października 2001 r., III KKN 76/99, OSNKW 2002, nr 1-2, poz. 8, przyjęto jednak odmiennie, że wystawienie faktury VAT, gdy dokumentowana w niej cena nie odpowiada rzeczywistej cenie uiszczonej przez kupującego, nie jest wystawieniem dokumentu w rozumieniu art. 271 k.k., gdyż wystawca faktury nie jest osobą uprawnioną do wystawienia dokumentu w rozumieniu art. 271 k.k., jako że jest on stroną umowy cywilnoprawnej, której dotyczy faktura, zatem oświadcza tylko w owej fakturze, co do określonych danych tej umowy, a nie poświadcza nieprawdę w tej materii.

W związku z tymi rozbieżnościami, odpowiadając na pytanie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 30 września 2003 r., I KZP 22/03, OSNKW 2003, nr 9-10, poz. 75, przyjął, że z uwagi na to, iż przepisy rozdziału 6 dotyczą jedynie czynności przeciwko obowiązkom podatkowym, wystawca fałszywej faktury popełnia czyn z art. 62 § 2 lub 5 tylko wtedy, gdy w ten sposób godzi w taki obowiązek, co wszak nie następuje, gdy faktura dotyczy czynności w całości fikcyjnej i nie służy rozliczeniom podatkowym. W takich bowiem sytuacjach dochodzi do przestępstwa powszechnego z art. 271 § 1 k.k., czyli wystawienia dokumentu potwierdzającego nieprawdę przez osobę uprawnioną do jego wystawienia. Podobne stanowisko zaprezentowano w innej uchwale SN z dnia 30 września 2003 r., I KZP 16/03, OSNKW 2003, nr 9-10, poz. 77, w odniesieniu także do dawnych rachunków uproszczonych. – z glosą aprobującą - R. Kubacki, A. Bartosiewicz, Kodeks karny skarbowy..., s. 377-378. W piśmiennictwie niektórzy autorzy poprzez odwołanie się do art. 62 § 1, według którego chodzi jedynie o fakturę "za wykonanie świadczenia", także uznali, tyle że z innych przyczyn, iż przy fakturze fikcyjnej (pustej) nie dochodzi do naruszenia art. 62 § 2 k.k.s., lecz art. 271 k.k. (zob. G. Łabuda, glosa do uchwały SN z dnia 30 września 2003 r., I KZP 22/03, M. Pod. 2004, nr 6, s. 49; zob. też L. Wilk, J. Zagrodnik, Kodeks karny skarbowy..., s. 284-285).

Sąd Okręgowy zauważa, iż obecna ustawa o podatku od towarów i usług inaczej podchodzi do tzw. pustych faktur. O ile w u.p.t.u. z 1993 r., według jej art. 33, obowiązek zapłaty podatku przez wystawcę faktury istniał także wtedy, gdy wykazał on podatek w sytuacji, choć dana sprzedaż nie była objęta obowiązkiem podatkowym lub została zwolniona od podatku oraz gdy wykazał kwotę wyższą od podatku należnego, to w obecnej ustawie, jej art. 108 w ust. 1 stwierdza, że gdy określona tam osoba "wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty", a to samo dotyczy sytuacji, gdy w fakturze wykazano kwotę podatku wyższą niż należna (art. 108 ust. 2 u.p.t.u.).

Aktualnie zatem z brzmienia art. 108 ust. 1 ustawy wywodzi sie niekiedy że, skoro wystawca faktury niemającej w ogóle odzwierciedlenia w stanie faktycznym, ma jednak obowiązek uiszczenia podatku VAT, to (od czasu wejścia w życie w/w art. 108) samo wystawienie jej jest nierzetelne, a więc posłużenie się takową będzie “podpadało” pod przepis art. 62 § 2 k.k., także w brzmieniu nie nawiązującym do “wykonania świadczenia”. Takie rozumienie powoduje, że na gruncie obecnej u.p.t.u. wystawca tzw. faktury pustej jako zobowiązany do uiszczenia wskazanego w niej podatku, zawsze narusza zawsze art. 62 § 2 k.k.s. jako wystawca nierzetelnej faktury, godzący w obowiązek podatkowy.

Sąd II instancji zauważa, że od dnia 1.1.2017 r. ustawodawca zrezygnował z doprecyzowania mówiącego, że chodzi o fakturę lub rachunek "za wykonanie świadczenia". Stało się więc jasne, że faktura fikcyjna "pusta" nie jest fakturą "za wykonanie świadczenia", skoro w rzeczywistości żadnego świadczenia nie było. Nie ma zatem wątpliwości, że taka faktura wchodzi również w zakres przepisu art. 62 § 2 k.k. po jego zmianach. Dokonana jednak zmaina tym bardziej każe ostrożnie podejść do wcześniej zamieszczonego znamienia “wykonaia świadczenia”. Uznając istnienie racjonalnego ustawodawcy, każda dokonana przez niego zmiana przesłanek przepisu karno materialnego oznacza, że chodzi o różne stany faktyczne.

Sąd odwoławczy opowiada sie za tą linia orzecziczą, która opowiada się za możliwością skazania za czyn, o jakim mowa w art. 62 § 2 k.k.s. w brzmieniu na marzec 2013r. jedynie w sytuacji posłużenia się nierzetelną fakturą za wykonanie świadczenia, a nie w sytuacji gdy takowego świadczenia miałoby nie być. Sąd rozważał także odmienną możliwość - przy przyjęciu, iż faktura fikcyjna (pusta), służy rozliczeniu z podatku np. dochodowego poprzez pomniejszeie dochodu o wydatki będące przedmiotem uzyskania przychodu, i innych, a więc godzi w jakiś obowiązek podatkowy. Nie poczyniono jednak żadnych ustaleń w tym zakresie przed sądem rejonowym, a kierunek wniesionych apelcji nie pozwalał na ich ustalanie w toku postępowania odwoławczego.

Konkludując powyższe, stosjąc zasady wykładni literalnej i bazując na ustaleniach poczynionych przed Sądem Rejonowym oraz Okręgowym (ostatnie tylko na korzyśc oskarzonego z racji kierunku apelacji), sąd odwoławczy doszedł do wniosku, iż nawet posłużenie się w realiach sprawy tzw. pustą fakturą (a nie faktura za “wykonanie świadczenia”) nie stanowiło przestępstwa o jakim mowa w art. 62 § 2 k.k.s. Przepis nie mógł dotyczyć faktur, które dokumentują pozorowane świadczenia i nie godzą w ustalony obowiązek podatkowy (a takich ustaleń nie poczyniono, o czym powyżej). Potencjalne posłużenie się nierzetelnymi, bo "pustymi" fakturami przez T. G. mogłoby być oceniane ewentulanie przez pryzmat art. 273 k.k., który jednak przewiduje zagrożenie znacznie wyższe, aniżeli art. 62 § 2 k.k.s. w dacie czynu, co już samo w sobie czyni niemożliwym taką subsumpcję jego ewentualnego zachowaia przez sąd odwoławczy przez prymat zasady reformtonis in peius.

Wniosek

o zmianę lub uchylenie orzeczenia

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego okazał się zasadny, choć w pierwszej kolejności z powodu tego, iż zgromadzony materiał dowodowy nie pozwalał na jednoznaczne potwierdzenie sprawstwa T. G..

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

kwestia ustaleń, co do sprawstwa oskarżonego

Zwięźle o powodach zmiany

Wniosek, iż w przedmiotowej sprawie nie ustalono ponad wszelką wątpliwość sprawstwa oskarzonego, omówiono w punkcie 3.1. (“ Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny”). Niezależnie natomiast od ostetcznie dokonanych przez sąd odwoąłwczy ustaleń faktycznych, zasadność zmiany orzeczenia i uniewinnienia T. G. wynikałaby z przyjętej, przez sąd odwoławczy w składzie rozpoznającym sprawę, literalnej wykładni przepisu art. 62 § 2 k.k.s. w zw. z art. 2 § 2 k.k.s. i obowiązującej zasady reformationis in peius, (art. 434 § 1 pkt 2 k.p.k.), która sprzeciwiałaby się uznaniu za podstawę prawną skazania przepisu art. 273 k.k. w zw. z art. 271 § 1 k.k. – omówiono w punkcie 3.3 (“ Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny”).

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt 2

O kosztach postępowania sąd okręgowy orzekł na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 632 pkt 2 k.p.k., gdzie wobec zmiany wyroku i uniewinnienia oskarżonego całośc kosztów procesu ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca adw. R. G.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 19 lipca 2019 roku w sprawie II K 572/16

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca adw. P. K. - K.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 19 lipca 2019 roku w sprawie II K 572/16

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana