Portal Orzeczeń

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 884/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz. z 6 września 2019 r. w sprawie II K 680/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

M. B., T. B. (1)

osoba faktycznie zarządzająca firmą (...) Usługi (...) (dalej BudTom), osoba wydająca polcenia w zakresie transancji zakupu paliwa objętych zarzutem

zeznania świadka J. K. (1)

375-377

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

M. B., T. B. (1)

to, że kondycja finansowa firmy (...) w okresie objętym zarzutem nie pozwalała na uznanie, iż nie są w stanie wywiązać się z zapłaty za zamówione u A. K. (1) paliwo

1.opinia bankowa

364

2. referencje

365, 371-373

3. informacje o wysokości dochodu lub straty w 2002

366 - 367

4. zaświadczenie o niezleganiu w podatkach z kwietnia i czerwca 2003 r.

368-369

5.zaświadczenie z ZUS o niezaleganiu ze składkami z 25 marca 2003 r.

370

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

zeznania świadka J. K. (1)

Sąd okręgowy pozytywnie ocenił zeznania J.K. ponieważ były rzeczowe, logiczne i spójne z dowodami w postaci faktur zakupu paliwa oraz zeznań świadka A. K. (1), co do okoliczności, iż obaj oskarżeni stali za wyborem stacji paliw należącej do pokrzywdzonej A. K. (1) i wydawali polecenia tankowania na niej paliwa przez świadka. Oskarżeni nie kwestionowali, że świadek był u nich zatrudniony, jak również, że jeździł firmowymi samochodami i w związku z tym tankował paliwo i odbierał dokumentujące to faktury od firmy (...). Nie było więc wątpliwości, że świadek zeznawał na okoliczności, które mógł zaobserwować podczas pracy na danym stanowisku. Co zasługuje na szczególną uwagę przy ocenie wiarygodności słów tego świadka, J. K. (1) w spontanicznej wypowiedzi od początku, bez sugestii ze strony sądu czy też stron i ich pełnomocników, określił oboje oskarżonych jako faktycznie zarządzających firmą cyt. "dla mnie oskarżeni to właściciele firmy". Pytany czy używał liczby mnogiej bez przywiązywania do tego wyrazu wagi, czy też przypadkowo, wyraźnie zaprzeczył, zastrzegając, że zarówno oskarżona będąca tytularnym szefem firmy, jak i jej mąż w okresie objętym zarzutem zarządzali BudTomem i oboje wydawali mu polecenia. Indagowany przez obrońcę oskarżonego T. B. podtrzymał te stwierdzenia, dodając, iż z pewnością również oskarżony wydawał mu polecenia gdzie kupować paliwo za faktury z odroczonym terminem płatności, kiedy nie otrzymywał na ten cel gotówki z kasy przedsiębiorstwa. Było to logiczne, gdyż sytuacja, kiedy prowadzący stację wydaje stosunkowo znaczne ilości paliwa, bez natychmiastowej zapłaty, jak pokazuje doświadczenie życiowe, była możliwa, tylko za uprzednim porozumieniem na linii właściciel stacji, a "kredytowany" kupujący. Gdyby nie te wcześniejsze uzgodnienia, do wydania paliwa bez zapłaty, po prostu by nie doszło. Zeznania świadka w tym fragmencie konweniują z tym, co zeznała na etepie dochodzenia A. K. (1). Sąd dostrzega, iż świadek rzeczywiście z pewnymi emocjami opowiadał o niewypłaceniu mu wynagrodzenia przez firmę (...), jednak brak powodów, aby stwierdzić, iż te emocje miały wpływ na treść jego zeznań, w szczególności dotyczących osoby faktycznie zarządzającej przedsiębiorstwem (...). Była to kwestia z punktu widzenia jego roszczeń o zapłatę zaległego wynagrodzenia zupełnie obojętna, więc świadek nie miał żadnego powodu, aby podawać w tym zakresie informacje nieprawdziwe, czy chociażby koloryzować. Brak przesłanek, aby uznać, że świadek bezpodstawnie pomówił T. B. o to, że wespół żoną zarządzał firmą. Z resztą sąd okręgowy nie widział powodu, aby kwestionować w ogóle wypowiedzi świadka, nawet tam, gdzie wywoływały jego negatywne wspomnienia. Wszak, to że firma (...) miała kłopoty finansowe w 2003 r. nie płaciła wszystkich zobowiązań pieniężnych, nie wyłączając faktur za zakup paliwa, potwierdzają akta postępowania upadłościowego. Dowody te nie przeczą słowom J. K., iż u schyłku działalności przedsiębiorstwa nie otrzymywał wynagrodzenia.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1-5

Przedłożone przez obrońcę oskarżonej M, O. - B. dokumenty nie mogą zmienić prawidłowych ustaleń faktycznych sądu rejonowego, iż kondycja finansowa przedsiębiorstwa oskarżonych była zła w sensie niemożliwości bieżącego regulowania wszystkich zobowiązań finansowych. Przyjęcie oszustwa jest możliwe nie tylko w skrajnej sytuacji, kiedy oskarżony w ogóle nie płaci żadnych zobowiązań i mimo tego zaciąga kolejne długi, ale nie jest wykluczone w sytuacji, kiedy z uwagi na słaby standing finansowy firmy, nie jest w stanie płacić każdemu wierzycielowi w terminie, zmuszony jest do wyboru, któremu ma zapłacić, a którego pominąć, a pokrzywdzony znajduje się w tej drugiej grupie. Skutek dla pokrzywdzonego jest w obu sytuacjach taki sam, w taki sam również sposób oskarżony osiąga skutek w postaci niekorzystnego rozporządzenia mieniem uciekając się do błędu. W obu sytuacjach mamy do czynienia z oszustwem. W tym kontekście to, że firma (...) nie zalegała z podatkiem dochodowym czy składkami ZUS na początku w 2003 r., jeden z rachunków bankowych nie był zajęty, nie świadczy o tym, że przedsiębiorstwo to miało się świetnie, a jego właściciele nie mieli najmniejszego powodu, aby wątpić w to, że zapłacą faktury za paliwo zakupione od oskarżycielki posiłkowej. Oskarżeni są tutaj niekonsekwentni, w zależności od postępowania i interesu procesowego raz prezentują swoją firmę, jako niewypłacalną i to od dłuższego okresu czasu (postępowanie upadłościowe), a innym razem zapewniają, jakoby standing firmy był optymalny (sprawa karna), choć w tym ostatnim przypadku nie tłumaczą, jak to się stało, że jednak nie zapłacili w całości za zakupioną benzynę. Dokumenty w postaci "referencji" wystawiające firmie (...) dobrą opinię w zakresie terminowości i jakości wykonywanych prac budowalnych z punktu widzenia wypłacalności i jej świadomości ze strony oskarżonych, co nie wymaga szerszego omówienia, nie ma ją żadnego znaczenia. To że oszust w przeszłości prawidłowo wykonywał swoją działalność gospodarczą, nie wyklucza automatycznie tego, że w dalszym okresie działalności z uwagi na niepowodzenia gospodarcze, zatajał swoją sytuację finansową przed kontrahentem, doprowadzając go do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

naruszenie prawa materialnego (art. 438 pkt 1 kpk) - przepisu art. 286 § 1 kk polegająca na nieprawidłowym przypisaniu oskarżonemu T. B. zamiaru kierunkowego, działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i uznaniu go winnym oszustwa wespół z oskarżoną M. O. - B., pomimo braku jakichkolwiek czynności sprawczych po stronie oskarżonego, który nie był stroną umowy, zawartej pomiędzy jego żoną a pokrzywdzoną. Oskarżony, zdaniem apelującego obrońcy, nie prowadził i nie zarządzał przedsiębiorstwem (...), które stanowiło własność jego żony i nie miał wpływu na zaciągnięte przez w/w zobowiązania i ich spłatę, ponadto od 1994 r. pozostawał z żoną w rozdzielności majątkowej;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut ten określony w apelacji, jako obraza prawa materialnego, po analizie treści należy zakwalifikować, jako sugerowanie błędu w ustaleniach faktycznych leżących u podstawy wyroku polegające na przyjęciu, wbrew wymowie zgromadzonych dowodów, iż oskarżony uczestniczył w oszustwie z pokrzywdzeniem A. K., podczas, gdy - w ocenie apelującego taka sytuacja nie miała miejsca. Zdaniem obrońcy oskarżony T. B. nie może odpowiadać za współudział w przypisanym czynie, ponieważ nie był, ani właścicielem, ani zarządzającym firmą (...), która zawierała z firmą pokrzywdzonej umowy sprzedaży paliwa, za które nie uiszczono ceny, nie wydawał nikomu poleceń w zakupu paliwa na stacji A. K.. Obrońca wywodził, iż sąd rejonowy przyjął sprawstwo oskarżonego tylko na podstawie okoliczności, iż oskarżony T. B. pozostawał w związku małżeńskim z M. O. - B., która była właścicielem BudTomu. Twierdzenia te pozostają niestety dowolne, ponieważ nie odpowiadają zgromadzonym dowodom. Oczywiście krytycznie należy podejść do braku w uzasadnieniu sądu rejonowego szerszego opisu sposobu funkcjonowania firmy (...) i roli jaką pełnił w niej oskarżony T. B.. Jednak ten mankament pisemnych motywów, z uwagi na treść art. 455a kpk nie może wpływać na trafność wyroku opierającego się w tej części na prawidłowych ustaleniach. Już z zeznań świadka A. K. złożonych w dochodzeniu, których skarga apelacyjna nie kwestionuje, wynikało że samochody BudTomu tankowali na stacji paliw pokrzywdzonej nie tylko zatrudnieni kierowcy, ale oskarżona, jak i oskarżony (k.11). Takie ustalenie zawarto w uzasadnieniu (str. 3 ) i nie było ono również przez obrońcę T. B. w apelacji krytykowane. To po pierwsze. Po drugie: z zeznań świadka J. K. przesłuchanego na rozprawie odwoławczej, których ocenę przedstawiono w innej części uzasadnienia, wynikało jasno, że firmą (...) zarządzali na równi oskarżona jak i T. B.. J.K. w spontanicznej i swobodnej wypowiedzi nazywał ich "właścicielami firmy" i uszczegółowił to mówiąc, że zarówno oskarżona, jak i jej mąż (T. B.) "szefowali" mu, wydawali polecenia, w tym również wskazywali na których stacjach paliw miał tankować służbowe auta. Wobec takiej treści spójnych ze sobą zeznań A. K. i J. K. okoliczność, iż oskarżony T. B. nie był wykazywany jako właściciel i prowadzący przedsiębiorstwo (...) w wydziale ewidencji gospodarczej Urzędu Miasta T. i urzędzie skarbowym, Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych nie mogło mieć znaczenia w niniejszej sprawie, gdyż decydującym było, kto faktycznie zajmował się sprawami firmy, a nie figurował w oficjalnej dokumentacji dotyczącej spółki. Nie ma też racji apelująca sugerując, jakoby sąd rejonowy ustalił funkcję jaką pełnił oskarżony T. B. w BudTom jedynie z racji pozostawania oskarżonych w małżeństwie. Nic takiego z uzasadnienia nie wynika, zaś ustalenie co do roli oskarżonego w firmie, oparto o konkretne zeznania świadków A. K. i J. K., przywołane powyżej. Podkreślić też należy, że w wyjaśnieniach złożonych w dochodzeniu oskarżony T. B. wypowiadał się "tankowaliśmy tam nasze samochody", "współpracowaliśmy z tą stacją paliw" (k. 114) odnosząc się do transakcji objętych aktem oskarżenia, czego w zestawieniu z zeznaniami J. K. i A. K. nie można uznać za przypadkowe przejęzyczenie. Mówiąc o "naszych samochodach" i "współpracy" z firmą A. K. oskarżony dał dał wyraz temu, że utożsamiał się z firmą (...) i nie pełnił w niej bynajmniej "funkcji technicznych", a czuł się co najmniej współzarządzającym tym przedsiębiorstwem. Sama apelująca w skardze zauważa też, że oskarżony pomagał swojej żonie M. O. - B. w uregulowaniu zadłużenia spółki (...) po jej upadku (str. 3 apelacji adw. K. P.), czego by, jak pokazuje doświadczenie życiowe, nie robił, gdyby był jedynie szeregowym pracownikiem spółki, który nie miał żadnego powodu prawnego, ani faktycznego do płacenia cudzych długów z którymi nie miał nic wspólnego.

W świetle ustaleń, co do rzeczywistej roli oskarżonego T. B. w przedsiębiorstwie (...) nie miało dla jego odpowiedzialności żadnego znaczenia, to że zawarł z żoną umowę o rozdzielności majątkowej. Umowa ta dotyczyła ograniczenia odpowiedzialności za legalne zobowiązania oskarżonej M. O. - B. na gruncie cywilnym, natomiast nie wyłączała odpowiedzialności oskarżonego za wspólnie z żoną popełnione przestępstwo regulowanej suwerennie przepisami prawa karnego (art. 18 § 1 kk).

Oskarżony jako zarządzający spółką, która należała do jego żony nie mógł w świetle elementarnej logiki i doświadczenia życiowego nie wiedzieć o złej sytuacji finansowej BudTomu w czasie zakupów paliwa objętych zarzutem w sensie niemożności bieżącego wywiązywania się ze wszystkich zobowiązań gotówkowych. W takich okolicznościach brał udział w tankowaniu paliwa na stacji należącej do A. K., tworząc pozory, iż zakupy zostaną zapłacone. Jego zachowanie wyczerpywało znamiona czynu zabronionego z art. 286 § 1 kk, więc sąd rejonowy, wbrew sugestiom apelacji obrońcy T. B. tego przepisu nie naruszył.

Wniosek

O zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego T. B. od przypisanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego T. B. nie jest zasadny, bo leżący u jego podstaw zarzut nie został uwzględniony.

3.2.

Naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść wyroku - art. 17 § 1 pkt 7 kpk poprzez jego niezastosowanie i wydanie przez Sąd Rejonowy w Tomaszowie Maz. wyroku skazującego w sytuacji gdy postępowanie karne przeciwko oskarżonej powinno być umorzone z uwagi na powagę rzeczy osądzonej; pominięcie znajdujących się w aktach dokumentów wskazujących na wcześniejsze prowadzenie przeciwko oskarżonej postępowań przygotowawczych dotyczących tożsamego czynu, zakończonych decyzjami o odmowie wszczęcia, bądź umorzeniu;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Z treści art. 17 § 1 pkt 7 kpk wyczytujemy, że powaga rzeczy osądzonej występuje jeżeli postępowanie karne co do tego samego czynu, tej samej osoby m.in. zostało prawomocnie zakończone. Przedmiotowo owo zakończone prawomocnie postępowanie obejmować ma ten sam czyn jako zdarzenie historyczne w określonym miejscu, czasie i przebiegu. Wydawać się mogło, że obrońca oskarżonej znał i prawidłowo interpretował omawiany przepis, ponieważ cytował dotyczące go orzeczenia Sądu Najwyższego. Żeby omawiany zarzut zyskał skuteczność, jego autor zobowiązany był wykazać istnienie tego elementu, czego niestety nie uczynił. Zakończone przez Prokuraturę Rejonową w Tomaszowie Maz. sprawy 1 Ds.639/04 , (k. 195-196), KR -581/04 (k. 59), 1 Ds 560/05 (k . 199) nie dotyczyły wyłudzenia towaru w postaci paliwa od A. K., ale usunięcia składników z pod egzekucji w sytuacji grożącej jej niewypłacalności, co realizować miało znamiona art. 300 § 2 kk (1 Ds. 639/04, 1 Ds. 560/05, PR 2 Ds. 854.2018). Nie trzeba szerzej tłumaczyć, że są to dwa różne zachowania, czego apelacja nie dostrzega. Okoliczność iż chodzi o zachowania tego samego podmiotu w związku z kłopotami finansowymi kierowanego przez niego przedsiębiorstwa nie są wystarczające dla zachowania tożsamości czynów. Sprawa KR 581/04 dotyczyła wyłudzenia, jakiego dopuścić się miała M. O. - B. wobec spółki (...) w likwidacji (k. 59). Zatem i w tym przypadku, już na pierwszy rzut oka widać, że weryfikowano zachowanie oskarżonej wobec innego podmiotu z którym się nie rozliczyła. To że organ prokuratorski nie znalazł znamion wyłudzenia w zachowaniu oskarżonej w odniesieniu do spółki (...) w likwidacji, nie oznacza automatycznie, że ustalenie to rozciąga się również na pozostałe działania gospodarcze M. O. -B. wobec innych kontrahentów w tum czasie. Niezależnie od tego brak przepisu, który wiązałby niezwisły sąd ustaleniami z postępowania przygotowawczego w innej sprawie, z którymi z resztą po prostu się nie zgadza.

Wniosek

O uchylenie wyroku i umorzenie postępowania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o uchylenie wyroku i umorzenie postępowania nie był skuteczny, bo leżący u jego podstaw zarzut nie został uwzględniony.

3.3.

naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść wyroku - art. 2 § 1 pkt 1 kpk, art. 4 kpk, 7 kpk, 410 kpk poprzez wydanie orzeczenia skazującego bez dostatecznych dowodów winy oskarżonej z naruszeniem podstawowych zasad procesowych z przyjęciem domniemania winy i oceną materiału dowodowego bez uwzględnienia prawidłowego rozumowania, logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego;

uznanie za wiarygodne zeznań świadka A. K. z pominięciem występujących w nich rozbieżności, ponieważ w dochodzeniu świadek pominął, iż pierwsze chronologicznie faktury za zakup paliwa zostały przez oskarżoną zapłacone, co zostało sprostowane dopiero przed sądem rejonowym, kiedy oskarżona przedstawiła zestawienie faktur;

-brak ustalenia przez sąd rejonowy rzeczywistej sytuacji finansowej firmy (...) poprzez skupienie się na okoliczności istnienia przeterminowanych płatności z pominięciem przysługujących firmie oskarżonej płatności;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Faktem pozostaje, iż A. K. w swoich pierwszych relacjach pominęła niekwestionowaną w sprawie okoliczność, iż współpraca z firmą (...) trwała od lutego 2003 r. i pierwsze chronologicznie 4 faktury zostały przez firmę oskarżonych uregulowane (oznaczone w uzasadnieniu numerami 15-18) i wyszło to na jaw na rozprawie przed sądem rejonowym. Analiza protokolarnego zapisu rozprawy świadczy, iż A. K. zeznania swoje uzupełniła swoje relacje dodając, że do zakupów paliwa dochodziło wcześniej, tłumacząc jednocześnie, iż we wcześniejszych relacjach o w tym nie wspominała, ponieważ skupiała się na fakturach niezapłaconych. Nie można więc w świetle takiej postawy świadka twierdzić, że ukrywał ważne okoliczności przed sądem, skoro sam o nich później powiedział przed sądem, logicznie i życiowo tłumacząc, dlaczego nie mówił o nich wcześniej. A. K. czuła się oszukana nieuregulowaniem faktur przez oskarżonych i okoliczności dotyczące tych transakcji przedstawiła organom ścigania w zawiadomieniu, jako istotne z punktu widzenia oszustwa. Zapłacenie poprzednich faktur przez oskarżonych nie stanowiło oszustwa, A K. nie czuła się tym pokrzywdzona, więc zagadnienie to w zawiadomieniu o przestępstwie pominęła. Z protokołów jej przesłuchania w postępowaniu przygotowawczym nie wynika, jakoby była przez przesłuchującego pytana na okoliczność zapłaty za wcześniejsze zakupy i udzieliła na nie odpowiedzi przeczącej. Obrońca stara się tą wytłumaczalną i pozorną rozbieżność wyolbrzymić i zdeprecjonować wiarygodność A. K., co oczywiście nie może odnieść skutku. Zakładając nawet celowe pominięcie przez A. K. omawianej okoliczności, apelacja nie tłumaczy jakie to miało przełożenie na dalsze relacje świadka, które sąd uznał za wiarygodne. Wszak to, że oskarżeni nie zapłacili kolejnych faktur nie było przez nich kwestionowane i w tym zakresie relacje stron się zazębiają. Natomiast co do okoliczności sytuacji finansowej BudTomu i przyczyn nieuregulowania faktur A. K. się nie wypowiadała, gdyż nie mogła poczynić obserwacji na ten temat., jako osoba z zewnątrz tego przedsiębiorstwa. Okoliczności te sąd rejonowy ustalił opierając się o dane komornicze i wykaz wierzycieli BudTomu z postępowania upadłościowego, nie zaś o mało w tym przypadku przydatne domysły pokrzywdzonej.

Wniosek

O zmianę wyroku poprzez uniewinnienie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej M. O. - B. nie jest zasadny, bo leżący u jego podstaw zarzut nie został uwzględniony.

3.4.

naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść wyroku - art. 167 § 1 kpk w zw z art 170 § 1 pkt 2 kpk poprzez oddalenie wniosku dowodowego o przesłuchanie świadka M. J. w sytuacji, gdy świadek będąc nadzorcą sądowym przedsiębiorstwa (...) posiadał wiedzą na temat ówczesnej sytuacji fiansowej pzredsiębiorstwa, co ma znaczenie dla ustalenia strony podmiotowej czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Teza obrony, jakoby sąd rejonowy pominął "całokształt sytuacji finansowej wynikający z załączonych akt upadłościowych" nie przystaje do lektury uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Sąd rejonowy zasadnicze ustalenia co do kondycji finansowej firmy oskarżonych w trakcie zakupów paliwa od oskarżycielki posiłkowej rzutujące na ich deklaracje co do zamiaru terminowej zapłaty za paliwo poczynił właśnie o akta upadłościowe dochodząc do trafnego z punktu widzenia doświadczenia życiowego i realiów gospodarczych wniosku, iż zgłoszenie wniosku o upadłość nie było bynajmniej podyktowane kaprysem M. O. - B. czy też znakomitą prosperitą BudTomu, a kroczącą od dłuższego czasu niewypłacalnością (str. 2 - 4, 12 uzasadnienia). Sąd rejonowy znał treść akt upadłościowych i ją prawidłowo interpretował na potrzeby niniejszego postępowania. Częścią tych akt była opinia wnioskowanego świadka M. J., której powierzono funkcję tymczasowego nadzorcy sądowego. Opinia ta znajduje się na k 39 i nast. akt sprawy V GU 2/04 Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. Wynika z niej, bez wdawania się w szczegóły, iż firma (...) jest zadłużona i nie ma praktycznie żadnego majątku, a powodem utraty płynności finansowej były nieuregulowane płatności przez Centrum Egzaminów Medycznych w Ł.. Zatem po pierwsze nie było sensu przesłuchiwać świadka na okoliczność urzędowego dokumentu (również w postępowaniu odwoławczym), który sporządził i który został załączony do akt wraz z aktami związkowymi. Co świadek miałby jeszcze tutaj dodać, uzupełnić ponad to , co napisał jako tymczasowy nadzorca sądowy, apelacja nie podaje. Po drugie obrońca bez refleksji zrównuje zagadnienia zawinienia w popadnięciu w stan niewypłacalności i odpowiedzialności oskarżonych za wprowadzenia przez oskarżonych w błąd co do zamiaru zapłaty za zakupione paliwo i spowodowanie w tym mechanizmie niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez A. K.. Rozpoznawana sprawa dotyczy tego, czy oskarżeni, mając świadomość swojej złej sytuacji gospodarczej, mieli prawo przed dokonaniem zakupów paliwa utwierdzać oskarżycielkę posiłkową w przekonaniu, iż ich firma jest z pewnością w stanie w terminie zapłacić swoje należności. To zaś w jakich okolicznościach firma oskarżonych stałą się niewypłacalna, czy było to, jak twierdzi apelacja "nie z ich winy" nie ma w sprawie żadnego znaczenia, ponieważ żaden kontrahent przedsiębiorcy, który popadł w długi, nie ma obowiązku ponoszenia losu podmiotu upadłego, kredytując jego działalność. Niewypłacalność nie ekskulpuje niewypłacalnego z oszustwa, o ile zataił swoją sytuację przed pokrzywdzonym, składając fałszywe zapewnienia. Zatem odmowa przesłuchania świadka M. S.- J. na okoliczności zakreślone tezą dowodową obrońcy oskarżonej była legalna znajdując oparcie w art. 170 § 1 pkt 2 kpk i brak było, przy niezmienionej tezie dowodowej i jej uzasadnieniu, aby tę decyzję zmieniać na etapie odwoławczym.

Wniosek

O zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej M. O. - B. i o uzupełnienie postepowania dowodowego poprzez przesłuchanie M. S. - J..

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej nie jest zasadny, bo leżący u jego podstaw zarzut nie został uwzględniony. Brak było podstaw do zmiany odmownej decyzji w zakresie dopuszczenia dowodu z zeznań wnioskowanego świadka.

3.5.

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść, poprzez bezzasadne uznanie, iż M. O. - B. zawierają umowy na zakup paliwa z firmą oskarżonych mogła wątpić w to, że nie ureguluje ceny za paliwo w terminie oraz zataiła przed pokrzywdzoną sytuację finansową firmy, a także nieuzasadnione i nieoparte na dowodach ustalenie, iż oskarżona wprowadziła pokrzywdzoną w błąd i działała z zamiarem jej oszukania; taki sam zarzut sformułował obrońca oskarżonego T. B..

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Teza apelacji jakoby całokształt sytuacji finansowej przedsiębiorstwa (...) w tym ilość prowadzonych inwestycji w ówczesnym czasie i ich wartość czyniła uzasadnionym, iż w momencie zawierania zobowiązań wobec pokrzywdzonej, pzrekonanie, że działalność będzie prowadzona, a zaległości spłacone jest dowolna. Obrońca formułuje ją abstrakcyjnie bez odniesienia do treści jakiegokolwiek dowodu. W odróżnieniu od niego sąd rejonowy w uzasadnieniu lustruje sytuację majątkową przedsiębiorstwa (...) w okresie objętym zarzutem konkretnie wymieniając przeterminowane płatności BudTomu i ich wysokość (str. 1 - 2 uzasadnienia). Firma oskarżonych na dzień transakcji ze stacją paliw prowadzoną przez oskarżycielką posiłkową miała przeterminowane, dochodzone na drodze sądowej, należności na rzecz 7 podmiotów z odsetkami liczonymi od połowy 2002 r. lub początku 2003 r. Suma niezapłaconych należności głównych, nie licząc odsetek wynosiła 64.783,42 złote. Liczba wierzycieli oskarżonych była znacznie większa, jednak nie wszyscy zdecydowali się na natychmiastowe wystąpienie na drogę sądową. Pełen spis zadłużenia BudTomu zawiera złożony przez oskarżoną załącznik nr 4 do wniosku o ogłoszenie upadłości (k. 11-22 akt upadłościowych). Żadna z apelacji tego ustalenia nie kwestionowała i nie opatrzyła słowem komentarza, tego że przedsiębiorstwo oskarżonych już w 2002 r. nie wywiązywało się z części bieżących zobowiązań, na niepomijalną kwotę wskazaną wyżej. Zatem niewypłacalność, rozumiana jako niezdolność do bieżącego wywiązywania się ze wszystkich zobowiązań zaistniała przed zawarciem z A. K. transakcji nabycia paliwa; nie był to stan przejściowy, skoro wierzyciele wymienieni w uzasadnieniu wyroku wystąpili przeciwko BudTomowi na drogę sądową, co jak pokazuje doświadczenie życiowe ma miejsce tylko w sytuacji, kiedy wierzyciel nie widzi szansy na polepszenie sytuacji majątkowej dłużnika, względnie jest przez niego ignorowany. Sąd Okręgowy zauważa, że BudTom miał wówczas zawarty kontrakt z Centrum Egzaminów Medycznych w Ł. opiewający na znaczne kwoty, ale jego realizacja i uzyskanie płatności od nabywcy usług budowlanych było zdarzeniem przyszłym i niepewnym, poza tym przedsiębiorstwo generowało spore koszty prowadzenia własnej działalności (wynagrodzenia pracowników, zakup materiałów budowalnych, paliwa) i posiadało już spore zadłużenie, nie było więc gwarancji, że uzyskana zapłata wystarczy na spłatę kolejnych zobowiązań. Przenoszenie tych ryzyk na kontrahenta jest w obrocie niedopuszczalne. Oskarżeni mieli świadomość trudnej, pogarszającej się sytuacji finansowej własnej firmy i w taki stanie wiedzy zawierali umowę zakupu paliwa z firmą A. K.. Nie informowali o kłopotach finansowych, nie uprzedzali, że mogą być problemy z płatnościami, zapewniali że wszystko zostanie uregulowane w terminie i nie korygowali tego przekazu w trakcie kilkunastu zakupów paliwa. Ustalenie to wynika z relacji A. K., jak również z wyjaśnień oskarżonych, którzy nie podnosili jakoby zgłaszali oskarżycielce, że od 2002 r. nie regulowali na bieżąco wszystkich zakupów firmowych oraz że zapłacą o ile ktoś inny im zapłaci. Przeciwne stwierdzenie apelacji obrońcy oskarżonej nie wynika. Dobre obyczaje i po prostu uczciwość wymagają w związku z tym od przyjmującego cudze mienie, w ramach umowy wzajemnej, rzetelnego poinformowania drugiej strony o swojej sytuacji finansowej i możliwości wywiązania się z własnego zobowiązania. Daje to kontrahentowi możliwość dokonania prawidłowej oceny i wyboru czy w takim stanie faktycznym, chce z danym podmiotem zawierać umowę z oddaloną w czasie płatnością. Przemilczenie pewnych faktów lub tworzenie pozorów stabilności gotówkowej jest z punktu widzenia karnego oceniane jednoznacznie, jako wyzyskanie błędu lub wprowadzenie w błąd i prowadzi do odpowiedzialności za oszustwo z art. 286 § 1 kk. Natomiast jeżeli pokrzywdzony zna trudną sytuację, ma świadomość możliwości nieterminowej zapłaty a nawet liczy się z brakiem otrzymania należności, wówczas nie może być mowy o wprowadzeniu go w błąd” (wyrok SA we Wrocławiu z dnia 6.11.2012 roku, II AKa 313/12, LEX nr 1238672). Przypomnieć należy, gdyż umknęło to autorom apelacji, że z typem czynu zabronionego, o którym mowa w art. 286 § 1 kk , możemy mieć do czynienia nie tylko wtedy, gdy sprawca ma z góry powzięty zamiar, że w ogóle nie zapłaci za nabyty towar lub spełnioną usługę, ale także wtedy, gdy zapłatę uzależnia od zdarzenia przyszłego i niepewnego lub ukrywa przez kontrahentem takie okoliczności, wobec których umowa nie zostałaby zawarta, a świadczenie nie spełnione ( por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 6 marca 2014 r., II AKa 30 / 14, opubl. Legalis ). Do okoliczności, zatajenie których może być zaliczanie w kategoriach czynności czasownikowych czynu zabronionego z art. 286 § 1 kk , orzecznictwo zaliczało także złą kondycję ekonomiczną podmiotu zaciągającego zobowiązanie. Podnosi się w tym kontekście, że co prawda kontrahent transakcji dwustronnej nie ma obowiązku ujawniania sytuacji materialnej swojej firmy drugiej stronie kontraktu, ale tylko tak długo, dopóki przy zachowaniu reguł obowiązujących w danej sferze obrotu, które znane są drugiej stronie umowy, posiada faktyczną możliwość realizacji przyjętego na siebie umownie zobowiązania w dacie jego powstania. W przeciwnym wypadku, gdy sytuacja majątkowa podmiotu będącego stroną umowy jest trudna, zwłaszcza gdy istnieją podstawy do twierdzenia, iż nie posiada on płynności finansowej, niepoinformowanie kontrahenta o tej sytuacji stanowi zatajenie informacji o faktycznej sytuacji finansowej i prowadzi do powstania błędnego wyobrażenia drugiej strony umowy o możliwościach finansowych. Zatajanie faktycznego standingu firmy jest kreowaniem mylnego wyobrażenia o możliwościach spłaty zadłużenia w umówionym terminie, prowadzącym kontrahenta do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, stanowiącym zarówno przestępstwo oszustwa, jak i formę zadłużenia w rozumieniu prawa cywilnego opartego na czynie niedozwolonym ( por. wyroki SA w Katowicach z dnia 29 maja 2013 r., II AKa 71 / 13 oraz z dnia 20 kwietnia 2000 r., II AKa 71 / 00, opubl. Legalis ). Wprowadzenie w błąd może zostać zatem osiągnięte także przez przemilczenie, wyrażające się zaniechaniem poinformowania o faktycznym stanie rzeczy, np. zatajeniem rzeczywistej sytuacji materialnej i realnych możliwości finansowych zaciągającego dług ( por. wyrok SN z dnia 10 lipca 2007 r., III KK 20/07, opubl. Legalis ). Mówiąc kolokwialnie, zaciąganie przez bankruta zobowiązań, bez informowania kontrahenta o swojej sytuacji, wypełnia znamiona art. 286 § 1 KK ( por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 28 marca 2013 r., II AKa 67 / 13, opubl. Legalis ). Zatem przy tak poczynionych ustaleniach faktycznych nie popełnił błędu Sąd Rejonowy w Tomaszowie Maz. uznając, że oskarżeni wyczerpali znamiona przepisu art. 286 § 1 kk.

Sąd odwoławczy nie może nie zgodzić się z zarzutem apelacji obrońcy oskarżonego T. B., iż użyte przez sąd rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sformułowanie, jakoby "w momencie zawierania umowy z pokrzywdzoną oskarżeni nie mieli bezpośredniego zamiaru, że z zaciągniętego zobowiązania w ogóle wywiązywać się nie będą " (str. 12 uzasadnienia) może wywoływać błędne przekonanie o braku realizacji strony podmiotowej przez oskarżonych. Jednak jest to po pierwsze jedynie wada uzasadnienia, nie mogąca mieć wpływu na ocenę samego wyroku, który jest słuszny i zgodny z prawem. Po drugie zaś w dalszej części uzasadnienia sąd rejonowy staje się spójny myślowo, wraca na prawidłowe tory pisząc, że "co najmniej od poczatku 2003 r. sytuacja ekonomiczna oskarżonych była na tle zła, że groziła rychłą, całkowitą utratą płynności finansowej, niewypłacalnością i ogłoszeniem upadłości" , a także " A zatem oskarżeni umawiając się z pokrzywdzoną na zakup paliwa (....) mieli świadomość, iż obciąża ich znaczne zadłużenie, z którego spłatą sobie nie radzili (str. 3 uzasadnienia u dołu). Pełna, a nie fragmentaryczna lektura uzasadnienia wyroku świadczy, iż sąd rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne odnośnie strony podmiotowej oskarżonych na podstawie udowodnionych należycie okoliczności.

O uczciwych intencjach oskarżonych nie świadczy to, że uregulowali cztery pierwsze faktury, skoro pozostałe nie zostały zapłacone. Wręcz można uznać to za przejaw zamierzonej taktyki, budowania pozorów wiarygodności, czego świadectwem miało być realizowanie świadczenia na początku, aby potem korzystając z uzyskanego zaufania pokrzywdzonego zakupywać jak najwięcej bez zapłaty. Te oszukańcze zabiegi odniosły, jak pokazały realia sprawy, zamierzony skutek, skoro A. K. trzynaście razy dokonały sprzedaży paliwa pracownikom BudTomu, bez uzyskania zapłaty za poprzednie zakupy. To że w sytuacji braku bieżących zapłat za paliwo, oskarżycielka natychmiast nie zaprzestała kolejnych sprzedaży, łudzona wiarygodnością BudTomu budowaną poprzez wcześniejsze zapłaty, nie ma żadnego wpływu realizację przez oskarżonych znamion oszustwa.

Mętne wyjaśnienia oskarżonej M. O. - B. z rozprawy odwoławczej w których starała się poddać wątpliwość, czy doszło w ogóle do sprzedaży paliwa dokumentowanych spornymi fakturami nie mogły odnieść rezultatu, chociażby z tego względu, iż ani na początku niniejszego postępowania, ani też na bieżąco w postępowaniu upadłościowym, ani o zapłatę należności z faktur M. O., nigdy nie kwestionowała, że do transakcji doszło i cena nie została zapłacona. Mało tego oskarżona faktury te zaksięgowała (zmniejszając zobowiązania podatkowe z tytułu VAT i podatku dochodowego) i w sprawie o upadłość wykazywała po stronie pasywów. To zaś, że jednego dnia było wystawianych kilka faktur, a nie jedna zbiorcza, nie było praktyką nielegalną, a swobodnym wyborem wystawcy dokumentu i wbrew dowolnemu zapatrywaniu obrońcy oskarżonej, nie może świadczyć o pozorności transakcji.

Wniosek

O zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonych od zarzucanych im czynów.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonych nie jest zasadny, bo leżący u jego podstaw zarzut nie został uwzględniony.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość wyroku.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok słuszny i zgodny z prawem.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Apelacje obu oskarżonych nie zostały uwzględnione, więc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu obciążono ich w całości obowiązkiem zwrotu wydatków w częściach równych (art. 636 kpk i art. 633 kpk). Opłaty wymierzono oskarżonym na podstawie art. 1 pkt 2 i art. 3 ust 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych ( Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) Nie znaleziono z urzędu podstaw do zwolnienia oskarżonych z ich ponoszenia.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego T. B.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

całość wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonej M. O. - B.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

całość wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana