Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim,

Wydział V w składzie:

Przewodniczący: SSO Magdalena Marczyńska

Sędziowie: SSO Urszula Sipińska-Sęk (spr.)

SSO Mariola Mastalerz

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Marta Ostrowicz- Siwek

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. D.

przeciwko Zakładowi Usług (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w T.

o przywrócenie do pracy i wynagrodzenie

na skutek apelacji powoda Z. D.

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 października 2017r sygn. IV P 130/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda Z. D. na rzecz pozwanego Zakładu Usług (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T. kwotę 795zł. (siedemset dziewięćdziesiąt pięć złotych ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za druga instancję.

Sygn. akt V Pa 71/17

UZASADNIENIE

Z. D. w pozwie skierowanym przeciwko Zakładowi Usług (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w T., oraz na, domagał się przywrócenia do pracy i zasądzenia dodatku za pracę w godzinach nocnych od sierpnia 2011 roku do listopada 2013 roku w wysokości 10.000zł. Na rozprawie w dniu 13 października 2017r. w miejsce przywrócenia do pracy zażądał odszkodowania w wysokości 5.000zł. za okres do którego powinien być zatrudniony tj. do dnia 31 marca 2014r..

Strona pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczeń powoda.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 13 października 2017 roku wydanym w sprawie sygn. akt IV P 130/16 Sąd Rejonowy w Tomaszowie Maz. w punkcie pierwszym 1 oddalił powództwo, w punkcie 2 zasądził od Z. D. na rzecz Zakładu Usług (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T. kwotę 1400 złotych tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu oraz w punkcie 3 nie obciążył powoda Z. D. kosztami procesu w pozostałym zakresie.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego:

Z. D. pracę w (...) sp. z o.o. w T. podjął od dnia 1 czerwca 2011r. na stanowisku rzemieślnika w oddziale w P. na podstawie umowy o pracę na okres próbny na okres do 31 sierpnia 2011r., następnie był zatrudniony na podstawie umów o pracę na czas określony, jednej do 31 grudnia 2011r., drugiej do 31 grudnia 2012r. i kolejnej do 31 marca 2014r.

Zakład pracy wypowiedział powodowi umowę o pracę oświadczeniem z dnia 6 listopada 2013r., które powód odebrał dnia 8 listopada 2013r. z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia ze skutkiem na dzień 23 listopada 2013r. Zakład pracy zobowiązał powoda do wykorzystania w okresie wypowiedzenia urlopu wypoczynkowego. W wypowiedzeniu znajduje się pouczenie o prawie wniesienia odwołania od wypowiedzenia do sądu w terminie 7 dni.

Z. D. wniósł dnia 14 listopada 2013r. pozew do Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. żądał przywrócenia do pracy i wyrównania zaległości płacowych. Pismem z 21 listopada 2013r. powód cofnął pozew. Sąd postępowanie w sprawie umorzył (IV P 348/13).

W Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Tryb. toczyło się postępowanie w sprawie IV P 49/14, w której J. K. żądał od (...) dodatku za pracę w godzinach nocnych. Sąd powództwo oddalił wyrokiem z dnia 21 maja 2014r.

(...) w P. prowadziła czynności kontrolne w oddziale (...) w P.

Prokuratura w P. i B. prowadziły postępowania w zakresie zgłaszanych przez Z. D. zarzutów fałszowania dokumentów, składania fałszywych zeznań, przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków przez prokuratora z Prokuratury Rejonowej w Piotrkowie Tryb. i naruszania praw pracowniczych w firmie (...).

Sąd w sprawie II Kp 13/16 postanowieniem z dnia 1 marca 2016r. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie o umorzeniu śledztwa w sprawie Ds.1276/15.

W sprawie Ds.1087/15 dochodzenie zostało umorzone postanowieniem z dnia 4 września 2015r. Zażalenie na to postanowienie nie zostało przyjęte zarządzeniem z dnia 24 września 2015r. , a Sąd postanowieniem z dnia 19 maja 2016r. w sprawie II Kp 462/15 utrzymał w mocy zarządzenie o odmowie przyjęcia zażalenia.

Postępowania powyższe toczyły się pod zmienianymi numerami. Nie został sformułowany żaden zarzut karny i nie wniesiono do sądu aktu oskarżenia przeciwko jakiemukolwiek pracownikowi (...). (8 tom akt Ds. 1087/15).

W toku procesu Sąd z uwagi na niestawiennictwo powoda i informacje o jego chorobie zlecił biegłemu onkologowi D. P. ustalenie, czy powód może uczestniczyć w czynnościach procesowych. Biegły w opinii określił, że powód w kwietniu 2016 roku miał wdrożone leczenie celem rozpoznania schorzenia. Stwierdzono u Z. D. szpiczaka plazmocytowego, wdrożono leczenie, powód przebył radioterapię i chemioterapię. Zastosowano przeszczepianie komórek krwiotwórczych. Ostatni cykl chemioterapii w maju 2017r. Choroba nowotworowa powoda znajduje się w okresie regresji. Z. D. może uczestniczyć w czynnościach procesowych.

Po tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy wskazał, że nie uwzględnił wniosków dowodowych stron, nie mają one bowiem znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Rejonowy stwierdził, że powód aktywnie uczestniczył w postępowaniu prowadzonym w Prokuraturze Rejonowej w Piotrkowie Tryb. i B., był inicjatorem wszczynania w postępowaniu czynności co do kolejnych zgłaszanych przez niego wątków, a dotyczących łamania praw pracowniczych, kradzieży majątku i niszczenia zabytkowego mienia.

Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że Z. D. wniósł do Sądu odwołanie od wypowiedzenia w listopadzie 2013 roku. Uczynił to w terminie, zgodnie z zawartym w wypowiedzeniu pouczeniem. To powód Z. D. cofnął pozew, czego skutkiem było umorzenie postępowania w sprawie postanowieniem z dnia 26 listopada 2013r.

Jak podkreślił Sąd Rejonowy Z. D. ponownie pozew wniósł 18 listopada 2016r., a więc 3 lata po wniesieniu pozwu pierwszego. Nie wskazał żadnych okoliczności co do tak długiego oczekiwania na złożenie ponownie pozwu w sprawie. Powód wskazał długi czas trwania postępowania w prokuraturze i w (...), gdzie jednak nadal jego zdaniem dochodziło do fałszowania zeznań, niewłaściwych działań i prokuratorów i sędziów.

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z art. 264 §1 k.p. w brzmieniu obowiązującym w dniu dokonania wypowiedzenia umowy o pracę powodowi., a więc w 2013 roku pracownik miał prawo odwołać się od wypowiedzenia do sądu pracy w terminie 7 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia. Zgodnie zaś z art. 265§1 kp Sąd na wniosek pracownika przywróci termin na wniesienie odwołania od wypowiedzenia, jeśli pracownik wykaże że nie dokonał tego odwołania bez swojej winy.

W ocenie Sądu Rejonowego w sprawie powód nie wskazał żadnych okoliczności, które usprawiedliwiałyby trzyletnie spóźnienie we wniesieniu odwołania od wypowiedzenia do Sądu. Sąd Rejonowy podkreślił, że Z. D. był aktywny w postępowaniu przygotowawczym, składał wnioski do (...). Stan zdrowia również nie uniemożliwiał mu wniesienie odwołania do Sądu, choroba została u powoda zdiagnozowana w 2016 roku, a więc wcześniej miał wszelkie możliwości, aby zadbać o swoje sprawy i zaskarżyć odwołanie do Sądu.

Sąd Rejonowy stwierdził, że powód był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony. W przypadku takich umów o pracę pracodawca nie ma obowiązku wskazywać przyczyny wypowiedzenia. Dlatego nie ma podstaw prawnych do badania w postępowaniu przed Sądem Pracy przyczyny wypowiedzenia takiej umowy. Sąd bada tylko dopuszczalność dokonania wypowiedzenia i termin tego wypowiedzenia, a więc czy okres wypowiedzenia kończy się w sobotę.

Zgodnie z art. 50 k.p. w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony pracownikowi odwołującemu się do sądu przysługuje jedynie odszkodowanie.

Z tych wszystkich względów Sąd Rejonowy wskazał, że żądanie przywrócenia do pracy na okres do końca trwania umowy i zasądzenia wynagrodzenia za czas do 31 marca 2014r. należało oddalić. Tak samo niezasadne jest żądanie ustalenia przyczyn wypowiedzenia.

Powołując treść art. 291 §1 k.p. Sąd Rejonowy uznał, że żądanie kwoty 10.000,00 zł z tytułu dodatku za pracę w godzinach nocnych jest przedawnione. Jak wskazał Sąd Rejonowy strona pozwana poza stanowiskiem o bezzasadności żądań podniosła także zarzut przedawnienia i zarzut ten należy uwzględnić.

Sąd Rejonowy wskazał, że żądanie powoda o dodatek za pracę w godzinach nocnych było wymagalne za każdy miesiąc. Pozew został wniesiony 18 listopada 2016r., a więc okres 3 lat wstecz to listopad 2013 roku. Sąd Rejonowy wskazał, że wszystkie żądania sprzed listopada 2013 roku jako przedawnione podlegają oddaleniu. Natomiast w listopadzie 2013 roku, jak podkreślił Sąd Rejonowy, powód nie pracował, otrzymał wypowiedzenie z umowy i został skierowany na urlop wypoczynkowy. Nie świadczył zatem pracy w godzinach nocnych.

Dlatego z powyższych względów Sąd Rejonowy żądanie 10.000,00 zł oddalił.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art.102 k.p.c. wskazując, że powód jest rencistą, jego dochody oscylują wokół kwoty 1.600,00 zł miesięcznie. Koszty procesu, jakie przysługiwały stronie pozwanej to kwota 1.530,00zł kosztów zastępstwa oraz kwota 972.87zł. kosztów dojazdów pełnomocnika do Sądu. W ocenie Sądu Rejonowego należało obciążyć powoda tylko częściowym obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanej spółki. Dlatego Sąd Rejonowy zasądził od powoda na rzecz (...) kwotę 1.400,00 zł.

Apelację od powyższego wyroku w całości wniósł Z. D. zarzucając mu :

- błąd w ustalenia faktycznych polegający na ustaleniu, że roszczenie stało się wymagalne w momencie zwolnienia powoda, podczas gdy w tym czasie w zakładzie nie było żadnych dowodów pracy na trzeciej zmianie oraz nie uwzględnieniu faktów, że do dnia kontroli w (...) przez Inspekcję Pracy tj. do dnia 10 grudnia 2013 roku nie istniały żądne dokumenty w sprawie pracy na nocnej zmianie;

- wydanie rozstrzygnięcia w oparciu o nie pełny materiał dowodowy i wniósł o uzupełnienie dowodów min. o zakres jego obowiązków oraz kompletny protokół powypadkowy;

- oparcie rozstrzygnięcia na nieprawdziwym materiale dowodowym w postaci oświadczenia R., które pozostaje w całkowitej sprzeczności z złożonym przez niego zeznaniami.

Reasumując powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie żądanych kwot.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie apelacji powoda w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2018 roku powód Z. D. poparł apelację.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jako całkowicie bezzasadna podlega oddaleniu.

Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego uznając je za wystarczające do rozpoznania apelacji.

W przedmiotowej sprawie powództwo o zapłatę wynagrodzenia zostało oddalone z uwagi na podniesienie przez stronę pozwaną skutecznego zarzutu przedawnienia.

Stosownie do treści art. 291 § 1 k.p. roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za pracę w nocy jest roszczeniem ze stosunku pracy. Roszczenie o wypłatę dodatku za pracę w godzinach nocnych jako świadczenie płacone okresowo, stawało się wymagalne w dacie wypłaty wynagrodzenia, czyli co miesiąc, co zgodnie z umową o pracę, powinno nastąpić do dnia 10 miesiąca następującego po miesiącu, za które przysługuje wynagrodzenie.

Wnioskodawca świadczył pracę do dnia 8 listopada 2013r. Z tym, że w miesiącu listopadzie 2013r, jak wynika z przedłożonego przez pracodawcę na potrzeby kontroli przez Państwową Inspekcję Pracy pisma z dnia 10 grudnia 2013r., nie wykonywał pracy w porze nocnej. Taką pracę wykonywał w okresie zatrudnienia od sierpnia 2011 roku do października 2013r. Ewentualne należności powoda z tytułu pracy w godzinach nocnych za w/w okres uległy zatem przedawnieniu w okresie od 11 września 2014r. do 11 listopada 2016r. Pozew został wniesiony w dniu 18 listopada 2016r., a zatem po upływie biegu terminu przedawnienia

Dla biegu terminu przedawnienia nie ma znaczenia podnoszona przez powoda okoliczność nie dysponowania we wcześniejszym okresie dowodami na okoliczność pracy w porze nocnej. Należy podnieść, że pracę w godzinach nocnych powód mógł dowodzić wszelkimi dowodami, w tym zeznaniami świadków. Nie musiał zatem czekać na zakończenie toczącego się postępowania przygotowawczego. Jeżeli powód uważał, że wynik tego postępowania ma znaczenie dla sprawy, to mógł po wniesieniu pozwu do sądu pracy przed upływem terminu przedawnienia, wnosić o zawieszenie postępowania w sprawie pracowniczej do czasu zakończenia się postępowania karnego. Na marginesie należy wskazać, że postępowania prokuratorskie, na które powołuje się w niniejszej sprawie powód nie doprowadziły do zgromadzenia dowodów na okoliczność świadczenia przez niego pracy u pracodawcy w godzinach nocnych. Nadal jedynym dokumentem potwierdzającym fakt pracy w godzinach nocnych powoda u pracodawcy jest pismo pracodawcy z dnia 10 grudnia 2013r. Powód przyznał jednocześnie, że pracodawca wypłacił mu wynagrodzenie za godziny nocne wyszczególnione w piśmie z 10 grudnia 2013r. Wobec przedawnienia roszczenia o wynagrodzenie za pracę w godzinach nocnych bezprzedmiotowym było ustalanie, czy powód pracował w godzinach nocnych w wyższym rozmiarze niż to przyznał pracodawca w piśmie z 10 grudnia 2017r. Podniesienie zarzutu przedawnienia roszczenia powoduje oddalenie powództwa bez względu na to, czy jest ono zasadne. Z tego względu przedawnienie powództwa czyni bezprzedmiotowym merytoryczne badanie sprawy. Stosownie bowiem do treści art. 292 k.p. roszczenia przedawnionego nie można dochodzić, chyba że ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, zrzeka się korzystania z przedawnienia. Pozwany nie zrzekł się zarzutu przedawnienia, wręcz przeciwnie zarzut ten podniósł. Dochodzenie roszczenia to nic innego jak jego realizacja w procesie, a zarzut przedawnienia (uchylenie się od zaspokojenia), oznacza niemożność dochodzenia roszczenia.

Postępowania toczące się przed organami ścigania z inicjatywy powoda nie mogły doprowadzić do przerwania biegu przedawnienia. Bieg przedawnienia w myśl art. 295 § 1 k.p. przerywa się jedynie przez czynność dokonaną przed właściwym organem powołanym do rozstrzygania sporów lub egzekwowania roszczeń przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia (pkt 1) oraz przez uznanie roszczenia (pkt 2). Aby dana czynność skutecznie przerwała bieg terminu przedawnienia, musi być ona skierowana przeciwko konkretnej osobie (w konkretnym stosunku prawnym), albowiem przerwanie przedawnienia ma charakter osobowy, a nie przedmiotowy. Dodatkowo skoro przepis stanowi o czynności przed właściwym organem powołanym do rozstrzygania sporów, to chodzi w nim o arbitra, który ma niezależną i niezawisłą pozycję ustrojową, w szczególności niezależną od władzy administracyjnej. W tym znaczeniu spory rozstrzygają sądy powszechne.

Z tej przyczyny należy przyjąć, że zawiadomienie przez powoda organów ściągania o możliwości popełnienia przestępstwa w postaci podrobienia lub przerobienia dokumentu w postaci oświadczenia pracownika pozwanego S. R. (1) z 28 czerwca 2012r. (k. 20 akt) oraz złożenia przez S. R. (2) fałszywych zeznań w sprawie 1Ds 286/14 nie jest czynnością zmierzającą bezpośrednio do zaspokojenia przez niego roszczenia o przywrócenie do pracy i wynagrodzenie za pracę przysługującego mu wobec byłego pracodawcy.

Również postępowanie przed Inspekcją Pracy nie może być kwalifikowane jako postępowanie przed właściwym organem powołanym do rozstrzygania sporów lub egzekwowania roszczeń. Dlatego nawet wystąpienie organu Państwowej Inspekcji Pracy do pracodawcy, na wniosek pracownika, o realizację należności pracowniczych nie przerywa biegu terminu przedawnienia ( tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2016r. II PK 110/15).

Skoro zatem roszczenie powoda o wynagrodzenie uległo przedawnieniu, a strona pozwana podniosła zarzut przedawnienia, to zasadnie powództwo w tym zakresie zostało przez Sąd Rejonowy oddalone, z uwagi na niemożność jego dochodzenia w procesie sądowym. Powód nie podnosił, aby skorzystanie przez pozwanego z zarzutu przedawnienia stanowiło nadużycie prawa. Sąd również takiego nadużycia się nie dopatrzył. Należy przypomnieć, że strona pozwana wypłaciła ostatecznie powodowi dodatek za pracę w godzinach nocnych za okres od sierpnia 2012r. do października 2013r. w kwocie 400,16zł. w grudniu 2013r. Strona pozwana wyjaśniła w toku kontroli przed Państwową Inspekcją Pracy, że powód w godzinach nocnych pracował sporadycznie. Jednocześnie przyznała, że za te prace nie miał wypłacanego dodatku nocnego, gdyż strony umówiły się, że pracownik będzie otrzymywał dodatkowy dzień wolny od pracy. Ponieważ jednak było to niezgodne z przepisami, strona pozwana wyliczyła i wypłaciła powodowi należny mu w spornym okresie dodatek za pracę w godzinach nocnych. Trudno zatem w takich okolicznościach uznać, aby skorzystanie przez stronę pozwaną z zarzutu przedawnienia stanowiło nadużycie prawa.

Niezrozumiałym jest natomiast zarzut powoda oparcia rozstrzygnięcia na nieprawdziwym materiale dowodowym w postaci oświadczenia R., które pozostaje w całkowitej sprzeczności z złożonym przez niego zeznaniami. Wprawdzie w aktach sprawy znajduje się kserokopia oświadczenia S. R. (1) z dnia 28 czerwca 2013r. (k. 20 akt), które to oświadczenie było bezskutecznie zwalczane przez powoda w sprawie 1Ds 286/14, nie mniej dokument ten nie stanowił podstawy ustalenia przez Sąd Rejonowy stanu faktycznego ani rozstrzygnięcia sprawy. Sąd Rejonowy nie przesłuchiwał też S. R. (1) w charakterze świadka. Tym samym treść oświadczenia S. R. (1) nie miała znaczenia dla rozpoznania sprawy.

Sąd Rejonowy nie uwzględnił powództwa o przywrócenie do pracy, a także zmienionego powództwa o odszkodowanie z uwagi na wytoczenie powództwa po upływie terminu przewidzianego przez ustawodawcę do jego wniesienia w art. 264 k.p. w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2016r., a mianowicie po upływie 7 dni od daty otrzymania wypowiedzenia umowy o pracę, co nastąpiło w dniu 8 listopada 2013r. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 maja 2014r. w sprawie II PK 6/14, które Sąd w całości podziela, wypowiedział się, że niezachowanie przez pracownika terminu do zaskarżenia czynności prawnej pracodawcy rozwiązującej stosunek pracy (art. 264 KP) wyłącza potrzebę rozważania zasadności i legalności przyczyn rozwiązania umowy o pracę i zawsze prowadzi do oddalenia powództwa, bez względu na to, czy rozwiązanie umowy o pracę w rzeczywistości było zgodne z prawem lub uzasadnione. To zatem nie oświadczenie S. R. (1) z dnia 28 czerwca 2013r. legło u podstaw oddalenia powództwa o przywrócenie do pracy albo odszkodowanie, ale wniesienie pozwu po upływie ustawowego terminu.

Sąd Rejonowy rozważał też kwestię ewentualnego przywrócenia powodowi terminu do wniesienia pozwu od wypowiedzenia umowy o pracę. W tym celu dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza onkologa D. P., który ocenił stan zdrowia powoda w spornym okresie. Biegły w opinii stwierdził, że u powoda zdiagnozowano chorobę nowotworową (szpiczaka plazmocytowego) dopiero w kwietniu 2016 roku i wówczas też wdrożono leczenie: radioterapię i chemioterapię (ostatni cykl chemioterapii powód przeszedł w maju 2017r.) oraz przeszczepianie komórek krwiotwórczych. Choroba nowotworowa powoda. znajduje się w okresie remisji. Z. D. może uczestniczyć w czynnościach procesowych. Z opinii biegłego wynika zatem, że nic nie stało na przeszkodzie, jak słusznie podnosi Sąd Rejonowy, aby powód w terminie odwołał się do sądu pracy od wypowiedzenia umowy o pracę z listopada 2013r. Zresztą powód wniósł takie odwołanie w ustawowym terminie ( 14 listopada 2013r.) do Sądu w sprawie IV P 348/13. Nie mniej jeszcze przed wyznaczeniem terminu pierwszej rozprawy już 21 listopada 2013r. je cofnął, co doprowadziło do umorzenia postępowania w sprawie postanowieniem z dnia 26 listopada 2013r. To zatem wyłącznie działania powoda doprowadziły do tego, że jego roszczenia zostały zgłoszone zbyt późno, co uniemożliwiło ich merytoryczne rozpoznanie.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako nieuzasadnioną.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 10 ustęp 1 pkt 1 i §2 pkt 4 i §9 ustęp 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804)