Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 kwietnia 2025 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Magdalena Marczyńska

Protokolant: st. sekr. sądowy Alicja Jesion

po rozpoznaniu w dniu 3 marca 2025 r. w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku M. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki

na skutek odwołania M. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia (...) r. sygn.: (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od wnioskodawczyni M. K. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. kwotę 5.400,00 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt VU 3/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia (...) roku, numer (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. przeniósł na wnioskodawczynię M. K. (1), jako prezesa zarządu Agencji (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. odpowiedzialność za zobowiązania tej Spółki z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w łącznej kwocie 83.238,19 zł, w tym:

- z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za miesiące: od października 2018 roku do listopada 2019 roku, od kwietnia do maja 2021 roku oraz od sierpnia 2021 roku do sierpnia 2022 roku w kwocie należności głównej 50.661,93 zł, odsetek ustawowych na dzień wydania decyzji w kwocie 10.128,00 zł oraz kosztów egzekucyjnych w kwocie 1.017,08 zł;

- z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za miesiące: od października 2018 roku do listopada 2019 roku, od kwietnia do maja 2021 roku oraz od sierpnia 2021 roku do sierpnia 2022 roku w kwocie należności głównej 12.657,63 zł, odsetek ustawowych na dzień wydania decyzji w kwocie 2.399,00 zł oraz kosztów egzekucyjnych w kwocie 1.006,20 zł;

- z tytułu składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za miesiące: od października 2018 roku do listopada 2019 roku, od kwietnia do maja 2021 roku oraz od sierpnia 2021 roku do sierpnia 2022 roku w kwocie należności głównej 3.980,95 zł, odsetek ustawowych na dzień wydania decyzji w kwocie 577,00 zł oraz kosztów egzekucyjnych w kwocie 810,40 zł.

W uzasadnieniu decyzji ZUS podał, że wnioskodawczyni była Prezesem Zarządu ww. Spółki w okresach, w których upłynął termin płatności składek objętych zaskarżoną decyzją. Postępowanie egzekucyjne prowadzone do majątku Spółki okazało się bezskuteczne, stąd też wnioskodawczyni ponosi odpowiedzialność za zobowiązania płatnika na podstawie art. 116 ustawy - Ordynacja podatkowa w związku z art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Od decyzji powyższej wnioskodawczyni M. K. (1) odwołała się, wniosła o jej uchylenie, zarzucając: przedawnienie roszczeń, błędy przy zbieraniu materiału dowodowego i pominięcie faktów oraz brak dotarcia do prawdy materialnej, błędną ocenę sytuacji, nie przeprowadzenie pełnego postępowania dowodowego poprzez nie zweryfikowanie bieżących możliwości spłaty zadłużenia przez spółkę, błędną ocenę organu o braku istnienia przesłanek do uwolnienia się z odpowiedzialności za zobowiązanie spółki i rozpoczęcie postępowania układowego z ZUS. Ponadto wnioskodawczyni wskazała, że:

- organ rentowy stwierdził bezskuteczność egzekucji z pominięciem informacji o posiadanym majątku spółki oraz posiadanych przez spółkę wierzytelnościach, a przeprowadzone postępowanie egzekucyjne nie obejmowało wszystkich składników majątkowych i aktywów spółki,

- na równi ze zgłoszeniem we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości należy potraktować nieistnienie podstaw do jego zgłoszenia w okresie pełnienia przez wnioskodawczynię funkcji członka zarządu spółki,

- złożyła rezygnację z pełnienia funkcji prezesa zarządu i w czasie powstania zaległości nie pełniła tej funkcji, a nowy zarząd, pomimo takiego obowiązku, nie dokonał właściwego zgłoszenia do sądu rejestrowego,

- chociaż nie złożono wniosku o ogłoszenie upadłości, to nie było to przyczyną szkody organu rentowego, ponieważ organ nie uzyskałby w postępowaniu upadłościowym zaspokojenia swej należności ze względu na brak wystarczającego majątku spółki,

- aktualna sytuacja spółki pozwala na spłatę zobowiązań w układzie ratalnym.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

W uzasadnieniu podał, że wnioskodawczyni pełniła funkcję członka zarządu Spółki w okresie, w którym upływał termin płatności poszczególnych składek objętych zaskarżoną decyzją, a w toku postępowania poprzedzającego wydanie zaskarżonej decyzji, jak również na etapie składania odwołania, nie przedłożyła żadnych dokumentów potwierdzających złożenie rezygnacji z funkcji prezesa zarządu Spółki. W tej sytuacji twierdzenie wnioskodawczyni, jakoby nie była członkiem zarządu w okresie, w którym powstały zaległości z tytułu składek, uznać należy za gołosłowne, w szczególności mając na uwadze, że z odpisu pełnego z KRS Spółki wynika, że od chwili powstania Spółki wnioskodawczyni jest jedynym członkiem jej zarządu, a zarazem jedynym jej wspólnikiem. Twierdzeniom odwołującej przeczą także dokumenty ujawnione w systemie informatycznym KRS, tj. sprawozdania finansowe Spółki za lata 2018-2020, które podpisane zostały przez wnioskodawczynię, jak również dokumenty składane do organu rentowego, to jest wnioski Spółki o rozłożenie na raty należności z tytułu składek z lat 2019 - 2022, na których także widnieje podpis wnioskodawczyni, jako osoby reprezentującej Spółkę. Co więcej, wnioskodawczyni, działając jako prezes zarządu Spółki, podpisała również w dniu 28 grudnia 2022 roku umowę o rozłożenie na raty zaległości z tytułu składek. Pełnomocnik ZUS podniósł także, że w sprawie zrealizowała się także przesłanka bezskuteczności egzekucji z majątku Spółki. Postępowanie egzekucyjne mające na celu uzyskanie od Spółki należności z tytułu składek objętych zaskarżoną decyzją zostało wszczęte już w sierpniu 2019 roku, kiedy to doręczono Spółce pierwsze tytuły wykonawcze dotyczące ww. należności. W toku tego postępowania organ rentowy przeprowadził weryfikację majątku Spółki, w wyniku której ustalono, że Spółka posiada rachunki bankowe, wobec czego egzekucja skierowana została do tych właśnie rachunków. Zajęcia rachunków bankowych okazały się jednak nieskuteczne. Nie stwierdzono także istnienia innego majątku, który mógłby być przedmiotem zajęcia, a wnioskodawczyni nie wskazała żadnego majątku Spółki, z którego możliwe byłoby przeprowadzenie skutecznej egzekucji. Pełnomocnik ZUS wskazał również, że nie regulując swoich zobowiązań wobec organu rentowego, Spółka znalazła się w stanie niewypłacalności, uzasadniającym złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Okoliczność ta zaistniała na długo przed powstaniem zaległości objętych zaskarżoną decyzja, ponieważ Spółka zalegała już z zapłatą składek m.in. za październik 2017 roku i kolejne miesiące. Wreszcie organ rentowy stwierdził, że chybiony jest zarzut przedawnienia należności objętych zaskarżoną decyzją. Najstarsze z tych należności, tj. składki za miesiąc październik 2018 roku, stały się wymagalne w listopadzie 2018 roku. Oznacza to, że w dacie wydania zaskarżonej decyzji pięcioletni termin przedawnienia należności z tytułu tych składek o którym mowa w art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych nie upłynąłby nawet wówczas, gdyby organ rentowy nie podjął żadnych działań skutkujących zawieszeniem biegu terminu przedawnienia. Działania takie zostały jednak podjęte, ponieważ zaległe składki wymienione w decyzji są przedmiotem trwającego postepowania egzekucyjnego.

W toku postępowania wnioskodawczyni, wskazując w dalszym ciągu na to, że nie była prezesem zarządu Spółki w spornym okresie, dodatkowo podniosła, że:

- ZUS nie przedstawił żadnego formalnego aktu egzekucyjnego, w którym zostałoby stwierdzone, że prowadzona wobec Spółki egzekucja nie przynosi rezultatów,

- skoro zawarty został ze Spółką układ ratalny, to ZUS uznał, że spłata zadłużenia jest możliwa,

- nie było możliwości zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki z uwagi na posiadanie przez Spółkę wyłącznie jednego wierzyciela, to jest Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Agencja (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. (...) zarejestrowana została w KRS w dniu 22 listopada 2013 roku i rozpoczęła działalność 1 grudnia 2013 roku. Jako przedmiot działalności Spółki określono m.in. działalność agentów i brokerów ubezpieczeniowych, udzielanie kredytów, finansową działalność usługową.

(dowód: baza REGON k. 2, odpis pełny z rejestru przedsiębiorców k. 3-7 – w aktach ZUS)

Agencja (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W. zatrudniała pracowników i była płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Spółka nie uregulowała należności:

- z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za miesiące: od października 2018 roku do listopada 2019 roku, od kwietnia do maja 2021 roku oraz od sierpnia 2021 roku do sierpnia 2022 roku w kwocie należności głównej 50.661,93 zł,

- z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za miesiące: od października 2018 roku do listopada 2019 roku, od kwietnia do maja 2021 roku oraz od sierpnia 2021 roku do sierpnia 2022 roku w kwocie należności głównej 12.657,63 zł,

- z tytułu składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za miesiące: od października 2018 roku do listopada 2019 roku, od kwietnia do maja 2021 roku oraz od sierpnia 2021 roku do sierpnia 2022 roku w kwocie należności głównej 3.980,95 zł.

Termin zapłaty ww. należności przypadał: za miesiące od października 2018 roku do listopada 2019 roku, od kwietnia do maja 2021 roku oraz od sierpnia 2021 roku do kwietnia 2022 roku – 15-dnia następnego miesiąca (lub kolejnego, jeśli dzień 15-ty był dniem wolnym od pracy) oraz za miesiące od maja 2022 roku do sierpnia 2022 roku – 20-go dnia następnego miesiąca (lub kolejnego, jeśli dzień 20-ty był dniem wolnym od pracy).

(dowód: wydruki należności k. 15-16 – w aktach ZUS)

Wobec braku regulowania wskazanych wyżej składek wszczęte zostało przez Dyrektora (...) Oddział w T., działającego jako organ egzekucyjny, postępowanie egzekucyjne, mające na celu uzyskanie od Spółki zaległych należności. Egzekucja, po wystawieniu w sierpniu 2019 roku pierwszych tytułów wykonawczych i doręczeniu ich Spółce, skierowana została do rachunków bankowych Spółki.

Zajęcia rachunków bankowych okazały się nieskuteczne z uwagi na brak środków na rachunkach, a następnie w związku z zamknięciem rachunków. Do dnia (...) roku do ZUS wpłynęła wyłącznie jedna wpłata egzekucyjna w kwocie 161,24 zł.

(dowód: akta postępowania egzekucyjnego prowadzonego wobec Spółki; pismo (...) Bank S.A. z dnia 25 września 2019 roku, pismo (...) Bank (...) S.A. z dnia 13 sierpnia 2019 roku, pismo (...) Bank (...) S.A. z dnia 10 listopada 2020 roku, pismo (...) Bank (...) S.A. z dnia 19 lipca 2021 roku, pismo (...) S.A. z dnia 23 czerwca 2022 roku, pismo (...) Bank S.A. z dnia 26 lipca 2022 roku, pismo (...) S.A. z dnia 11 sierpnia 2022 roku k. 18-24 - w aktach organu rentowego)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest jedynym wierzycielem Agencji (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W..

(okoliczność niesporna)

Do działania w imieniu Agencji (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W. uprawniony jest Zarząd.

W Krajowym Rejestrze Sądowym według stanu na dzień 14 lipca 2022 roku:

- jedynym wspólnikiem Spółki była od dnia jej rejestracji M. K. (1), posiadająca 100 udziałów,

- a także M. K. (1) widniała od dnia rejestracji spółki jako jedyny członek jej zarządu, pełniący funkcję Prezesa zarządu.

(dowód: odpis pełny z rejestru przedsiębiorców k. 3-7 – w aktach ZUS)

W dniu 16 grudnia 2013 roku M. K. (2) sprzedała 1 udział w Agencji (...) spółce z o.o. we W. G. K. (1).

W dniu 1 lipca 2016 roku M. K. (1) złożyła rezygnację z funkcji Prezesa Zarządu Agencji (...) Spółki z o.o., która została przyjęta uchwałą zgromadzenia wspólników. W tym samym dniu uchwałą walnego zgromadzenia wspólników powołany został na Prezesa Zarządu Spółki G. K. (2).

(dowód: umowa zbycia udziałów k. 138, 138 odwrót, uchwała walnego zgromadzenia wspólników z dnia 1 lutego 2016 roku k. 136, uchwała zarządu Spółki z 28 lutego 2016 roku k. 136 odwrót, uchwały walnego zgromadzenia wspólników z dnia 1 lipca 2016 roku k. 137, 137 odwrót, kserokopia postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 4 grudnia 2017 roku k. 144-145)

W dniu 20 kwietnia 2018 roku G. K. (2) zrezygnował z funkcji członka Zarządu Agencji (...) spółki z o.o. we W.. W tym samym dniu zgromadzenie wspólników: M. K. (1) i G. K. (2) powołało M. K. (1) na Prezesa Zarządu ww. Spółki.

W dniu 24 kwietnia 2018 roku M. K. (1) wystąpiła do Sądu Rejestrowego o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców. Ponadto w piśmie do Sądu wskazała, że w związku ze zmianami w zarządzie Spółki przesyła ponownie wniosek o dokonanie zmian w rejestrze KRS wraz z załącznikami finansowymi oraz przesyła do akt oryginał poprzedniej rezygnacji, przy czym w związku z ponownym objęciem przez nią funkcji uważa, że „składanie wniosku o wpisanie pana K., a potem ponownie jej jest bezcelowe (okresy pełnienia funkcji są w aktach spółki w KRS)”.

(dowód: odpis postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 4 lipca 2018 roku k. 182-183, wniosek o zmian danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców wraz z załącznikiem k. 184-189, uchwała z dnia 20 kwietnia 2018 roku k. 191, pismo dnia 24 kwietnia 2018 roku k. 193)

Postanowieniem z 26 września 2018 roku Sąd Rejonowy w Toruniu wezwał zarząd Spółki Agencja (...), to jest M. K. (1) do złożenia dokumentów m.in. sprawozdania finansowego za lata 2016 – 2017, sprawozdania zarządu za te same lata. Postanowieniem z dnia 19 listopada 2018 roku Sąd Rejonowy w Toruniu umorzył ww. postępowanie z uwagi na wykonanie wezwania Sądu.

Z kolei postanowieniem z 23 stycznia 2020 roku Sąd Rejonowy w Toruniu umorzył postepowanie z udziałem Agencji (...) spółki z o.o. i M. K. (1) dotyczące sprawozdań finansowych, wskazując, że Spółka złożyła sprawozdanie finansowe za rok 2018 w dniu 16 grudnia 2019 roku.

(dowód: postanowienie z dnia 26 września 2018 roku k. 194-195, postanowienie z dnia 19 listopada 2018 roku k. 197-198, postanowienie z dnia 23 stycznia 2020 roku k. 199)

W dniu 23 grudnia 2019 roku M. K. (1) złożyła do ZUS w imieniu Agencji (...) spółki z o.o. wniosek o rozłożenie na raty należności z tytułu składek. W dniu 15 maja 2020 roku zawarta została ze Spółką umowa o rozłożenie zadłużenia na raty. W związku z tym , że Spółka nie wywiązywała się z umowy, umowa została rozwiązana od 21 maja 2021 roku.

W dniu 6 lipca 2021 roku M. K. (1) złożyła w imieniu Agencji (...) spółki z o.o. następny wniosek do ZUS o rozłożenie na raty należności z tytułu składek. ZUS odstąpił od zawarcia umowy o rozłożeniu należności na raty.

(dowód: wniosek o rozłożenie na raty należności z tytułu składek wraz z oświadczeniem k. 25-29, pismo z dnia 1 lipca 2021 roku k. 30, wniosek o rozłożenie na raty należności z tytułu składek wraz z oświadczeniem k. 34-38, pismo ZUS z dnia 22 listopada 2021 roku k. 39)

Wnioskodawczyni w imieniu Spółki Agencji (...) nie złożyła wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki lub wszczęcie postępowania układowego. Nie składał także wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki (...).

(okoliczność bezsporna)

W dniu 9 sierpnia 2022 roku ZUS zawiadomił M. K. (1) o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie przeniesienia na nią jako członka zarządu płatnika Agencji (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. odpowiedzialności za zaległe należności tej Spółki z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. ZUS wezwał wnioskodawczynię do złożenia w terminie 7 dni wyjaśnień oraz dokumentów na okoliczności zwalniające od odpowiedzialności za zobowiązania Spółki. W dniu 8 września 2022 roku wnioskodawczyni otrzymała zawiadomienie o zakończeniu postępowania wyjaśniającego, w którym wskazano, że ma ona prawo do wypowiedzenia się do zebranych dowodów przed wydaniem decyzji.

Następnie ZUS wydał zaskarżoną w sprawie decyzję.

(dowód: zawiadomienie z dnia 9 sierpnia 2022 roku wraz z przesyłkami k. 7-9, zawiadomienie z dnia 8 września 2022 roku z potwierdzeniem odbioru k. 10, 11, decyzja z dnia (...) roku k. 12-13 – w aktach ZUS)

W dniu 5 listopada 2022 roku Agencja (...) spółka z o.o., którą reprezentowała M. K. (1), złożyła do ZUS wniosek o rozłożenie na raty należności z tytułu składek.

W dniu 28 grudnia 2022 roku zawarta została przez ZUS i ww. Spółkę umowa o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek i postępowanie egzekucyjne wobec Spółki uległo zawieszeniu. W związku z niewywiązywaniem się z układu ratalnego, umowa została rozwiązana i postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Dyrektora Oddziału ZUS w T. zostało podjęte.

(dowód: wniosek o rozłożenie na raty należności z tytułu składek wraz z oświadczeniem k. 41- 46, umowa o rozłożeniu na raty k. 51-55 – w aktach ZUS, pismo Dyrektora (...) Oddział w T. k. 77)

W dniu 11 grudnia 2024 roku G. K. (2) złożył do Sądu Rejonowego w Toruniu wniosek o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców, powołując się na uchwałę o wyborze organów z 13 listopada 2018 roku. W piśmie do ww. Sądu z dnia 17 grudnia 2024 roku G. K. (2) powołał się na inną uchwałę, a mianowicie uchwałę z dnia 1 października 2018 roku o rezygnacji przez M. K. (1) z funkcji Prezesa Zarządu, wskazując, że odnalazł ją w dokumentacji i wniósł o uwzględnienie tej daty, jako dnia zmiany zarządu. Postanowieniem z dnia 7 stycznia 2025 roku Sąd Rejonowy w Toruniu postanowił wpisać jako Prezesa Zarządu Agencji (...) spółki z o.o. G. K. (1) oraz wykreślić jednocześnie M. K. (1).

(dowód: wniosek o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców k. 228-229, pismo k. 230-231, postanowienie z dnia 7 stycznia 2025 roku k. 227)

Sąd Okręgowy zważył i ocenił, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Do należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne - zgodnie z treścią art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 3 października 1998 roku (Dz. U. z 2023 roku, poz. 1230 ze zm.), dalej jako ustawa systemowa - stosuje się odpowiednio m.in. art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa.

Z kolei w myśl art. 32 ustawy systemowej do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Z art. 116 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa w związku z art. 31 i 32 ustawy systemowej wynika, że za zaległości składkowe (na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych) miedzy innymi spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że: a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. z 2024 roku poz. 1428) albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 roku - Prawo restrukturyzacyjne, albo b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, obciążając członka zarządu za istniejące zobowiązania, musi zatem wskazać osoby odpowiedzialne, wykazać istnienie zobowiązań, ich wysokość oraz fakt, że egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna. Natomiast na odpowiedzialnym członku zarządu spółki ciąży obowiązek udowodnienia przesłanek zwalniających go od odpowiedzialności.

Z § 2 art. 116 Ordynacji podatkowej wynika, że odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu. Stosownie do treści § 4 przepisy § 1-3 stosuje się również do byłego członka zarządu (miedzy innymi). Przepis art. 116 § 2 Ordynacji podatkowej ogranicza zatem odpowiedzialność członków zarządów spółek za ich (spółek) zaległości podatkowe (tutaj składkowe) do okresu pełnienia przez nich obowiązków członków zarządu.

W niniejszej sprawie zaległości składkowe Agencji (...) Spółki z o.o. we W., których istnienie nie było kwestionowane przez wnioskodawczynię, dotyczą okresu: od października 2018 roku do listopada 2019 roku, od kwietnia do maja 2021 roku oraz od sierpnia 2021 roku do sierpnia 2022 roku. Termin zapłaty ww. należności przypadał: za miesiące od października 2018 roku do listopada 2019 roku, od kwietnia do maja 2021 roku oraz od sierpnia 2021 roku do kwietnia 2022 roku – 15-dnia następnego miesiąca (lub kolejnego, jeśli dzień 15-ty był dniem wolnym od pracy) oraz za miesiące od maja 2022 roku do sierpnia 2022 roku – 20-go dnia następnego miesiąca (lub kolejnego, jeśli dzień 20-ty był dniem wolnym od pracy).

W świetle wskazanych wyżej przepisów należało w pierwszej kolejności ustalić, czy wnioskodawczyni pełniła obowiązki członka zarządu w ww. okresach, w których upływał termin płatności należności składkowych objętych zaskarżoną decyzją.

W toku postępowania przed ZUS wnioskodawczyni nie przejawiła żadnej aktywności, a wydając zaskarżoną decyzję organ rentowy opierał się o treść odpisu pełnego z rejestru przedsiębiorców z Krajowego Rejestru Sądowego. W KRS na dzień 14 lipca 2022 roku wnioskodawczyni widniała jako Prezes Zarządu Spółki i wpisana została jako Prezes w dniu 22 listopada 2013 roku.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 1683 ze zm.) domniemywa się, że dane wpisane do Rejestru są prawdziwe.

W art. 17 ust. 1 ustawy o KRS ustawodawca przyjmuje więc, że co do zasady wszystkie dane ujęte w KRS są zgodne z prawdziwym stanem rzeczy. Cechę prawdziwości na gruncie komentowanego przepisu należy utożsamiać tylko ze zgodnością stanu ujawnionego w rejestrze z obiektywną rzeczywistością. Przepisy ustawy o KRS nie wprowadzają domniemania zgodności wpisów ze stanem prawnym, jednak swoistą gwarancję takiej zgodności przewiduje art. 23 ust. 1 ustawy o KRS, który stanowi, że sąd rejestrowy bada, czy dołączone do wniosku dokumenty są zgodne pod względem formy i treści z przepisami prawa, co jednak nie jest tożsame z domniemaniem. Kognicja sądu rejestrowego pozwala mu na weryfikowanie zgodności danych zgłoszonych lub umieszczonych w KRS z perspektywy ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Sąd rejestrowy, rozpoznając wniosek, gdy nabierze uzasadnionych wątpliwości, jest władny do przeprowadzenia ich oceny z rzeczywistym stanem rzeczy (art. 23 ust. 2 ustawy o KRS).

Domniemanie przyjęte w art. 17 ust. 1 ustawy o KRS jest jednak domniemaniem prawnym wzruszalnym w rozumieniu art. 234 k.p.c. i polega na przyjęciu fikcji prawnej zgodności wpisanych do rejestru danych ze stanem rzeczywistym. Oznacza to, że wiąże ono sąd w postępowaniu cywilnym tak długo, jak nie zostanie obalone, odpis zaś z KRS jest dokumentem - środkiem dowodowym określonego stanu, nie zawsze zgodnym ze stanem rzeczywistym (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14 marca 2012 roku, II CSK 328/11 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 22 października 2015 roku, I ACa 1154/15).

Wnioskodawczyni w toku postępowania twierdziła, że złożyła rezygnację z funkcji Prezesa Zarządu. W odwołaniu podała, że nie pełniła tej funkcji w czasie powstania zaległości składkowych, jednak nie przedstawiła na tę okoliczność żadnych dokumentów.

Następnie przy piśmie procesowym z 8 marca 2023 roku wnioskodawczyni złożyła dwie kserokopie: umowy sprzedaży udziałów wraz z kserokopią poświadczenia notarialnego oraz kserokopię rezygnacji z funkcji Prezesa Zarządu „w spółce Agencja (...) sp. z o.o.” Obie kserokopie noszą daty 13 listopada 2018 roku. Z kserokopii umowy wynika, że M. K. (1) działająca jako osoba fizyczna, sprzedała Fundacji (...), którą reprezentowała także M. K. (1), jako członek zarządu, 100% udziałów w Agencji (...) spółce z o.o., to jest 100 udziałów po 10 zł każdy, a cena sprzedaży zapłacona została gotówką w dniu 13 listopada 2018 roku. Z kserokopii poświadczenia notarialnego wynika zaś, że podpisy pod umową złożone zostały w obecności notariusza 14 listopada 2018 roku. Z kolei kserokopia rezygnacji zawiera oświadczenie, że M. K. (1) rezygnuje z funkcji Prezesa Zarządu „w spółce Agencja (...) sp. z o.o.”, a pod treścią oświadczenia z podpisem znajduje się adnotacja: przyjmuję G. K. (2).

Te kserokopie nie stanowią dokumentów, ponieważ nie zostały poświadczone za zgodność z oryginałami. Należy wskazać, że za zgodność z oryginałami poświadczone zostały dokumenty, dotyczące tego, że w dniu 16 grudnia 2013 roku M. K. (2) sprzedała 1 udział w Agencji (...) spółce z o.o. G. K. (1) oraz dotyczące rezygnacji przez M. K. (1) z funkcji Prezesa Zarządu w dniu 1 lipca 2016 roku. Nie budzi również wątpliwości Sądu to, że w tym samym dniu uchwałą walnego zgromadzenia wspólników powołany został na Prezesa Zarządu Spółki G. K. (2). Powyższe wynika bowiem również z postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 4 grudnia 2017 roku.

Nie ma także wątpliwości co do tego, że z dowodów zgromadzonych w sprawie wynika, iż w dniu 20 kwietnia 2018 roku G. K. (2) zrezygnował z funkcji członka Zarządu Agencji (...) spółki z o.o. we W. i w tym samym dniu zgromadzenie wspólników: M. K. (1) i G. K. (2) powołało M. K. (1) na Prezesa Zarządu ww. Spółki. Po powołaniu M. K. (1) przejawiała aktywność jako Prezes Zarządu i w dniu 24 kwietnia 2018 roku wystąpiła do Sądu Rejestrowego o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców. Ponadto w piśmie do tego Sądu wskazała, że w związku ze zmianami w zarządzie Spółki przesyła ponownie wniosek o dokonanie zmian w rejestrze KRS wraz z załącznikami finansowymi oraz przesyła do akt oryginał poprzedniej rezygnacji, przy czym w związku z ponownym objęciem przez nią funkcji uważa, że „składanie wniosku o wpisanie pana K., a potem ponownie jej jest bezcelowe (okresy pełnienia funkcji są w aktach spółki w KRS)”.

Natomiast rezygnacja przez M. K. (1) z funkcji Prezesa Zarządu w dniu 13 listopada 2018 roku nie została przez wnioskodawczynię wykazana wiarygodną dokumentacją ani udowodniona w inny sposób.

Jak była mowa wyżej, kserokopia rezygnacji z funkcji Prezesa Zarządu „w spółce Agencja (...) sp. z o.o.” z dnia 13 listopada 2018 roku nie została poświadczona przez pełnomocnika wnioskodawczyni za zgodność z oryginałem, choć poświadczyła ona inne dokumenty złożone do akt sprawy. Taki dokument nie został także złożony do sądu rejestrowego przed 11 grudnia 2024 roku. Dopiero 11 grudnia 2024 roku G. K. (2) złożył wniosek o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców, powołując uchwałę o wyborze organów z 13 listopada 2018 roku i postanowieniem z dnia 7 stycznia 2025 roku Sąd Rejonowy w Toruniu postanowił wpisać jako Prezesa Zarządu Agencji (...) spółki z o.o. G. K. (1) oraz wykreślić M. K. (1). Należy jednak wskazać, że w piśmie z 17 grudnia 2024 roku G. K. (2) powołał się na inną uchwałę, a mianowicie uchwałę z dnia 1 października 2018 roku o rezygnacji przez M. K. (1) z funkcji Prezesa Zarządu, wskazując, że odnalazł ją w dokumentacji i wniósł o uwzględnienie tej daty, jako dnia zmiany zarządu. Skoro zatem twierdził on, że rezygnacja została złożona 1 października 2024 roku, to kolejna rezygnacja nie powinna być złożona. Co jednak więcej, uchwała z 1 październik 2018 roku (k. 232) została podpisana podpisem elektronicznym nie przez 2 wspólników, ale jedynie przez M. K. (1). Należy także podkreślić, że wnioskodawczyni M. K. (1) występowała wobec ZUS jako osoba reprezentująca Spółkę i nigdy nie złożyła pełnomocnictwa udzielonego jej przez G. K. (1). Pełnomocnictwo to zostało złożone do akt niniejszej sprawy dopiero 24 lutego 2025 roku (k.246). Nie złożyła go wnioskodawczyni, choć powinna je posiadać, skoro miałaby na tej podstawie działać w imieniu Spółki. Dlatego też ten dokument Sąd uznał za wytworzony na potrzeby niniejszego postepowania. Nie można także uznać, że o tym, że wnioskodawczyni złożyła rezygnację z funkcji Prezesa Zarządu Spółki świadczą dokumenty pracownicze, nadesłane przez G. K. (1). Należy bowiem zauważyć, że w żadnym z nich G. K. (2) nie jest wymieniany jako członek zarządu lub Prezes Spółki (k. 242-254). W umowach o pracę znajduje się rubryka Agencja (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowana przez”, jednak osoba reprezentująca nie jest w nich wpisana. Stąd też, Sąd Okręgowy zeznania wnioskodawczyni i świadka G. K. (1) co do tego, że wnioskodawczyni w dniu 13 listopada 2018 roku złożyła rezygnację z członka zarządu spółki uznał za niewiarygodne.

Powyższa ocena dowodów świadczy zdaniem Sądu Okręgowego o tym, że wnioskodawczyni od 20 kwietnia 2018 roku była Prezesem Zarządu Spółki, reprezentowała Spółkę na zewnątrz z racji członkostwa w Zarządzie i tak też było w okresie spornym, na który przypadała płatność należności składkowych, objętych zaskarżoną decyzją.

Dodać należy, że brzmienie art. 116 § 2 Ordynacji podatkowej przemawia za powiazaniem odpowiedzialności osoby trzeciej za zaległości podatkowe (składkowe) spółki z faktycznym pełnieniem obowiązków członka zarządu. Takie faktyczne obowiązki wnioskodawczyni pełniła.

Nie ma także racji wnioskodawczyni, twierdząc, że ZUS nie wykazał bezskuteczności egzekucji. Jasno wynika to z dokumentów w załączonych aktach ZUS. Wynika z nich, że wobec braku regulowania składek wszczęte zostało przez Dyrektora (...) Oddział w T., działającego jako organ egzekucyjny, postępowanie egzekucyjne, mające na celu uzyskanie od Spółki zaległych należności. Egzekucja, po wystawieniu w sierpniu 2019 roku pierwszych tytułów wykonawczych i doręczeniu ich Spółce, skierowana została do rachunków bankowych Spółki. Zajęcia rachunków bankowych okazały się nieskuteczne z uwagi na brak środków na rachunkach, a następnie w związku z zamknięciem rachunków. Do dnia (...) roku do ZUS wpłynęła wyłącznie jedna wpłata egzekucyjna w kwocie 161,24 zł.

Bezskuteczność egzekucji w rozumieniu art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej oznacza, że w wyniku wszczęcia i przeprowadzenia przez organ egzekucyjny egzekucji skierowanej do majątku spółki nie doszło do przymusowego zaspokojenia wierzyciela. Ponadto wskazać trzeba, że art. 116 Ordynacji podatkowej chroni prawa wierzyciela niewypłacanej spółki i w tym celu wprowadza odpowiedzialność członków jej zarządu. Odpowiedzialność ta byłaby więc iluzoryczna, gdyby przepis interpretować w ten sposób, że odpowiedzialność członka zarządu byłaby uzależniona od bezskuteczności egzekucji wyłącznie w całości (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 24 lutego 2010 roku, II UK 209/09). Reasumując, bezskuteczność egzekucji oznacza brak rezultatu w skuteczności czynności egzekucyjnych, co stwierdza się na podstawie okoliczności wynikających z czynności przeprowadzonych w postępowaniu egzekucyjnym (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 listopada 2022 roku, III FSK 871/22). Dlatego nie ma racji wnioskodawczyni, że dla stwierdzenia bezskuteczności egzekucji konieczne jest orzeczenie kończące postępowanie egzekucyjne z uwagi na jego negatywny wynik.

Przesłanką, która uchylałaby odpowiedzialność członka zarządu spółki za zobowiązania składkowe jest, co już podniesiono wyżej, wskazanie przez członka zarządu spółki mienia umożliwiającego zaspokojenie w znacznej części zaległości składkowych spółki. Pojęcie znaczna część mienia spółki, wskazanie której zwalnia osobę trzecią od odpowiedzialności należy rozumieć także w potocznym tego słowa znaczeniu. Chodzić więc będzie o wskazanie „dość dużego”, „wyróżniającego się”, „pokaźnego” mienia spółki. Przepis art.116 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej wymaga więc, aby to członek zarządu Spółki wskazał wierzycielowi takie mienie spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości składkowych w znacznej części (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 3 lutego 2012 r., II UK 121/11, z dnia 15 lipca 2011 r., I UK 325/10). Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 marca 2017 roku, I UK 93/16, „wskazane mienie”, o którym mowa w art. 116 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, to majątek, który albo nie był znany (nie był ujawniony) w toku egzekucji, albo z którego w postępowaniu egzekucyjnym nie udało się w uzyskać zaspokojenia, lecz taka możliwość pojawiła się później. Takiego mienia skarżąca nie wskazała.

Nie ulega także kwestii, że wobec Spółki nie było prowadzone ani postępowanie upadłościowe, ani układowe. A zatem wnioskodawczyni mogłaby się także uwolnić się od odpowiedzialności, gdyby wykazała, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jej winy. Jest to bowiem kolejna przesłanka egzoneracyjna.

Wnioskodawczyni twierdziła w toku procesu, że wniosek o ogłoszenie upadłości nie mógł być zgłoszony, ponieważ Spółka ma tylko jednego wierzyciela, którym jest ZUS. Sąd Okręgowy tego stanowiska nie podziela.

Nie ulega kwestii, że ogłoszenie upadłości może nastąpić tylko wówczas, gdy istnieje co najmniej dwóch wierzycieli podmiotu gospodarczego, którego dotyczy wniosek. Mianowicie, z art. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe wynika zasada, że postępowanie upadłościowe musi być wspólnym postępowaniem wierzycieli, podjętym w celu dochodzenia roszczeń od niewypłacalnego przedsiębiorcy. Takie brzmienie przepisu nie daje więc podstaw do prowadzenia postępowania upadłościowego z udziałem jednego wierzyciela. Jednakże sytuacja kiedy wniosek o ogłoszenie upadłości wydawałby się uzasadniony ze względu na stan finansowy Spółki, lecz nie można byłoby tego skutecznie przeprowadzić, albowiem długi dotyczyłyby tylko jednego wierzyciela, nie może skutkować wnioskiem, że zrealizowała się tym samym przesłanka egzoneracyjna określona w art. 116 § 1 pkt 1 lit. b ustawy Ordynacja podatkowa, to jest że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez winy skarżącego. Obiektywny brak możliwości skutecznego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki z uwagi na istnienie wierzytelności tylko jednego wierzyciela, nie oznacza wykazania przesłanki uwalniającej od odpowiedzialności, lecz stwarza sytuację, w której członek zarządu z tej przesłanki egzoneracyjnej, w takim stanie faktycznym skorzystać nie może (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 9 stycznia 2019 roku, I FSK 113/17 oraz w wyroku z 10 stycznia 2017 roku, II FSK 3737/14).

Nie ma wreszcie racji wnioskodawczyni, że należności objęte zaskarżoną decyzją uległy przedawnieniu. Najstarsze z tych należności, tj. składki za miesiąc październik 2018 roku, stały się wymagalne w listopadzie 2018 roku. Zaskarżona decyzja wydana została (...) roku. W dacie jej wydania nie upłynął zatem pięcioletni termin przedawnienia należności z tytułu tych składek, o którym mowa w art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych i to nawet wówczas, gdyby organ rentowy nie podjął żadnych działań skutkujących zawieszeniem biegu terminu przedawnienia.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.