Portal Orzeczeń

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia (...) r. w sprawie (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ponownie ustalił G. R. wysokość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r., który wyniósł 60.520,13 zł.

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu (...)r. złożyła G. R. wnosząc o jej zmianę poprzez przeliczenie kapitału początkowego z uwzględnieniem wszystkich osiągniętych składników wynagrodzenia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

Sprawa wpłynęła do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim i zarejestrowana została pod sygn. VU 16/24.

Decyzją z dnia (...) r. w sprawie (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeliczył G. R. emeryturę od (...) r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, ustalając jej wysokość wraz z okresową emeryturą kapitałową na kwotę 2344,20 zł brutto miesięcznie.

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu (...) złożyła G. R. wnosząc o jej zmianę poprzez ponowne przeliczenie emerytury z uwzględnieniem wszystkich osiągniętych składników wynagrodzenia. Profesjonalny pełnomocnik na rozprawie w dniu 16 stycznia 2025 r. wnosił o uwzględnienie odwołania G. R. oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie. Wskazał, że za okresy zatrudnienia w ramach stosunku pracy, za które nie udokumentowano osiągniętych wynagrodzeń tj. od 1 sierpnia 1984 r. do 25 września 1985 r. oraz od 26 września 1987 r. do 31 grudnia 1993 r. przyjęto kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w tych latach.

Sprawa ta wpłynęła do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim i zarejestrowana została pod sygn. VU 3/24.

Postanowieniem z dnia 17 stycznia 2024 r. Sąd Okręgowy połączył sprawę VU 16/24 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą VU 3/24.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona G. R. urodzona (...), złożył w dniu (...) r. wniosek o emeryturę.

(dowód: wniosek k. 1, – akt emerytalno-rentowych ZUS)

Decyzją z dnia (...) r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał ustalenia kapitału początkowego G. R. na dzień 1 stycznia 1999r. na kwotę 51.815,28 zł. Wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału wyniósł 26,96%. Organ rentowy nie uwzględnił do ustalenia wartości kapitału początkowego okresu od 16 października 1996 r. do 31 grudnia 1998 r. ponieważ nie został przedłożony oryginał dokumentu, a jedynie jego kopia, która nie stanowi środka dowodowego. Natomiast za okresy od 1 sierpnia 1984 r. do 25 września 1985 r. i od 26 września 1987 r. do 31 grudnia 1993 r., za które nie udokumentowano osiąganych wynagrodzeń, przyjęto minimalne wynagrodzenie.

(dowód: decyzja z dnia 22 lipca 2021 r. k. 4-6 – akt kapitału początkowego ZUS)

Decyzją z dnia (...) r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury od (...) r. tj. od miesiąca, w którym złożono wniosek. Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego - z uwzględnieniem ich waloryzacji. Wskazana zwaloryzowana kwota składek zewidencjonowanych wyniosła 112.748,07 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 258.796,31 zł, a średnie dalsze trwanie życia wyniosło 245,40 miesięcy. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

Wysokość tak wyliczonego świadczenia wyniosła 1.514,04 zł, a wysokość emerytury kapitałowej 217,20 zł. Emerytura w ten sposób obliczona wyniosła łącznie 1.731,24 zł.

(dowód: decyzja z dnia (...) r. k. 18, decyzja o ustaleniu okresowej emerytury kapitałowej k. 21 – akt emerytalno-rentowych ZUS)

W dniu (...) r. G. R. złożyła wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno-rentowego wraz z zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za lata 1996-2001.

(dowód wniosek k.7, zaświadczenie k. 9 – akt kapitału początkowego ZUS)

Decyzją z (...) r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał ponownego ustalenia kapitału początkowego G. R. na dzień 1 stycznia 1999r. na kwotę 60.520,13 zł. Wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału wyniósł 34,19%. Organ rentowy ponownie wskazał, że za okresy od 1 sierpnia 1984 r. do 25 września 1985 r. i od 26 września 1987 r. do 31 grudnia 1993 r., za które nie udokumentowano osiąganych wynagrodzeń, przyjęto minimalne wynagrodzenie.

(dowód: decyzja z dnia (...) r. k.13-15 – akt kapitału początkowego ZUS)

Decyzją z dnia (...) r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał przeliczenia należnej ubezpieczonej emerytury od (...) r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Po korekcie kapitału początkowego wysokość emerytury wyniosła 1.691,20 zł, a po waloryzacji 2077,40 zł. Wysokość emerytury kapitałowej wyniosła 217,20 zł, a po waloryzacji 266,80 zł.

(dowód: decyzja z dnia (...) r. k. 29 – akt emerytalno-rentowych ZUS)

G. R. od 1 sierpnia 1984 r. do 31 grudnia 1993 r. zatrudniona była w Zarządzie (...) w P. W czasie zatrudnienia u tego pracodawcy, w okresie od 26 września 1985 r. do 25 września 1987 r. skarżąca korzystała z urlopu wychowawczego.

(dowód: świadectwo pracy z 31 grudnia 1993 r. k. 9. – akt emerytalno-rentowych ZUS)

W spornym okresie skarżąca pracując w pełnym wymiarze czasu pracy, jako opiekunka domowa uzyskała następujące zarobki:

od 1 sierpnia 1984 r. do 27 września 1987 r. (z wyłączeniem okresu urlopu wychowawczego) – 8.600,00 zł miesięcznie,

od 28 września 1987 r. do 31 grudnia 1987 r. - 13.000 zł miesięcznie,

od 1 stycznia 1988 r. do 30 czerwca 1988 r. – 17.300 zł miesięcznie,

od 1 lipca 1988 r. do 31 grudnia 1988 r. – 27.878 zł miesięcznie (w tym wynagrodzenie zasadnicze 26.300 zł oraz dodatek stażowy 6% - 1.578 zł),

od 1 stycznia 1989 r. do 30 czerwca 1989 r. – 49.078 zł miesięcznie,

od 1 lipca 1989 r. do 30 września 1989 r. – 86.670 zł miesięcznie,

od 1 października 1989 r. do 30 listopada 1989 r. – 160.500 zł miesięcznie,

od 1 grudnia 1989 r. do 31 grudnia 1989 r. – 294.250 zł,

od 1 stycznia 1990r. do 30 marca 1990 r. – 390.550 zł miesięcznie,

od 1 kwietnia 1990 r. do 30 czerwca 1990 r. – 442.800 zł miesięcznie,

od 1 lipca 1990 r. do 30 września 1990 r. – 572.400 zł miesięcznie,

od 1 października 1990 r. do 30 września 1991 r. – 810.000 zł miesięcznie,

od 1 października 1991 r. do 31 grudnia 1991 r. – 981.000 zł miesięcznie,

od 1 stycznia 1992 r. do 30 czerwca 1992 r. – 1.050.000 zł miesięcznie,

od 1 lipca 1992 r. do 30 września 1992 r. – 1.050.000 zł miesięcznie,

od 1 października 1992 r. do 31 grudnia 1992r. – 1.370.000 zł miesięcznie,

od 1 stycznia 1993 r. do 30 marca 1993 r. – 1.370.000 zł miesięcznie,

od 1 kwietnia 1993 r. do 30 czerwca 1993 r. – 1.370.000 zł miesięcznie,

od 1 lipca 1993 r. do 31 grudnia 1993 r. – 1.670.000 zł miesięcznie.

(dowód: umowa o pracę k.1, umowa o pracę k.2, aneksy do umowy o pracę k.6, k.10, k.15, k.22, k.25, k.27, k.29, k.34, k.35, k.36, k.43, angaż k. 49, umowy o pracę k.52, k.53, k.56, k.58, angaż k.69 – akt osobowych)

Przy uwzględnieniu powyższych wynagrodzeń wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego z 10 lat kalendarzowych (1989-1998) wyniesie 42,22%, a wartość kapitału początkowego 65.295,78 zł. Obliczona na tej podstawie wysokość emerytury na dzień jej przyznania tj. (...) r. wyniosłaby 1.788,40 zł, a emerytura kapitałowa 217,20 zł. Łączna kwota emerytury z FUS oraz okresowej emerytury kapitałowej na dzień (...) r. wyniosłaby 2005,60 zł. Natomiast na dzień wydania zaskarżonej decyzji łącznie emerytura wyniosłaby 2.463,60 zł.

(dowód: pismo ZUS z 15 listopada 2024 r. k. 55 – akt sprawy)

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie jest uzasadnione.

Zgodnie z treścią art. 173 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2023r., poz. 1251), zwanej dalej ustawą, dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Zasady ustalania kapitału początkowego określa art. 174 ustawy, który stanowi:

1.  kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12 (ust. 1);

2.  przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: okresy składkowe, o których mowa w art. 6; okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5; okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2 (ust. 2);

3.  przy ustalaniu kapitału początkowego do okresów, o których mowa w art. 7 pkt 5 stosuje się art. 53 ust. 1 pkt 2 (ust. 2a);

4.  podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 roku (ust. 3).

Jak wynika zaś z § 22 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412) jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności: 1) legitymacja ubezpieczeniowa; 2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w k.p.c. Ograniczenia dowodowe zawarte w ww. rozporządzeniu dotyczą bowiem wyłącznie postępowania przed organem rentowym. Nie mają więc zastosowania w postępowaniu sądowym, opartym na zasadzie swobodnej oceny dowodów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 roku, sygn. akt I UK 179/06, LEX nr 342283).

Organ rentowy, decyzją z dnia (...) r. dokonał ponownego ustalenia kapitału początkowego wnioskodawczyni, gdzie zmianie uległ wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz kwota wyliczonego kapitału początkowego. W zaskarżonej decyzjach ZUS wskazał, że do ustalenia wartości kapitału początkowego za okresy od 1 sierpnia 1984 r. do 25 września 1985 r. i od 26 września 1987 r. do 31 grudnia 1993 r., za które nie udokumentowano osiąganych wynagrodzeń, przyjęto minimalne wynagrodzenie.

Zaskarżoną decyzją z (...) r. przeliczył należną wnioskodawcy emerytury w oparciu o wyliczoną ponownie wysokość kapitału początkowego.

W niniejszej sprawie wnioskodawczyni domagała się, aby przy ustalaniu wysokości kapitału początkowego przyjąć wynagrodzenie faktycznie uzyskane w spornych okresach od 1 sierpnia 1984 r. do 25 września 1985 r. i od 26 września 1987 r. do 31 grudnia 1993 r. z tytułu pracy w Zarządzie (...) w P.

Stan faktyczny dotyczący wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego przez skarżącą w okresie zatrudnienia w spornym okresie Sąd ustalił na podstawie dokumentacji pracowniczej postaci angaży, umów o pracę, świadectw pracy, zawartych w załączonej teczce akt pracowniczych.

Sąd na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w postaci dokumentacji pracowniczej uznał, że wnioskodawczyni udowodniła, faktycznie uzyskiwane wynagrodzenie w spornym okresie z tytułu zatrudnienia.

Przy przyjęciu wysokości wynagrodzeń wynikających z dokumentacji pracowniczej wzrostowi ulegnie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru do poziomu 42,22%. Przy czym okresem do ustalenia najkorzystniejszego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru ustalonego z 10 kolejnych lat kalendarzowych są lata 1989-1998.

Tym samym wysokość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku będzie wyższa niż w zaskarżonej decyzji i wyniesie 65.295,78 zł.

Z uwagi na przyjęcie wyższej wartości kapitału początkowego i wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego ulegnie zwiększeniu również na dzień wydania zaskarżonej decyzji wysokość emerytury należnej G. R. do kwoty 2.463,60 zł.

Wobec powyższego, na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił obie zaskarżone decyzje z dnia (...) r. w sprawie (...) i z dnia (...) r. w sprawie (...) orzekając jak w sentencji.

Z uwagi na to, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest stroną przegrywającą, Sąd Okręgowy w zakresie kosztów zastępstwa procesowego orzekł jak w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając na rzecz G. R. kwotę 180 złotych w myśl § 9 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokacie (t.j. Dz. U. z 2023r. poz. 1964ze zm.). O odsetkach od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu Sąd orzekła zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.