Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 kwietnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku E. Ś.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania E. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 21 listopada 2014 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy E. Ś. prawo do emerytury z dniem (...) 2014 roku,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy E. Ś. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 52/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 listopada 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy E. Ś. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych. Do okresu pracy w warunkach szczególnych nie uwzględniono zatrudnienia wnioskodawcy w (...) Przedsiębiorstwie (...) od 22 lutego 1973 roku do 4 stycznia 1979 roku na stanowisku ślusarza w warsztacie mechanicznym, gdyż stanowisko to nie znajduje potwierdzenia w Zarządzeniu Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1983 roku oraz zatrudnienia od 5 stycznia 1979 roku do 31 maja 1980 roku i od 1 czerwca 1980 roku do 14 października 1980 roku na stanowiskach kierowcy samochodu dostawczego Ż. i kierowcy, ponieważ na podstawie przedłożonych dokumentów nie ma możliwości ustalenia, że wykonywania praca miała charakter pracy kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Od powyższej decyzji odwołanie w dniu 17 grudnia 2014 roku złożył pełnomocnik wnioskodawcy. W odwołaniu wniósł o zaliczenie wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okresu pracy od dnia 1 września 1979 roku do dnia 31 maja 1980 roku oraz od 1 czerwca 1980 roku do 14 października 1980 roku na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania, powielając argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca E. Ś., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 23 września 2014 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 25 lat 10 miesięcy i 6 dni, w tym 14 lat i 11 miesięcy pracy w szczególnych warunkach, tj. w okresie od 1 lutego 1984 roku do 31 grudnia 1998 roku w (...) w W., (...) w W., (...) S. .

(dowód: decyzja z dnia 21 listopada 2014 roku k. 27 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k. 9-10)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. nie zaliczył wnioskodawcy do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia:

- od dnia 22 lutego 1973 roku do 4 stycznia 1979 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...) – Zakładzie (...) w K. na stanowisku ślusarza oraz od 5 stycznia 1979 roku do 31 maja 1980 roku na stanowisku kierowcy samochodu dostawczego Ż.,

- od 1 czerwca 1980 roku do 14 października 1980 roku w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. – Zakładzie (...) w T. na stanowisku kierowcy.

(dowód: decyzja z dnia 21 listopada 2014 roku k. 27 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k. 9-10)

E. Ś. od dnia 22 lutego 1973 roku do dnia 31 maja 1980 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. w Zakładach (...) w K..

(dowód: świadectwo pracy z dnia 5 listopada 1980 roku k. 4 akt kapitałowych)

W Zakładach (...) w K. wnioskodawca był zatrudniony od dnia 22 lutego 1973 roku do dnia 4 stycznia 1979r. na stanowisku ślusarza.

Z dniem 5 stycznia 1979 roku wnioskodawca został przeniesiony do pracy na stanowisko kierowcy samochodu dostawczego Ż.. Jako kierowca Ż. pracował co najmniej do stycznia 1980r.

(dowód: umowa o prace z dnia 21 lutego 1973 roku k. 14 akt emerytalnych, angaż z dnia 2 maja 1973 roku k. 14 akt emerytalnych, angaż z dnia 28 grudnia 1971 roku k. 13 akt emerytalnych, angaż z dnia 1 stycznia 1980 roku i angaż z dna 5 stycznia 1979 roku k. 11 akt emerytalnych)

Z dniem 1 czerwca 1980 roku wszyscy pracownicy Zakładów (...) w K. zostali przeniesieni do pracy do Zakładu (...) w T. również podległego pod (...) Przedsiębiorstwo (...) w Ł.. W tym zakładzie wnioskodawca pracował do 14 października 1980 roku na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy.

(dowód: świadectwo pracy z 14 października 1980 roku k. 5 akt kapitałowych, umowa o pracę z dnia 1 czerwca 1980 roku k. 10 akt emerytalnych) )

Wnioskodawca jako kierowca samochodu ciężarowego marki S. o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony zaczął pracować przed końcem zatrudnienia w Zakładach (...) w K., nie wcześniej niż od 1 lutego 1980r. i pracował w takim charakterze do 31 maja 1980r. . Samochodem tym przewoził materiały meblowe na terenie całego kraju, w tym przede wszystkim na trasie Ł. –R..

W charakterze kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony wnioskodawca pracował także w całym okresie zatrudnienia w Zakładach (...) w T. od 1 czerwca 1980r. do 14 października 1980r., przy czym od 1 września 1980 roku pracował jako kierowca samochodu ciężarowego z przyczepą.

(dowód: zeznania świadka A. J. protokół rozprawy z dnia 23 kwietnia 2015 roku nagranie od minuty 4.18 do minuty 13.10, zeznania świadka H. S. protokół rozprawy z dnia 23 kwietnia 2015 roku nagranie od minuty 13.25 do minuty 20.12, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 23 kwietnia 2015 roku nagranie od minuty 22.05 do minuty 26.40)

E. Ś. od 3 sierpnia 1979 roku posiada prawo jazdy kategorii C (uprawniające do kierowania pojazdami samochodowymi o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony z wyjątkiem autobusu) a od 29 lipca 1980 roku prawo jazdy kategorii CE (uprawniające do kierowania pojazdami samochodowymi o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony łącznie z przyczepą).

(dowód: : prawo jazdy k. 8-8verte)

Zakład (...) w K. jak i Zakład (...) w T. nie wystawiły wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność bezsporna)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 1440) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie był członkiem OFE.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Podnoszona zatem przez organ rentowy okoliczność nie dysponowania przez skarżącego świadectwem pracy w szczególnych warunkach, nie przesądza jeszcze, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał.

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w okresach od 22 lutego 1973 roku do 31 maja 1980 roku w Zakładach (...) w K. i od 1 czerwca 1980 roku do 14 października 1980 roku w Zakładach (...) w T. był niesporny między stronami w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych.

Sporny pozostawał jedynie charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie.

Stało się tak dlatego, że z dokumentów osobowych skarżącego z Zakładów (...) w K. i Zakładów (...) w T. w postaci umów o pracę, angaży i świadectw pracy potwierdzających zatrudnienie w spornych okresach wynikało, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku kierowcy. Okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy wnioskodawcy w w/w dokumentach polegającego na niewskazaniu kierowcą jakich pojazdów był wnioskodawca, nie oznacza – jak chce organ rentowy – że wnioskodawca nie był kierowcą samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad 3,5 tony.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę
w spornych okresach Sąd oparł się na dokumentach oraz na korespondujących z nimi zeznaniach wnioskodawcy oraz świadków: A. J. i H. S..

Należy podkreślić, że świadkowie we wszystkich spornych okresach pracowali razem z wnioskodawcą i wykonywali te same co on obowiązki, a mianowicie byli kierowcami samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony. Świadkowie dysponowali zatem bezpośrednią i szczegółową wiedzą na temat charakteru wykonywanej przez skarżącego pracy. Świadkowie potwierdzili, że w początkowym okresie zatrudnienia w Zakładach (...) w K. wnioskodawca pracował jako ślusarz, następnie jako kierowca Ż., a pod koniec zatrudnienia jako kierowca samochodu ciężarowego marki S. i w tym charakterze pracował też w Zakładach (...) w T., przewożąc materiały meblowe.

Biorąc pod uwagę, że z dokumentów w postaci angaży wynika, że jeszcze w styczniu 1980r. wnioskodawca pracował jako kierowca Ż., kierowcą samochodu ciężarowego mógł być najwcześniej od lutego 1980r. Potwierdza to pośrednio treść świadectwa pracy za okres zatrudnienia od 22 lutego 1973 roku do 31 maja 1980 roku gdzie wskazano, że ostatnio zajmowanym przez E. Ś. stanowiskiem pracy było stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego. W świetle świadectwa pracy z dnia 5 listopada 1980 roku, w którym wskazano, że wnioskodawca ostatnio pracował jako kierowca samochodu ciężarowego oraz angaży wnioskodawcy, a także mając na uwadze, iż wnioskodawca uprawnienia do kierowania samochodami ciężarowymi uzyskał 3 sierpnia 1979 roku, Sąd dał wiarę zeznaniom świadków i ubezpieczonego, że wnioskodawca jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony pracował nie tylko w okresie zatrudnienia w Zakładach (...) w T. od dnia 1 czerwca 1980 roku do 14 października 1980 roku, ale także w końcowym okresie zatrudnienia w Zakładach (...) w K. przed 31 maja 1980 roku.

Należy przypomnieć, że o tym czy praca była wykonywana w szczególnych warunkach decyduje nie nazwa stanowiska pracy, lecz faktycznie wykonywane obowiązki.
A obowiązki skarżącego - w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego – jeszcze przed 31 maja 1980 roku oraz od 1 czerwca 1980 roku do 14 października 1980 roku polegały na kierowaniu samochodami ciężarowymi o ładowności powyżej 3,5 tony.

Prace na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony są pracami zaliczonymi przez ustawodawcę do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, działem VIII pkt 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd zaliczył wnioskodawcy do pracy w szczególnych okresy pracy od 1 lutego 1980r. do 31 maja 1980r. w Zakładach (...) w K. oraz od 1 czerwca 1980 roku do 14 października 1980 roku w Zakładach (...) w T. W tym okresie bowiem skarżący faktycznie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy tylko i wyłącznie obowiązki kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony.

Po doliczeniu spornego okresu do uznanego już przez organ rentowy stażu
w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat i 11 miesięcy, wnioskodawca wykazał, że w szczególnych warunkach pracował ponad 15 lat. Wnioskodawcy bowiem do stażu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat brakowało jedynie 30 dni.

Reasumując należy stwierdzić, że wnioskodawca spełnił wszystkie wymagane przepisami rozporządzenia warunki do uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, to jest: ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł 25 lat, wykazał ponad 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego tj. z dniem (...) 2014 roku. Wówczas bowiem skarżący spełnił ostatnią przesłankę, od której zależało jego prawo do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik tj. art. 98 k.p.c. zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy kwotę 60 złotych, na podstawie § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 490).