Portal Orzeczeń

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia (...) roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.., działając na podstawie art. 83 ust. 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. stwierdził, że M. L. jako pracownik u płatnika składek M. S. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia (...) roku. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż mimo sporządzenia umowy o pracę nie doszło do faktycznego stosunku pracy między stronami. Dlatego umowa jest nieważna i tym samym nie powstał tytuł do ubezpieczeń społecznych wynikający z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Odwołania od powyższej decyzji złożyła M. L. oraz płatnik składek M. S.. Skarżące wniosły o zmianę decyzji poprzez uznanie, że M. L. jako pracownik u płatnika składek M. S. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu oraz wypadkowemu od dnia (...) roku. W uzasadnieniu odwołania M. L. podniosła, że wykonywała pracę na rzecz pracodawcy, zgodnie z umową i nakreślonym przez płatnika składek zakresem obowiązków.

Natomiast płatnik składek M. S. wskazała, że potrzeba zatrudnienia pracownika, wynikała z konieczności pomocy w codziennych obowiązkach pracowniczych.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie, powielając argumentację wskazaną w zaskarżonej decyzji oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Postanowieniem z dnia 31 stycznia 2024 roku Sąd Okręgowy połączył sprawę z odwołania płatnika składek M. S. zarejestrowanej pod sygn. akt V U 100/24 ze sprawą z odwołania M. L. do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt V U 99/24.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

Płatnik M. S. od (...) roku prowadzi biuro podatkowe w P. przy Placu (...). Przeważającym przedmiotem działalności jest działalność rachunkowo-księgowa. Poza prowadzeniem działalności gospodarczej M. S. była zatrudniona na umowę o pracę w okresie od 2018r. do 2019r. jako dyrektor (...) M. S. zrezygnowała z tej pracy z uwagi na to, że praca ta wymagała od niej dużego zaangażowania, a ona miała wówczas dziecko w wieku szkolnym. Następnie M. S. była zatrudniona na podstawie umowy o pracę na ½ etatu w okresie od grudnia 2022r. do grudnia 2024r. Liczba stałych klientów, których rozliczeniem zajmuje się płatnik od 2023r. utrzymuje się cały czas na porównywalnym poziomie tj. ok. 90 podmiotów.

( dowód: zeznania płatnika M. S.- protokół rozprawy z 10 kwietnia 2025r.)

M. L. w 2008r. ukończyła Politechnikę (...) na kierunku inżynieria środowiska, posiada tytuł mgr inżyniera specjalisty do spraw inżynierii środowiska. w wyuczonym zawodzie jako specjalista do spraw ochrony środowiska pracowała w okresie od maja 2010 roku do grudnia 2018 roku.

W okresie od marca 2019 roku do stycznia 2020 roku ubezpieczona pracowała u M. S. na stanowisku pracownika biurowego, na podstawie skierowania z Urzędu Pracy w ramach prac interwencyjnych.

W okresie od stycznia 2020 roku do maja 2023 roku M. L. zatrudniona była w T. J. W. Sp.k. na stanowisku pracownika biurowego.

(dowód: zeznania M. L. nagranie od min. 00:17:09 do min.00:25:10-protokół z rozprawy z dnia 10 kwietnia 2025r. k.112, życiorys k.116-117, umowa o pracę k.119 -akt sprawy)

W dniu 8 maja 2023 roku M. L. została zatrudniona przez (...) Sp. z o.o. na podstawie umowy o pracę na okres próbny do 30 czerwca 2023r. na stanowisku specjalisty ds. ochrony środowiska za wynagrodzeniem 4.650,00 zł. brutto.

(...) Sp. z o.o. skierował M. L. na wstępne badanie lekarskie. Orzeczeniem z dnia 10 maja 2023r. lekarz stwierdził, że M. L. jest zdolna do pracy na stanowisku specjalisty ds. ochrony środowiska.

(dowód: umowa o pracę z 8.05.2023r. – k. 118 akt, orzeczenie lekarskie - k. 65 akt)

Po okresie próbnym M. L. miała mieć w firmie (...) wyższą pensję. Zakres nowych obowiązków przerósł jednak M. L., nie radziła sobie z nimi, miała problemy z koncentracją, myliła się w dokumentach, obawiała się odpowiedzialności za nienależycie wykonaną pracę.

Z uwagi na powyższe pracodawca i ona podjęli decyzję o rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron z dniem 19 maja 2023 roku.

M. L. po rozwiązaniu umowy o pracę była na wizycie u lekarza psychiatry w dniu (...) Nie mogła bowiem normalnie funkcjonować. Lekarz rozpoznał u niej epizod depresyjny. Z uzyskanego przez lekarza wywiadu wynika, że M. L. objęta jest terapią z powodu zaburzeń lękowych od 14 rż. Z tego powodu jest leczona farmakologicznie, ostatnio lekiem (...). Na tej wizycie lekarz psychiatra wystawił M. L. zwolnienie lekarskie na okres od 22 maja 2023 roku do 31 maja 2023 roku.

W dniu (...) M. L. była na kolejnej wizycie lekarskiej u psychiatry, podczas której lekarz rozpoznał u niej reakcję na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne. Z wywiadu od pacjentki lekarz dowiedział się, że jest ona w 6 tygodniu ciąży, co skłoniło lekarza do decyzji o powolnym odstawianiu (...). Na tej wizycie lekarz psychiatra przedłużył M. L. zwolnienie lekarskie na okres do 22 czerwca 2023 roku.

(dowód: umowa o pracę z 8.05.2023r. – k. 118 akt, świadectwo pracy z 22.05.2023r. – k. 119 akt, orzeczenie lekarskie - k. 65 akt, zeznania M. L. -protokół rozprawy z dnia 10 kwietnia 2025 roku, historia wizyt – 120-121 akt)

W dniu (...) roku (sobota) - a zatem w trakcie trwania umowy o pracę z firmą (...) przesłała do płatnika składek wiadomość SMS z zapytaniem o możliwość zatrudnienia na 6 godzin dziennie.

(dowód: zeznania M. L. nagranie od min 00:43:19 do min. 00:51:04- protokół z rozprawy z dnia 10 kwietnia 2025 roku k.112-113-akt sprawy, treść wiadomości sms- k. 7 akt)

W dniu (...) M. L. była na wizycie ginekologicznej, gdzie lekarz stwierdził, że jest w 7 tygodniu ciąży zagrożonej poronieniem, a planowany termin porodu to (...).

(dowód: karta medyczna - k. 76 akt)

W dniu (...) roku M. L. podpisała umowę o pracę z płatnikiem składek M. S., na stanowisku pracownika biurowego, w pełnym wymiarze czasu pracy, na czas określony od dnia (...) roku do (...) roku za wynagrodzeniem 4.000,00 zł brutto.

(dowód: umowa o pracę k.13- akt ZUS)

Ubezpieczona nie informowała pracodawcy o tym, że jest w zagrożonej ciąży, ani że była na zwolnieniu lekarskim do (...)

(dowód: zeznania M. L. nagranie od min.00:48:43 do min. 00:51:04, zeznania a M. S. nagranie od min. 00:58:50 do min.00:59:06 protokół z rozprawy z dnia 10 kwietnia 2025 roku k.112-113-akt sprawy)

M. L. nie miała pisemnego zakresu obowiązków. Czas pracy ubezpieczonej nie był ewidencjonowany. Wnioskodawczyni nie podpisywała listy obecności. Nie otrzymywała wynagrodzenia na rachunek bankowy. Nie miała własnego loginu i hasła do komputera płatnika.

(dowód: zeznania M. L. nagranie od min. 00:45:23 do min. 00:48:43 protokół z rozprawy z dnia 10 kwietnia 2025 roku k.113-akt sprawy)

M. L. od dnia (...) roku stała się niezdolna do pracy w związku z ciążą. Wnioskodawczyni urodziła dziecko w dniu (...) roku i przebywała na urlopie rodzicielskim do dnia (...) roku.

(dowód: wniosek o udzielenie urlopu k.63, zeznania M. L. nagranie od min. 00:45:23 do 00:48:43 protokół z rozprawy z dnia 10 kwietnia 2025 roku k.113-akt sprawy)

M. S. nie zatrudniła nowego pracownika w okresie niezdolności do pracy M. L.. Na stanowisko pracownika biurowego nie było ogłoszonej rekrutacji.

(dowód: zeznania M. S. nagranie od min. 01:04:25 do min.01:04:25 protokół z rozprawy z dnia 10 kwietnia 2025 roku k.114-akt sprawy)

Płatnik składek osobiście kontaktuje się ze swoimi klientami, z własnego numeru telefonu i załatwia wszystkie sprawy swoich klientów osobiście.

(dowód: zeznania świadka M. Ś. nagranie od min. 00:03:26 do min/ 00:12:30, zeznania świadka M. B. nagranie od min.00:12:30 do min. 00:15:49 protokół z rozprawy z dnia 10 kwietnia 2025 roku k.110-111-akt sprawy)

M. Ś. klient płatnika widział wnioskodawczynię w biurze płatnika tylko raz. Również drugi klient płatnika M. B. spotkał w biurze M. S. tylko raz M. L.. Płatnik powiedziała im, że jest to jej nowy pracownik. M. Ś. i M. B. zostawili wówczas (jeden raz) M. L. dokumenty dla płatnika. Więcej jej w biurze płatnika nie spotkali. Nie załatwiali też z M. L. żadnych swoich spraw.

(dowód: zeznania świadka M. Ś. protokół z rozprawy z dnia 10 kwietnia 2025 roku, zeznania świadka M. B. protokół z rozprawy z dnia 10 kwietnia 2025 roku)

Pismem z dnia 19 września 2023 roku organ rentowy zawiadomił M. S. i M. L. o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych M. L. jako pracownika.

(dowód: zawiadomienie z dnia 19 września 2023 roku, k. 3-4 i 6-7-akt ZUS)

W odpowiedzi na zawiadomienie płatnik składek złożyła do organu rentowego pisemne zeznania, kartę szkolenia wstępnego z zakresu bhp, umowę o pracę, podpisaną przez ubezpieczona informację o warunkach zatrudniania oraz orzeczenie lekarskie M. L. z dnia 11 maja 2025 roku wydane na podstawie skierowania pracodawcy (...) Sp. z o.o. W pisemnych wyjaśnieniach złożonych przed organem rentowym M. S. wskazała, ze M. L. została zatrudniona w związku z chęcią rozwoju firmy i powiększenia listy klientów biura. Wskazała również, że podczas poprzedniej współpracy nie miała zastrzeżeń do pracy ubezpieczonej, a z uwagi na fakt, że ubezpieczona było uprzednio zatrudniona u płatnika, przeszkolenie pracownika polegało jedynie na przypomnieniu działania programu księgowego oraz schematów księgowania wybranych dokumentów.

(dowód: wyjaśnienia płatnika k.15, wyjaśnienia uzupełniające k.11, wraz z załącznikami k.12-14-akt ZUS)

W pisemnych wyjaśnieniach złożonych przed organem rentowym ubezpieczona wskazała, że:

-po rozwiązaniu umowy z poprzednim pracodawcą zmuszona była do poszukiwania kolejnej pracy, dlatego też skontaktowała się z M. S., u której pracowała w latach 2019-2020;

-posiadała aktualne badania lekarskie, które przedstawiła płatnikowi składek;

-prace wykonywała samodzielnie,

-zakres obowiązków został przekazany jej ustnie;

-do jej obowiązków należało wprowadzenie i księgowanie faktur, archiwizacja i porządkowanie dokumentów firmy oraz obsługa urządzeń biurowych;

-pracę świadczyła w siedzibie firmy w godzinach 08:00-16:00,

- wynagrodzenie otrzymywała gotówką;

-brak było ewidencji pracy;

-była jedynym pracownikiem biura;

-od płatnika składek otrzymała hasło do logowania do komputera oraz do programu księgowego.

W uzupełniających wyjaśnieniach wskazała, że logując się do komputera oraz programu księgowego używała loginu i hasła M. S..

(dowód: wyjaśnieniami ubezpieczonej k.9, uzupełniające wyjaśnienia k.16-akt ZUS)

W dniu 27 października 2023 roku ZUS zawiadomił strony, że zakończył postępowanie w sprawie zgłoszenia do ubezpieczeń M. L.. Natomiast w dniu (...) roku wydał zaskarżoną decyzję.

(dowód: zawiadomienia z dnia 27 października 2023 roku k.17, k.18, decyzja ZUS k.19-23-akt ZUS

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2023r., poz. 1230), zwanej dalej ustawą systemową, obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlegają pracownicy od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy osoby te podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu, a w myśl art. 12 – ubezpieczeniu wypadkowemu. Z kolei art. 13 pkt 1 ustawy systemowej stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają pracownicy od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Przepis art. 8 ust. 1 ww. ustawy nakazuje zaś za pracownika uważać osobę pozostającą w stosunku pracy.

W świetle powyższych przepisów podstawową przesłanką objęcia zakresem ubezpieczenia społecznego jest więc posiadanie statusu pracownika. Pracownikiem zostaje się przez nawiązanie stosunku pracy w rozumieniu art. 22 § 1 k.p. Stosownie do treści tego przepisu przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Na treść stosunku pracy składają się zatem wzajemne prawa i obowiązki stron stosunku pracy (pracownika i pracodawcy). Zasadniczym elementem konstrukcyjnym stosunku pracy jest zobowiązanie pracownika do osobistego wykonywania pracy na rzecz pracodawcy za wynagrodzeniem. Kolejna cecha tego stosunku to zawłaszczanie wyniku pracy przez pracodawcę i wykonywanie pracy w warunkach podporządkowania, czyli pod kierownictwem pracodawcy. Pracownik nie odpowiada jednak za wynik pracy, ale za samo staranne świadczenie pracy.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy zawarta w dniu (...) roku umowa o pracę pomiędzy M. L. a M. S. jest umową ważną, która rodzi obowiązek ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy zarzucił bowiem, że umowa ta została zawarta dla pozoru, tylko w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego i jako taka jest nieważna.

O pozorności danej umowy decydują okoliczności wynikające z art. 83 § 1 k.c., które muszą występować w momencie składania przez strony oświadczeń woli. Czynność prawna pozorna charakteryzuje się trzema elementami, które muszą wystąpić łącznie: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę w każdym wypadku nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Brak zamiaru wywołania skutków prawnych oznacza, że osoba składająca oświadczenie woli, albo nie chce w ogóle wywołać żadnych skutków prawnych, albo też chce wywołać inne, niż wynikałoby ze złożonego przez nią oświadczenia woli. Ponadto, aby uznać czynność prawną za pozorną adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na złożenie tego oświadczenia jedynie dla pozoru. Czynność prawna jest zawarta dla pozoru wówczas, gdy strony stwarzają pozór rzeczywistego dokonania czynności prawnej o określonej treści, podczas gdy tak naprawdę nie chcą wywołać żadnych skutków prawnych.

Wobec zakwestionowania przez organ rentowy ważności zawartej przez strony umowy o pracę, na skarżących, zgodnie z art. 6 k.c., spoczywał ciężar wykazania, że podpisując umowę o pracę M. L. w istocie zobowiązała się i rzeczywiście świadczyła pracę na rzecz swojego pracodawcy i pod jego kierownictwem, a ten pracę tę przyjmował i płacił jej za nią umówione wynagrodzenie.

Strony nie sprostały temu obowiązkowi. Poza przedstawieniem formalnych dowodów pracy w postaci dokumentów takich jak umowa o pracę, karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bhp, strony nie wykazały, aby w spornym okresie M. L. rzeczywiście świadczyła pracę na rzecz M. S. zgodnie z przyjętym na siebie zobowiązaniem wynikającym z umowy o pracę.

Nie potwierdzają tego zeznania świadków M. Ś. oraz M. B., stałych klientów płatnika. Ci widzieli bowiem M. L. w biurze podatkowym płatnika tylko raz. M. Ś. widział jeszcze dwa lub trzy razy M. L. na korytarzu, poza biurem płatnika (bo sam ma swój gabinet w tym samym budynku, gdzie prowadzi biuro płatnik). M. Ś. zeznał, że widział M. L. w biurze płatnika raz w okresie około wakacji 2023r., a M. B., że 2 lata temu. Świadkowie zostawiali swoje dokumenty M. L., celem ich przekazania płatnikowi. Płatnik poinformowała ich bowiem, że mogą to zrobić, gdyż jest to jej nowy pracownik. Sami jednak nie posiadali takiej bezpośredniej wiedzy. Płatnik niewątpliwie była osobą zainteresowaną tym, aby utwierdzić świadków w przekonaniu, że ma nowego pracownika. Świadkowie zgodnie zeznali, że ich rozliczeniami zajmowała się wyłącznie płatnik. Tylko z nią też w tych sprawach kontaktowali się zarówno osobiście jak i telefonicznie. Powyższe z pewnością nie miałoby miejsca, gdyby faktycznie M. L. została przez płatnika zatrudniona. Należy podnieść, że jednorazowa czy dwukrotna obecność M. L. w biurze podatkowym płatnika i dwukrotne odebranie od klientów płatnika dokumentów rozliczeniowych celem przekazania płatnikowi, nie jest wystarczające do stwierdzenia, że strony łączył stosunek pracy w rozumieniu art. 22 k.p.

Strony nie przedstawiały żadnych dowodów świadczących o faktycznym wykonywaniu pracy przez wnioskodawczynię. Nawet formalne dowody pracy były bardzo ubogie. Brak jest listy obecności, listy płac, pisemnego zakresu czynności, skierowania do lekarza medycyny pracy i wreszcie samego aktualnego orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do pracy. M. L. mimo, że miała rzekomo obsługiwać komputerowo systemy księgowe, nie została wyposażona przez płatnika w login i hasło. Praca pracownika na loginie i haśle swojego pracodawcy i to zarówno do komputera jak i programu księgowego, nie zasługuje na wiarę.

Strony nie wykazały także potrzeby zatrudnienia ubezpieczonej. W szczególności nie potwierdził się argument płatnika dotyczący rozwoju firmy oraz pozyskiwania nowych klientów. Od 2023 roku do chwili wyrokowania płatnik miał porównywalną, stałą bazę klientów, oscylującą w granicach 90 osób. Płatnik była w stanie z powodzeniem sama wykonywać wszystkie obowiązki związane z obsługą tylu klientów i to robiła. Świadczy o powyższym nie tylko fakt, że M. S. nigdy sama nie poszukiwała żadnego pracownika, ale nadto to, że prowadzoną działalność z powodzeniem godziła z zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę w połowie wymiaru czasu w okresie od grudnia 2022r. do grudnia 2024r., a zatem także w spornym okresie, w którym zatrudniła ubezpieczoną. Skoro płatnik potrafiła prowadzić działalność gospodarczą i jednocześnie pracować w połowie etatu na umowę o pracę, to znaczy że nie potrzebowała jakiegokolwiek wsparcia przy prowadzeniu biura podatkowego. To dlatego M. S. nie zatrudniła nikogo w okresie długotrwałej niezdolności do pracy ubezpieczonej. Taka sytuacja utrzymuje się do chwili obecnej. Z przeprowadzonego materiału dowodowego wynika zatem, że płatnik nie miał ekonomicznej potrzeby zatrudniania ubezpieczonej w charakterze pracownika biurowego z uwagi na rozmiar prowadzonej działalności.

O pozorności zawartej umowy o pracę świadczy wreszcie fakt, że ubezpieczona podpisując umowę o pracę w dniu 26 czerwca 2023r. nie miała zamiaru świadczenia pracy, gdyż wiedziała, że uniemożliwia to jej zły stan zdrowia. Należy przypomnieć, że ubezpieczona dowiedziała się o ciąży co najmniej miesiąc przed podpisaniem umowy o pracę z płatnikiem. Na wizycie u psychiatry w dniu (...) przyznała bowiem, że jest w 6 tygodniu ciąży, bo nie wiedziała czy w związku z powyższym może dalej przyjmować leki. Już wówczas przebywała na zwolnieniu lekarskim w związku ze złym stanem psychicznym od 22 maja do (...) Ubezpieczona zeznała, że jej stan psychiczny był wówczas tak zły, że uniemożliwiał jej normalne funkcjonowanie. Miała bardzo słabą koncentrację, myliła się w papierach. Z pewnością zatem nie nadawała się do pracy na stanowisku pracownika biurowego, która takiej koncentracji i uwagi wymaga. Natomiast na wizycie u ginekologa w dniu (...) ubezpieczona dowiedziała się dodatkowo, że ciąża jest zagrożona poronieniem. Nie wpłynęło to niewątpliwie na poprawę stanu zdrowia ubezpieczonej. Ubezpieczona zatem od maja 2023r. wiedziała, że jest w ciąży. Wiedziała też, że z uwagi na rozwiązanie stosunku pracy z poprzednim pracodawcą, jeżeli nic nie zrobi, zostanie bez jakichkolwiek świadczeń. To dlatego wysłała wiadomość SMS do płatnika z zapytaniem czy nie szuka pracownika. Co znamienne ubezpieczona nie podpisała tej wiadomości imieniem i nazwiskiem, co oznacza, że jej relacje z M. S. musiały być bliższe niż przedstawiane w toku niniejszej sprawy. W przeciwnym wypadku płatnik nie wiedziałaby od kogo jest wiadomość, co na pewno spotkało by się z jej zignorowaniem. Tymczasem jak zeznała płatnik, ucieszyła się z tej wiadomości i oddzwoniła do ubezpieczonej proponując jej rzekomo zatrudnienie dopiero od drugiej połowy czerwca 2023r. Data zatrudnienia jest ściśle związana z zakończeniem zwolnienia lekarskiego przez ubezpieczoną. Ubezpieczona wiedziała, że nie może podjąć zatrudnienia w okresie orzeczonej niezdolności do pracy. Z racji bliższej niż przedstawiona w postępowaniu relacji z płatnikiem, mogła sobie pozwolić na powiedzenie M. S. o swojej sytuacji życiowej. M. S. z racji zaś na łączące je wcześniejsze dobre relacje postanowiła pomóc ubezpieczonej. To dlatego nie skierowała ubezpieczonej na wstępne badanie lekarskie przed zatrudnieniem. Tymczasem orzeczenie lekarskie, którym ubezpieczona dysponowała na potrzeby zatrudnienia w firmie (...) (...) było niewątpliwie nieaktualne, gdyż stan zdrowia ubezpieczonej od tego momentu uległ drastycznemu pogorszeniu. Gdyby zaś lekarz medycyny pracy zapoznał się z dokumentacją medyczną i przebadał ubezpieczoną, z pewnością nie stwierdziłby, że po (...) odzyskała ona zdolnośćdo pracy. Powyższe zaś wyklucza zawarcie ważnej umowy o pracę. Ubezpieczona opisując swój stan zdrowia w jakim była (depresja, zaburzenia adaptacyjne, lęki i zagrożona ciąża) jako uniemożliwiający funkcjonowanie, doskonale zdawała sobie sprawę z tego, że nie jest zdolna do świadczenia pracy. Pomimo to podpisała umowę o pracę celem uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Przedłożone przez skarżące dokumenty (umowa o pracę, szkolenie bhp) miały w istocie stworzyć li tylko pozory pracy. Strony zawierając umowę o pracę nie chciały faktycznie względem siebie się zobowiązywać jak pracownik i pracodawca. Dlatego też Sąd Okręgowy nie dał wiary skarżącym w części w jakiej twierdzili, że ubezpieczona rzeczywiście świadczyła w spornym okresie na rzecz płatnika pracę jak pracownik, a ten pracę tą przyjmował. Ich zeznania w tej części są gołosłowne, brak bowiem obiektywnych dowodów na wykonywanie pracy przez skarżącą w ramach pracowniczego stosunku pracy.

Całokształt okoliczności związanych z zatrudnieniem skarżącej przemawia za uznaniem, że zawarta umowa o pracę była umową zawartą jedynie dla pozoru. Fakt, że oświadczenia stron umowy zawierają określone w art. 22 k.p. formalne elementy umowy o pracę, nie oznacza, że umowa taka jest ważna. Jeżeli strony nie zamierzały osiągnąć skutków wynikających z umowy, w szczególności jeżeli nie doszło do podjęcia i wykonywania pracy, a jedynym celem umowy było umożliwienie skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, umowa taka jest pozorna - art. 83 k.c. (wyrok SN z dnia 18 maja 2006 r., II UK 164/05, PiZS 2006, nr 9, s. 33). Podobnie: "umowę o pracę uważa się za zawartą dla pozoru (art. 83 § 1 k.c.), jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie o pracę jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba wskazana jako pracodawca nie będzie korzystać z pracy" (wyrok SN z dnia 4 sierpnia 2005 r., II UK 321/04, OSNP 2006, nr 11-12, poz. 190). Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 20 maja 2015 roku, wydanym w sprawie III AUa 1031/14, stwierdzając, że w przypadku pozorności umowy o pracę zamiarem stron nie jest faktyczne nawiązane stosunku pracy, a w konsekwencji jej wykonywanie. Istotą zawarcia umowy dla pozoru jest wprowadzenie innych podmiotów w błąd co do tego, że umowa została zawarta (wyrok SA w Łodzi z dnia 20 maja 2015 roku, III AUa 1031/14, LEX nr 1747255).

Dla ustalenia, iż umowa nie jest pozorna nie wystarczy zatem sporządzenie umowy o pracę i stosownej dokumentacji oraz opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne za osobę zgłoszoną do ubezpieczenia, jak w przedmiotowej sprawie. Podleganie ubezpieczeniom społecznym jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Skarżąca nie wykazała, aby służył jej status pracownika, gdyż nie przedstawiła dowodów na rzeczywiste świadczenie pracy u płatnika składek M. S.. Celem zawarcia przez skarżącą umowy o pracę było nie faktyczne świadczenie pracy, ale wyłącznie uzyskanie długoterminowych świadczeń z funduszu ubezpieczeń społecznych w związku z niezdolnością do pracy wywołaną ciążą.

W świetle powyższego zaistniały prawne i faktyczne podstawy do przyjęcia, iż strony umowy o pracę z dnia (...) roku zawarły dla pozoru. Umowa taka jest bezwzględnie nieważna (art. 83 § 1 k.c.). Czyni to prawidłowymi ustalenia ZUS w zaskarżonej decyzji, iż M. L. z tytułu zawarcia umowy o pracę z płatnikiem składek, nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia (...) roku.

Dlatego Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w punkcie 1 wyroku.

Z uwagi na to, że skarżące są stroną przegrywającą, Sąd Okręgowy w zakresie kosztów zastępstwa procesowego orzekł jak w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając na rzecz ZUS kwotę 360 złotych, ustaloną na podstawie § 9 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 z późniejszymi zmianami). O odsetkach od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu Sąd orzekła zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.