Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 sierpnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant st. sekr. sądowy Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 21 sierpnia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku W. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania W. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 20 grudnia 2016r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu W. K. prawo do emerytury od dnia 14 grudnia 2016 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz ubezpieczonego W. K. kwotę180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 341/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 grudnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy W. K. prawa do emerytury ponieważ nie osiągnął 25 letniego stażu pracy oraz nie wykazał 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu z dnia 20 stycznia 2017 roku W. K. wniósł o przyznanie prawa do emerytury wskazując, że w okresie zatrudnienia w Gminnych Spółdzielniach (...) w G., w R. i w K. pracował w warunkach szczególnych, jako ubojowiec.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

W piśmie z dnia 26 października 2017 roku pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o zaliczenie do stażu pracy W. K. okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 3 maja 1971 roku do 31 sierpnia 1971 roku.

Na rozprawie w dniu 21 sierpnia 2018 roku pełnomocnik wnioskodawcy popierał odwołanie i wnosił o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego z zastosowaniem maksymalnej stawki.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. K., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 14 grudnia 2016 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Wnioskodawca był członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ale wniósł o przekazanie środków na nim zgromadzonych na dochody Skarbu Państwa (dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych).

Skarżący na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnił przed organem rentowym staż pracy wynoszący 24 lata, 11 miesięcy 11 dni, w tym 24 lata 9 miesięcy i 17 dni okresów składkowych oraz 1 miesiąc i 24 dni okresów nieskładkowych.

Do stażu pracy organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy okresu urlopu bezpłatnego od 15 października 1990 roku do 28 lutego 1991 roku.

Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych żadnego okresu, w tym okresów zatrudnienia:

- od 1 września 1973 roku do 23 stycznia 1975 roku w Gminnej Spółdzielni (...) w G. na stanowisku masarz, ubojowiec;

- od 4 stycznia 1977 roku do 31 grudnia 1987 roku w Gminnej Spółdzielni (...) w R. na stanowisku masarz, ubojowiec;

- od 4 stycznia 1988 roku do 14 października 1990 roku oraz od 1 marca 1991 roku do 30 marca 1991 roku w Gminnej Spółdzielni (...) w K. na stanowisku masarz, ponieważ stanowiska wymienione w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach są niezgodne ze stanowiskiem wymienionym w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku oraz stanowiskami wymienionymi w końcowych świadectwach pracy (dowód: decyzja ZUS z dnia 20 grudnia 2016 roku k.12 akt emerytalnych, karta przebiegu zatrudnienia k.11 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k. 5).

Rodzice wnioskodawcy Z. i M. małżonkowie K. mieszkali we wsi K. gm. G., gdzie prowadzili gospodarstwo rolne o powierzchni 1,28 ha. Gospodarstwo rodziców wnioskodawcy nie było zmechanizowane, nie posiadali nawet konia w związku z czym zboże było koszone kosą i zbierane ręcznie. W gospodarstwie siano zborze oraz sadzono ziemniaki, hodowano żywy inwentarz: świnie (4-5 sztuk), 15 owiec, 10 sztuk bydła ( krowy, byki i cielaki) (dowód: zaświadczenie z Urzędu Gminy G. k.21, zeznania świadka E. S. protokół rozprawy protokół rozprawy z dnia 1 lutego 2018 roku 5:12-12:30, zeznania świadka J. G. protokół rozprawy protokół rozprawy z dnia 1 lutego 2018 roku12:30-19:21 k.25-27, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 21 sierpnia 2018 roku 19:39-36 k.58-60 ).

W okresie od dnia 3 maja 1971 roku do dnia 31 sierpnia 1971 roku wnioskodawca mieszkał z rodzicami i siostrą. Każdego dnia wnioskodawca wykonywał wszystkie prace w gospodarstwie rolnym rodziców: obrządzał inwentarz żywy tj. karmił i poił zwierzęta, przygotowywał zwierzętom pokarm min. śrutę, wyprowadzał rano zwierzęta na łąkę, a następnie wieczorem przyprowadzał je do obory, zajmował się również wyrzucaniem obornika. W okresie wiosennym w marcu siał zboże, w maju sadził ziemniaki, a w czerwcu brał udział w sianokosach. Wnioskodawca najpierw przebierał ziemniaki, a następnie ręcznie sadził, trawę kosił ręcznie. Pracował w gospodarstwie w trakcie żniw ( lipiec-sierpień) i przy młóceniu zboża. W okresie jesiennym od września do października brał udział w wykopkach i zwożeniu ziemniaków. Ubezpieczony świadczył pracę w gospodarstwie rolnym swoich rodziców w wymiarze, co najmniej 4 godzin dziennie (dowód: zeznania świadka E. S. protokół rozprawy protokół rozprawy z dnia 1 lutego 2018 roku 5:12-12:30, zeznania świadka J. G. protokół rozprawy protokół rozprawy z dnia 1 lutego 2018 roku12:30-19:21 k.25-27, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 21 sierpnia 2018 roku 19:39-36 k.58-60).

W okresie od 1 września 1971 roku do 20 grudnia 1976 roku wnioskodawca był zatrudniony w Gminnej Spółdzielni (...) w G. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach:

- od 1 września 1971 roku do 30 sierpnia 1973 roku – uczeń w zawodzie masarz;

- od 1 września 1973 roku do 23 stycznia 1975 roku - masarz (dowód: świadectwo pracy dnia 21 grudnia 1976 roku k.9 akt rentowych).

W okresie zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w G. od 1 września 1973 roku do 23 stycznia 1975 roku wnioskodawca pracował przy uboju zwierząt (trzody chlewnej, krów i cieląt). Do obowiązków wnioskodawcy należał ubój zwierząt, rozbiór tuszy zwierzęcych, podział tusz na poszczególny asortyment (półtusze, ćwierćtusze) oraz czyszczenie tuszy, jelit i skór. Ubój zwierząt odbywał się ręcznie przy użyciu siekiery. Wnioskodawca pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, innych prac nie wykonywał (dowód: zeznania świadka M. B. protokół rozprawy z dnia 21 sierpnia 2018 roku 15:07- 19:31, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 21 sierpnia 2018 roku 19:39-36 k.58-60).

Gminna Spółdzielni (...) w G. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych w którym wskazała, że W. K. był zatrudniony w jej zakładzie od 1 września 1971 roku do 20 grudnia 1976 roku i w tym czasie w okresie od 1 września 1973 roku do 23 stycznia 1975 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę masarza ubojowca wymienioną w wykazie A dział X poz. 8 wykazu stanowiącego załącznik do uchwały Zarządu Głównego (...) z dnia 25 lipca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach z zakładach pracy w spółdzielczości rolniczej (dowód: świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 9 akt emerytalnych).

W Gminnej Spółdzielni (...) w G. była również zatrudniona M. B. od 10 maja 1968 roku do 30 listopada 2001 roku na stanowisku maszynistki (dowód: kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej k. 56-57, zeznania świadka M. B. protokół rozprawy z dnia 21 sierpnia 2018 roku 15:07- 19:31).

Od 24 stycznia 1975 roku do 16 grudnia 1976 roku wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po odbyciu służby wojskowej wrócił na kilka dni do pracy w Gminnej Spółdzielni (...) w G., gdzie wykonywał tożsame obowiązki z wykonywanymi przed powołaniem do wojska (dowód: wyciąg z książeczki wojskowej k.5 akt rentowych, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 21 sierpnia 2018 roku 19:39-36 k.58-60).

Od 4 stycznia 1977 roku do 31 grudnia 1987 roku wnioskodawca był zatrudniony w Gminnej Spółdzielni (...) w R. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach: masarz-wędliniarz, kierownik masarni, masarz wędliniarz- brygadzista (dowód: świadectwo pracy dnia 31 grudnia 1987roku k.13 akt rentowych).

W okresie zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w R. wnioskodawca pracowała przy uboju zwierząt (trzody chlewnej, krów i cieląt). Do jego obowiązków należał ubój zwierząt, przecinanie i rozbiór tuszy zwierzęcych, podział tusz na poszczególny asortyment, czyszczenie tuszy, jelit i skór. Skarżący pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, innych prac nie wykonywał. Przez okres 2-3 miesięcy dodatkowo wykonywał obowiązki brygadzisty i kierownika, jednakże zakres jego dotychczasowych obowiązków w zakresie uboju zwierząt nie uległ zmianie (dowód: protokół nr k.16 akt ZUS, zeznania świadka Z. P. protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2018 roku 5:27-11:25, zeznania świadka M. Ś. (1) protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2018 roku 21:30:- 26:49, zeznania świadka M. K. protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2018 roku 11:25 -15:50, zeznania świadka Z. K. protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2018 roku 15:50-21:30, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 21 sierpnia 2018 roku 19:39-36 k.58-60).

Gminna Spółdzielni (...) w R. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych w którym wskazała, że W. K. był zatrudniony w jej zakładzie od 1 stycznia 1977 roku do 31 grudnia 1987 roku i w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę masarza ubojowca wymienioną w wykazie A dział X poz. 8 wykazu stanowiącego załącznik do uchwały Zarządu Głównego (...) z dnia 25 lipca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach z zakładach pracy w spółdzielczości rolniczej (dowód: świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 10 akt emerytalnych).

W Gminnej Spółdzielni (...) w R. byli również zatrudnieni:

- M. Ś. (1) od 1 września 1967 roku do 7 lutego 1983 roku na stanowisku masarz-wędliniarz-ubojowiec;

-Z. P. od 4 czerwca 1969 roku do 15 lutego 1994 roku na stanowisku kierownika handlu i wiceprezesa do spraw handlu;

- M. K. od 21 grudnia 1971 roku do 30 listopada 1992 na stanowisku pracownika fizycznego ( sprzątaczki);

- Z. K. od 3 lipca 1967 roku do 31 sierpnia 1998 roku na stanowisku kierownika transportu (dowód: kserokopia legitymacji ubezpieczeniowych k. 40-55,pismo z dnia 29 maja 1998 roku k.37, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k.38, zeznania świadka Z. P. protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2018 roku 5:27-11:25, zeznania świadka M. K. protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2018 roku 11:25 -15:50, zeznania świadka Z. K. protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2018 roku 15:50-21:30, zeznania świadka M. Ś. (1) protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2018 roku 21:30:- 26:49).

W okresie od 4 stycznia 1988 roku do 30 marca 1991 roku wnioskodawca był zatrudniony w Gminnej Spółdzielni (...) w K. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku masarza- mistrza. W czasie zatrudnienia wnioskodawca w okresie od 15 października 1990 roku do 28 lutego 1991 roku korzystał z urlopu bezpłatnego (dowód: świadectwo pracy z dnia 27 marca 1991 roku k.15 akt rentowych).

W okresie zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w K. wnioskodawca pracowała przy uboju zwierząt (świń, krów i cieląt). Do jego obowiązków należał ubój zwierząt, rozcinanie i rozbiór tuszy zwierzęcych, podział tusz na poszczególny asortyment ( ćwiartki, półćwiartki), czyszczenie jelit i skór. Pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, innych prac nie wykonywał (dowód: protokół nr (...) k.5 akt ZUS, zeznania świadka M. Ś. (2) protokół rozprawy z dnia 21 sierpnia 2018 roku5:56-9:16, zeznania świadka M. P. protokół rozprawy z dnia 21 sierpnia 2018 roku 9:16-13:45 k.58-60, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 21 sierpnia 2018 roku 19:39-36 k.58-60).

Gminna Spółdzielni (...) w K. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych w którym wskazała, że W. K. był zatrudniony w jej zakładzie od 4 stycznia 1988 roku do 30 marca 1991 roku i w tym czasie w okresie od 4 stycznia 1988 roku do 14 października 1990 roku oraz od 1 marca 1991 roku do 30 marca 1991 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę masarza wymienioną w wykazie A dział X poz. 8 wykazu stanowiącego załącznik do uchwały Zarządu Głównego (...) z dnia 25 lipca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach z zakładach pracy w spółdzielczości rolniczej (dowód: świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 17 akt rentowych).

W Gminnej Spółdzielni (...) w K. byli również zatrudnieni:

- M. Ś. (2) od 1 lutego 1988 roku do 11 sierpnia 1992 roku na stanowisku robotnika gospodarczego masarni;

- M. P. od 7 czerwca 1988 roku do 14 sierpnia 1992 roku na stanowisku robotnika gospodarczego masarni (dowód: zeznania świadka M. Ś. (2) protokół rozprawy z dnia 21 sierpnia 2018 roku5:56-9:16, zeznania świadka M. P. protokół rozprawy z dnia 21 sierpnia 2018 roku 9:16-13:45 k.58-60).

Od 1 grudnia 1992 roku do 20 sierpnia 1993 roku wnioskodawca prowadził własną działalność gospodarczą (dowód: zaświadczenia k.21 akt rentowych).

Od 3 września 1993 roku do 2 września 1994 roku wnioskodawca był zarejestrowany w(...)Urzędzie Pracy w P. i pobierał zasiłek dla bezrobotnych (dowód: zaświadczenie k.23 akt rentowych).

Ponadto wnioskodawca był zatrudniony:

- od 21 listopada 1995 roku do 11 marca 1996 roku w (...) w S.;

- od 1 czerwca 1996 roku do 1 sierpnia 1996 roku w (...) z siedzibą w R.;

- od 6 stycznia 1997 roku do 31 lipca 1997 roku w Spółce Cywilnej Produkcja (...) i W. S. z siedzibą w R.;

- od 1 września 1997 roku do 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowo-Usługowym (...) w G. (dowód: świadectwo pracy z dnia 11 marca 1996 roku k.25 akt rentowych, świadectwo pracy z dnia 2 sierpnia 1996 roku k.29 akt rentowych, świadectwo pracy z dnia 31 lipca 1997 roku k.33 akt rentowych, zaświadczenie Rp-7 k.45 akt rentowych).

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów i zważył, co następuje:

odwołanie zasługuje na uwzględnienie .

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2. ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Świadectwo pracy ma bowiem jedynie charakter informacyjny, samo przez się nie tworzy więc praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Nie stwarza ono cech wyłączności w zakresie dowodowym w postępowaniu o realizację tych praw.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 25-letni okres zatrudnienia, w tym 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, wnioskodawca ukończył 60 lat i wniósł o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody Skarbu Państwa

Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy okresu urlopu bezpłatnego od 15 października 1990 roku do 28 lutego 1991 roku oraz nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia: od dnia 1 września 1973 roku do 23 stycznia 1975 roku w Gminnej Spółdzielni (...) w G., od 4 stycznia 1977 roku do 31 grudnia 1987 roku w Gminnej Spółdzielni (...) w R., od 4 stycznia 1988 roku do 14 października 1990 roku oraz od 1 marca 1991 roku do 30 marca 1991 roku w Gminnej Spółdzielni (...) w K., ponieważ stanowiska wymienione w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach są niezgodne ze stanowiskiem wymienionym w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku oraz stanowiskami wymienionymi w końcowych świadectwach pracy.

Wnioskodawca podnosił, że w spornych okresach pracował w Gminnych Spółdzielniach (...) w warunkach szczególnych, jako ubojowiec oraz

wnosił o zaliczenie mu do stażu pracy okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 3 maja 1971 roku do 31 sierpnia 1971 roku.

Możliwość uwzględnienia pracy w gospodarstwie rolnym jako okresu uzupełniającego przewiduje art. 10 ust. l pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który stanowi, że przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również jako okresy składkowe przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. Przy tym za okresy pracy w gospodarstwie rolnym przypadające przed dniem l stycznia 1983 roku, uważać należy okresy wykonywania pracy na takich warunkach, jakie po tym dniu dawałyby podstawę do objęcia ubezpieczeniem społecznym rolników. W przepisie art. 10 ust. l pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie wyznaczono rozmiaru świadczonej pracy, jak również nie wprowadzono w nim wymogu, aby praca ta stanowiła jedyne lub główne źródło utrzymania zainteresowanego, jednakże wątpliwości te zostały usunięte licznymi orzeczeniami Sądu Najwyższego zapadłymi w obecnym, jak i w poprzednim stanie prawnym, a zachowującymi aktualność również obecnie, w których jako przesłankę zaliczenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, a przed objęciem ubezpieczeniem społecznym, przyjmowano wymiar pracy przekraczający 4 godziny dziennie. Doraźna pomoc w wykonywaniu typowych obowiązków domowych, zwyczajowo wymaganych od dzieci jako członków rodziny rolnika, nie stanowi stałej pracy w gospodarstwie rolnym zaliczanej do stażu ubezpieczeniowego, (por. chociażby wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2014 roku, I UK 17/14, LEX nr 1538420, z dnia 25 marca 2014 roku, I UK 340/13, LEX nr 1477426 oraz z dnia 6 czerwca 2013 roku, II UK 368/12 , LEX nr 1363452).

Należy zatem ustalić czy mieszkając z rodzicami świadczył jednocześnie pracę w ich gospodarstwie rolnym w wymiarze, co najmniej 4 godzin dziennie.

Należy przy tym wskazać, że zdaniem Sądu każdy przypadek wskazywania na pracę w gospodarstwie rolnym winien być oceniany indywidualnie, tzn. z uwzględnieniem wszelkich towarzyszących okoliczności, m.in. charakteru gospodarstwa, jego rozmiaru, ilości domowników oraz innych okoliczności istniejących po stronie danej osoby.

Materiał dowodowy zebrany w niniejszej sprawie w postaci zeznań świadków: E. S. i J. G. oraz samego wnioskodawcy pozwala przyjąć, że W. K. w okresie od dnia 3 maja 1971 roku do dnia 31 sierpnia 1971 roku mieszkał z rodzicami i świadczył pracę w ich gospodarstwie rolnym. Świadkowie w spornym okresie posiadali gospodarstwa rolne sąsiadujące z gospodarstwem rolnym rodziców skarżącego, wobec tego mieli rozległą i szczegółową wiedzę na temat pracy wnioskodawcy w przedmiotowym gospodarstwie rolnym. Należy przypomnieć, że gospodarstwo rolne rodziców skarżącego nie było zmechanizowane, wszystkie prace wykonywało się ręcznie, co wymagało znacznych nakładów pracy. Biorąc zatem pod uwagę powierzchnię gospodarstwa (łącznie1,28 ha), rodzaj upraw (zboże oraz ziemniaki), fakt posiadania przez rodziców wnioskodawcy inwentarza żywego (4-5 sztuk świń, 15 owiec, 10 sztuk bydła), należy stwierdzić, że prowadzenie gospodarstwa wymagało dużego nakładu pracy ze strony członków rodziny. Wielkość gospodarstwa, sposób jego prowadzenia, rodzaj zasiewów sprawiały, że wnioskodawca musiał nie tylko w okresie wzmożonych prac rolnych wykonywać prace w gospodarstwie rolnym. Skarżący każdego dnia wykonywał wszystkie prace w gospodarstwie rolnym rodziców. Wnioskodawca obrządzał inwentarz żywy tj. karmił i poił zwierzęta, przygotowywał zwierzętom pokarm min. śrutę, wyprowadzał rano zwierzęta na łąkę, a następnie wieczorem przyprowadzał je do obory, zajmował się również wyrzucaniem obornika. W okresie wiosennym w marcu siał zboże, w maju sadził ziemniaki, a w czerwcu brał udział w sianokosach. Wnioskodawca najpierw przebierał ziemniaki, a następnie ręcznie sadził, trawę kosił ręcznie. Pracował w gospodarstwie w trakcie żniw ( lipiec-sierpień) i przy młóceniu zboża. W okresie jesiennym od września do października brał udział w wykopkach i zwożeniu ziemniaków. Ubezpieczony świadczył pracę w gospodarstwie rolnym swoich rodziców w wymiarze, co najmniej 4 godzin dziennie. Nie można w tej sytuacji przyjąć, że jego praca miała jedynie charakter doraźny, czy marginalny, wręcz przeciwnie praca wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym była znacząca dla jego prawidłowego funkcjonowania, bez jego pracy trudno byłoby rodzicom podołać ciężarowi prowadzenia gospodarstwa rolnego.

Powyższe ustalenia pozwalają na zaliczenie skarżącemu do stażu pracy okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 3 maja 1971 roku do 31 sierpnia 1971 roku, co powoduje, iż legitymuje się on stażem przekraczającym wymagane 25 lat.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Gminnych Spółdzielniach (...) w spornych okresach był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych, spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawczynię w tych okresach.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez W. K. w okresach zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w G. od 1 września 1973 roku do 23 stycznia 1975 roku, Sąd oparł się na zeznaniach świadka M. B. oraz na zeznaniach wnioskodawcy. Świadek potwierdziła, że wnioskodawca w Gminnej Spółdzielni (...) w G. na stanowisku masarza pracował przy uboju zwierząt (trzody chlewnej, krów i cieląt) i do jego obowiązków należał ubój zwierząt, rozbiór tuszy zwierzęcych, podział tusz na poszczególny asortyment (półtusze, ćwierćtusze), czyszczenie tuszy, jelit i skór, które to czynności wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez W. K. w okresach zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w R. od 4 stycznia 1977 roku do 31 grudnia 1987 roku, Sąd oparł się na zeznaniach świadków: M. Ś. (1), Z. P., M. K. oraz Z. K. oraz na zeznaniach wnioskodawcy. Świadkowie w spornym okresie pracowali razem z wnioskodawcą ( M. Ś. (1) od 1 września 1967 roku do 7 lutego 1983 roku na stanowisku masarz-wędliniarz-ubojowiec, Z. P. od 4 czerwca 1969 roku do 15 lutego 1994 roku na stanowisku kierownika handlu i wiceprezesa do spraw handlu, M. K. od 21 grudnia 1971 roku do 30 listopada 1992 na stanowisku sprzątaczki i Z. K. od 3 lipca 1967 roku do 31 sierpnia 1998 roku na stanowisku kierownika transportu), a zatem dysponowali bezpośrednią i co za tym idzie szczegółową wiedzą, co do codziennych obowiązków pracowniczych skarżącego. Świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca w Gminnej Spółdzielni (...) w R. na stanowiskach: masarz-wędliniarz, kierownik masarni, masarz wędliniarz- brygadzista pracował przy uboju zwierząt i do jego obowiązków należał ubój zwierząt, przecinanie i rozbiór tuszy zwierzęcych, podział tusz na poszczególny asortyment, czyszczenie tuszy, jelit i skór, które to czynności wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co potwierdza protokół wypadkowy z 6 października 1979 roku, dotyczący ustalenia przebiegu wypadku przy pracy, jakiemu uległ w ubojni wnioskodawca w dniu 18 maja 1979 roku. Protokół zawiera stwierdzenie, iż wnioskodawca pracował w ubojni i zajmował się rozcinaniem bydła na ćwierćtusze (k-15-20 akt ZUS).

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez W. K. w okresach zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w K. od 4 stycznia 1988 roku do 30 marca 1991 roku ( z wyłączeniem okresu urlopu bezpłatnego od 15 października 1990 roku do 28 lutego 1991 roku) na stanowisku masarza- mistrza, Sąd oparł się na zeznaniach świadków: M. Ś. (2) i M. P., które pracowały razem z wnioskodawcą (M. Ś. (2) od 1 lutego 1988 roku do 11 sierpnia 1992 roku, M. P. od 7 czerwca 1988 roku do 14 sierpnia 1992 roku, obie na stanowisku robotnika gospodarczego masarni), a zatem dysponowały bezpośrednią i szczegółową wiedzą w zakresie codziennych obowiązków pracowniczych skarżącego. Świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca w Gminnej Spółdzielni (...) w K. na stanowiskach masarz-mistrza pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy uboju zwierząt (świń, krów i cieląt) i do jego obowiązków należał ubój zwierząt, rozcinanie i rozbiór tuszy zwierzęcych, podział tusz na poszczególny asortyment ( ćwiartki, półćwiartki), czyszczenie jelit i skór. Charakter wykonywanej przez ubezpieczonego pracy potwierdza również protokół wypadkowy z 1 października 1990 roku, z którego wynika, że wnioskodawca pracował na stanowisku skórowacza przy uboju trzody chlewnej.

Tym samym materiał dowodowy zgromadzony w toku sprawy pozwala jednoznacznie stwierdzić, iż praca jaką wykonywał wnioskodawca w spornych okresach w pełni odpowiadała definicji zawartej w wykazie A dział X ( prace w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym) poz. 8 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) – prace wykonywane bezpośrednio przy uboju zwierząt. Wszak pamiętać należy, iż o szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa stanowiska pracy, a faktycznie wykonywane obowiązki, a te w świetle zeznań świadków polegały cały czas na bezpośrednim uboju zwierząt (trzody chlewnej i bydła) oraz czyszczeniu jelit i rozbieraniu mięsa z ubitych sztuk zwierząt. Należy zaznaczyć, że prace wykonywane bezpośrednio przy uboju zwierząt, to nie tylko sama czynność zabicia zwierzęcia, ale także czyszczenie jelit, skórowanie i rozbieranie mięsa. Te wszystkie czynności należą do obowiązków ubojowca, co pozwala je zaliczyć do prac wykonywanych bezpośrednio przy uboju zwierząt. Sąd podziela w tym zakresie stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyrokach z dnia 10 lutego 2012 r., w sprawie II UK 125/11 ( Legalis 484651) oraz z dnia 6 sierpnia 2013 r. w sprawie II UK 9/13 ( (...)), który stwierdził, że praca przy uboju zwierząt wymieniona w Dziale X pkt 8 załącznika A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), obejmuje również czynności przygotowawcze i późniejsze związane z rozbiorem mięsa.

Stosownie do treści art. 184 ustęp 1 pkt 1 u.e.r. z FUS ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn. Z treści tego przepisu wynika, że okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany do nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustęp 1 pkt 1 u.e.r. z FUS należy ustalić na podstawie przepisów dotychczasowych, a zatem przepisów obowiązujących w okresie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej. W okresie odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej (od 24 stycznia 1975 roku do 16 grudnia 1976 roku) obowiązywała ustawa dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 ze zm.) i wydane na jej podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318). Stosownie do treści art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1967 r. Nr 44, poz. 440) w brzmieniu obowiązującym w czasie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej ( od 24 stycznia 1975 roku do 16 grudnia 1976 roku) wynika, że czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Warunkiem wliczenia służby wojskowej do okresu zatrudnienia jest zachowanie terminów, o których mowa w art. 106 ust. 1 lub w art. 107 ust. 1. Stosownie do treści art. 106 ust 1 ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1975r. do 5 lipca 1979r. zakład pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, był obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia. Niezachowanie tego terminu powodowało wygaśnięcie stosunku pracy, chyba że niezachowanie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika. Wydane na podstawie art. 108 ust. 4 powołanej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318) regulowało w sposób szczegółowy uprawnienia żołnierza, który w terminie 30 dni po zwolnieniu ze służby zgłosił swój powrót do zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie. Zgodnie z § 5 powołanego rozporządzenia żołnierzowi, który podjął zatrudnienie wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.

Przepisy te, na podstawie których przerwę w wykonywaniu zatrudnienia w ramach stosunku pracy wywołaną odbywaniem zasadniczej służby wojskowej zalicza się – z zachowaniem ciągłości pracy – do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w danym zakładzie lub gałęzi pracy oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie, należy tłumaczyć tak, że okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem pracy na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do służby, a poborowy odbywający służbę uważany jest za pracownika (por. także wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2010 roku, I UK 333/09, LEX nr 585739, z dnia 6 kwietnia 2006 roku III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/10, z dnia 25 lutego 2010 roku. II UK 219/09, LEX nr 590248 oraz z dnia 17 maja 2012 roku w sprawie I UK 399/11, LEX Nr 1211140).

Z ustaleń Sądu wynika, że przed powołaniem do służby wojskowej w okresie od 1 września 1973 roku do 23 stycznia 1975 roku skarżący pracował w Gminnej Spółdzielni (...) w G. w warunkach szczególnych wykonując prace wykonywane bezpośrednio przy uboju zwierząt, wymienione w wykazie A dziale X punkt 8 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów, a następnie po odbyciu służby powrócił do pracy w terminie krótszym niż 30 dni do tego samego zakładu pracy, to należy uznać, że spełnił wszystkie przesłanki wymienione w art. 108 ustęp 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony w zw. z §5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318), od których zależało zaliczenie służby wojskowej do szczególnego stażu pracy.

W wykonaniu tego obowiązku pracodawca z dniem podjęcia przez skarżącego zatrudnienia po wojsku zatrudnił go na tym samym stanowisku, co przed służbą wojskową, co wynika ze świadectwa pracy oraz zeznań wnioskodawcy. Powyższe pozwala na zaliczenie skarżącemu okresu służby wojskowej do pracy w szczególnych warunkach na podstawie obowiązującego wówczas art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1967 r. Nr 44, poz. 440).

Zaliczenie wnioskodawcy do szczególnego stażu pracy spornych okresów zatrudnienia powoduje, że legitymuje się wymaganym 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach. Mając na względzie, iż wnioskodawca jednocześnie spełnił pozostałe przesłanki wymagane do przyznania prawa do emerytury ( ukończył 60 lat oraz wniósł o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody Skarbu Państwa), Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem 14 grudnia 2016 roku tj. od dnia, w którym złożył wniosek.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak w punkcie pierwszym sentencji.

O kosztach postępowania, Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 roku (Dz. U. z 2015 r. poz.1804 ze zm. ) zasądzając od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kwotę w wysokości 180,00 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (punkt 2 sentencji wyroku).