Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Mariola Mastalerz

Protokolant st. sekr. sądowy Marcelina Machera

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania A. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 27 kwietnia 2018 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy A. S. prawo do emerytury od dnia (...)roku,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w P. na rzecz wnioskodawcy A. S. kwotę 180,00 ( sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 424/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 kwietnia 2018 roku, znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił A. S. przyznania prawa do emerytury z tego względu, że nie wykazał on 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Do szczególnego stażu pracy wnioskodawcy nie zaliczono okresów:

- od dnia 16 marca 1976 roku do dnia 31 sierpnia 1979 roku w (...) w P., ponieważ zakład pracy odmówił wystawienia świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach,

- od dnia 1 marca 1982 roku do dnia 31 marca 1987 roku w Kombinacie (...) na stanowisku cieśli, ponieważ na podstawie posiadanej przez Oddział dokumentacji nie można dokładnie określić charakteru wykonywanej pracy,

- od dnia 1 kwietnia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Handlowo – Usługowym (...) B. na stanowiskach: mechanik samochodowy, kierownik serwisu, ponieważ z uwagi na rozbieżności w przestawionej dokumentacji nie można określić charakteru wykonywanej pracy.

W odwołaniu z dnia 25 maja 2018 roku pełnomocnik A. S. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury poprzez zaliczenie do szczególnego stażu pracy wnioskodawcy kwestionowanych przez ZUS okresów oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazano, że w niezaliczonych przez organ rentowy okresach, ubezpieczony wykonywał następujące obowiązki:

- od dnia 16 marca 1976 roku do dnia 31 sierpnia 1979 roku – prace doręczycieli przesyłek pocztowych i telegramów, którzy nie używają do pracy samochodów (Dział VIII, poz. 22 Wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku),

- od dnia 1 marca 1982 roku do dnia 31 marca 1987 roku – montaż konstrukcji metalowych na wysokości (Dział V, poz. 5 ww. Wykazu),

- od dnia 1 kwietnia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku – prace przy naprawie pojazdów mechanicznych w kanałach remontowych (Dział XIV, poz. 16 ww. Wykazu)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

Wnioskodawca A. S., urodzony w dniu (...) złożył w dniu 28 marca 2018 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury. We wniosku wskazał, że jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i wnosi o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

(dowód: wniosek o emeryturę, k. 1 - 4 akt emerytalnych I)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca udowodnił 25 letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym 22 lata, 5 miesięcy i 13 dni okresów składkowych, 3 miesiące i 21 dni okresów nieskładkowych oraz 2 lata, 9 miesięcy i 13 dni okresów uzupełniających. Do stażu pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych organ rentowy nie zaliczył żadnych okresów.

(dowód: decyzja z dnia 27 kwietnia 2018 roku, k. 35 akt emerytalnych I)

W okresie od dnia 16 marca 1976 roku do dnia 31 sierpnia 1979 roku A. S. był zatrudniony w (...) w P., z tym że w okresie od dnia 16 sierpnia 1977 roku do dnia 25 sierpnia 1977 roku korzystał z urlopu bezpłatnego, a od dnia 26 sierpnia 1977 roku do dnia 11 lutego 1979 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową. Początkowo wnioskodawca zajmował stanowisko doręczyciela w (...) w B.. Poruszał się rowerem, mając do obsłużenia pięć wsi – G., K., C., S., L.. Od dnia 1 czerwca 1976 roku wnioskodawca wykonywał w wymiarze półtora etatu obowiązki doręczyciela depesz i starszego ekspedienta, to jest pracownika ewidencjonującego i przewożącego przesyłki pocztowe z mniejszych placówek do urzędu pocztowego w B.. Przesyłki te ubezpieczony przewoził w 1/2 wymiaru czasu pracy, po godzinach realizowania obowiązków doręczyciela. W ten sposób wnioskodawca pracował do dnia powołania do wojska, to jest do dnia 25 sierpnia 1977 roku. Po odbyciu służby wojskowej, z dniem 12 lutego 1979 roku A. S. powrócił na stanowisko starszego ekspedienta, nadal odbierając przesyłki, a następnie przewożąc je do B.. Następnie, od dnia 1 marca 1979 roku ubezpieczony zajmował posadę starszego wartownika w (...) w P..

(dowód: umowa o pracę z dnia 12 lutego 1979 roku, k. 18, umowa o pracę z dnia 18 lutego 1977 roku, k. 19, angaż z dnia 28 lutego 1979 roku, k. 20 akt emerytalnych I, świadectwo pracy z dnia 29 sierpnia 1979 roku, k. 4 akt emerytalnych II, skierowanie do pracy, k. 4, karta obiegowa zmiany, k. 19, pismo w przedmiocie urlopu bezpłatnego, k. 27, pismo Wojskowej Komendy Uzupełnień z dnia 15 sierpnia 1977 roku, k. 28, angaż z dnia 1 sierpnia 1977 roku, k. 30, odpis książeczki wojskowej, k. 31, pismo o wypowiedzeniu stosunku pracy z dnia 31 lipca 1979 roku, k. bez nr, pismo z dnia 15 czerwca 1976 roku, k. bez nr, umowa o pracę z dnia 22 czerwca 1976 roku, k. bez nr w aktach osobowych wnioskodawcy I, zeznania świadka E. S., nagranie od godziny 1:04 do godziny 1:15:21, zeznania wnioskodawcy, nagranie od godziny 1:15:36 do godziny 1:36:12, protokół z rozprawy z dnia 20 września 2018 roku, k. 43 – 44, zeznania wnioskodawcy, nagranie od minuty 33:48 do minuty 41:04, protokół z rozprawy z dnia 8 listopada 2018 roku, k. 50 - 51 akt sprawy)

W okresie od dnia 18 września 1979 roku do dnia 31 marca 1987 roku A. S. był zatrudniony w Kombinacie (...) w B.. Początkowo zajmował stanowisko robotnika budowlanego, a od dnia 1 marca 1982 roku – cieśli. W okresie od dnia 1 marca 1982 roku do dnia 31 marca 1987 roku wnioskodawca był przypisany do brygady ciesielskiej konstruującej bloki energetyczne. Przez pierwszy miesiąc ubezpieczony był przyuczany do wykonywania zawodu cieśli. Następnie, wnioskodawca w wykopach o głębokości do 9 metrów poniżej poziomu terenu szalował fundamenty (stropy) do konstrukcji żelbetonowych i betonowych. Wykonywał też szalunki drewniane i stalowe, które później zalewano betonem (żelbetonem) pod ściany i stropy budynków na wysokości do 117 metrów. Szalowanie polegało na deskowaniu fundamentów oraz ścian i stropów budynków. Montaż odbywał się przy użyciu desek krawędziaków i elementów metalowych. Szalunki drewniane były podawane tradycyjnie ręcznie, a metalowe przy pomocy dźwigu. Budynki były wielostropowe, więc stosowano je zarówno na elementach poziomych i pionowych. Ponadto ubezpieczony wykonywał rusztowania robocze na wysokości. Praca cieśli była wykonywana wyłącznie w głębokich wykopach i na wysokości. Brygada ciesielska była wyjątkowo zaangażowana z racji dużego zapotrzebowania pracodawcy. Ubezpieczony pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Innych prac nie wykonywał.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 31 marca 1987 roku, k. 5 akt emerytalnych II, angaż z dnia 21 stycznia 1986 roku, k. 23 akt emerytalnych, angaż z dnia 1 sierpnia 1984 roku, k. 25, angaż z dnia 18 czerwca 1984 roku, k. 26, angaż z dnia 1 października 1982 roku, k. 28, angaż z dnia 25 lutego 1982 roku, k. 29 akt emerytalnych I, zeznania świadka K. K., nagranie od minuty 6:31 do minuty 20:43, zeznania świadka J. K., nagranie od minuty 20:43 do minuty 30:34, protokół z rozprawy z dnia 20 września 2018 roku, zeznania wnioskodawcy, nagranie od godziny 1:15:36 do godziny 1:36:12, protokół z rozprawy z dnia 20 września 2018 roku, k. 40 – 41, 43 - 444 akt sprawy)

W okresie od dnia 1 kwietnia 1987 roku do dnia 6 listopada 2001 roku A. S. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Handlowo – Usługowym (...) w B. (w okresie od dnia 1 kwietnia 1987 roku do dnia 31 lipca 1993 roku - (...)). Był to zakład naprawy pojazdów samochodowych, w którym znajdowały się trzy kanały remontowe. Cała powierzchnia warsztatu była przeznaczona na kanały remontowe. Ponadto właściciel, J. O. (1) początkowo prowadził myjnię samochodową, w której jednak wnioskodawca nie wykonywał żadnych obowiązków. Na stałe Przedsiębiorstwo zatrudniało trzech mechaników. Ubezpieczony zajmował kolejno stanowiska:

- od dnia 1 kwietnia 1987 roku do dnia 31 lipca 1993 roku – mechanik samochodowy,

- od dnia 1 sierpnia 1993 roku do dnia 6 listopada 2001 roku – kierownik serwisu, wykonującego pracę mechanika samochodowego.

Zarówno gdy wnioskodawca zajmował stanowisko mechanika samochodowego i kierownika serwisu, wykonywał obowiązki w pełnym wymiarze czasu pracy w kanale remontowym. W ramach zatrudnienia na tychże stanowiskach usuwał awarie, remontował i świadczył czynności konserwacyjne. Były to demontaże silników, skrzyni biegów, wymiana zawieszenia, układów wydechowych. Prace te mogły być wykonywane wyłącznie w kanałach remontowych. Serwis był ogólnie dostępny, stąd korzystało z niego wielu klientów. Pomimo tego, że oferta była skierowana głównie do właścicieli pojazdów D. i S., naprawiono samochody wszystkich marek, które wówczas częściej ulegały awariom niż obecnie. Nie zajmowano się blacharstwem ani lakiernictwem. Ubezpieczony całą dniówkę pracowniczą spędzał w kanale remontowym, poza krótkotrwałymi czynnościami, jak potrzeby śniadaniowe, przyniesienie maszyny lub konkretnego narzędzia.

Pomimo awansu na stanowisko kierownika serwisu, zakres obowiązków wnioskodawcy nie uległ zmianie. Nadal świadczył on czynności mechanika stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonując obowiązki w kanale remontowym. Osobą decyzyjną w przedsiębiorstwie był właściciel, J. O. (1). Zlecenia zaś przyjmował pracownik biurowy, przekazując je później wnioskodawcy. Inni mechanicy wykonujący obowiązki w kanale remontowym nie traktowali ubezpieczonego jak swojego przełożonego, gdyż wszyscy świadczyli takie same obowiązki. Wnioskodawca nie nadzorował innych mechaników, nie przeprowadzał kontroli, nie sprawdzał przestrzegania przepisów BHP ani nie dokonywał innych czynności wynikających z zajmowania stanowiska kierowniczego. Posada kierownika serwisu została mu powierzona, ponieważ ponosił on odpowiedzialność materialną za części służące do bieżącej naprawy, a ponadto istnienia takiego stanowiska w strukturze przedsiębiorstwa wymagał importer. Ubezpieczony nie realizował też czynności charakterystycznych dla magazyniera.

(dowód: zaświadczenie z dnia 13 sierpnia 2001 roku, k. 7 akt emerytalnych II, świadectwo pracy z dnia 7 listopada 2001 roku, k. 4 akt rentowych, umowa o pracę z dnia 1 kwietnia 1987 roku, k. 23, umowa o pracę z dnia 1 sierpnia 1993 roku, k. 24, zakres czynności i obowiązków pracownika Przedsiębiorstwa (...), k. 25, aneks do umowy o pracę z dnia 1 października 1996 roku, k. 26, angaże, k. 26 – 30, rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z dnia 6 listopada 2001 roku, k. 31, świadectwo pracy korekta z dnia 1 listopada 2001 roku, k. 33, zeznania świadka K. L., nagranie od minuty 30:34 do minuty 48:36, zeznania świadka M. T. (1), nagranie od minuty 48:36 do godziny 1:04:00, k. 42 – 43, zeznania wnioskodawcy, nagranie od godziny 1:15:36 do godziny 1:36:12, protokół z rozprawy z dnia 20 września 2018 roku, k. 41-44, zeznania świadka J. O. (1), nagranie od minuty 2:27 do minuty 32:17, protokół z rozprawy z dnia 8 listopada 2018 roku, k. 48 – 50 akt sprawy)

W wystawionej przez J. O. (1) korekcie świadectwa pracy pracodawca ubezpieczonego, Przedsiębiorstwo (...) podało, że w okresie od dnia 1 kwietnia 1987 roku do dnia 6 listopada 2001 roku wnioskodawca był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonując prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych wg wykazu A, dział XIV, poz. 16 stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych, wymienionym w wykazie A, dział XIV, poz. 16 pkt 2 wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 roku w sprawie prac w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu komunikacji, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej.

(dowód: świadectwo pracy - korekta z dnia 1 listopada 2011 roku, k. 32 akt emerytalnych I)

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył co następuje :

Odwołanie jest uzasadnione, co skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, a od 1 stycznia 2013 roku nie wymaga się już rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.). zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia). Należy dodać, że warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace o jakich mowa w rozporządzeniu (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do stwierdzenia, czy ma on wymagany 15 - letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu (nie budzi wątpliwości, że wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.).

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy kolejno w (...) w P., Kombinacie (...) oraz w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Handlowo – Usługowym (...) w B. był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych i osobowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w ww. okresach zatrudnienia, tj. czy były to prace wykonywane w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w warunkach szczególnych za okresy od dnia 16 marca 1976 roku do dnia 31 sierpnia 1979 roku i od dnia 1 marca 1982 roku do dnia 31 marca 1987 roku, natomiast świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych za okres od dnia 1 kwietnia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku nie odpowiadało nazewnictwem stanowisku sprecyzowanemu w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c., spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach w ww. okresach, co najmniej przez 15 lat, albowiem ZUS nie zaliczył do szczególnego stażu pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawca podołał temu obowiązkowi, wykazując w przedmiotowym postępowaniu, że pracował w szczególnych warunkach:

- od dnia 16 marca 1976 roku do dnia 15 sierpnia 1977 roku i od dnia 12 lutego 1979 roku do dnia 28 lutego 1979 roku w (...) w P. na stanowisku doręczyciela pocztowego,

- od dnia 1 kwietnia 1982 roku do dnia 31 marca 1987 roku w Kombinacie (...) na stanowisku cieśli,

- od dnia 1 kwietnia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Handlowo – Usługowym (...) B. na stanowisku mechanika w kanałach remontowych.

W pierwszej kolejności Sąd ustalił charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w spornym okresie od dnia 16 marca 1976 roku do dnia 31 sierpnia 1979 roku w (...) w P.. ZUS kwestionował zaliczenie tego okresu, ponieważ wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Jednakże w przedmiotowym postępowaniu Sąd dysponował dokumentacją w postaci akt osobowych wnioskodawcy, gdzie znajdowały się umowy o pracę i angaże wskazujące zajmowane przez skarżącego stanowiska. Z dokumentacji tej wynikało, że w okresie od dnia 16 marca 1976 roku do dnia 28 lutego 1979 roku ubezpieczony dzielił obowiązki doręczyciela pocztowego i ekspedienta przy wymianie poczty, z tym że w okresie od dnia 16 sierpnia 1977 roku do dnia 25 sierpnia 1977 roku korzystał z urlopu bezpłatnego, a od dnia 26 sierpnia 1977 roku do dnia 11 lutego 1979 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową. Od dnia 1 marca 1979 roku ubezpieczony został zaś przeszeregowany na stanowisko starszego wartownika.

Na podstawie zaś zeznań świadka E. S. i samego wnioskodawcy, które były jasne, logiczne i spójne ze zgromadzoną dokumentacją, Sąd ustalił charakter pracy realizowanej przez skarżącego w okresie od dnia 16 marca 1976 roku do dnia 28 lutego 1979 roku, z wyłączeniem urlopu bezpłatnego od dnia 16 sierpnia 1977 roku do dnia 25 sierpnia 1977 roku, stwierdzając że jego obowiązki polegały wówczas na doręczaniu depesz do mniejszych miejscowości położonych w okolicach B.. Do przemieszczania się wnioskodawca używał roweru. Po godzinach pracy zaś wykonywał obowiązki ekspedienta przy wymianie poczty, które polegały na ewidencjonowaniu i następnie przewożeniu odebranych przesyłek pocztowych do B.. Czynności ekspedienta wnioskodawca wykonywał w wymiarze ½ czasu pracy, natomiast na pełen etat świadczył obowiązki doręczyciela przesyłek pocztowych i depesz. Wnioskodawca obsługiwał pięć placówek – G., K., C., S., L., poruszając się przy pomocy roweru. Dlatego też okres zatrudnienia wnioskodawcy na stanowisku doręczyciela pocztowego i starszego ekspedienta podlegał zaliczeniu do szczególnego stażu pracy jako czas wykonywania obowiązków doręczyciela przesyłek pocztowych i telegramów, który nie używa do pracy samochodu (Dział VIII poz. 22 Wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku). Brak było natomiast podstaw do zaliczenia do szczególnego stażu pracy wnioskodawcy okresu zatrudnienia na posadzie starszego wartownika od dnia 1 marca 1979 roku do dnia 31 sierpnia 1979 roku.

Zaliczeniu podlegał także okres odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej od dnia 26 sierpnia 1977 roku do dnia 11 lutego 1979 roku. Stosownie bowiem do art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (Dz.U. Nr 44, poz. 220 ze zm.) pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od zwolnienia z zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podjął pracę, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął pracę, w zakresie wszelkich uprawnień wynikających z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych. Wykładnia gramatyczna przepisu art. 120 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej przewiduje w tym względzie, że okresy odbytej służby wojskowej traktuje się tak samo, jak wykonywanie pracy, a więc zalicza się je do stażu pracy wymaganego do nabycia emerytury również w wieku obniżonym (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 sierpnia 2013 roku, sygn. akt II AUa 428/13).

W dalszej kolejności Sąd zaliczył do stażu pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku cieśli w Kombinacie (...) od dnia 1 kwietnia 1982 roku do dnia 31 marca 1987 roku. Wprawdzie ubezpieczony został zatrudniony na ww. posadzie już z dniem 1 marca 1982 roku, jednakże jak sam wskazał na rozprawie w dniu 20 września 2018 roku, przez pierwszy miesiąc był przyuczany do zawodu. Szczególne warunki pracy wnioskodawcy Sąd ustalił w oparciu o spójne i logiczne, a co za tym idzie wiarygodne zeznania świadków K. K. i J. K.. Sąd uwzględnił także zeznania wnioskodawcy, albowiem nie były one sprzeczne z pozostałym materiałem dowodowym. W oparciu o te zeznania Sąd ustalił, że w okresie od dnia 1 kwietnia 1982 roku do dnia 31 marca 1987 roku ubezpieczony pracował w brygadzie ciesielskie, wykonując szalunki drewniane i metalowe na wysokości lub w głębokich wykopach sięgających do 9 metrów poniżej poziomu terenu. Szalowanie polegało na deskowaniu fundamentów oraz ścian i stropów budynków, a montaż odbywał się przy użyciu desek krawędziaków i elementów metalowych. Ponadto ubezpieczony wykonywał poziome i pionowe rusztowania robocze na wysokości. Praca cieśli była wykonywana wyłącznie w głębokich wykopach i na wysokości. Analiza zeznań świadków dała Sądowi asumpt do uznania, że brygada ciesielska była wyjątkowo zaangażowana z racji dużego zapotrzebowania pracodawcy i wykonywała prace tylko na wysokości i w głębokich wykopach. W ten sposób ubezpieczony pracował w pełnym wymiarze czasu pracy.

Mając na uwadze powyższe, uznać należy, że prace cieśli w głębokich wykopach oraz prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości zostały wymienione w Wykazie A dział V poz. 1 i 5 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 oraz w stanowiącym załącznik do zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 1.08.1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz. Urz. MBiPMB Nr 3 z 6.12.1983r., poz. 6) w Wykazie A dział V poz. 1 pkt 4 i poz. 5 pkt 3. Sąd podzielił w tym zakresie pogląd Sądu Apelacyjnego w Gdańsku zawarty w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 października 2012 roku (sygn. akt III AUa 616/12, lex nr 1236225), iż praca w przedsiębiorstwie budowy elektrowni, podczas której ubezpieczony wykonuje z drewna rusztowania i konstrukcje budowlane jest pracą w warunkach szczególnych, a także podobny pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 września 2013 roku (sygn. akt III AUa 1718/12, lex nr 1366105).

W przedmiotowej sprawie koniecznym dla osiągnięcia przez wnioskodawcę 15-letniego szczególnego stażu pracy było wykazanie, że świadczył obowiązki w warunkach szczególnych także w okresie od dnia od dnia 1 kwietnia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Handlowo – Usługowym (...) w B.. W skonstruowanym odwołaniu wnioskodawca wywodził, że wykonywał wówczas obowiązki mechanika realizującego obowiązki w pełnym wymiarze czasu pracy w kanałach remontowych. Powyższe stanowisko zostało zakwestionowane przez ZUS, albowiem z dokumentacji wynikało, że ubezpieczony od dnia 1 kwietnia 1987 roku do dnia 31 lipca 1993 roku zajmował stanowisko mechanika samochodowego, a od dnia 1 sierpnia 1993 roku do dnia 6 listopada 2001 roku – kierownika serwisu, wykonującego pracę mechanika samochodowego, bez podania, że obowiązki te realizowano w kanale remontowym.

Fakt, że w okresie od dnia 1 kwietnia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku ubezpieczony świadczył obowiązki w pełnym wymiarze czasu pracy w kanałach remontowych, został wykazany za pomocą spójnych, logicznych i konsekwentnych, a przez to wiarygodnych i przekonujących w świetle dyrektywy zawartej w art. 233 § 1 k.p.c. zeznań świadków K. L., M. T. (1) i J. O. (1). K. L., M. T. i wnioskodawca tworzyli zespół mechaników pracujących w kanale remontowym, natomiast J. O. był właścicielem przedsiębiorstwa. Dlatego też uznać należało, że ww. legitymowali się szczegółową wiedzą na temat obowiązków świadczonych przez skarżącego. Z zeznań ww. świadków wynikało, że zarówno gdy wnioskodawca zajmował stanowisko mechanika samochodowego i kierownika serwisu, wykonywał on w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązki w kanale remontowym. W ramach pracy w zakładzie usuwał awarie, remontował i świadczył czynności konserwacyjne poprzez wykonywanie demontaży silników, skrzyni biegów, wymian zawieszenia, układów wydechowych. Prace te ze względu na swoją specyfikę mogły być wykonywane wyłącznie w kanałach remontowych. Co więcej, jak zeznał J. O. (1) całą powierzchnię warsztatu, w którym pracował odwołujący zajmowały kanały remontowe. Stąd logicznym jest, że właśnie w kanałach obowiązki w pełnym wymiarze czasu pracy realizował skarżący. Dodać należy, że w zakładzie pracy nie zajmowano się blacharstwem ani lakiernictwem.

Zakres obowiązków wnioskodawcy nie zmienił się, pomimo przeszeregowania skarżącego na stanowisko kierownika serwisu z dniem 1 sierpnia 1993 roku. Nadal świadczył on czynności mechanika stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonując obowiązki w kanale remontowym. Powyższe wynikało z zeznań świadków K. L. i M. T. (1), którzy zgodnie zeznali, że ubezpieczony nie wykonywał obowiązków kierowniczych i nie traktowali go jako przełożonego. Współpracownicy skarżącego wyraźnie wskazali, że wszyscy mechanicy realizowali takie same obowiązki i nie istniał stosunek podległości służbowej. Co więcej okoliczność, że ubezpieczony faktycznie wykonywał obowiązki kierownika serwisu została jednoznacznie zakwestionowana przez J. O. (1), który zeznał na rozprawie w dniu 8 listopada 2018 roku, że skarżący nadal realizował te same czynności, nie nadzorował innych pracowników, ani nie wykonywał innych obowiązków, które świadczyłyby o jego rzeczywistym przeszeregowaniu na ww. posadę. Właściciel Przedsiębiorstwa (...) wyjaśnił, że przydzielenie ubezpieczonemu innego stanowiska było związane z wymaganiami importera serwisu, który domagał się ustanowienia w strukturze zakładu pracy posady kierownika. Mając powyższe na uwadze, Sąd odmówił wiarygodności dokumentowi w postaci zakresu czynności i obowiązków skarżącego (k. 25 akt sprawy), wskazującym realizowane przez niego czynności na stanowisku kierownika serwisu. Z zeznań bowiem wszystkich świadków, a także ubezpieczonego wynikało, że takich obowiązków nigdy on nie wykonywał.

Wobec powyższego, Sąd uznał, że w okresie od dnia 1 kwietnia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy świadczył obowiązki w warunkach szczególnych. Wiarygodne było bowiem stanowisko ubezpieczonego, który podnosił, że prac poza kanałem remontowym nie wykonywał. Dodać w tym miejscu należy, że w przypadku pozycji 16 działu XIV wykazu A (prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych) mylnym byłby takie jej rozumienie, że przez cały dzień roboczy mechanik musi przebywać w kanale i nie jest możliwe sporadyczne dokonanie innej naprawy. Przy takim rozumieniu tego przepisu - nie miałby on zastosowania do żadnego mechanika, bo zawsze będzie można wykazać naprawę jakiegoś elementu, do którego niepotrzebny jest kanał, a zatem dokonywanie innych czynności, co do których można twierdzić, iż nie stanowią one prac w szczególnych warunkach (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 kwietnia 2015 roku, sygn. akt III AUa 1332/14).

Konkludując, zaliczeniu do szczególnego stażu pracy wnioskodawcy podlegały okresy od dnia 16 marca 1976 roku do dnia 15 sierpnia 1977 roku i od dnia 12 lutego 1979 roku do dnia 28 lutego 1979 roku w (...) w P., od dnia 1 kwietnia 1982 roku do dnia 31 marca 1987 roku w Kombinacie (...), od dnia 1 kwietnia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Handlowo – Usługowym (...) B.. Tym samym wnioskodawca wykazał w przedmiotowym postępowaniu, że legitymuje się co najmniej 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. Jednocześnie skarżący spełnił pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki. Należy zatem uznać, że żądanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sad Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał A. S. prawo do emerytury od dnia 1 marca 2018 roku, to jest od pierwszego dnia miesiąca złożenia wniosku o przyznanie prawa do emerytury (punkt 1 sentencji wyroku). O kosztach postępowania orzeczono jak w punkcie 2 sentencji wyroku, stosownie do brzmienia art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 roku (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.).